Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=102 
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 1074
THEOLOGISCHE SAMMELHANDSCHRIFT
Olim: k 40, 581    Pergament   II, 435 Bl.   255×170   Klosterneuburg, Ende 13. Jh.
Literatur zur Handschrift: Pfeiffer–Černík VI 689-690 (online).
Foliierung: mittelalterliche Tintenfoliierung korrigiert in Bleistift ab 273
Lagen: III+V10+4.VI58+V68+6.VI140+V150+19.VI378+VII392+IV400+V410+2.IV426+(IV+1)435
Lagen in römischen Zahlen zum Ende durchnummeriert. Kustoden. Zum Ende der Lage 38 (Bl. 426), Fälze. -- Löcher in zahlreichen Blättern: Bl. 11, 22, 23, 31, 41, 62, 66, 82, 86, 99, 108, 131, 148, 157, 161, 231, 233, 269, 311, 344, 345, 346, 370, 390, 396, 398, 405, 429, 431, 434. Riß in Bl. 5, 11, 56, 75, 98, 216, 320, 343, 376, 413, 421, 423. Zwischen Bl. 68-69, eingelegter Papierzettel (Lesezeichen?) mit Schrift in späterer Hand; zwischen Bl. 432-433 kleinerer Zettel ohne Beschriftung. Bl. 108, 286, 304 und 351 am Rand restauriert.
Schrift:
Schriftraum: Spaltenzahl: 2   
Schriftart: Textualis formata (Textura) – Marginalien
Schriftspiegel, Zeilenlinierung, Einstichlöcher. -- Mehrere Schreiber. Marginalien, insbesondere kürzere Notae in verschiedenen, auch späteren Händen (z.B. 389v)
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   Figürlicher Buchschmuck   
Fleuronnéeinitialen auf 1r, 1v, 17r, 105r, 143r, 146v, 268v, 336r, 393r. Gesicht in Initiale auf 157r. Zeigehand auf 67v und 343r. Zahlreiche Nota-Zeichen, z.B.: 71v, 85r, 99v, 113v, 178v, 365v.

Einband: 14. Jh.     Gotisch     Streicheisenlinien   Blindstempel   Golddruck   Schmucklos        
Werkstatt: Klosterneuburg
Kettenbuch mit einem einzigen Ring. Abdrücke der Kette ab 433v sichtbar. Holzdeckel mit braunem Leder überzogen. Zwei Schließen. Spuren von fünf Schutzbuckeln vorne und hinten; alle fehlen. Auf dem Vorderdeckel fünf Reihen von Bildstempeln mit Ochsenkopf und Lilie (Nr. laut Haidinger 1983): 1) 11, 2) 8, 3) 11, 4) 8, 5) 11. Auf Vorderdeckel in der Mitte oben, in schwarzer Tinte, Olim-Signatur: k 40, und Angaben zum Inhalt: legende, exempla, miracula, ... . Darunter Titelschild: Legende sanctorum sive historie lombardice quas compilavit frater Iacobus Ianuensis natione ordinis predicatorum cum titulis legendarum in principio libri. Item exempla varia primum de usurario, secundum de luxuria, etc. Item miracula sancte marie virginis. Item Anticlaudianus textualiter compendiose compilatus. Item prophetia Methodii episcopi et martiris. Auf dem Hinterdeckel sieben Reihen von denselben zwei Blindstempeln wie auf dem Vorderdeckel: 1) 11, 2) 8, 3) 11, 4) 8, 5) 11, 6) 8, 7) 11. Rückentitel in Golddruck: M. Iacobi Ianuensis legenda M.S. 1074.


