Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=10815 
Wien, Österreichische Nationalbibliothek (ÖNB), Cod. 1550
REGULAE MONACHORUM. ISIDORUS HISPALENSIS. VARIA
Pergament   150 Bl.   Ca. 282×197   Heiligenkreuz, um 1134/1147
Provenienz/Letztbesitzer: Heiligenkreuz OCist
Literatur zur Handschrift: A. Wilmart, Les Monita de l'abbé Porcaire. Revue bénédictine 475-480, nennt die Hs. S. 474.Sancti Columbani opera. Ed. by G. S. M. Walker (Scriptores Latini Hiberniae 2). Dublin 1957, S. XLIX, Sigle Vi.A. Mundó, L'édition des œuvres de S. Colomban. Scriptorium 12 (1958) 289-292, zur Hs. und zur Parallelüberlieferung vgl. S. 290.J. Evangelista M. Vilanova, Regula Pauli et Stephani. Edició crítica i comentari (Scripta et documenta 11). Montserrat 1959, 30-31, 34, 36-37, 51, 130.P. Classen, Gerhoch von Reichersberg und die Regularkanoniker in Bayern und Österreich, in: La vita comune del clero nei secoli XI e XII. Volume primo: Relazioni e questionario (Pubblicazioni dell'Università Cattolica del S. Cuore, serie terza, Scienze storiche 2) (Miscellanea del Centro di Studi Medioevali 3). Milano 1962, 304-340, die Handschrift genannt S. 322 und 334.H. Styblo, Die Regula Macharii. Wiener Studien. Zeitschrift für klassische Philologie 76 (1963) 124-158; zur Hs. S. 131 (Sigle V), 134 und passim.L. Verheijen, La Règle de Saint Augustin. 2 Bde. Paris 1967, die Hs. genannt Bd. 1, 184, 185, 191 (Sigle 12K).J. Neufville, Règle des IV Pères et Seconde règle des Pères. Revue bénédictine 77 (1976) 47-106, nennt die Hs. S. 58, A. 5 (zur Familie λ' gestellt, vgl. das Stemma auf S. 54).G. Mikó, Az 1267. évi bécsi zsinat úgynevezett "magyar határozatai". Magyar Könyvszemle 127 (2011) 1-29, mit weiterer Literatur zu den Decreta Hungarorum; zur Hs. 20 ff.Weitere Literatur auf https://www.ksbm.oeaw.ac.at/lit/frame.htm unter der Signatur und auf ÖNB - Gesamtkatalog Quicksearch.
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Rankeninitiale(n)   


Vorbesitzer: Heiligenkreuz OCist

"PL", "CSEL", "CPL", "CPG", "CPPM", "CC"
alle Initien
(1rv) Rufinus AquileiensisPrologus in Regulam sancti Basilii (PL 103, 485-486; CSEL 86, 3-4. CPL 198d; CPG 2876).
   1
1r Tit.: Incipit prologus in nomine sancte trinitatis in regulam sancti Basilii Cesariensis episcopi. — Satis libenter carissime frater Ursaci adventantes de partibus orientis... — ...non diversis vel institutis vel observationibus vivant.
(1v-74r) Basilius CaesariensisRegula secundum translationem Rufini (PL 103, 487-554; CSEL 86, 5-221. CPL 198d; CPG 2876).
   1
1v Tit.: Incipiunt sancti Basilii Cesariensis archiepiscopi dicta de institutione monachorum. — Humanum genus diligens deus et docens hominem scientiam... — ...sed sufficientia nostra ex deo est.
(74v-79v) Columbanus Abbas BobiensisRegula coenobialis (recensio brevior - shorter recension) (ed. Walker, a. O. 144-165. CPL 1109).
   1
74v Tit.: Incipit regula cenobialis fratrum Hiberniensium. — Statutum est fratres carissimi a sanctis patribus ut demus confessionem ante mensam... — ...si infirmitatis gratia X diebus paeniteat in pane et aqua. Explicit regula Hiberniensium.
