|
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=179 |
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 1145
ZUSAMMENGESETZTE HANDSCHRIFT MIT PREDIGTEN
Olim: k 178; m 14; 132 (?) Pergament I, 242 Bl. 162×120 14. Jh.
Literatur zur Handschrift: Pfeiffer–Černík VI 842-859 (online).
Teil 1: 1-102; Teil 2: 103-242
alle Initien
Weitere Literatur zur Handschrift (Anzahl: 5)
Foliierung: mittelalterliche Tintenfoliierung in Seitenmitte oben (unterschiedlich in den 2 Teilen der Handschrift: Teil 1: Kombination aus Buchstabe und ggf. römischer Zahl; Teil 2: römische Zahlen); rechts oben moderne Bleistift-Foliierung
| Lagen: I+(V+1)11+7.V81+VI101+I+II+5.V154+IV162+3.V192+VI204+V214(+2.V234+IV242?) | |
| Lagen am Ende in römischen Zahlen durchnummeriert. | |
| Schrift: | |
| Schriftraum: Spaltenzahl: 2 | |
| Schriftart: Textualis – Marginalien Schriftspiegel, Zeilenliniierung, Einstichlöcher. -- Mehrere Schreiber. Wenig Marginalien, hauptsächlich der Schreiber, in Teil 2 in der winzigen Schrift einer oft vorkommenden Hand. | |
| Ausstattung: Rubriziert | |
| Pergament unterschiedlicher Qualität, in Teil 2 sehr weich, am unteren Rand durchgängig beschädigt, bzw. restauriert. Loch in Bl. 3, 9, 62, 69, 71, 75, 80, 90, 95, 149, 151, 159. Riß an Bl. 162 und 173. -- Rote Lombarden, in Teil 2 verzierter als in Teil 1. In Teil 2 stellenweise blaue Lombarden. Kapiteltitel und Absätze rot rubriziert. In Teil 2, Unterstreichungen in roter Tinte. |
| Einband: um 1840 Halbfranzband Golddruck |
| Werkstatt: Klosterneuburg |
| Rückentitel: De vita activa et contemplat. M.S. 1145. Buchblock beschnitten; Pergament am Rande gelb gefärbt. Am langen Schnitt, Spuren einer Schließe. Auf 241-242, Rostspuren einstiger Ankettung. Vorne und hinten neue Schutzblätter, darauf Bibliotheksstempel. Vorne ist das alte Pergamentblatt ohne Seitenzahl (mit Verzeichnis der Predigten in Teil 1) auch vorhanden. |
| Klosterneuburger Besitzvermerke: (1r, 105r, 242v; auf 1r und 105r verkehrt aufgetragen) Liber sancte Marie in Newnburga claustrali (15. Jh.); (1r) Can. Regul. Claustro. Biblio. 1656 (17. Jh.). Olim-Signaturen: (Vv) k 178 (2. Hälfte 15. Jh.); (Vr, rot) m 14; (Vr, Bleistift) 132 (?) (18. Jh.). Auf 229r, wiederum in Bleistift, verkehrt am unteren Rand 1(?)44 notiert. |
Teil 1: 1-102; Teil 2: 103-242
--------------- Addenda/Corrigenda bitte melden! 
