|
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=1574 |
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 299
GAUFRIDUS PICTAVIENSIS. SERMONES
Pergament 168 Bl. 297×220 Frankreich, 1. Hälfte 13. Jh.
Literatur zur Handschrift: Lackner 2012, 287-297 (online).
alle Initien
Weitere Literatur zur Handschrift (Anzahl: 9)
| Schrift: | |
| Schriftart: Textualis |
--------------- Addenda/Corrigenda bitte melden! 
---------------
"Lackner 2012", "RS"
alle Initien
| (IIIrab) | Nachtrag. 1 |
| IIIra | Quidam dicunt quod una ... visionis dei non est maior alia... — ...a me iam dictum est.... |
| (2ra-163va) | : Summa theologiae (RS 246). 166 |
| 2ra | Cum voces sint signa rerum et per signa res comprehendantur, ut per notitiam signorum veniamus ad comprehensionem rerum a vocibus inchoandum est... - ...nisi ad plures personas in sacra scriptura. |
| 3va | Sequitur de adiectivis respectivis ut aequalis similis et huiusmodi quae non possunt venire sine determinatione... - ...supponat pro essentia sive pro aliqua persona. |
| 5ra | Sequitur de pronominibus. Quaeritur ergo imprimis: ista pronomina ego et tu, utrum in masculino demonstrent essentiam... - ...secundum hoc tu est personale. |
| 6ra | Dictum est qualiter supponatur per pronomina divina essentia. Sequitur de ipsis nominibus supponentibus divinam essentiam (in Rot). De hoc dicit Praepositivus (!) quod semper supponit pro essentia et pro persona... - ...et ideo non potest supponere pro notione. |
| 8rb | Circa propositiones et obliquos includentes intellectum praepositionis maxime se ingerit difficultas in sacra scriptura... - ...et spiritus sanctus est amor amborum. |
| 9va | De missione (in Rot). Daturus legem Moyses praefixit terminos monti quos transgredientes praecepit dominus lapidari... - ...de iure ei tale arguere attribuitur. |
| 10va | De effectu iustititiae et misericordiae (in Rot). Universae viae domini misericordia et veritas. Dicit Glossa: In omni opere domini misericordia et veritas. Cum ergo in secundo adventu ita faciat dominus opera misericordiae et iustitiae... - ...quod culpa poene sit proportionalis. |
| 12ra | Sequitur de potentia dei (in Rot). Quicquid potest pater potest filius. Sed pater potest generare ergo filius potest generare... - ...ne deus hoc faceret ipso praesente. |
| 13rb | Hoc nomen sapientia secundum quod dicitur de deo quandoque significat divinam essentiam... - ...omne enuntiabile (?) est verum. |
| 13va | De praedestinatione (in Rot). Item quaeritur si praedestinatio sit aliquid... - ...ergo promisit tibi equum album. |
| 15va | Imprimis quaeritur utrum voluntas dei semper sit expleta... - ...quamvis possemus coram sapientibus. |
| 16vb | Notio est proprietas per quam dinstinguitur una persona ab aliis vel plures ab una... - ...ita nec hoc nomen trinitas. |
| 20ra | Tripliciter est deus in qualibet re: per essentiam, per potentiam, per praesentiam... - ...et semper est duratura. |
| 20vb | Transitum facientes a creatore ad creaturas primo ponamus hoc verbum Geneseos: In principio creavit deus caelum et terram... - ...discplicet ei omne bonum. |
| 23ra | Dictum est quod angeli merentur usque ad diem iudicii. Sed quaeritur utrum mereantur gaudere de conversione nostra... - ...exit cum cessat a laesione. |
| 24rb | Novem sunt ordines angelorum. Ordo est charactere theopheniae (!) simplicis et non imaginariae uniformis spirituum multitudo... - ...praeeunte dei auxilio multa corpora simul reforment. |
| 24rb | Hic quaerimus quod dimisimus scilicet utrum omnes angeli omnia sciant... - ...id est secretiora secreta sacrae scripturae. |
| 25va | De veteri homine (in Rot). Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram. Ad imaginem quantum ad rationem... - ...ergo non debeo velle quod sit dives. |
| 27vb | De libero arbitrio (in Rot). Simile est regnum caelorum mulieri quae acceptum fermentum abscondit in farinae satis tribus. Dicit Gregorius: Tres vires animae colligantur... - ...sed quae messet si auderet. |
| 30rb | De peccato originali dixerunt quidam quod nihil aliud est nisi peccatum Adae. Tamen peccato illo omnes facti sumus servi... - ...quod talis poena est a deo vel a diabolo. |
| 31va | De primis motibus dicunt quidam quod sunt, quidam primo primi et illi non sunt peccata... - ...et eius gratia crescat in infinitum. |
| 32va | Quaeritur utrum ignorantia sit peccatum. Probatio: Dicit Augustinus: Ignorantia eorum... - ...peccatum esse volentis. |
