Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=25022 
Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (ULBT), Cod. 583
JURISTISCH-THEOLOGISCHE SAMMELHANDSCHRIFT
Olim: II 3 C 4    Papier   I, 212 Bl.   300×210   Schnals, Mitte 15. Jh.
Provenienz/Letztbesitzer: Schnals, Kartause
Handschrift aus 4 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-71) Schnals, um 1460; 2  (72-189) Schnals, um 1455; 3  (190-212) Schnals, um 1460; V  (I) 6. Jahrzehnt 15. Jh.
Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der Handschriften der Universitäts- und Landesbibliothek Tirol in Innsbruck. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt. Addenda und Corrigenda zum gedruckten Register finden Sie hier.

Abbildungen von Vorderdeckel-Spiegel1r73r212vHinterdeckel-Spiegel
 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil V  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil V  |  Einzelbilder: fol. I, 58, 59, 87, 88, 122, 123, 167, 168, 191, 192.
Wissenschaftliche Beschreibung: Kat. Innsbruck 6, 312-317 (online).

Teil 11-71   Papier   Schnals, um 1460
Lagen: 5.VI60 + (VI–1)71. Falz von Bl. I nach der ersten Lage. Gegenblatt zu Bl. 61 herausgeschnitten (ohne Textverlust?). Lagenreklamanten, tw. beschnitten. Einzelne Textabschnitte durch schwarze Farbe am Schnitt gekennzeichnet sowie Papiersignakel.
Schrift:
Schriftraum: 210 × 130    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 41   
Schriftart: Bastarda
Ausstattung: Rubriziert   Federzeichnung(en)   
Teil 272-189   Papier   Schnals, um 1455
Lagen: 9.VI179 + (VI–2)189. Gegenblätter zu Bl. 180 und 181 herausgeschnitten (mit Textverlust, Schriftreste). Einzelne Textabschnitte durch schwarze Farbe am Schnitt gekennzeichnet sowie Papiersignakel.
Schrift:
Schriftraum: 220 × 135    Zeilenzahl: 40-56   
Schriftart: Bastarda
Ausstattung: Rubriziert   
Teil 3190-212   Papier   Schnals, um 1460
Lagen: (VI–1)200 + VI212. Gegenblatt zu Bl. 200 herausgeschnitten (mit Textverlust). Nach Bl. 212 zwei Lagen herausgeschnitten (mit Textverlust, s. Nr. 14). Bl. 200 Lagenreklamant. Einzelne Textabschnitte durch schwarze Farbe am Schnitt gekennzeichnet.
Schrift:
Schriftraum: 210 × 130    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 37-48   
Schriftart: Bastarda
Ausstattung: Rubriziert   
VI   Papier   6. Jahrzehnt 15. Jh.
Schrift:
Schriftart: Bastarda
Hand des Schnalser Skriptoriums, Ähnlichkeit mit Cod. 61, Bl. 1r–38v, Cod. 147, T. II, Bl. 185r–218r, 241r–250v bzw. T. III, Bl. 251r–254v (um 1461), Cod. 197 (dat. 1461 [Dat. Hss., Taf. 68]), Cod. 444, T. I (1–205), Cod. 552 (dat. 1467), Cod. 590, 1r (Inhaltsverzeichnis).

Hs. enthält 1 Fragment
VDS, HDSVDS, HDS   Pergament   14. Jh.
Lagen: Je ein beschnittenes Doppelblatt.
Ausstattung: Rubriziert   

Einband: Schnals     2. Hälfte 15. Jh.     Gotisch     Streicheisenlinien        


Vereinigung der drei Teile und Bindung in Schnals, wohl unter Prior Friedrich. Bl. Iv Besitzvermerk der Kartause Schnals 16. Jh. Carthusiae in Snals. Am Rücken weiße Schnalser Signatur E 63, am Spiegel des VD in Bleistift 63. Im Schnalser Katalog Cod. 915 ULBT unter Signatur E 63 eingetragen als „Tractatus Jo. de Aurbach de poenitentia, S. Thomae de articulis fidei, et de sacramentis, Jo. Andreae super quartum Decretalium, et arboribus Consanguinitatis, aliaque juridica, item opusc. quaedam Nic. Card. Cusani, Ms. chart. fol.“. 1784 anlässlich der Aufhebung der Kartause Schnals der ULBT übergeben. Am Spiegel des VD alte radierte Signatur der ULBT II 1 D 5.
Vorbesitzer: Schnals, Kartause Allerengelberg , E 63
Claudia Schretter