---------------
"Pfeiffer–Černík", "Bloomfield"
alle Initien
| (Vra-101vb) | Bertholdus Ratisbonensis OFM
 : Sermones. 39 | |
| Vra-vb | Registrum sermonum | |
| 1ra | (rot) De duplici vita, scilicet activa et contemplativa Sequere me breviter dicetur, volo quod nullus vestrum damnetur ... — ... (3ra) bonis operibus intendat. Haec nobis praestet. | |
| 1ra | Tit.: (rot) De religiosis. Celestis Ierusalem sive ierarchia imitanda est nobis in quattuor Omnia fac secundum exemplar qui tibi monstratum est in monte, etc. Ad litteram voluit dominus ut Moses construeret in vallae tabernaculum ... — ... (60vb) longe distant a vera caritate. | |
| 3ra | Tit.: (rot) Tria sunt quae impediunt ne sol materialis videri possit, sic tria sunt quae impediunt visionem Dei Ego sum lux mundi, qui sequatur me, etc. Creati sumus ad deum videndum, sed sicut sol omnes stellas ... — ... (4vb) adimplebit me iocunditate cum facit. | |
| 4vb | Tit.: (rot) Proprietates lucis debet habere doctor Vos estis lux mundi, et sic doctores sive praedicatores ecclesiae ... — ... (5rb) et luce aeternae claritate fulgebit. Quod nobis. | |
| 5rb | Tit.: (rot) Quattuor pre omnibus habere debemus que notantur per quattuor facies evangelistarum Quattuor facies uni et quatuor pennae uni ... — ... (6va) ut alliciamur ad quae nos perducat. | |
| 6va | Tit.: (rot) Duodecim benedictiones quilibet deus benedicit iustis notantur in duodecim benedictionibus, quibus Isaac minori filio benedixit Benedictio domini super capud iusti ... — ... (8va) et tunc ab eo audire mereamur: Venite benedicti, etc. | |
| 8va | Tit.: (rot) Tres est deus operatus celos signantes tria que debent esse in nobis in anima Invenietis requiem animabus vestris. Matth. XI volens ad aeternam requiem venire ... — ... (10va) hanc requiem nobis praestare dignetur. | |
| 10va | Tit.: (rot) Qui venire vult ad societatem nonum ordinum angelorum debet nunc ordinari nonis ornamentis Et invenietis requiem animabus ubi Matthaeus XI volentens requiem invenire docet ... — ... (12va) quas nunc obmitto det dominus. | |
| 12va | Tit.: (rot) Dat deus hominibus vi magna dona que differunt inter se Dedit dona hominibus. Dat deus hominibus diversa magna dona ... — ... (14ra) plus gloriae dabit tibi quam sibi det dominus. Amen. | |
| 14ra | Tit.: (rot) De duplici via ad regnum celorum, sed in utraque posuit nobis diabolus triplices insidias. Nota historiam de Abymelech Iud. Iustum deduxit dominus per vias rectas etc. ... Sunt autem duae rectae viae ad coelum ... — ... (15rb) quod nec oculus vidit, etc. Dicit de hoc aliquid si vis quod nobis. | |
| 15ra | Tit.: (rot) Per duo peccata dimittuntur et regnum celorum acquiritur, que notatur per duas alas datas mulieri Dedit illi scientiam sanctorum. Daemones qui circa unumquemque sunt ... — ... (15rb) in operibus bonis et tribulationibus. | |
| 15rb | Tit.: (rot) Tria corrumpunt bona opera Notandum quod tria sunt quae corrumpunt bona opera ... — ... (18rb) in angustia quaesierunt te. Det dominus. Amen. | |
| 18rb | Tit.: (rot) Oportet quemlibet laicum scire et credere ea que in anno celebrantur Dedit illi scientiam sanctorum... Sapientia vel scientia sanctorum est in duobus ... — ... (19ra) non debet ab aliquo peccato absolvi, nec potest, quod nobis. | |
| 19ra | Tit.: (rot) Homo debet esse in opere, locutione, cogitatione bene instructus et in quolibet ... et hec est scientia Dedit illi scientiam sanctorum. Cui dominus hanc dat, maximum donum dedit ... — ... (19vb) omne quodcumque facitis, etc., corpus Christi sum... | |