| 34ra | Quaeritur utrum omne peccatum sit voluntarium...- ... sed non quantum ad dimissionem poene.... |
| 37rb | De contemptu (in Rot). Dicit Augustinus: Omne peccatum ex superbia vel ex ignorantia vel ex contemptu. Sed Ambrosius dicit: Omne peccatum ex contemptu... - ...licet maximum mendacium sit maius quam maximum homicidium. |
| 37vb | De circumstantiis (in Rot). Dictum est in alia quaestione quod circumstantia aggravat peccatum. Sed quaeritur cum pronior sit deus ad remunerandum quam ad puniendum, qua ratione mala circumstantia auget demeritum et bona non auget meritum... - ...nec reatus incipit esse. |
| 38vb | De synderesi (in Rot). Synderesis est vis animae quae detestatur malum et in nullo extincta est dicit Hieronnymus... - ...et involvit oculum rationis. |
| 39va | Dictum est quod ex ratione peccat homo. Sed quaeritur utrum furiosus qui non habet usum rationis peccare possit... - ...qui non ceciderunt in furiam propter culpam. |
| 40rb | Quaeritur utrum ebrietas sit peccatum... - ...dico de excessu in comestione ... (?). |
| 40vb | Hypocrisis est quando aliquis per opera de genere bonorum ostendit se esse bonum... - ...quod unum peccatum aequipolleat duobus. |
| 41rb | De reatu et macula (in Rot). Ponatur quod iste faciat homicidium et sic redeant omnia alia mortalia in illo... - ...est ad cumulum et ad augmentum illius reatus. |
| 42ra | Peccatum veniale habet reatum ut dictum est, quod etiam patet per hoc, quod postquam dimissum est punitur poena temporali... - ...et tamen potest fieri mortale si vertatur in consuetudinem. |
| 42va | Quaeritur utrum veniale peccatum puniatur aeternaliter... - ...in infinitum augmentabitur peccatum. Quid dicemus ad hoc?. |
| 42vb | Item obicitur: Iste punitur morte aeterna pro peccato veniali aut meruit puniri hac poena aut non... - ...sed etiam quoad poenam directe debitam. |
| 43rb | Quaeritur utrum aliquis possit puniri de condigno in gehenna... - ...ut si homo peccaret venialiter et statim moreretur. |
| 44ra | Virtus quandoque large dicitur ut dicatur virtus potentia animae. Item virtus strictius sumitur... - ...quod illud vitium sit vel fuerit peccatum. |
| 44va | Hic quaeritur utrum virtutes sint naturales... - ...ideo ista substantialiter differt ab illa. |
| 45va | Quaeritur quae virtutes in quibus viribus sint locatae... - ...vel vis concupiscibilis per vitium ad contrarium moveretur. |
| 46rb | De corruptione naturalium (in Rot). Schwarz: Nota quod naturalia corrupta sunt per peccatum. Vis enim concupiscibilis corrupta est per vitium cupiditatis... - ...dictum est ei: Quacumque hora comederis morte morieris. |
| 46vb | Utrum potentia benefaciendi sit gratuita (in Rot). Quaeritur utrum potentia benefaciendi sit gratuita... - ...sic omnes similes auctoritates exponendae sunt. |
| 47rb | De bono (in Rot). Bonum dicitur bonum essentia. Unde in Luca: Nemo bonus nisi solus deus... - ...sicuti diligere est bonum ei velle. |
| 48rb | Quid sit magis bonum vel malum genere (in Rot). Dicunt theologi quod opus dicitur bonum vel malum propter meritum vel demeritum. Sed omnes virtutes sunt pares in genere... - ...quare non est simile de bono et de malo. |
| 49ra | Quaeritur utrum meritorius motus possit esse non meritorius... - ...quod aliqua circumstantia de futuro augeat peccatum. |
| 49va | De ira (in Rot). Triplex est ira scilicet ira per zelum quae bona est. De qua Salomon: Melior est ira risu... - ...sic debet praelatus irasci vitiis subditorum. |
| 50ra | De neglegentia (in Rot). Maledictus qui facit opus dei neglegenter. Ieremias dicit aut appellat opus dei opus quod fit ex caritate vel in caritate... - ...sed simpliciter intellegit id est intus eligit. |
| 50va | De fraudulentia (in Rot). Maledictus qui facit opus dei fraudulenter. Contra: Quicquid fit fraudulenter est opus hominis vel diaboli... - ...licet appetitus a latere (?) sit venialis vel mortalis. |
| 51rb | Utrum teneatur quilibet velle quod deus vult (in Rot). Pravum et damnatum est cor quod non vult quod scit deum velle. Ad idem Glossa ad Corinthios: Ita debemus petere... - ...habebit dies malitiam suam domino volente. |
| 51vb | Utrum alicui possit sua damnatio revelari (in Rot). Ex praedictis potest haberi satis probabiliter quod nulli potest sua dampnatio revelari... - ...ac si diceret fidelium deus. |
