Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=1743 
Seitenstetten, Benediktinerstift, Cod. 49
THEOLOGISCHE SAMMELHANDSCHRIFT
Papier   XIII, 421 Bl.   285×210   Südostdeutschland, 2. Viertel 15. Jh. (2. Viertel [?])   
Provenienz/Letztbesitzer: Wien, Alte Universitätsbibliothek
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 13)


"Glorieux III", "Glorieux II", "Glorieux IX", "GW", "Kaeppeli", "Hohmann", "Bloomfield", "Du Pin, Gerson I", "Glorieux VII", "Mansi XXVIII", "Du Pin, Gerson V", "Glorieux VI", "Finke II", "Glorieux X", "Finke IV", "Glorieux VIII", "Walther, Initia", "Seńko–Szafrański 1974", "Glorieux RT", "Trusen 1961", "VL", "Hobbins 2005"
alle Initien
(Ir-v) Registrum codicis.
(IIra-XIIIrb) Registrum alphabeticum. Bis "S" reichend.
   1
IIra Tit.: Contenta in hoc libro subscripta sunt. Et primo Iohannis Gerson etc.
Tractatus de vita spirituali ... — ... Scribere bonum est etc. in dubiis rebus 285b.
(XIIIv-31ra) Iohannes Gerson De vita spirituali animae (Ed.: Glorieux III, 113-202 Nr. 97; Widmungsbrief Glorieux II, 63 Nr. 14).
   2
XIIIv Reverendo in Christo patri et sacrae theologiae professori eximio domino P. episcopo Cameracensi
XIIIv Tit.: Incipit prima pars de vita spirituali anime
Ego vos baptizavi aqua. Ille vos baptizabit spiritu sancto (Dt 18,18). Antiqua iam atque notissima patrum traditione ... — ... ita finem huius operis dedicamus. Et sic est finis sex leccionum M. Iohannis de Gersano cancellarii Parisiensis et intitualatur (!) tractatus de vita spirituali.
(31va-34va) Iohannes Gerson De probatione spirituum (Ed.: Glorieux IX, 177-185, Nr. 448).
   1
31va Tit.: Sequitur nunc tractatus eiusdem de discrecione spirituum
Probate spiritus si ex Deo sint (I Io 4,1). Iubet discipulus ille quem diligebat ... — ... et practicare omnia quae dicta sunt. Et sic est finis tractatus de discrecione spirituum.
(34va-37rb) Iohannes Gerson De remediis contra temptationes (Ed.: Glorieux IX, 518-524, Nr. 459. -- Lit.: (Zur Frage verschiedener Redaktionen in der Überlieferung) J. Vennebusch, Zur Überlieferungsgeschichte des Traktates 'De remediis contra tentationes spirituales' (Petrus Johannis Olivi, Venturinus de Bergamo, Ludolphus de Saxonia, Johannes Gerson). Scriptorium 33 (1972) 254-259.).
   1
34va Tit.: Iste tractatus intitulatur de remediis temptacionum et est editus a quodam experto
Ad honorem Dei dicam aliqua remedia contra aliquas temptationes spirituales ... — ... domino iuvante ipsa superabis. Amen.
(37v) Leer.
(38ra-51rb) Henricus de Langenstein (de Hassia) Tractatus de audientia confessionum (Teildruck: GW 10815, 14r-18v [in der Hs. 40va-42rb] unter dem Namen des Henricus de Hassia der Abschnitt 'Quinto oportet scire regulas quod sit peccatum mortale'. -- Kaeppeli 2416; Hohmann 419 Nr. 229 [hier Iohannes Kusin Moguntinus OP zugeschrieben]; Bloomfield 6019).
   1
38ra Tibi dabo claves regni caelorum ... (Mt 16,19). Hoc cuilibet dicitur confessori qui absolvendi habet potestatem ... — ... non ex se sed ex merito Christi.
(51rb-61va) Iohannes Gerson Opusculum tripartitum (Druck: Du Pin, Gerson I, 425-450. Ed. des Widmungsbriefs: Glorieux II, 74 f. Nr. 18, nur teilweise gedruckt. Ed. der französischen Fassung: Glorieux VII 193-206, 393-400, 404-407. -- Bloomfield 734.). In der Hs. ohne die im Druck 425-426 vorangehende Epistola ad quendam episcopum super Opusculo Tripertito plebibus publicando.
