Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=1187 
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 940
THEOLOGISCHE SAMMELHANDSCHRIFT
Olim: k 58; l 76; 885    Pergament   219 Bl.   213×145   14. Jh.
Literatur zur Handschrift: Pfeiffer–Černík V 410-418 (online).
Foliierung: mittelalterliche Tintenfoliierung in Seitenmitte oben; korrigiert in Bleistift in einer modernen Hand ab 177
Lagen: II1 + 21.V211 + (V-1)219
Vorsatzblatt nicht nummeriert. Lagen zum Anfang in römischen Zahlen durchnummeriert. -- Pergament mittelmäßiger Qualität. Trotzdem wenig Löcher (Bl. 7, 28, 36, 48, 49, 68, 87, 90, 99, 194) und nur einige Riße (Bl. 20, 68, 114, 214). Zettel, recto beschriftet, einige rubriziert, zwischen Bl. 13-14, 15-16, 17-18, 19-20, 20-21, 22-23, 23-24, 25-26, 40-41, 52-53, 59-60, 61-62, 73-74, 76-77, 78-79, 81-82, 96-97.
Schrift:
Schriftraum: Spaltenzahl: 1/2   
Schriftart: Textualis formata (Textura) – Marginalien
Schriftspiegel, Zeilenlinierung, Einstichlöcher. Eine Spalte auf 1r-v und 212r-218r, sonst zwei Spalten. -- 164r-210r in einer unterschiedlichen Hand als der vordere Teil; auf 212r-218r wieder eine andere Hand.
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Fleuronnéeinitiale auf 1r in Rot und Schwarz; Fleuronnéeinitiale auf 2r in Blau und Rot. Rote Lombarden, Rubrizierung, die ab 164r diskreter wird. Keine Rubrizierung auf 131v-140r, 141r-162r, 212v-217r und 218r. Zeigehand auf 93v, 113r u. v, 114r, 116v, 117r.

Einband: um 1840     Halbfranzband     Golddruck        
Werkstatt: Klosterneuburg
Rückentitel in Golddruck: Petri Remensis de poenitentia Salomonis. Alia opuscula sedecim diversa. Buchblock beschnitten; Pergament am Rande gelb gefärbt. Vorne und hinten ein neues Schutzblatt aus Papier. Vorne zustätzlich das alte Schutzblatt aus Pergament auch vorhanden, mit Abklatsch des alten, roten Ledereinbandes. Auf 219v, Rostspuren einstiger Ankettung.


Besitzvermerke der Stiftsbibliothek: (1r, 81r, 219v) Liber sancte Marie virginis in Newnburga claustrali (15. Jh.); (Vv) Can: Reg: Claustroneoburg. Bibliothecae inscriptus 10 Iunii 1656. Olim-Signaturen: (Vv, 1r) k 58 (2. Hälfte 15. Jh.); (1r, Rot) l 76 (um 1500); (Vv, in Bleistift) 885 (18. Jh.). Auf Vr, in schwarzer Tinte die aktuelle Signatur: 940.
Edit A. Lukacs

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Pfeiffer–Černík", "Walther, Initia", "Märtl 1982", "CPL", "Bloomfield", "Goy", "PL", "Cardelle 2007"
alle Initien
(1r-v) Petrus Cantor Tractatus de paenitentia Salomonis.
   1
1r Tit.: (Rot) De Penitentia Regis Salomonis
Magister Petrus Remensis Cantor Parisiensis in paenitentiario suo. Hieronymus in decimo septimo libro super Ezechielem de extrema eius visione ... — ... (1v) veniam autem sine paenitentia non potuit promereri.
(2ra-103vb) Vita beatae virginis Mariae et salvatoris rhythmica (Walther, Initia 17250).
   2
2ra Sanctus Epiphanius doctor veritatis ... In civitate Nazareth de terra Galilaea homo quidam habitabat
2ra Tit.: (Rot) Incipit prologus de vita dulcissime ac beatissime et semper virginis Marie, matris Iesu, filii dei
Sanctus Epiphanius doctor veritatis, Salamine pontifex, Chypri civitatis et sanctisu Ignatius, verus martyr dei, Iohannis discipulus, filii Zebedei... (2va, Rot) Explicit prologus. Incipit vita gloriosissime venerabilis et amabilis virginis Marie, matris Iesu, filii dei. In civitate Nazareth de terra Galilea homo quidam habitabat ortus ex Iudea gente ... — ... (103vb) sub honore spiritus amborum, omnia per saecula cunctorum saeculorum Amen.
(104ra-105vb) Tractatus de diversis nominibus Mariae.
   1
104ra Tit.: (Rot) Maria diversimode nominatur
Maria diversis nominibus praefigurata ... — ... (105vb) saltem nolite negare ut reddam vobis quod debeo.
