Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=1101 
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 863
ZUSAMMENGESETZTE HANDSCHRIFT MIT THEOLOGISCHEN TEXTEN
Olim: E 9 subtus, E 59    Pergament   280 Bl.    197×137   Klosterneuburg/Niederösterreich und Frankreich (?) , 14. Jh.
Handschrift aus 2 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-224) 14. Jh.; 2  (225-280)
Literatur zur Handschrift: Pfeiffer–Černík V 91-94 (online).
Foliierung: mittelalterliche Tintenfoliierung in schwarzer Tinte in römischen Zahlen in Seitenmitte oben von i bis clxxix; Fortsetzung in moderner Bleistift-Foliierung

Teil 11-224   Pergament   14. Jh.
Lagen: (VI+1)13+9.VI121+2.V141+2.VI165+(V+1)176+4.VI224
Lagen am Anfang rot in römischen Zahlen bis xv durchnummeriert. Lagen abwechselnd mit gelbem und orangefarbenem Faden zusammengenäht.
Schrift:
Schriftart: Textualis – Marginalien
Zwei Spalten. Schriftspiegel, Zeilenliniierung, Einstichlöcher. – Mehrere Schreiber. Marginalien verschiedener Art, in unterschiedlichen Händen und Tinten.
Ausstattung: Rubriziert   Rankeninitiale(n)   Fleuronnéeinitiale(n)   
Kleinere Fleuronnéeinitialen abwechselnd in rot und blau; rote Rubrizierung der Kapiteltitel und Satzanfänge. Auf 143r, Lombarde mit Gesicht. 179v-182, kein Dekor. Auf 183r-205r, nur rote Lombarden zu Kapitelanfängen. Ab 205v, wieder einfaches Dekor in rot und blau. – Bei Bl. 33 und 47 cedula mit beschrifteter Recto-Verso-Seite in derselben Hand und Tinte. Bei 167, cedula, liniiert, mit Beschriftung auf der Recto-Seite. Bei Bl. 136, kleines Papierfragment. Auf 126r und 213r, Zeigehand. Auf 210v-224v fehlen die Initialen und jegliches Dekor. – Pergament durch intensive Benützung der Handschrift beschmutzt, die die vielen verschiedenen Marginalien auch bezeugen. Loch in zahlreichen Blättern (z.B. Bl. 5, 17, 25, 51, 64, 108, 134, 151, 176, 184, 193, 202, 224); Riße, von denen in manchen der weiße Faden noch vorhanden ist (Bl. 10, 22, 24, 166, 197, 206).
Teil 2225-280   Pergament   
Lagen: 3.VIII272+IV280
Lagenzählung xx bis xxii in späterer Hand, in schwarzer Tinte.
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Auf 225r-280r, Lombarden und Rubrizierung in Rot und Blau. Auf 230v, 231r, 257r, Diagramm in den Rändern. Loch im Bl. 249; dicht zugenähte Riße in Bl. 230, 249, 254, 273, 274, 277.

Einband: um 1840     Halbfranzband     Golddruck        
Werkstatt: Klosterneuburg
Restaurierter Rücken aus Kalbsleder, darauf Rückentitel in Golddruck: Dicta (sic) Salutis M.S. 863. Vorne ein Stück vom ursprünglichen Einband, ebenfalls aus Kalbsleder, eingelegt, darauf Rückentitel in Golddruck: M. Dicta Salutis, darunter in Bleistift: 863. Auf 280v, Rostspuren einstiger Ankettung. Auf Vbr und Hbv, Bibliotheksstempel. Vorne und hinten jeweils ein neues Schutzblatt.