| 19vb | Tit.: (rot) De septem planetis quorum unus est altior alio, et signant genera peccatorum quorum unus alio profundius damnatur Rddet deus unicuique secundum opera sua oportet quod inter septem sidera ... — ... (20vb) invitat ad praemiam, agite hoc nobis. | |
| 20vb | Tit.: (rot) Oportet hominem habere sex qui vult ascendere in coelum et notantur per sex sidera habentia singularia nomina Sapientiam sanctorum etc. quomodo possimus ad altitudinem regni coelorum venire, ubi dominus nimia bonis nobis praeparavit ... — ... (24vb) et etenim, qui venit ad me, quod nobis. | |
| 24vb | Tit.: (rot) Quattuor sunt hominibus necessaria, scilicet quomodo hoc debeat habere ad deum, ad seipsum, ad proximum, ad res terrenas. Et ideo fecit corollaria eximior elementorum. Sapientiam sanctorum narrent, etc. Omnibus bonis sollicite ... — ... (26vb) quia inextinguibilis mala mors, quia durat. | |
| 26vb | Tit.: (rot) De vi tribulationibus principalibus Per multas tribulationes oportet, etc. ... — ... (27rb) quod oportet eos per septimam aeternam sustinere, ergo per mala, etc. | |
| 27rb | Tit.: (rot) De septem sacramentis sermo Sancti per fidem vicerunt regna, etc. ... Fides catholica praecessit ... — ... (30ra) scilicet divinitatis et humanitatis hoc nobis. | |
| 30ra | Tit.: (rot) Electi ne desperent, habebunt sub antichristo septem solacia Erit tunc tribulatio magna, ut in errorem ... — ... (31ra) consolationes muniunt fideles contra persecutionem antichristi. | |
| 31ra | Tit.: (rot) Duo sunt nobis necessaria ad salutem Qui perseveraverit usque in finem hic salvus erit. Matth. Volumus omnes salvari ... — ... (31vb) et gloriae aeternae. Rogemus dominum, etc. | |
| 31vb | Tit.: (rot) Duo sunt genera religiosorum, quidam parum proficiunt, et horum tria sunt genera quidam multum et horum et tria genera Magnificavit illum in conspectu regum, etc. Sicut haec in terris magni sunt et parvi ... — ... (34ra) sed gratia dei mecum quam nobis. | |
| 34ra | Tit.: (rot) Nota servus sermo Dicto de religiosis trium genera parum proficientibus ... — ... (34vb) hoc nobis praestare dignetur. | |
| 34vb | Tit.: (rot) Filii consueuntur discerni in tribus Conservavit illi misericordiam, scilicet et invenit gratiam ... — ... (36vb) pascua inveniat, quod nobis. | |
| 36vb | Tit.: (rot) Octo generibus vestium pontifex tempore sacrificii vestiebatur quorum quattuor minoribus sacerdotibus concessa fuerunt Sacerdotes eius induam salutari volentes proficere ad altiora ... — ... (39va) oblivisti. Psalmus: Obliviscere populum tuum, etc. | |
| 39va | Tit.: (rot) Duo sunt utilia corpori et duo nociva, ita sunt duo per illa duo signata que maxime ledunt animam Unicuique dedit secundum propriam virtutem. Matth. 25. Multa sunt ... — ... (42rb) firmamentum virtutis. Psalmus: Laudate eum in firmamento virtutis eius; quod nobis. | |
| 42rb | Tit.: (rot) Tria sunt in gaudio celesti quorum nullum est in mundo Intra in gaudium domini dei tui. Matth., quia sepe incitamus hominem ad laborem ... — ... (45ra) in aeterna quiescunt, hoc nobis. (Sequitur nota.) | |
| 45rb | Tit.: (rot) Quattuor sunt genera hominum que notantur in quattuor generibus filiorum Israel qui fixerunt mansiones suas circa tabernaculum Dilectus deo et hominibus, etc. Omnes nos fideles unam fidem ubique habemus ... — ... (47va) in mansuetudine perficere opera; et hoc nobis. | |
| 47va | Tit.: (rot) Non pervenitur ad regnum celorum nisi per perfectum septem virtutum, et ideo diabolus specialiter eis insidiatur in religiosis Beatus vir qui suffert tentationem, etc. Num. 25. Vos hostes sentiant Medianitae, scilicet diaboli ... — ... (51va) verbositatem sive garrulitatem. | |