(79v-84r) Columbanus Abbas BobiensisRegula monachorum, cap. I-VI, VIII-IX (PL 80, 209-216; ed. Walker, a. O., 122-140. CPL 1108).
(84v-85v) Porcarius Abbas LirinensisMonita (ed. Wilmart, a. O., 477-480. CPL 1841).
   1
84v Tit.: Incipiunt monita sancti Porcarii abbatis. — In mente habe quia hospes es in hoc corpore quod tibi brevi tempore commodatum est... — ...dulcedinem futurae vitae et consortium angelorum mereberis obtinere.
(85v-86v) Columbanus Abbas BobiensisInstructio V (PL 80, 240-241; ed. Walker, a. O., 84-86. CPL 1107).
   1
85v Tit.: Incipit epistola sancti Columbani abbatis. — O tu vita quantos decepisti, quantos excaecasti, quantos seduxisti... — ...fideles in alienis inveniamus ut propriis ac nostris heredes efficiamur donante domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen.
(86v-90v) Pinuphius abbasPraecepta (PL 49, 193-202; CSEL 17 [ed. altera 2004], 71, Z. 11-78, Z. 11. CPL 513). Aus: Iohannes Cassianus: De institutis coenobiorum, lib. IV, cap. 32-43.
Vgl. z. B. Köln, Historisches Archiv der Stadt Köln, GB, oct 116, 267r-272r (J. Vennebusch, Die theologischen Handschriften des Stadtarchivs Köln 3. Köln-Wien 1983, 113) und Graz, UB, Ms. 480, 46r-48.
(86v-90v) Iohannes Cassianus De institutis coenobiorum, lib. IV, cap. 32-43 (PL 49, 193-202; CSEL 17 [ed. altera 2004], 71, Z. 11-78, Z. 11. CPL 513).
(90v-98r) Augustinus Regula - Praeceptum (ed. Verheijen, a. O., I 187-190, 417-437).
(90v-91v) Vorangestellte Tituli (Ed. Verheijen, a. O., I 187-190).
   1
90v Tit.: Incipiunt tituli regulę sancti Augustini episcopi. Primum capitulum. Ut post dilectionem dei et proximi caritas et unanimitas custodiatur nihilque proprium sed omnia communia iudicentur. — Dann in Rot: Incipiunt capitula sancti Augustini. — Ut in monasterio habitantes dilectionem dei et proximorum inter se habeant... — ...XLVI. Ut per omnem dominicum fratribus hic libellus legatur. Expliciunt capitula.
(91v-98r) Praeceptum (Ed. Verheijen, a. O., I 417-437). Die Tituli vor den einzelnen Paragraphen nochmals interkaliert (vgl. Verheijen, a. O., I 191).
   1
91v Tit.: Incipit regula sancti Augustini. — Haec sunt quae praecepimus observari ut in monasterio habitantes... — ...orans ut sibi et debitum dimittatur et in temptationem non inducatur.
(98r-105v) Regula Pauli et Stephani (PL 66, 951-958; ed. Vilanova, a. O., 109-125. CPL 1850). Ohne Kapitelverzeichnis.
   1
98r Tit: Incipit regula Pauli et Stephani. — Imprimis hortamur ut timorem dei et mutuam caritatem et unanimitatem omnes in bonis studiis habeamus... — ...et nobis remissionem peccatorum condonans in aeternum cum sua pace recipiat. Amen.
(105v-112v) Sententiae excerptae ex opere sancti Augustini De opere monachorum (PL 40, 547-581; CSEL 41, 529-596. CPL 305). Letztes Exzerpt endend mit dem Schluß von cap. 32,40 (PL 40, 580; CSEL 41, 594).
(112v-116v) Ps. Eusebius GallicanusSermo 38 (PL 58, 883-887; CPL 966).
   1
112 v Tit.: Incipit sermo ad monachos. — Instruit nos atque hortatur sermo divinus qualiter nos accingere debeamus... — ...ut his spiritalibus ascendere mereamur ad promissa domini nostri Iesu Christi. Amen.
