![]() |
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=1802 |
Teil I
(1r−52v) Abbreviatio sive excerptum Postillae <Nicolai de Lyra> in evangelium Matthaei (?) (Vgl. RB 5896).
Roter Tit. auf 1r: N. de Lyra. Inc.: Quatuor facies uni (Ez 1,6). Nota per faciem cognicio significatur. Lex enim que ab unico filio data (?) est quadrupliciter excellit quamlibet aliam legem et ideo de ipsa tantum dicitur IIIIor facies uni. Ez. 1. Secundo nota quod cuiuslibet legis sunt IIIIor condiciones, prima vitia exstirpare, mores ordinare, ad felicitatem inducere (?) et plane et lucide veritatem tradere... (1v) Matheus ex Iudea. Prologus beati Ieronimi dividitur in 4 partes, in prima describitur ewangeliste status... (2r) Matheus. Prologus iste dividitur in d (?). Primo scriptor huius ewangelii manifestatur, 2o auctoritas sui ewangelii declaratur... (2v) Liber generacionis. Dividitur in d. (?) Primo quia primo stabilit suum subditum sive declarat Christum esse verum deum, 2o dicit de redempcione nostra facta per ipsum... (18r) Cap. 10. Et ascendens Iesus. Postquam ostensa est virtus divina super natura corporali et spirituali hic super creaturam compositam scilicet paraliticum... (51r) Cap. 28. Vespere autem sabbati. Primo et secundo capitulis ostensum est Christum esse regem et a 2o usque ad 24 ostensum est Christum esse legislatorem... − Expl.: ...euntes ergo docete. Congruus ordo. Primo docere deinde sacramentis induere. Et ego vobiscum sum. 2m divinitatem in proteccione vel presencia corporis sacramentalis. Usque ad consumacionem seculi. Id est finitis laboribus mecum regnabitis. Quod nobis concedat pater et filius et spiritus sanctus. Amen ... docebimus (?) aliis communicando quid assiduitatem perseverancie, Io 18: Si in sermone meo manseritis.
(52v) Datierung, Lokalisierung, Schreibername (?): Explicit lectura brevis super Mt collecta per Marinum (?) de Kranburga (?) sub anno domini MoCCCCVII in vigilia omnium sanctorum cum pulsus pirotegii incipiebatur Wyne in domo consulum et eodem anno civitas Laa fuit lucrata a Moravis (Wien, 1407 Oktober 31).
(53r−115v, 162r−171v) Commentarius in quattuor libros Sententiarum. − Die Ähnlichkeit der Initien von Lib. I, II und III mit RS 163 (Christianus de Hiddestorp) wohl nur zufällig. Die genaue Textabfolge nicht feststellbar.
(53r, oberer Freirand) Schreiberinvokation: Deus in adiutorium meum intende. Maria iuva me.
(53r) Lib. I. Inc.: Sentenciarium liber dividitur in duas partes scilicet in prohemium et execucionem. In prohemio ad huius operis amorem auditores inducit in execucione id quod intendit incipit deducere... (53v) Veteris ac nove legis. Dividitur in 4or libros parciales. In primo agitur de beate eternitatis suprema visione... (54r) Hoc itaque. Prius magister tetigit omnium IIIIor librorum materiam in generali...
(68v) Lib. II. Inc.: Creacionem quoque rerum insinuans scriptura. Post (!) magister egit de deo secundum se et absoluta racione...
(87r) Lib. III. Inc.: Cum venerit plenitudo temporis etc. Postquam magister in duobus libris precedentibus determinaverat de rebus divinis secundum quod a principio egrediuntur... Kommentar endet oder bricht ab in der d. 4, tertia conclusio): ...quia homo nullis precedentibus meritis in tantam[
(89r) Lib. IV. Inc.: [S]amaritanus. Magister in primo egit de rebus quibus fruendum est, in secundo de rebus creatis quibus utendum est et eciam que fruuntur et utuntur secundum exitum a principio. Et in 3o determinavit (?) de eis secundum redditum ad idem principium...
Textabbruch auf 115v jedoch in Lib. III, distinctio 26 mit: ...ad 3m dico quod cum quis sperat malum alterius saltem.
(162r) Fortsetzung des Kommentars in Lib IV, distinctio 34. Inc.: [N]unc superest attendere etc. do 38a. Postquam magister egit de forma efficiente et fine quo contrahitur coniugalis intimitas... − Expl.: ...tunc videbimus amabimus laudabimus, tunc apparebit Christus vitam nostram (?) et nos apparebimus cum ipso in gloria ad quam nos perducat pontifex et precursor noster Iesus Christus filius dei et beate Marie domine et adiutricis nostre sua pia misericordia (?) cui est benediccio et claritas et sapiencia er graciarum accio honor et virtus et fortitudo per infinita secula seculorum. Amen. Explicit hoc totum etc.
(171v) Nachtrag von der Texthand: Videtur tamen aliquibus quod gravius peccat mulier adulterando quam vir... − ...petivit quoniam et se omnia[ (Textabbruch).
Lit. zu den Conclusiones Sententiarum des Christianus de Hiddestorp: L. Meier, Christianus de Hiddestorp O. F. M. Scholae Erfordensis columna. Antonianum 14 (1939) 66−76.
Teil II
(116r−158r) Alardus de Gelria: Lectura super epistolas canonicas. Tit.: Lectura M. Alardi super canonicas.
(116r−157r) Jacobusbrief. Inc.: Omne datum optimum omne donum perfectum de sursum est descendens a patre hominum. Perscrutando testimonia divinarum scripturarum katholice veritatis sine dubio statum reperimus deum suam bonitatem participando... (121r) Non ita ordo apud Grecos. Nota primo quod transferens scripturam sacram debet tria observare, primo ordinem dicendorum recitare... (122v) Iacobus dei et domini nostri Iesu Christi servus XII tribubus. Hic est pars executiva huius libri et dividitur in 4 secundum 4 epistolas... − Expl.: ...et observatis 4or condicionibus prius expressis etc.
(157r) Datierung, Lokalisierung (in Rot): Explicit epistola beati Iacobi lecta cursorie per M. Alardum de Gelria Wyne anno MoCCCCoVIo domini.
(157r−158r) 1. Petrusbrief. Inc.: Petrus apostolus Iesu Christi electus advenis dispersionis Ponti Galacie Capadocie Asyrie Bithinie secundum prescienciam dei patris et sanctificacionem spiritus in obedienciam et aspersionem sanguinis Iesu Christi gracia vobis et pax multiplicetur. Secundum postillatores et glosatores communiter ista est 2a pars principalis libri epistolarum canonicarum in qua ponuntur epistole beati Petri et dividitur in 2 partes... − Textabbruch mit: ...usque ad satisfaccionem et emendacionem congruam XVI q VII omnes decime[
(158v−161v) Unbeschrieben.
(162r−171v) s. oben bei 53r.
Alardus de Gelria wurde von der Wiener theologischen Fakultät am 4. September 1405 zur kursorischen Bibelkommentierung zugelassen vgl. Uiblein, AFTh I 10 f.: Item feria sexta post Egidii facta congregacione facultatis magister Alardus de Gelria fuit admissus ad legendum cursus in biblia, et pro primo cursu legendo fuerunt sibi canonice epistole assignate.
Lit. zu Alardus de Gelria: D. Hördolt, Das Stift St. Cassius zu Bonn von den Anfängen der Kirche bis zum Jahre 1580 (Bonner Geschichtsblätter 11). Bonn 1957, 253. − Uiblein, AFA 495.