| 52rb | De peccato in spiritum sanctum (in Rot). Qui peccat in patrem, remittetur ei. Qui peccat in filium similiter. Qui peccat in spiritum sanctum non remittetur ei nec in hoc saeculo nec in futuro. Nota quod haec appellatio peccatum in patrem dupliciter sumitur... - ...non sequitur quod si peccatum sit inamissibile, virtus sit inamissibilis. |
| 53rb | Quaeritur utrum peccatum sit poena peccati... - ...qualiter nos punire debeat. |
| 54rb | Mendacium est falsa vocis significatio cum intentione fallendi. Sed falsa significatio non est nisi falsum significatum... - ...ita per consequens ad habendam gloriam declinata sunt sunt in mercedem terrenam. |
| 55va | Tria sunt genera mendaciorum sicut dicit Augustinus. Primum quod fit causa malignitatis... - ...contentiosae falsitatis totum subruatur. |
| 56ra | De subornatu Iacob (in Rot). Dicit Isaac: Venit germanus tuus fraudulenter. Ergo Iacob fraudem fecit, ergo peccavit... - ...quod consensisset in aliam discrete. |
| 56va | De immolatione Isaac (in Rot). Temptavit deus Abraham etc. Offer mihi in holocaustum filium tuum. Dicunt quidam quod haec est forma praecepti... - ...sed de utraque causa veritatis dubitabat. |
| 58rb | De decem praeceptis (in Rot). Decem plagis percussit dominum Aegyptum et decem praeceptis sanavit populum suum, ut numerus praeceptorum respondeat numero plagarum... - ...multas alias quaestiones legales inveniemus diffuse tractatum in glossis super legem. |
| 59vb | De periurio et iuramento (in Rot). Periurium dicitur falsa iuratio. Item periurium dicitur perversa iuratio... - ...et ideo nova decretalis super emanare deberet a sede apostolica. |
| 61vb | De perplexitate (in Rot). Nervi testiculorum Leviathan perplexi sunt. Ibi dicit Gregorius: Cum mens in minora et maiora peccata constringitur minora semper eligantur... - ...non esse dicendum est peccatum. |
| 63va | De scandalo (in Rot). Probatur quod scandalum sit peccatum. Dicit enim dominus in evangelio: Vae homini illi per quem scandalum venit... - ...quia peccasset si in hoc perseverasset. |
| 65rb | De aedificantibus lignum, fenum, stipulam (in Rot). Dicit apostolus quod fides est fundamentum bonorum operum, in prima ad Corinthios. Et dicit super hoc fundamentum: Alii aedificant aurum... - ...vel posset dici quod fundamentum appellat large fidem informem. |
| 66rb | De actionibus duae sunt principales sententiae. Dicunt quidam quod omnis actio est a deo in quantum est actio, sed in quantum est mala est a diabolo... - ...alii sit odor mortis ad mortem, alii odor vitae ad vitam. |
| 69rb | Utrum omnia sint iustorum (in Rot). Dicit auctoritas: Omnia sunt iustorum, et iterum Augustinus: Existens in mortali indignus est omni bono... - ...sed illud sic ordino et dispono. |
| 69va | Utrum existens in mortali possit praedicare aut orare (in Rot). Ad Philippenses dicit apostolus: Sive per veritatem sive per occasionem Christus annuntietur, in hoc gaudeo et gaudebo... - ...ultima auctoritas satis patet diligenter intuenti. |
| 71ra | In hoc loco satis competenter deberent adiungi morales quaestiones sicut de operibus locandis, de rebus ecclesiae et aliae similes quaestiones quas omnes relinquimus ex industria tractandas... - ...et cooperari ei ad bonum sine peccato. |
| 71va | De raptu Pauli (in Rot). Ad Corinthios dicit apostolus: Scio huiusmodi hominem sive in corpore sive extra corpus etc. Aut per hunc terminum hominem supponitur anima aut corpus... - ...et occultum modum generationis et processionis. |
| 72ra | De Lazaro (in Rot). De stimulo Pauli quod hic continuatur relinquimus usque ad quaestiones de petitionibus addentes de Lazaro circa quem multa possent quaeri... - ...per rationem forte posset dici quod erat rationis. |
| 73ra | De caerimonialibus (in Rot). Quaeritur utrum caerimonialia fuerint meritoria... - ...sicut olim innotescebas te esse placatum in sacrificiis agnorum. |
| 74rb | De operibus operatis (in Rot). De operibus operatis probatur quod iustificabant. Dicit Beda: Nota quod iustitia legis suo tempore custodita... - ...quod propter hoc dimitteretur, non est factum. |
| 75rb | Ut habetur ex Deuteronomio, tres decimae fiebant in lege. Prima solvebatur Levitis... - ...ut unum de grege ducentorum arietum iubeat offerri. |
| 77ra | Neglegentia attenditur respectu modi faciendi, obmissio respectu faciendi. Obmissio enim provenit ex eo... - ...creditor tollit pignus debitoris eo quod non reddit quod debet. |