   1
51rb Tit.: Iste est tractatus Iohannis de Gersano qui dicitur tripartitum et tres continet partes scilicet de decem preceptis de confessione et de sciencia mortis
Christianitatis suus qualiscumque zelator prosperum ad virtutes ... Firmissime credendum est et nullatenus dubitandum ... — ... Parisius laudabiliter observatur. Et sic est finis huius tripartiti M. Iohannis Gerson cancellarii etc.
(61va-62rb) Iohannes Wyclif Articuli 45 (Ed.: František Palacký, Documenta Mag. Joannis Hus vitam, doctrinam, causam [...] illustrantia. Prag 1869, 452-455). In der Handschrift ohne die condemnatio der Prager Universität.
   1
61va Tit.: Secuntur 45 articuli Iohannis Wickbeff (!) et Huss contra quos militant fides et veritas
Substantia panis materialis et similiter substantia vini manent ... — ... omnes religiones indifferenter introductae sunt a diabolo etc.
(62rb-va) Quaestio de salvo conductu haereticis praestando (Parallelüberlieferung: Leipzig, Universitätsbibliothek, Cod 583, 85v.).
   1
62rb Utrum alicui liceat dare haeretico salvum conductum sub spe ut convertat ipsum ab errore putans ipsum alias non venturum ... — ... unde merito debeat detineri.
(62va-63ra) Iohannes Parvus Delatio novem assertionum Iohannis Parvi cum damnatione earum ab ambassiatoribus regis Franciae concilio Constantiensi facta (1415) (Druck: Mansi XXVIII, 757-759 (Druck der Verteidigungsschrift für Herzog Johann von Burgund: Du Pin, Gerson V, 15-42).
   1
62va Tit.: Asserciones contente in proposicionibus defuncti magistri Iohannis Parvi et forma condempnacionis eorundem (!)
Licitum est unicuique subdito absque quocumque mandato ... — ... diligere uxores et liberos quam alium.
(63ra-va) Schedula quaedam circa declarationem falsitatis primae assertionis Iohannis Parvi (Druck: Du Pin, Gerson V, 370-371 (Explicit der Hs. vom Druck abweichend)).
   1
63ra Pro declaratione prime assertionis supradictae placeat attendere quod cum bonum ... — ... probatio non est indicialiter facta sed doctrinaliter annotata.
(63va-66ra) Iohannes Gerson Tractatus de simonia (Ed.: Glorieux VI, 167-174, Nr. 276).
   1
63va Tit.: Tractatus de symonia cancellarii Parisiensis
Super materiam symoniacae labis in collatione beneficiorum ... — ... cum ipsa plenitudine potestatis concilii et cetera. Explicit.
(66ra-rb) Leonardus de Datis Assertiones cum probationibus et aliquibus correlariis (Ed.: Finke II, 712-713 (zur Predigt vom 4. Oktober 1416 cf. Finke II, 468). Zu Leonardus de Datis cf. Kaeppeli III, 73-77; die betreffende Predigt wohl Nr. 2846 (Lübeck, Stadtbibliothek, Theol. lat. 59, 103v); cf. auch W. Mulder, Leonardus Statius auf dem Konstanzer Konzil, in: Abhandlungen aus dem Gebiete der mittleren und neueren Geschichte und ihrer Hilfswissenschaften. Eine Festgabe zum siebzigsten Geburtstag. Geh. Rat Prof. Dr. Heinrich Finke gewidmet. Münster 1925, 257-269, hier 264 ff.).
   1
66ra Tit.: Secuntur asserciones generalis ordinis predicatorum promulgate in sermone suo quem fecit die quarta mensis octobris in die sancti Francisci aput fratres minores in Constanciensi concilio anno Domini M° etc. 16
Prima. Gladii spiritualis suprema potestas residet in ecclesia inseparabilis ... — ... in ipsa ecclesia habet diffinire et determinare.
(66rb-80rb) Iohannes Gerson De potestate ecclesiastica (Ed.: Glorieux VI, 210-250, Nr. 282). Text der Handschrift ohne den Prolog und mit im Schlußsatz abweichendem Explicit.