| 51va | Tit.: (rot) Mercator volens salvari teneat septem Negotiamini dum venio. Nota quod difficile est in negotiatione hominem non offendere ... — ... (52vb) ideo dicit intra; quod nobis. | |
| 52vb | Tit.: (rot) Per certa signa cognoscit homo si est de numero salvandorum. Nota historiam de Saulo et inventis asinis Nolite timere pusillus grex qui conplacuit patri vestro dare vobis regnum. Lc 12. In regno caelorum est ... — ... (58ra) et deus magnam etiam reddet gloriam. | |
| 58ra | Tit.: (rot) De religiosis. Celestis Ierusalem sive ierarchia imitanda est nobis in quattuor Omnia fac secundum exemplar qui tibi monstratum est in monte, etc. Ad litteram voluit dominus ut Moses construeret ... — ... (60vb) longe distant a vera caritate. | |
| 60vb | Tit.: (rot) Tria genera religiosorum sunt simul in eodem claustro. Notatur historia Tobie, Raphael et canis Ecce ego mitto angelum meum, etc. Dico quod nos religiosi divisimus nos in terra ... — ... (62ra) utilis est pietatis autem, etc.; quod nobis. | |
| 62ra | Tit.: (rot) Equus debet habere sex laudabiles naturas, ita debet habere religiosus Homo quem rex honorare cupit, debet indui veste regia et imponi super equum qui de stella regis est. Hester 6. Multi sunt equi in ecclesia ... — ... (64rb) et dic remedia contra iram Amen. | |
| 64rb | Tit.: (rot) Dominus comparat regnum mundi grano sinapsis propter eius proprietates Simile est regnum caelorum grano sinapsis ... — ... (66ra) et post hac indulsit ei omnia peccata... | |
| 66ra | Tit.: (rot) De mortuis. De duobus iudicibus duorum durorum regnum quorum quilibet anima stabit Memor esto iudicii mei, sic erit et tuum: mihi heri et tibi hodie. Eccl. Multiplex est angelorum et sanctorum in caelo ... — ... (68va) et super multum mereamini hoc nobis. | |
| 68va | Tit.: (rot) Septem genera hominum sunt que maxime letificant diabolum Illi hominis assume tibi carmen lugubre super multitudinem populi qui descendunt in profundum ... — ... (69rb) rogemus dominum ut convertantur ne tantum festum diabolo faciant. | |
| 69ra | Tit.: (rot) De detractatione A detractatione parcite linguae. Sap. 7. Detractor comparatur cani, diabolo ... — ... (70rb) de ipsis bonis minime. | |
| (70rb-72va) | Kommentar zum Pater noster (Bloomfield 8765). 1 | |
| 70rb | Tit.: (rot) Pater noster commendatur a tribus Pater noster, qui es in caelis. Multum valet depraecatio iusti assidua ... — ... (72va) hoc solum faciat, etc. | |
| (72va-73ra) | De praedicatione ad laicos. 1 | |
| 72va | Tit.: (rot) Cum praedicas laicis sic procede Pater noster. Vos rurales et mechanici ... — ... (73ra) Sequitur panem nostrum, etc. | |
| (73ra-74va) | Sermo de assumptione BM. 1 | |
| 73ra | Tit.: (rot) De assumptione beate Marie Elevata est nubes de tabernaculo foederis, profectique sunt filii Israel per turmas suas ... — ... (74va) excelsa non abstulit. | |
| (74va-76rb) | Sermo de vera paenitentia. 1 | |
| 74va | Tit.: (rot) Quinta requiruntur ad veram poenitentiam. De adventu domini Sicut fuit in diebus Noe, ita erit adventus filii hominis. Luc. 18. Sicut dominus in iudicio diluvii ... — ... (76ra) omnes gaudent; hoc nobis. (Sequitur nota.) | |
| (76rb-77rb) | Sermo de operibus nostris. 1 | |
| 76rb | Tit.: (rot) Ut deo sint accepta opera nostra, quattuor mundicie sunt necessarie que figurantur in oblatione hostie Dedit semetipsum ut mundaret sibi populum acceptabilem sectatorem bonorum operum, etc. Tit. 2. Christus seipsum sponte dedit passioni ... — ... (77rb) et pro his magnam recipiet in coelo gloriam; hoc nobis. | |
| (77rb-78vb) | Sermo de nativitate domini. 1 | |