Klosterneuburger Besitzvermerke aus dem 14. Jh.: (1r, 186r, 435v) Liber sancte Marie virginis in Neuburga claustrali, und aus dem 17. Jh.: (IIr) Can. Reg. Claustroneoburg. Bibliothecae iure inscriptus 11. Sept. 1656. Olim-Signaturen: (VD, VDS, Ir) k 40 (2. Hälfte 15. Jh.), (VDS) 581 (18. Jh.). Auf Ir, Angaben zum Inhalt in späterer Hand: Legenda sanctorum sive Historia Lombardica composita a Fr. Iacobo Ianuensi natione ordis (!) Praedicatorum S. Dominici cum aliis quibusdam Tractatibus quorum indicem habes in fine operis. Auf 435rb, Inhaltsverzeichnis in der Hand des 17. Jh.: "In hoc opere continentur: Legendae sanctorum cum indice in principio 1.fol. Varia exempla de usura et luxuria et alia 396. Miracula S. Mariae Virg. 427. Anticlaudianus textualiter compendiose compilatus 430. Prophetia Methodii episcopi et martyris 435."

Hs. ähnlicher Zusammensetzung wie CCl 131; letztere eine Kopie von CCl 1074 (A. Haidinger, Katalog der Handschriften des Augustiner Chorherrenstiftes Klosterneuburg, Teil 2. Wien 1991, 42-53)

Edit A. Lukacs

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Pfeiffer–Černík", "Graesse", "Ochsenbein 1969", "RB"
alle Initien
(1ra-392vb) Iacobus de Voragine Legenda aurea sive Historia Lombardica (GW 13973. Ed.: Graesse 1-857 . Parallelüberlieferung in CCl 131, 1ra-262vb, 267ra-270vb).
   3
IIra-IIIrb Registrum operis
De adventu Domini ... — ... De conceptione beatae Mariae require in hanc eius
IIIv Leer; (unten) Eccl. 28, 1-10
1ra Universum tempore praesentis vitae in quattuor distinguitur ... — ... (392vb) ut tandem in eo habitaret per gloriam quod ipse praestare dignetur qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Amen.
(393ra-424ra) Exempla et historiae (Grundlage der Sammlung die Vitas Patrum (siehe Haidinger 1991, 46). Parallelüberlieferung in CCl 131, 270vb-295ra).
   1
393ra (rot) De usurario. Ecclesiasticus. Panis egentium vita pauperum. ... — ... (424ra) Quidam frater dum esset in cenobio et frequenter ad iram moveretur.
(424va-426vb) Miracula sanctae Mariae virginis (Parallelüberlieferung in CCl 131, 293ra-295ra. Übereinstimmend mit Berlin, SB Preußischer Kulturbesitz, Cod. theol. lat. qu. 272, 17v-20v).
   1
424va (rot) Incipiunt miracula sanctae Mariae virginis. Ad omnipotentis Dei laudem cum saepe recitantur miracula sanctorum ... — ... (426vb) (rot) De tribus monialibus. Tres erant moniales
(427ra-432va) Compendium Anticlaudiani (Ed.: Ochsenbein 1969 93-109 (ohne diese Hs.). Parallelüberlieferung in CCl 131, 295ra-297va; CCl 428, 198v-201v; CCl 934, 38r-46v).
   1
427ra (rot) Incipit Anticlaudianus textualiter compendiose compilatus. Magister Alanus peritus in multis scientiis quendam auctorem compilavit ... — ... (432va) Praedicta omnia non verbis praescriptis, sed gestis spiritalibus debemus credere esse facta.
(432vb-435rb) Ps. Methodius de OlympoRevelationes (Ed.: E. Sackur, Sibyllinische Texte und Forschungen. Halle a.S. 1898, 60-96 (ohne diese Hs.). RB 5586. Parallelüberlieferungen in CCl 131, 297va-299rb; CCl 833, 411r-415v).
   1
432vb Tit.: (rot) Prophetia Methodii episcopi et martiris
Sciendum nobis, fratres carissimi, in principio Deus creavit caelum et terram et per ipsum omnia creaturas ... — ... (435rb) impii autem descenderunt cum bestia in infernum, unde nos eripere dignetur Amen. Explicit liber Methodii episcopi et martiris.