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Kat. Innsbruck 6"
alle Initien
(VDS-HDS) Iohannes MarchesinusExcerptum ex Mammotrecto, Fragment (Druck: u. a. H 10551–10574. – Stegmüller RB Nr. 4776–4777. Mohan 181*. Andere Exzerpte in ULBT Cod. 415, 196v–197r).
   8
HDS, links ] arillus est gnellu (?) quod est in racemo quod alio nomine dicitur acinus ... — ... id est antiquitus primus.
HDS, links Tit.: Liber Numeri qui appellatur Vagedaber.
Locutus est dominus etc. Sedeur Israelis. Exterus -a -um extraneus qui non est de tribu Levi ... — ... proficiscor etc. profectus sum id est eo is etc. [
HDS, rechts ] ultima ut geneseos dicta poleos memp[...] milia.
HDS, rechts Tit.: Incipit liber Bresith id est Gen[esis].
In principio creavit Deus caelum et terram etc. [...] id est in deliciis. Virgultum est quod ad radicem ... — ... Enoch, Mathusalam, Lamech, Noe [
VDS, links ] Nauseare ponitur hic pro fastidium habere ... — ... Promulgo -are est sententiam proferre.
VDS, links [H]aec sunt verba etc. Barne (!) procerior id est longior horreos ... — ... Silva tenet leporem lingua leporem [
VDS, rechts ] Graeca, Hebraica pariter et Latina in diversis voluminibus ... — ... quae ad legentium utilitatem et consolationem [...] testamenti informationem convenire valebunt.
VDS, rechts Tit.: Capitulum primum.
Frater Ambrosius etc. infra. Perferens (!) id est [...] [praefere]bant id est praetendebant sive ostendebant ... — ... supplicatio numeratio quamquam [
(1ra-45rb) Iohannes Auerbach (de Aurbach)Summa de auditione confessionis et de sacramentis (Druck: u. a. H 2124, GW 2852. – Bloomfield Nr. 252. Parallelüberlieferung: u. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 136, 163r; Cod. 770, 1r. Lit.: Schulte GQ II 447f.; H. Boockmann, Aus den Handakten des Kanonisten Johannes Urbach. Deutsches Archiv für Erforschung des Mittelalters 28 [1972] 517ff.).
   1
1ra Tit.: Incipit directorium per dominum Iohannem Aurbach egregium decretorum doctorem compositum pro instructione simplicium sacerdotum in cura animarum.
Ad laudem Dei animarum salutem curatorumque simplicium et simplicem directionem ... — ... per quandam extravagantem quae incipit Concertationi antiquae.
(46ra-53vb) Thomas de Aquino De articulis fidei et ecclesiae sacramentis = Opusculum IV (Ed.: Thomas de Aquino, Opera omnia XXVII. Paris 1875, 171–182. Ed. Leonina 42. Romae 1979, 245–257. – Glorieux Nr. 14h. Shooner Nr. 1129).
   1
46ra Tit.: Incipit summa edita a fratre Thoma de Aquino de articulis fidei et ecclesiae sacramentis.
Postulat (recte: Postulavit) a me vestra dilectio ut de articulis fidei ... — ... surget corpus spirituale. Ad quam gloriam nos perducat pater et filius et spiritus sanctus Amen.
(54ra-58rb) Iohannes AndreaeSumma de sponsalibus et matrimoniis = Summa super quarto libro Decretalium (zahlreiche Drucke, hier verglichen mit H 1070, GW 1754. Lit.: Schulte GQ II 214f.).
   1
58rb Expl.   ... et in discrecionem nec separatur [
(61ra-71vb) Iohannes AndreaeSuper arboribus consanguinitatis et affinitatis (zahlreiche Drucke, hier verglichen mit H 1021, GW 1707; H 1023, GW 1706; H 1025, GW 1682; H 1026, GW 1683; H 1030, GW 1688; H 1031, GW 1689; H 1032, GW 1690; H 1035, GW 1697; H 1039, GW 1704; H 1049, GW 1701; GW 1691 [alle ÖNB]. Ed.: Friedberg I 1427–1436. Zur Kommentierung des Werkes s. Schulte GQ II 215f. Parallelüberlieferung: u. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 89, 1va (ohne Vocabula und Zusätze)). Mit schematischen Darstellungen, Vocabula und Zusätzen.