   1
66rb Tit.: Tractatus magistri Ioha. Joirson (!) cancellarie Pariensis (!) de potestate ecclesiastica et de origine iuris et legum
Prooemium quod expedit inquirere de ecclesiastica potestate. Prima consideratione describitur ... Potestas ecclesiastica debet ab ecclesiasticis quid et qualis ... — ... si complete fecit Deus per me quod volui; si minus feci quod potui suppleat in perfectum meum prudens lector scriptum.
(80va-81va) Textus pertinentes ad processum in Iohannem Parvum (Nur zum Teil im Druck Du Pin, Gerson V identifizierbar).
   5
80va Tit.: Sequitur casus brevis sentencie late Parisius contra proposicionem Iohannis Parvi quam intitulavit iustificacionem ducis Burgundie
Praesuppositis circumstanciis mortis improvisae Ludovici ducis Aureliensis ... — ... Non est sic de propositione praedicti Parvi vel alterius doctoris.
80va Tit.: Sequitur conclusio quam episcopus Parisiensis misit nonnullis doctoribus et magistris in theologia alme universitatis Parisiensis cum suis reprobacionibus die Veneris septima Decembris anni CCCCo (!) XIII ad redendum deliberacionem suam die Mercurii XIIIa sequentibus in forma que sequitur
Ex parte episcopi Parisiensis et inquisitoris et consilii fidei ... — ... aut mandatum iudicis cuiuscumque etc.
(Druck: Du Pin, Gerson V, 79 (Text der Hs. leicht erweitert))
80vb Tit.: Sequitur reprobacio huius conclusionis in forma etc.
Haec assertio sic generaliter posita secundum acceptionem huius vocabuli Tyrannus. Est error in nostra fide et in doctrina ... — ... etiam post suam mortem. Notetur in decretis XXIIII q. V etc.
80vb Tit.: Sequitur tenor cedule
Ex parte episcopi Parisiensis et inquisitoris praefatis doctoribus et magistris ... — ... sicut ordo iuris postulat etc.
(Druck: Du Pin, Gerson V, 275)
81ra Tit.: Sequitur inpugnatio quorundam assertiones prefatas defendere volentium
Praetendunt aliqui defensores doctrinae haereticalis 9 assertionum condemnationem ... — ... non est sic de propositione praedicti Parvi vel alterius doctoris.
(81va-85rb) Memoriale circa novem assertiones in concilio Constantiensi (Teiled.: Glorieux X, Document Nr. 64, 531-534; Finke IV, 260-64, beide mit abweichendem Explicit: ... nolite in personarum acceptione habere fidem domini nostri Jesu Christi. – Parallelüberlieferungen: ÖNB, Cod. 5069, 13r-21r; Cod. 4576, 147va-149vb). Konstanz 15. Juni/7. Juli 1415; unvollständig, in der dritten Consideratio abbrechend.
   1
81va Coram vobis reverendissimis patribus ac toto hoc coetu doctissimorum et sapientum dominorum commissariorum in materia fidei proponitur in speciali circa novem assertiones ... — ... praeceptum istud: Non occides habet hunc intellectum etc.
(86ra-88vb) Iohannes Gerson De arte audiendi confessiones (Ed.: Glorieux VIII, 10-17, Nr. 401).
   1
86ra Tit.: Incipit tractatus de arte audiendi confessiones magistri Iohannis de Gersana (!) cancellarii Parisiensis
Etsi virtus quam assuefactio gignit certius quam ars operetur ... — ... orando quam legendo erudietur atque proficiet etc. etc.
(88vb-99ra) Iohannes Gerson De mystica theologia practica (Ed.: Glorieux VIII, 18-47, Nr. 402).
   1
88vb Tit.: Incipit tractatus magistri de Gersana (!) cancellarii Parisiensis de industriis in theologiam misticam practice traditam
Tractantes in lectionibus nostris iam a multo quamvis interrupto tempore ... — ... dic gratulabunda dilectus meus michi et ego illi. Et sic est finis.
(99ra-100va) Iohannes Gerson De remediis contra recidivum peccati (Ed.: Glorieux VIII, 67-70, Nr. 406).