| 77rb | Prima petit campum dubia sub sorte duelli pugnatura fides. Item fide mundans corda eorum, apostolus ad Hebraeos... - ...quod propositio uno casu contingente sit vera et alio falsa. |
| 78vb | Articulus est veritas invisibilis rei ad credendum distincta. Veritas dicitur propter falsa... - ...ergo caritati (?) patriae subest contrarium sicut caritati (?) viae. |
| 82rb | Spes est certa exspectatio beatitudinis veniens ex meritis et gratia. Ergo spes venit ex gratia, ergo ex virtute et ita una virtus venit ex alia... - ...teneor credere tamquam sit verum. |
| 83ra | Quaeritur quid sit caritas. Augustinus loquens de de quattuor affectibus animae... - ...sententiam Lombardi ad praesens praetermittimus incedentes viam magistrorum nostrorum imprimis. |
| 83ra | Quaeritur utrum caritas sit in praecepto... - ...vel iuste id est sine acceptione personarum. |
| 83vb | De ordine caritatis in via (in Rot). Diliges dominum deum tuum ex toto corde tuo et ex tota anima tua et ex tota mente tua et proximum tuum sicut te ipsum. Dicit Augustinus: Per proximum intellegitur omnis homo... - ...sed quod fieri solebat illud referebat. |
| 85ra | Quaeritur utrum ordo observetur in patria... - ...patet in quaestione penes quid accenditur quantitas caritatis. |
| 85vb | Quaeritur penes quid accendatur quantitas caritatis, si penes praemium, ergo quanto dignior maiori praemio tanto maior caritas... - ...nec iustum in percusso cognovit. |
| 86va | Quaeritur utrum aliquis teneatur esse perfectus... - ...erg non scio aliquem hominem esse in Anglia. |
| 87rb | Dominus dicit in evangelio: Dictum est antiquis: Diliges amicum tuum et odio habebis inimicum tuum. Quaeritur imprimis ubi hoc dictum est... - ...ergo longe magis meritorius quam opus alterius. |
| 87vb | Dicunt quidam quod quantulacumque caritas non potest resistere quantumlibet maximae tribulationi (?)... - ...nos aliter diceremus alias patet. |
| 89rb | Quaeritur utrum aliquis possit resurgere in minori caritate... - ...habet aliquam vitam que est aeterna, ergo habet vitam aeternam. |
| 90vb | Utrum aliquis ex condigno mereatur aliquod bonum temporale (in Rot). Quaeritur utrum aliquis ex condigno mereatur aliquod bonum temporale opere facto extra caritatem... - ...sic postea plus quam ceteri apostoli profecit in evangelio. |
| 91vb | Utrum aliquis sciat se habere caritatem (in Rot). Quaeritur utrum aliquis sciat se habere caritatem... - ...nec scimus nos habere arras spiritus sancti. |
| 92vb | Utrum tanta sit malitia quanta caritas (in Rot). Quaeritur utrum tanta sit malitia quanta caritas. Super hunc locum: Bonum mihi lex oris tui... - ...hoc est eis quasi accidentale quod est caritati substantiale. |
| 94rb | De iustitia (in Rot). Duae sunt partes iustitiae, una superior circa deum, alia inferior circa res humanas... - ...quia deus infundit isti fidem, iste habet fidem. |
| 95vb | De sapientia dono (in Rot). Sapientia est cum sapore scientia sicut dicunt magistri. Dicitur enim sapientia a sapore spirituali... - ...hoc relinquo disputationi ubi dicam quod sentio. |
| 96vb | De timore (in Rot). Sex sunt species timoris scilicet filialis, initialis, servilis, naturalis, humanus et mundanus... - ...quia cum mortale a deo separet usus quo abstinet debet referri ad deum. |
| 98rb | De initiali et filiali (in Rot). Nota quod cum distinguitur timor inter servilem et initialem et filialem, sicut mihi videtur non sic distinguitur secundum essentiam... - ...ut sumatur timor pro usu timoris paene. |
| 99rb | De perseverantia (in Rot). Dicit dominus: Non qui inceperit sed qui perseveraverit hic salvus erit et ita per perseverantiam salvus erit. Ergo perseverantia est virtus... - ...ex eo quod diu duravit in bono. |
| 100ra | De quattuor cardinalibus virtutibus (in Rot). Sequitur de quattuor cardinalibus virtutibus. Unde notandum quod hoc nomen iustitia quandoque large sumitur ita quod appellat omnem virtutem... - ...ergo parcitas dat danda, quod falsum est, immo retinet retinenda. |
| 100vb | Utrum virtutes cardinales sint in patria (in Rot). Dicit Augustinus quod usus iustitiae erit in patria... - ...sed de hoc dimittimus usque agamus de glorificatione beatorum. |
| 102ra | De virginitate (in Rot). Virginitas dicitur integritas corporis a pollutione libidinis secundum quod dicuntur quinque fatuae virgines quae non sumpserunt oleum secum... - ...quia non est promissa usui scientiae qui est scire, sed praedicationis. |