| 77rb | Tit.: (rot) Item de nativitate domini Vidimus eum plenum gratia et veritate. Ioh. De gratia dei tam in epistola quam in evangelio ... — ... (78vb) tradit Iesus Christus, dominus noster, cum patre etc. | |
| (78vb-80ra) | Sermo de circumcisione. 1 | |
| 78vb | Tit.: (rot) De circumcisione Postquam consummati sunt dies octo ut circumderetur puer. Luc. 2. Quando celebramus octavas ... — ... (80ra) implebitur ubertate ad quam nos. | |
| (80ra-81va) | Sermo de dominica in passione. 1 | |
| 80ra | Tit.: (rot) Dominica in passione Christus assistens pontifex futurorum bonorum ... — ... (81va) scilicet remunerabit, quod nobis. | |
| (81va-83ra) | Sermo de corpore Christi . 1 | |
| 81va | Tit.: (rot) Sermo de corpore Christi Praecepit Ioseph dispensatori domus: Ponite panes quibus appositis seorsum ... — ... (83ra) et cavet mortalia, quod nobis. | |
| (83ra-85ra) | Sermo in cena domini. 1 | |
| 83ra | Tit.: (rot) Item in cena domini. Septemdecim causam inveniuntur in scriptura quare deus corpus suum dedit nobis in cibum, sed tres assignabo Probet autem seipsum homo etc. In evangelio sequitur de summa caritate ... — ... (85ra) haec praedicta percipiunt ad notam, quod nobis. | |
| (85ra-86va) | Sermo de sex peccatibus. 1 | |
| 85ra | Tit.: (rot) Sex peccata facientes imitantur diabolum Ego dispono vobis sicut disposuit, etc. Omnes in coelo ... — ... (86va) quia esurivi; quod nobis. | |
| (86va-91ra) | Sermo de dominica in resurrectione. De tribus generibus religiosorum. 1 | |
| 86va | Tit.: (rot) Dominica resurrectionis. Tria sunt genera religiosorum Ego praecedam vos in Galileam, ut, etc. Christus qui primo congregationes ... — ... (91ra) et mansionem apud illum facit, quod nobis. | |
| (91ra-92vb) | Sermo de dominica XVI (1). 1 | |
| 91ra | Tit.: (rot) Dominica sextadecima Cum invitatus fueris ad nuptias, noli discumbere in primo loco, etc. Nuptiae istae ... — ... (92va) plus quam deum diligunt Amen. | |
| (92vb-95rb) | Sermo de dominica XVI (2). 1 | |
| 92vb | Tit.: (rot) De duobus exigit dominus variationem, scilicet de factis et acceptis. Dominica sextadecima Simile est regnum coelorum homini regi cum voluit rationem ponere cum servis suis. Christus assimilat saepissime ... — ... (95rb) nobis debitum dimittat universum hoc nobis Amen. | |
| (95rb-96vb) | Sermo de dominica XXII. De septem verbis domini. 1 | |
| 95rb | Tit.: (rot) Dominica XXII. De septem verbis domini que protulit in cruce Magister scimus quia verax es, etc. De duobus dicere propono quod dominus noster ... — ... (96vb) deus plene dimittit peccata. | |
| (96vb-100va) | Sermo de septem caelis. 1 | |
| 96vb | Tit.: (rot) De septem celis, sed tres pre ceteris adornavit qui signant tres status in ecclesia vel in religione quos deus pre ceteris ornavit Nostra conversatio in coelis est. Signat statum sive vitam fidelium ... — ... (99va) qui elongant a te, se peribunt. (Sequitur nota.) | |
| (100va-101vb) | Sermo quando vis. 1 | |
| 100va | Tit.: (rot) Sermo quando vis Beatus vir cuius est nomen domini spes eius, et non respexit insanias falsas, sed non beatus ... — ... (101vb) pro dilectione qua mihi despiciet. | |
| (102r-v) | Leer. | |
| (103r) | Leer. | |
| (103va-241va) | Sermones in dominicis in adventu, in festis domini et sanctorum. 2 | |
| 103va-104vb | Registrum sermonum | |
| 105ra | Hora est iam nos de somno surgere. Etc. Rom. 13. Vulgariter dicitur qui mane, non surgit dietam ... — ... (241rb) quae est ista, quae assumpta. (241va) Sicut aurora consurgit... de aliis sermonibus. Rogemus. (Nota alia manu.) | |
| (242r-v) | Leer . |