   2
99ra Tit.: Sequitur tractatus de remediis contra recidivum peccandi a confessoribus dandis etc.
Habet hoc proprium ars quaelibet ut faciliori compendio ... — ... quae omne desiderium superant consequamur. Amen.
100va (Daran anschließend) Praeterea ille circumstantiae que habentur per hunc versum inquirende sunt in confessione a confessore: Quis quid ubi quibus auxiliis ... — ... mora scientia aetas etc. (Walther, Initia 16103)
(100vb-106rb) Iohannes Gerson De pollutione nocturna et praeparatione ad missam (Ed.: Glorieux 1960/73, IX 35-50, Nr. 425.).
   1
100vb Tit.: Incipit tractatus Iohannis de Gers. De pollucionibus
Dubitatum est apud me frequenter et diu praesertim post susceptum sacerdotium ... — ... hoc est omnis homo.
(106ra-117va) Matthaeus de Cracovia De puritate conscientiae (Ed.: Seńko–Szafrański 1974, 248-292. -- Glorieux RT, Nr.14fg; Bloomfield 4945).
   1
106ra Tit.: Sequitur Tractatus Mathei de Krakovia et secundum alios Iohannis de Deo De confessione
Quoniam fundamentum et ianua virtutum omnisque gratiae ... — ... cum apparuerit gloria tua ad quam nos perducat ipse Deus qui vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen.
(117va-121ra) Iohannes Gerson De visitatione praelatorum et de cura curatorum (Ed.: Glorieux VIII, 47-55, Nr. 403). Der Traktat ist in dieser Handschrift zweimal überliefert.
   1
117va Tit.: Instruccio de visitacione cleri Iohannis Gerson doctoris in sacra theologia
Ad laudem Dei et aedificationem populi christiani compilata est brevis et utilis rudis instructio ... — ... in exequendo spiritus sui robur Deus qui est benedictus in saecula. Amen.
(121rb-135va) Iohannes Gerson De contractibus (Ed.: Glorieux IX, 385-421, Nr. 452).
   1
121rb Tit.: Prohemium tractatus de contractibus magistri Iohannis Gerson cancellarii Parisiensis
Qui volunt divites fieri incidunt in laqueum ... Prima consideratio. Contractuum bonitatem aut malitiam doctrinaliter investigare volentibus ... — ... quam novimus tam divino quam humano iure damnatam etc. Explicit.
(135va-vb) Iohannes de Imola Iudicium de opere Iohannis Gersonii De contractibus (Approbatio) (Parallelüberlieferung: Seitenstetten Cod. 36, 137v; München, Universitätsbibliothek, 2° Cod. ms. 680, 220va u. ö.; zu weiteren Handschriften cf. Trusen 1961, 214 Anm. 6).
   1
135va Tit.: Hic ponitur consilium contrarium consilio domini Iohannis Gerson
Post praedicta etiam habitum est consilium de studio Bononiensi ... Fateor tamen quod religiosi et alii habuerunt probabilem causam credendi ... — ... Fridericus de Senis in opere capitulo XVIIIo et capitulo XXIo. Haec ille supradictus doctor H. Imola anno 1429 etc.
(135vb-145va) Matthaeus de Cracovia Dialogus rationis et conscientiae (Ed.: Seńko–Szafrański 1974, 367-409. -- Bloomfield 3136. -- Lit.: VL VI 177f. [F.J. Worstbrock]).
   1
135vb Tit.: Tractatus quidam dyalogus racionis et consciencie de eucaristie sumptione et est Mathei de Krakovia
Multorum tam clericorum quam laicorum querela est non modica ... Aggrediatur igitur ratio conscientiam utpote minus iuste arguentem ... — ... datum est vobis pro viatico corpus Domini nostri Iesu Christi qui cum patre et spiritu sancto vivit et regnat in saeculorum saecula benedictus. Amen.
(146ra-155rb) Iohannes Gerson Epistola 'Oportet semper orare' (De modo orandi) et et Epistola 'Multum valet' (De oratione) (Ed.: Glorieux II, 169-191, Nr. 37 und 38, zusammengefasst zu einem Traktat De oratione, cf. Glorieux II, XXI).