| 104ra | De oboedientia (in Rot). In Regum (I Sm 15,22) dicit Samuel ad Saul: Melior est oboedientia quam victimae... - ...qui possunt recurrere ad maiorem. |
| 105rb | Utrum possit quis mereri primam gratiam (in Rot). Quattuor attenduntur in iustificatione impii: infusio gratiae, motus liberi arbitrii...- ...interveniente peccato sine aliquo medio amitteremus.... |
| 106vb | Quaeritur utrum qui habet unam virtutem habeat omnes... - ...sed virtutes connexae sunt et uniformes. |
| 107va | Quaeritur utrum omnes virtutes sint pares ... — ... iste est videns demonstrato dormiente, vera esset. |
| 107vb | De activa et contemplativa (in Rot). Super Ezechielem dicit Glossa: Activa bona et contemplativa melior, item dominus: Maria optimam partem elegit ... — ... credo me satis respondisse in illa quaestione qua quaeritur quid melius in genere. |
| 108va | Duo debitores erant cuidam feneratori (in Rot). Duo debitores erant cuidam feneratori. Imprimis quaeritur de aptatione huius parabolae, sic enim adaptatur debitum materiale debito spirituali ... — ... tantum effectum in contritione habuit caritas quod dimisit et culpam et poenam. |
| 109rb | Quaeritur utrum omnes velint esse beati ... — ... non facit generalem abnegationem et satis hinc usitatur. |
| 110ra | Utrum sancti meruerint passiones (in Rot). Cum solus motus sit meritorius patet quod passiones non sint meritoriae ... — ... intellegitur de merito super erogationibus (?). |
| 110vb | De modo redimendi genus humanum (in Rot). Nunc ascendamus ad illum pro quo sancti passi sunt, qui solus pro omnibus passus est... - ...quia dixit Isaias: Ecce virgo concipiet et pariet etc. |
| 111va | Praeterea non poterant credere quia dixit Isaias. Ergo dictio Isaiae fuit causa quare non poterant credere... - ...sed quotienscumque loquitur spiritu prophetico scit se loqui spiritu prophetico. |
| 113rb | Utrum antiqui meruerint salvari (in Rot). Quaeritur utrum antiqui meruerint salvari, quod patet per hoc quod finaliter decesserunt... - ...nec ex hoc sequitur quod precibus eorum. |
| 114rb | De homine assumpto (in Rot). Facto (!) non inutili digressione redeamus ad illum cuius patres desiderabant adventum... - ...quia naturam corporis assumpsit, quia naturam hominis qui est corpus. |
| 119vb | Utrum Christus semper fuerit unitus humanitati (in Rot). Quaeritur utrum Christus semper fuerit unitus humanitati ex quo semel fuit unitus... - ...vespere et mane factus est dies unus. |
| 120vb | Utrum Christus secundum quod homo sit persona (in Rot). Quaeritur utrum Christus secundum quod homo sit persona. Sed primo videndum est quid sit persona... - ...supponunt personam sed tamen tanquam essentiam. |
| 122va | De praedestinatione filii dei (in Rot). Quaeritur utrum Christus secundum quod homo sit praedestinatus vel secundum quod deus... - ...sed quod divisae sint essentiae increatae. |
| 123va | De merito Christi (in Rot). Quaeritur utrum Christus meruerit. Aperte dicit Glossa et textus ad Ephesios quod meruerit et sibi et nobis... - ...ex eo quod dilexit proximum sicut se ipsum. |
| 124va | Utrum Christus fuerit decimatus in lumbis Abrahae (in Rot). Apostolus probat in hunc modum: Sacerdotium Christi praeferendum est sacerdotio levitico... - ...resurgente virgine gloriosa in illa esset. |
| 125rb | Utrum Christus secundum utramque naturam sit caput ecclesiae (in Rot). Ecclesia incepit ab Abel sicut dicunt omnes auctoritates, sed quare potius dicitur incepisse ab Abel quam ab Adam cum Adam fuerit iustus... - ...cum Petrus sit os eius vel oculus. |
| 125vb | Utrum Christus voluerit non mori (in Rot). Schwarz: Quaeritur utrum Christus voluerit non mori. Dicit evangelista: Coepit Iesus pavere et taedere... - ...ligna enim voluptatis sunt angeli, sicut aperte dicit Glossa. |
| 126va | De scientia Christi creata (in Rot). Nota quod duplex fuit scientia Christi, una increata et alia creata, sed quicquid scivit una scivit alia... - ...sic etiam Christus appellatur peccatum a devicto peccato. |
| 127ra | De potentia Christi (in Rot). Super hunc locum in Iohanne: Super quem videris spiritum descendentem et manentem, hic est qui baptizat... - ...intellego in praedicta solutione. |
| 127vb | Utrum diabolus voluerit Christum pati, si pater tradiderit et huiusmodi (in Rot). Super hunc locum Matthaei: Nihil tibi et iusto illi, Glossa: Intellegens diabolus se per Christum spolia amissurum... - ...modo autem sumus sui per emptionem. |