Klosterneuburger Besitzvermerke: (1r, 112r (oben), 142r) Liber sacte Marie virginis in Newburga claustrali (15. Jh.); (Vbr) Bibliothecae Claustroneoburgensi sum inscriptus 16. Sept. 1656 (17. Jh.). – Olim-Signaturen: (1r) E 9 subtus (2. Hälfte 15. Jh.); (Vbr, rot) E 59 (um 1500).
Edit A. Lukacs

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Pfeiffer–Černík", "Bloomfield", "Distelbrink", "Kaeppeli", "Thorndike-Kibre"
alle Initien
Teil 1
(Vbr-v) Leer.
(1r) Themata dominicalia.
   1
1ra Abiciamus opera tenebrarum et iudicabimur arma lucis. Romanos 13. In adventu regis vel magni hominis
(1va-8va) Themata dominicalia.
   1
1v Abiciamus opera tenebrarum et induamur arma lucis. Romanos 13. In adventu regis vel magni hominis expiantur (Wiederholt sich wie auf 1ra-b.) ... — ... (8va) Tertio: contemplatione radiosi prima de contemplatione.
(2ra-86rb) Guilelmus de Lanicea OFM Dieta salutis (Ed.: S. Bonaventurae Opera Omnia, ed. A.C. Peltier. Paris 1864–71. Bd. VIII: 247–347. – Bloomfield 3780. Distelbrink 124).
   4
2r Haec est via, ambulate in ea, nec ad dextram, nec ad sinistram. Isaias 31. Magnam misericordiam facit qui erranti viam ostendit.
2va-b Appendix I
De peccato in communi xxxiii. lxi. ... — ... De mendatio liiii. lxviii.
8va-b Appendix II
De virtute in communi 1 ... — ... De timore 39
8vb Virtus sic diffinitur in libro De spiritu et anima: Virtus est habitus mentis bene institute. ... — ... (86rb) uni soli Deo vivo et verbo, cui est honor et imperium et maiestas per infinita saecula saeculorum. Amen.
(86v) Leer.
(87ra-110va) Themata sermonum .
   1
87ra Secundum Augustinum visio est tota merces, sed nichil quod nos excludat a perpetua visione Dei tam efficaciter sicut mortale peccatum. ... — ... (110va) tam apud quam apud homines in necessitate filii Amen.
(110va-179rb) Philippus de Ferraria OP Liber de introductione loquendi (Kaeppeli 3375).
   3
110va Quia honorificum est et est meritorium quod frater praedicator sciat loqui aedificatoria ubicumque et quantumcumque ... — ... (179rb) quae nos distinguit a pecoribus, et tales sunt voluptuosi et luxuriosi. Amen.
168v Leer
170r-172r Leer
(179va-193va) Tractatus de septem sacramentis.
   1
179va Cum multa sint sacramenta novae legis, septem tamen principalia et necessaria inveniuntur ... — ... (193va) et personas ad paenitentiam debere redigi iuxta sanctorum canonicorum diffinitionem iudicamus.
(193va-224vb) Tractatus de BMV.
   1
193va Sequitur de vero actore pietatis, scilicet de beata virgine circa quam actendenda est eius festa, eius laudes et eius praemiae beneficia ... — ... (224vb) Dicta autem monialis liberata omnino est. Amen.
Teil 2
(225ra-273vb) Iohannes de Rupella OFM Tractatus de divisione multiplici potentiarum animae (Ed.: Jean de La Rochelle, Tractatus de divisione multiplici potentiarum animae, ed. P. Michaud-Quantin. Paris 1964 (ohne diese Hs.).).
   2
225ra Themata primae partis
225ra (rot) Incipit Tractatus de divisione multiplici potentiarum animae, scilicet secundum philosophos, secundum medicos, secundum Iohannes Damascenus, secundum Augustinus. De diffinitione anime secundum Iohannes Damascenus expositione eius de materia. Sicut dicit Iohannes Damascenus, magnus theologus, medicus et philosophus, anima est substantia vivens simplex ... — ... (273vb) veritas sine falsitate invenientibus, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat desuper immortalia saecula saeculorum Amen. (SCHLUSSCHRIFT) Explicit Tractatus de divisione multiplici potentiarum anime. (Folgt ein Gebet.)
(274ra-280rb) Ps. GalenusDe anatomia ("Anatomia Richardi Salernitani") (Thorndike-Kibre 577.6).
   1
274ra (rot) Incipit anatomia magistralis. Galenus in Tegni attestatur quod quique membrorum interiorum cognitor esse desiderat ... — ... (280rb) vel tantum masculos, vel tantum foeminas generant. Explicit Anathomia.
(280v) Leer.