   1
146ra Tit.: Incipit tractatus egregii doctoris Iohannis Gerson cancellarii Parisiensis de oracione et suo valore continuacione et intencione super pluribus consideracionibus et incipit prima pars et manuductio in ipsius consideraciones ostendens proprie pertinere ad monachi vocacionem et professionem oracioni insistere in qua qualis esse debeat ipsum instruit. Scriptus Constancie anno 1416
Oportet semper orare et non deficere (Lc 18,1). Scripsit Tullius accuratissime commentarium fratri suo ... — ... qui de moribus iudicat etc. Explicit tractatus de oracione Basillie (!) anno 1433 mensis Septembris.
(155rb-157vb) Iohannes Gerson De puella Aurelianensi (Lugduni 1429) (Ed.: Glorieux IX, 661-665, Nr. 476; Hobbins 2005, 146-155.). Mit folgender Replicatio, diese auch in Innsbruck, Universitätsbibliothek, Cod. 97, 51v-52r (auf den Traktat folgend) u. ö.
   2
155rb Tit.: Lugduni 1429 die 14 Maii in vigilia Pentecostis post signum habitum Aurelianis in (!) de pulsione obsidionis Anglicane. Actum autem est a famosissimo et solempnissimo sacre theologie professore magistro Iohanne Gerson cancellario Parisiensi super facto puelle et credulitate sibi prestanda
Praesuppondendum est imprimis quod multa falsa sunt probabilia ... — ... et iustitia coram ipso in omnibus diebus nostris. Finitur tractatus contra quem replicant sequentia etc.
156va (Replicatio) Ex praecedentibus pauca ad laudem Dei omnipotentis ... — ... et scabiosa a caulis ovis repellenda c. Resecandae XXIIII q III (c. 24 qu. 3 c. 16) et haec sufficiant.
(157vb-165rb) Iohannes Gerson De perfectione cordis (Ed.: Glorieux 1960/73, VIII 116-133, Nr. 413.).
(165rb-182vb) Iohannes Gerson Regulae mandatorum (Ed.: Glorieux 1960/73, IX 94-132, Nr. 434.).
(183ra-188ra) Iohannes Gerson De necessaria communione laicorum sub utraque specie (Ed.: Glorieux X, 55-68, Nr. 498.).
   1
183ra Tit.: Sequitur tractatus cancellarii Parisiensis factus contra hereticos dycentes (!) de necessitate salutis esse recipere sacramentum sub utraque specie
Oblaturus iuxta seniorum huius sacri concilii Constantiensis monitionem generalem ... — ... prudentia provideant praedisponit. – (Schlussschrift, Werkdatierung) Explicit tractatus adversus heresim novem de necessaria communicacione laicorum sub utraque specie raptim editus Constancie anno domini 1417 die XX Augusti etc.
(188rb-194rb) Iohannes Gerson De protestatione circa materiam fidei (Ed.: Glorieux 1960/73, VI 155-165, Nr. 274.).
(194ra-195ra) Iohannes Gerson Considerationes XII de pertinacia.
(195ra-199va) Iohannes Gerson Quae veritates sint de necessitate salutis credendae (Ed.: Glorieux 1960/73, VI 181-189, Nr. 280.).
(199vb-200vb) Guilelmus Fillastrus De usuris (Bloomfield 2658.).
(201ra-203ra) Martinus V. papa Declaratio super emptione et venditione ad archiepiscopum Gnesensem et episcopum Lubucensem et Olomuncensem constitutionem extravagantem eiusdem Martini papae V “Regimini universalis Ecclesiae” (Extravag. Comm. 3, 5, 1) continens.
(203ra-204vb) Carolus VI. rex Galliae Litterae de libertate ecclesiae etc.
(204vb-205rb) Petrus de Alliaco Sententia de propositionibus Iohanni Parvi. Exzerpt.
(205rb-206ra) Petrus de Alliaco Declaratio (cum additione) circa propositiones Iohannis Parvi.
(206ra-206va) Rationes contra octavam assertionem Iohannis Parvi.
(206va-207ra) Iohannes Gerson 13 considerationes sermonis “Ambulate”.