| 128ra | Utrum humanitas Christi sit adoranda (in Rot). Quaeritur utrum humanitas Christi sit adoranda latria... - ...non enim salutem optamus. |
| 128vb | De sacramentis (in Rot). Sacramentum est invisibilis gratiae visibilis forma. Sed character in baptismo est sacramentum, ergo est visibilis forma... - ...quia sacramenta novae efficiunt quod figurant, sacramenta veteris non. |
| 129rb | De circumcisione (in Rot). Sed nonne circumcisio efficit remissionem peccati quam figurat... - ...patet per Iosue qui circumcidit filios Israel in Galgalis. |
| 129va | De paenitentia (in Rot). Sequitur de paenitentia. A qua dominus incipit in evangelio dicens: Paenitentiam agite... - ...iudicare de nescitis quae scire non potest nisi per confessionem. |
| 130va | Confessio praecepta est in veteri testamento. Unde Moyses in Numeris... - ...quae fundamentum est omnium sacramentorum. |
| 131va | Satisfactio consistit in duobus, in eleemosynarum largitione et carnis maceratione. Est autem eleemosyna duplex... - ...unde non tenemur cum gratia facere dominicum praeceptum non ex gratia. |
| 132vb | Quaeritur utrum restitutio sit pars satisfactionis... - ...et tunc non debent compelli ut ecclesiae restituant cui debent. |
| 133vb | Quaeritur de relaxationibus. Probatur quod teneant. Dicitur in evangelio Lucae: Videns Iesus fidem illorum... - ...si utrumque fieret ex eadem caritate. |
| 134va | De clavibus dicit Glossa super Matthaeum: Claves sunt discernendi scientia et potentia, qua dignos debet sacerdos recipere, indignos vero excludere a regno... - ...ex praedictis patet quod abbatissa non potest ligare vel solvere suam monacham, infligere tamen potest illi pro forifacto poenam. |
| 135rb | Sequitur de excommunicatione. Est autem excommunicatio excommunicantis actio et excommunicati passio... - ...in quibus non exspirat adhuc mandator. |
| 136vb | Si peccaverit in te frater tuus vade et corripe etc. Quaedam mulier de Alemannia dixit ita esse intellegendum... - ...id est peccantem coram omnibus argue coram omnibus. |
| 137vb | De servo cui dimisit dominus omne debitum, qui noluit dimittere conservo suo, praecepit dominus ut teneretur in carcere donec redderet universum debitum quod ei dimiserat usque ad novissimum quadrantem... - ...ut tanto magis in bona proficiant quanto se nequius egisse meminerunt. |
| 138vb | Oratio est pius affectus mentis in deum, tali oratione orabat Susanna. Item oratio est sermo deprecatorius... - ...dummodo de aliis esset contritus. |
| 139rb | Quaecumque petieritis patrem in nomine meo. Exponimus: pie et perseveranter et pro se et ad salutem fiet vobis statim vel post... - ...quando prohibitum ei fuit ne oraret. |
| 139vb | Quaeritur utrum orationes ecclesiae prosint damnatis. Dicit Augustius pro quibuscumque baptizatis sacrificia offeruntur... - ...terminum enim posuit quem transgredi non poterit. |
| 140va | Quaeritur unde habuit ortum modus orandi sanctos. Dicimus quod a veteri testamento... - ...ubi angelus volebat eum sepeliri. |
| 140vb | Quaeritur utrum temporalia possint peti licite... - ...ut possint iudicari ab hostibus et huiusmodi. |
| 141rb | Quaeritur utrum Paulus peccaverit petendo stimulum amoveri... - ...et credo quod postea non petiit. |
| 141vb | Sequitur de superfluis. Dicit Iohannes: Qui habet duas tunicas det unam non habenti. Glossa: De duabus tunicis dividendis datur praeceptum... - ...sed alias satis obiectum est. |
| 142rb | Sicut antiquis praeceptum est reddere decimas praediorum ita fidelibus modernis iniunctum est reddere decimas dierum... - ...quare illi non sunt tacendi in tempore passionis. |
| 143ra | Nunc redeamus ad illa quae circa ecclesiam sunt agenda vel aguntur. Et primo dicamus de simonia quae sic describitur: Simonia est studiosa voluntas... - ...contra illos qui accipiebant supra iustum laborem. |
| 145ra | Operae quaedam sunt culpae et illae nullo modo possunt locari, quaedam sunt gratiae et similiter non possunt locari... - ...sicut nec operarius vendendo operum suorum usum. |
| 145vb | Usura est quicquid praeter sortem accidit, ut dicit Augustinus. Quod autem usura sit illicita patet per Ezechielem... - ..ipse teneretur restituere nisi ipsa restitueret.... |
| 146rb | Quaeritur utrum praelatus teneatur magis ad opera misericordiae quam alius... - ...quia licet credere posset suspicari non esse verum. |