(116v-117r) Ps. MacariusEpistola 3 (PL 103, 451-452. CPG 2415 [3]; CPL 1843).
(117v-119v) Regula SS. Serapionis, Macarii, Paphnutii et alterius Macarii (PL 103, 435-440; ed. Neufville, a. O., Recensio E, S. 73-89; ed. A. de Vogüé, Les régles de Saint Pères I. Trois règles de Lérins au Ve siècle. Introduction, texte, traduction et note (Sources chrétiennes 297). Paris 1982, 180-202. CPG 2403; CPPM IIB 3688; CPL 1859). Mit cap. XIV endend.
   1
117v Tit. auf 114r (zum Teil auf Rasur): Incipit regula sanctorum patrum Serapionis, Macharii, Pafnutii et alterius Macharii. — Sedentibus nobis in unum consilio saluberrimo cum prece dominum rogavimus... — ...haec vobis tenenda sufficiant, custodienda conveniunt, et irreprehensibiles sitis.
(119v-121v) Ps. MacariusRegula monachorum (PL 103, 447-452; ed. Styblo, a. O., 151-158; ed. de Vogüé, a. O., 372-388. CPG 2403; CPPM IIB 3686; CPL 1842).
   1
119v Tit.: Incipiunt alique sententie de regula sancti ac beati Macharii abbatis qui habuit sub ordinatione sua quinque milia monachorum. — Milites Christi sic taliter suos debent componere gressus caritatem perfectissimam inter se continentes... — ...qui ad utilitatem monasterii faciat si quid potuerit facere. Explicit regula sancti Macharii.
(121v-125v) Evagrius PonticusSententiae ad monachos, Versio latina (b) (PL 20, 1181-1186. CPG 2435). Zu den Versionen vgl. J. Leclercq, L'ancienne version latine des Sentences d'Evagre pour les moines. Scriptorium 5 (1951) 195-213, zur vorliegenden Übersetzung besonders 196-197, die Hs. S. 197 genannt.
   1
121v Tit.: Incipiunt proverbia sancti Evagri episcopi. — Heredes dei audite sermones dei, coheredes autem Christi percipite eloquia Christi... — ...et non obliviscaris animam eius in tempore orationis. Amen. Explicit regula sancti Evagri episcopi.
(125v-149v) Isidorus Hispalensis Synonymorum de lamentatione animae peccatricis libri II (PL 83, 825-868; CC 111B, 3-147. CPPM IIB 3425; CPL 1203).
(125v) Prologus prior. (125v-126r) Prologus alter. (126r-136v) Lib. I. (136v-149v) Lib. II.
   3
125v In subsequenti hoc libro qui nuncupatur Synonyma... — ...remuneratus vivat cum Christo domino nostro qui cum patre et spiritu sancto aequalis vivit et regnat deus in saecula saeculorum. Amen.
125v Isidorus ad lectorem salutem. Venit nuper ad manus meas quaedam cedula... — ...deflentis hominis et admonentis rationis. Explicit prologus.
126r Tit.: In nomine summe trinitatis incipit liber sinonime sancti Ysidori Hispaniensis (!) urbis episcopi. — Homo: Anima mea in angustiis est, spiritus meus aestuat... — ...tu mihi supra vitam meam places. Explicit sinonime Ysidori Hispaniensis (von anderer Hand korrigiert zu Hispaliensis) urbis episcopi.
(150r) Unbeschrieben.
(150v) Guido cardinalisDecreta Hungarorum (Erstmals gedruckt in: P. Lambecius, Commentariorum de Augustissima Bibliotheca Caesarea Vindobonensi liber secundus. Vindobonae 1669, 68-70). Nachtrag, 2. Hälfte 12. Jh.
   1
150v Tit.: Hec sunt decreta Hungarorum que a Guidone cardinali susceperunt. — Nullum nisi presbyterum aut diaconum et qui uxorem non habeat in episcopum elegatis... — ...hec omnia observetis promotos quoque episcopos omnes observaturos se eadem iurare faciatis.