(207ra-vb) Iohannes Gerson Super reservatione casuum reservandorum epistola (Ed.: Glorieux 1960/73, II 90-93, Nr. 24.).
(208-249 = Nr. 28c) Iohannes Gerson Oratio 'Oportet haereses' (Contra assertiones Iohannis Parvi) (Ed.: Glorieux 1960/73, V 420-435, Nr. 237.).
(208ra-218ra) Iohannes Gerson Sermo 'Bonus pastor' de officio pastoris (Ed.: Glorieux 1960/73, V 123-144, Nr. 215.).
(218rb-222vb) Iohannes Gerson Sermo 'Aestimo me' (de erroribus circa praeceptum: Non occides) (Ed.: Glorieux 1960/73, V 28-39, Nr. 209.).
(229rb-233rb) Iohannes Gerson Sermo 'Prosperum iter' (In recessu regis Romanorum) (Ed.: Glorieux 1960/73, V 471-480, Nr. 241.).
(233rb-239rb) Narcissus Herz de Berching (?)Sermo de Spiritu sancto.
(239rb-246vb) Iohannes Gerson Sermo 'Iacob autem genuit' in festo nativitatis BMV (Ed.: Glorieux 1960/73, V 344-362, Nr. 232.).
(246vb-249rb) Iohannes Gerson Sermo 'Obsecro vos' (De oratione) (Ed.: Glorieux 1960/73, V 398-405, Nr. 235.).
(249rb-268ra) Petrus de Alliaco Sermones.
(268ra-269ra) Conclusiones diversae.
(270ra-271vb) Iohannes Gerson De modo se habendi tempore schismatis (Ed.: Glorieux 1960/73, VI 29-34, Nr. 256.). Unvollständig.
(272ra-275ra) Iohannes Gerson De auctoritate concilii sine consensu papae (Ed.: Glorieux 1960/73, VI 114-123, Nr. 269.).
(280ra-312ra) Matthaeus de Cracovia De contractibus emptionis et venditionis (Ed.: Nuding 2000. Inhaltsübersicht und Abdruck des Prologs: Senko--Szafranski 1974, 96-102.).
(316ra-323va) Nicolaus de Dinkelsbühl De praeparatione ad missam (Madre 268 Nr. 10.).
(324ra-335va) Iohannes de Turrecremata OP Flores sententiarum b. Thomae de auctoritate summi pontificis (Kaeppeli 2714).
(340ra-357rb) Nicolaus de Lyra OFM Probatio incarnationis Christi (redactio I) ((Druck: Hain 3165-3172; Opera VI. Basel 1498; Biblia sacra cum glossis ... Nicolai Lirani Postilla ac moralitatibus ... VI. Venedig 1588, 275-280. -- Glorieux RT 345d2; RB 5981).
Lit.: Schreckenberg 1994, 382-387.)
.
(358ra-363r) Iohannes Gerson De directione cordis (Ed.: Glorieux 1960/73, VIII 97-115, Nr. 412.).
(364ra-374vb) Guilelmus Alvernus Tractatus de collatione et singularitate beneficiorum (Druck: Guilelmi Alverni Opera omnia. Paris 1674, II Suppl. 248-260. -- Glorieux 1933, Nr. 141.r.).
(376-378 = Nr. 38) Iohannes Gerson De visitatione praelatorum et de cura curatorum (Ed.: Glorieux 1960/73, VIII 47-55, Nr. 403.).
(379ra-383ra) De defectibus missae.
(383va-385va) Notae praeparatoriae (?) ad decreta concilii cum quaestionibus.
(386ra-387vb) Decreta concilii Basiliensis.
(388ra-399ra) Nicolaus de Dinkelsbühl De septem donis Spiritus sancti (Madre 202-205; Bloomfield 1904.).
(400r-411r) Iohannes Hus Quaestio de sanguine Christi glorificato ((Ed.: W. Flajshans, Opera omnia I,3. Prag 1904). Lit.: Girgensohn 1964, 170.).
(412ra-419va) Iohannes Gerson Centilogium de conceptibus (Ed.: Glorieux 1960/73, IX 500-517, Nr. 458.).
(420r-422r) Narcissus Herz de Berching Quaestio de contractu venditionis et emptionis.