| 147rb | Tempus est ut ad baptismum redeamus, de quo superius dimiseramus. Baptismus est ablutio corporis exterior in aqua cum forma verborum praescripta... - ...etiam si sit ebrius bene potest habere intentionem baptizandi. |
| 147va | Sequitur de effectu baptismi. Est autem triplex effectus: collatio gratiae vel augmentum, remissio peccatorum, debilitatio fomitis... - ...baptismus enim temporalem effectum habet ex vi sua, quem orationes non habent. |
| 148rb | Sequitur de forma baptismi. Est autem forma baptismi illa quam instituit dominus dicens: Ite baptizantes eos in nomine patris et filii et spiritus sancti... - ...primitiva species est a se, id est non ab alio. |
| 149va | De responsione quae fit pro puero cum quaeritur: Credis in deum, et respondetur: Credo... - ...tamen non potuit eum a suo flagello cohibere. |
| 149vb | Sequitur de corpore Christi. Sunt autem tria in hoc sacramento, sicut dicitur in Sententiis. Quiddam quod est sacramentum sed non res, ut forma panis et vini... - ...deus facit auctoritate, sacerdos autem ministerio. |
| 150vb | Sequitur ut terminemus quomodo sub specie panis et vini fit corpus et sanguis Christi et utrum repleat illum locum in quo apparet species pani et vini vel excedat illum... - ...ad quod non suffecit aliqua alia hostia. |
| 153vb | Sequitur de sacramento matrimonii. Matrimonium est sacramentum coniunctionis Christi ad ecclesiam, quod fuit in Abel initiatum... - ...non enim tenebatur utrique sed alteri. |
| 154rb | Sequitur de institutione matrimonii. Fuit autem institutum matrimonium ad officium ante peccatum, post peccatum ad remedium... - ...quia nisi matrimonium esset nemo sciret discernere heredem. |
| 154va | Sequitur de bonis matrimonii, quae sunt proles, fides et sacramentum... - ...ut habetur ibidem in illa constitutione Alexandri c. Sane. |
| 155ra | Sequitur de impedimentis matrimonii. Primum est dispar cultus. Quod autem illud impediat matrimonium apparet per Esdram... - ...ille qui habet plenitudinem potestatis debet dispensare, cum non sit contra vetus vel novum testamentum. |
| 155vb | Sequitur de secundo impedimento quod est error, error personae impedit matrimonium et conditionis sed non fortunae... - ...et nihil adeo contrarium consensui sicut error. |
| 156ra | De errore qualitatis circa leprosos ita distinguimus: Si contraxit sponsalia aliquis cum aliqua et postea fiat alter leprosus... - ...quod non est simile de lepra quae non est temporalis sed perpetua et de menstruo. |
| 156ra | Circa conditiones sic distinguimus. Si contrahitur matrimonium per verba de praesenti et addatur conditio impossibilis aut inhonesta aut illicita... - ...oportet enim quod simul sint et non successive ad hoc quod fiat matrimonium. |
| 156rb | Impossibilitas coeundi impedit matrimonium. Quando aliquis ita frigidus est naturaliter vel aliqua adeo arcta quod non possunt reddere debitum... - ...ratione ergo poene dicit papa dissimulandum esse. |
| 156va | Enormitas criminis impedit matrimonium. Ille qui cognovit duas sorores quarum altera est eius uxor, dicit Zacharias papa... - ...qui scitur esse religiosus a sacerdote per confessionem. |
| 156vb | Sequitur de spirituali impedimento quod est proximitas spiritualis quae contrahitur in baptismo, in confirmatione, in paenitentia... - ...quae diximus probentur per praedictum capitulum XXXmae Causae Q. IIII. |
| 157ra | Legalis cognatio est quando aliquis adoptat aliquam in filiam vel aliquem in filium... - ...si tale factum inventum fuerit separetur omnino. |
| 157ra | Consanguinitas impedit matrimonium. Consanguinitas enim naturale vinculum consideratum ex eo quod una persona ex alia descendit carnali propagatione infra septimam generationem... - ...ideo potius consanguinitas impedit matrimonium quam votum. |
| 158ra | Libellus repudii erat quaedam cedula continens causas quas obiciebat vir uxori ad celebrandum divortium... - ...qui necesse habent se committere voluntati divinae. |
| 158rb | Votum est testificatio spontanea quae deo et de his quae dei sunt debet fieri... - ...cum adhuc dubium sit utrum exigere possit. |
| 158vb | Si contraho cum ista per verbum de praesenti addendo conditionem honestam et possibilem quae non pendeat ex consensu alterius stat matrimonium sive stet conditio sive non... - ...de quo non sic respondeo ut patet per praedicta. |