(105vb-106va) Anselmus Cantuariensis OSB Meditationes (Exzerpte).
   1
105vb Tit.: (Rot) Anshelmus in meditationibus suis
Utinam inquid audissem ex ore angeli: Nolite timere ... — ... (106va) quoniam pius est ipsi gloria in saecula saeculorum.
(106va-107rb) Anselmus Cantuariensis OSB Sermo ad sanctum Paulum (Exzerpt).
   1
106va Tit.: (Rot) Anselmus in sermone ad sanctum Paulum
Iesu, bone domine, cur de coelo venisti? Quid in mundo fecisti? ... — ... (107rb) consolatio miserorum qui sis benedictus in saecula.
(107rb-108rb) Bernardus Claraevallensis OCist Sermones (Exzerpte).
   1
107rb Tit.: (Rot) Bernardus in sermone xvi° super Cantica de Iesu
Arbitror vacuo nequaquam nomine appellari Iesum ... — ... (107vb) qui testimonium de coris mei tantum repetitione non audeo.
(108rb-va) Tractatus de cruce (Exzerpt).
   1
108rb Tit.: (Rot) Crux
Cruces legimus tres: prima est latronis desperantis ... — ... (108va) quo periit ligno proditus omnis homo.
(108va-109ra) De ligno crucis (Exzerpt) .
   1
108va Tit.: (Rot) De ligno crucis quod in antiquis libris est repertum
Temporibus David regis reperit Iudaeus in silva lignum ... — ... (109ra) quam detulit Christus in humeris suis usque as portam.
(109ra-vb) Bernardus Claraevallensis OCist Sermo XV super Cantica Canticorum (Exzerpt).
   1
109ra Tit.: (Rot) Bernardus in sermone xv° super Cantica
Christus enim dicitur unctus quod iunxit deus de oleo ... — ... (109vb) fuit sanctus fortis in bello Iesu nave.
(109vb-110rb) De paenitentia regum (Ed.: MGH, Libelli de lite 3, ed. H. Böhmer, 609,16-610,3. - Lit.: Märtl 1982, weitere Hss. s. 558f., Anm. 13).
   1
109vb Tit.: (Rot) De Salomone
Ieronimus Super Ezechielem ubi scribit de edificio in monte constituto facit mentionem de Salomone ... — ... (110rb) fuisse per plateas Ierusalem causa poenitentiae.
(110rb-111va) Excerpta de morte.
   1
110rb Tit.: (Rot) Mors
Mors est naturae, haec est omni, I Regum xiii: Omnes morimur et quasi aquae dilabimur super terram. ... — ... (111va) summe dictatio, vindicte executio.
(111va-119v) Ps. Cyprianus CarthaginensisDe XII abusionibus saeculi (CPL 1106).
   1
111va Tit.: (Rot) Libellus sancti Cypriani de xii abusionibus seculi
Duodecim abusiones saeculi, haec est sapiens sine operibus, senex sine religione ... — ... (119vb) usque ad consummationem saeculi, non fiamus ergo sine Christo in hoc tempore Amen.
(119vb) Duodecim abusiones in claustris (Exzerpt).
   1
119vb Tit.: (Rot) xii abusiones seculi secundum Bernhardum
Praelatus negligens, discipulus inobediens, senex obstinatus ... — ... dissolutio in choro, irreverentia circa altare.
(120ra-b) De fletu Christi (Exzerpt).
   1
120ra-b Tit.: (Rot) De fletu Christi
Fletum Christi distinguit: flevit enim in infantia, in Lazari suscitatione, super civitatem, in cruce. ... — ... (120rb) quando recordabatur mortis Christi flevit.
(120rb) Bernardus Claraevallensis OCist De patre (Exzerpt).
(120va-122ra) Super Pater noster.
   1
120va Tit.: (Rot) Exposicio quarti libri sententiarum Chrisostomus
Pater noster. Matthaeus VI. Glossa: Qui enim patrem dixit et peccatorum dimissionem ... — ... (122ra) sed libera nos a malo.
(122ra-b) De Pater noster (Exzerpt) (Bloomfield 8812).
   1
122ra-b Tit.: (Rot) De pater noster
Pater noster qui es in coelis, scilicet non tuum ... — ... (122rb) sed libera nos a malo, id est, a diabolo et inferno libera.
(122rb-va) Excerpta de Eucharistia.
   1
122rb-va Pater noster. Multiplicem enim utilitatem bonitas eius parit ... — ... (122va) et moriens christiana careat sepultura.
(122va-126rb) Excerpta de paenitentia.
   1
122va Tit.: (Rot) De utilitate penitentie
Paenitentia peccatoribus peccata dimittit ... — ... (126rb) erigit animam ad coeleste regnum.
(126va-131ra) Excerpta de amore.
