Permalink: https://manuscripta.at/?ID=12937 |
Ausstattung: Illuminiert Rubriziert Fleuronnéeinitiale(n) | |
Nur der Teil Bl. 1-28 mit relevantem Buchschmuck: (2ra, 2rb) zwei sechs- bzw. achtzeilige, rote Initialen mit sorgfältigem Fleuronnée in brauner Tinte. (2ra) im Buchstabenkörper Aussparungen in Form zweier Halbpalmetten mit gegenläufigen, in Punktverdickungen endenden Stielen, einer gekerbten Sternblüte sowie einer langstieligen Doppelknospe. Im Binnenfeld zwei spiegelsymmetrisch angeordnete große Halbpalmetten, deren gegenläufige Stiele in eine zentrale Vollpalmette münden. Charakteristisch die schlaufenartigen Einkerbungen der Blattränder. (2rb) im Binnenfeld symmetrisches Gefüge von nach oben und unten weisenden Knospenähren. (2rab) als Besatz Perlen- bzw. Knospenreihen, Zwickelknospen sowie Fibrillen und geschwungene, in Schlaufen gelegte Fäden. – Form und Gliederung der vom Buchstabenkörper ausgesparten Motive sowie der das Binnenfeld füllenden Palmetten lassen eine stilistische Verwandtschaft zu Fleuronnéeinitialen aus dem niederländischen Raum erkennen, die um die Jahrhundertmitte entstanden (z. B. Leeuwarden, Provinciale Bibliotheek van Friesland, 685 Hs.: Delft, um 1450; siehe Kriezels, aubergines en takkenbossen 1992, 65, Kat.-Nr. 31, mit Abb.). Die geographische Nähe Kölns, des mutmaßlichen Entstehungsorts des (ersten Teils des) Codex, zu den Niederlanden erklärt diese Analogien. Die Datierung um die Jahrhundertmitte ergibt sich auch aus dem Wasserzeichen-Befund. |
Einband: 1752 |
Van-Swieten-Einband |
(1r) | Tabula codicis. |
(1v) | Leer. |
(2r-26v) | Speculum stultorum (Brunellus) (Mozley–Raymo 1960, 15, Sigle y). | :
(26va-26vb) | Der Esel in der Schule, lat.-dt. Mischlied (abgedruckt bei Hoffmann von Fallersleben 1861, Anhang, 85-87 [Nr. 34], siehe auch S. 18; nach Liäwensläup 2012, 24-28, hier 28, auch überliefert im "Wienhäuser Liederbuch", Wienhausen, Klosterarchiv, Hs. 9 [Handschriftencensus, Nr. 7173]). Vier Strophen. 2 |
26va | Asellulus de mola / nam orlouff to sin heren ... |
26vb | Expl. ... ar gar gar wirt ein da swaer de sal in syn alde yaer pondus portare grave. – (Textlokalisierung und -datierung?) Nota bene misticum sensum huius carminis quod datum fuit in Bryloin [Brilon, Nordrhein-Westfalen] Anno Domini 1400, (Ergänzung) Ante multos annos datum fuit in Hildensem [Hildesheim] quemadmodum audivi anno Domini 1425. |
(27r-28v) | Leer. |
(29-72) | entfernt. |
(73r-102v) | Liber scaccorum cum moralizationibus. | :
(103r-103v) | Casus papales. |
(103v-105e) | Epistola ad Raimundum militem de cura rei familiaris. | :
(105r-106r) | Exhortatio ut quilibet curam gerens animae suae carnis refrenet voluptatem hexametris leoninis composita. 1 |
105r | O tu qui transis qui nescis crastinus an sis ... — ... Haec genus insigne baratri defendit ab igne. |
(106r-106v) | Geldevangelium (Evangelium secundum marcas argenti). 1 |
106r | In illo tempore (al. turbine) dixit papa |
(106v-108r) | Epistola Luciferi ad praelatos clerumque. 1 |
106v | Lucifer princeps tenebrarum |
(108r-109r) | Exhortatio bona ad bene vivendum et operandum hexametris leoninis composita. 1 |
108r | O bone mons fortis Christi protecte sub alis |
(109r) | De flebili statu praesentis curiae Romanae (W 2) (Ed.: Strecker 1929, 17-33). 1 | :
109r | Propter Sion non tacebo / Sed ruinas Romae flebo |
(109v) | Busslied (W 18) (Ed.: Strecker 1929, 152-160). 1 | :
109v | Dum Henricus aegrotaret et aegrotans cogitaret / Quod ad vitae terminum / Vocaretur a potente, metu mortis imminente / Invocavit dominum |
(109v-110r) | Psalmus 50 sive 'Miserere' rhythmis redditus. 1 |
109v | Miserere mei Deus quia |
(110r-110v) | De contemptu mundi. 1 | :
110r | Cur mundus militat sub vana gloria / Cuius prosperitas est transitoria |
(110v-112r) | Exhortatio ad incitandum homines ad bene vivendum et mortem desiderandam. 1 |
110v | Hactenus cum Seneca loquar |
(112r-131r) | Itinerarium. | :
(131v-133r) | Prophetiae. | :
(133v-143r) | Remedia contra epidemiam et morbum pestilentialem. 1 |
133v | Reverende domine quia accidentia animae |
(143v) | Leer. |
(144r-150v) | Epistola quam scripsit beatae Hildegardi petens ut eum certificaret de futuro statu ecclesiae Coloniensis. | :
(150v-152v) | Epistola ad filias s. Hildegardis. | :
(153r-166r) | Epistola Rabbi Isaac de erroribus Iudaeorum cum tractatu de adventu Christi. | :
(166r-175v) | Pharetra fidei christianae contra Iudaeos. | :
(175v-176v) | Notabilia de decem plagis Aegypti, de septem petitionibus in oratione dominica contentis, de septem donis Spiritus sancti et de octo beatitudinibus. |
(177r-186v) | Gesta Romanorum cum moralizationibus. |
(187r-189v) | Tractatus pathologicus et therapeuticus de pestilentia. |
(190r-200v) | Itinerarium de mirabilibus orientalium Tartarorum. | :