| 159ra | De voti redemptione dicit Alexander quod potest fieri considerata qualitate personae et causa commutationis... - ...ad aliam se transferre quod bene concedimus. |
| 159vb | Dicit Hieronymus quod Iephta filiam suam virginem deo obtulit et ideo in numero sanctorum ponitur ab apostolo... - ...et bene concedimus quod manente tali conscientia perplexus fuit. |
| 160rb | Ordo est sacramentum excellentiae ecclesiasticorum officiorum constitutum... - ...lapide altaris ab haeretico consecrati omnia renovantur (sic !). |
| 160vb | Confirmatio est sacramentum ad robur datum proveniens ex forma verborum et intentione confirmantis et unctione chrismatis... - ...sicut alii apostoli oboedirent Petro ita Barnabas Paulo. |
| 161ra | De extrema unctione dicimus quod sacramentum scilicet quaedam qualitas quae innascitur animae et surgit ex illis unctionibus quae fiunt in diversis membris... - ...quia navigatio et pugna non sunt causa sed occasio mortis. |
| 161rb | De veritate humanae naturae (in Rot). Sequitur de resurrectione. De qua certum est quod quicquid est de veritate humanae naturae, sicut dicit Augustinus... - ...quae longe post fuerunt seminata. |
| 161vb | Nunc restat videndum de resurrectione capitis et membrorum, de qua sic obicitur: Non totus cecidit... - ...dicimus quod glossa illa mystica est. |
| 162vb | Sequitur de resurrectione membrorum. Ego deus Abraham, deus Isaac, deus Iacob. Per hanc auctoritatem probat deus resurrectionem mortuorum... - ...ubi enim dominus dicitur eis spiritualiter ministrare ibi dicuntur spiritualiter florere. Ad quam floritionem nos perducat dominus noster Iesus Christus qui cum patre et spiritu sancto vivit et regnat deus per omnia saecula saeculorum. Amen. |
| (146r, rechter Freirand) | Quaestio. nachgetragen. 1 |
| 146r, rechter Freirand | Quaeritur quis peior sit, an fenerarius an avarus dives, qui nihil vult commodare timens detrimentum nummorum vel dilationem reddendi. Probatur quod dives avarus peior est... — ...unde dicit lex de re rapta, quod si exstat reddet in duplum, si non exstat in quadruplum.... |
| (152r, unterer Freirand) | Nota, nachgetragen. 1 |
| 152r, unterer Freirand | Si quis interponeret formae baptismi certe vel quoque vel aliquid (?) aliud non baptizaret... — ...et ideo sit una forma.... |
| (158v, linker und unterer Freirand) | Nota, nachgetragen. 1 |
| 158v, linker und unterer Freirand | Dico ergo ad primo (!) obiectum quod bene potest contrahere sine dispensatione, sed non potest cognoscere sine mortali peccato... — ...quod a legitima uxore numquam possit debitum exigere.... |
| (164va-165rb) | Sermo. 1 |
| 164va | Respice de caelo et vide et visita vineam istam (Ps 79,15). Iuris professores consueverunt in prologo sui sermonis accedere ad materiam interpretationis cum praefatione sollemni primum invocando gratiam spiritus sancti in laude et gratiarum actione... — ...bene docendo et male vivendo deum instruis quomodo te debeat condemnnare.... |
| (165va-166ra) | Sermo. 1 |
| 165va | Domini patres et fratres carissimi qui estis sacri gregis Christi arietes et excercitus domini incliti ducis et qui ut legitur Sap. VI. continetis multitudines et quibus ab altissimo data est potestas et qui interrogabit opera vestra et cogitationes scrutabitur... — ...plures ex his parati sunt hoc tempore consentire peccato, fovere malitiam et iniquitati (!).... |
| (167va) | Notae. 1 |
| 167va | Christus est aliud secundum quod est pater... Christus est caput ecclesiae secundum quod homo...... |
| (168ra) | Nota de dulia. 1 |
| 168ra | Triplex est dulia, magna, maior, maxima...... |
| (168ra) | Quaestio de paenitentia. 1 |
| 168ra | Utrum tres partes paenitentiae sint unde sacramentum triplex (?). Dicunt magistri quod paenitentia habet tres partes subiectas: contritionem, confessionem, satisfactionem...... |
| (168rb) | Quaestio de paenitentia. 1 |
| 168rb | Si tenear ad sacramentum contritionis an non. Item quaeritur si teneamur ad sacramentum contritionis. Dicunt magistri quod sic... — ...sicut omnia alia sacramenta possum recipere sine gratia et (?) istud. M(agister [?]).... |
| (168rb) | Nota. 1 |
| 168rb | Habituum quidam sunt in comprehensione sicut intellectus sapientia... — ...ac si dicatur (?) non est contritio.... |
| (I*vab) | Notae. 1 |
| I*va | Aliter potest re... (?). Ad primum dicendum quod non valet hoc argumentum sola filiatione (?) erat persona ergo sublata...... |