   1
126va Tit.: (Rot) De amore Augustini
Amor ignis est et ignis quidem fomentum ... — ... (131ra) et succedat amor futuri.
(131ra-163ra) Tractatus (seu Speculum) de corpore Christi (Parallelüberlieferung in CCl 584, 131ra-149vb; CCl 784, 41vb-51vb; CC 817, 33ra-53vb. Explicit stimmt nur mit Überlieferung in CCl 817 überein.).
   1
131ra Tit.: (Rot) Tractatus de corpore domini
Ezechielis in visione dei qui universum ecclesiae statum futurum praevidit, inter caetera rotam in rota vidit ... — ... (163ra) cum iocunditate et exultatione in aeternum satiari quod ipse praestare dignetur, qui vivit et gloriatur per infinita saecula saeculorum Amen.
(163rb-vb) De effectibus corporis Christi.
   1
163rb-vb Sequitur de effectibus corporis Christi. Sicut dicit Raimundus: Hoc sacramentum corporis Christi proficit ad aeternitatem ... — ... (163vb) duco, scilicet de miseria et luctu ad gaudium dono, scilicet vitam aeternam Amen.
(164ra-192vb) Hugo de Folieto De claustro animae (Bloomfield 5211; Goy 491 f.).
   1
164ra Tit.: (Rot) Incipit tractatus magistri Hugonis de Sancto Victore de xii abusionibus claustris
Locuturus, carissime, de his quae ad aedificationem claustri materialiter pertinent, quibusdam forsitan gravior ... — ... (192vb) Ex his igitur observantiae mandatis pendet summa totius religionis. (SCHLUSSSCHRIFT, Rot) Finito libro, sit laus et gloria Christo.
(192vb-193vb) Bernardus Claraevallensis OCist Apologia ad Guillelmum. Praefatiuncula. Cap. XII, 28 (Ed.: PL 182, 914C sq.).
   1
192vb Tit.: (Rot) De superfluo ornatu oratoriorum
Omitto oratoriorum immensas latitudines et moderatas longitudines ... — ... (193vb) non tamen simplicibus et devotis.
(193vb-194ra) Bernardus Claraevallensis OCist Apologia ad Guillelmum. Praefatiuncula. Cap. XII, 29 (Ed.: PL 182, 916A-B).
   1
193vb Tit.: (Rot) De claustris sculptilibus pictis
Caeteri in claustris coram legentibus fratribus ... — ... (194ra) si non pudet ineptiarum, cur non pudet expensarum?
(194rb-va) Bernardus Claraevallensis OCist Apologia ad Guillelmum. Praefatiuncula. Cap. XIII, 30 (Ed.: PL 182, 916C sq.).
   1
194rb-va Tit.: (Rot) De eo quod non liceat monacho de maiori ordine descendere ad minorem, nec e converso
Multa quidem et alia suggerebat larga materia addenda ... — ... (194va) ad maiora transire ne praecipitentur.
(194va-195ra) Bernardus Claravaevallensis OCistApologia ad Guillelmum. Praefatiuncula. Cap. XIII, 31 (Ed.: PL 182, 917A-918A).
(195ra-196rb) Bernardus Claraevallensis OCist Apologia ad Guillelmum. Praefatiuncula. Cap. VIII, 16-19 (Ed.: PL 182, 908C sqq.).
   1
195ra Tit.: (Rot) Contra superfluitatem vitiorum et contra detractores
Scitur, et veraciter creditur sanctos patres illa vitam instuisse (!), et ut in eam plures salvarentur ... — ... (196rb) sed nugae et risus et verba proferuntur invetum.
(196v-199v) Leer (nur Schriftspiegel, Liniierung).
(200ra-210rb) Ps. Matthaei evangelium.
   1
200ra Tit.: (Rot) Incipit libellus de ortu sancte Marie virginis et matris domini a Ieronimo de hebreo in latino translatus. Primo de Ioachim
In diebus illis erat vir in Israel nomine Ioachim ex tribu Iuda ... — ... (210rb) et duxit populum suum in manu forti.
(Ed.: Tischendorf, 51-92)
(210v-211v) Leer (nur Schriftspiegel, Liniierung).
(212r-218r) Ps. Anselmus CantuariensisDialogus BMV et Anselmi de passione Christi (Ed.: Mehrere Frühdrucke; PL 159, 272-290. – Cardelle 2007 R21. – Zahlreiche Parallelüberlieferungen).
   1
212r Quis dabit capiti meo aquam? Ieronymus. Sanctus Anselmus longo tempore cum lacrimis et orationibus et ieiuniis rogabat beatam virginem Mariam ... — ... (218r) Cui Iohannes: Scis, dilecta domina, quod aliter fieri non potuit.
(218v) Leer.
(219r) Tabula contentorum.
(219v) Leer (nur Schriftspiegel, Liniierung, Besitzvermerk).