   15
63vb Tit.: Secuntur vocabula.
Vocabula arboris consanguinitatis. Cognati sunt consaguinei (!) coniuncti per sexum muliebrem ... — ... et in dictis capitulis. Item consanguinitas ... quae dicitur adoptio.
67va Vocabula continentia arborem affinitatis. Socer est pater ... — ... ex eodem patre eademque matre.
67va Tit.: Versus.
Cuius habes natam sociam tibi scito vocatam ... — ... Frater avunculus est soror est matertera matris.
68ra Sciendum quod primo quidem propter caritatem ...
68ra Item nota glossam in verbo divina lege ...
68rb Nota casus in quibus mulier non restituitur ...
69ra Utrum sacramenta sint apud haereticos et malos catholicos ...
70ra Utrum uxor separata a viro suo propter adulterium ...
70va Utrum non obstante sententia divorum propter adulterium ...
71ra Sciendum de errore quod multiplex est error fortunae ut quando putatur dives ...
71rb De sponsalibus sciendum quod quaedam sunt pura ...
71va De conditionibus in matrimonio ...
71va Metus impediens multum est qui potest cadere inconstantem virum ...
71va Metus mortis. Evaginati gladii, invasio, occisio ...
71vb Tribus modis dicitur matrimonium clandestinum ...
(72r) Notizen.
   2
72r Tit.: Nota.
Sciendum quod quemadmodum (eingefügt: ars) in triplici gradu invenitur ... — ... quia ignari dicta sufficiant.
72r Per scientiam iuris honorificantur et ditantur corpora ...
(73r-112v) Iohannes Auerbach (de Aurbach)Processus iudicii (Ed.: Th. Muther, Ioannis Urbach Processus iudicii. Halle 1873. – H. Boockmann, Aus den Handakten des Kanonisten Johannes Urbach [Auerbach]. Deutsches Archiv für Erforschung des Mittelalters 28 [1972] 497–532. Lit.: Schulte GQ II 301f.).
   1
73r Rex pacificus cunctorum causa effectiva et finalis ... — ... salvo iure corrigendi minuendi etc. prout moris est.
(113r-152v) Nepos de Monte Albano (Montauban)Libellus de fugitivis reorum (Druck: VD 16, N 528–531. Lit.: Schulte GQ II 314; F. C. v. Savigny, Geschichte des römischen Rechts im Mittelalter V. Heidelberg 21850, 502ff.; R. Stintzing, Geschichte der populären Literatur des römisch-kanonischen Rechts in Deutschland am Ende des fünfzehnten und im Anfang des sechszehnten Jahrhunderts. Leipzig 1867, 281ff.).
   2
113r Cum plures libelli super causarum exercitiis a praedecessoribus nostris facti fuerunt ... — ... in fine dicam ad captandum benevolentiam petentium seu actorum.
113r Contra rescriptum. Inspiciendum est igitur rescriptum et dicendum est ... — ... filius repudiat hereditatem patris licet alius agnatus.
(156r-189r) Henricus de Segusia (Hostiensis)Summa super titulis Decretalium, kurze Auszüge und Kommentar (Druck der Summa Hostiensis: H 8959–8966. Lit.: Schulte GQ II 125ff.). Reihenfolge der ausgewählten Kapitel ab Bl. 156v weitgehend der Abfolge der Summa Hostiensis entsprechend. Bl. 156v–179v jeweils mit Überschriften.
   1
156r Ius secundum Hostiensem libro quinto re. 38 de paenitentiis et remissionibus ... — ... in dubiis dictus semitam eligit tutiorem.
(190ra-195va) Nicolaus CusanusDe dato patris luminum (Nicolaus de Cusa, Opera omnia IV: Opuscula I, ed. P. Wilpert. Hamburg 1959, 67–87. Nicolaus de Cusa: Werke, ed. P. Wilpert II, 737–749. – Stegmüller RB Suppl. Nr. 5702. Parallelüberlieferung: u. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 136, 119r; Cod. 444, 102r).
(195vb-207va) Nicolaus CusanusContra Bohemos (Nicolaus de Cusa: Werke, ed. P. Wilpert II, 674–697. Parallelüberlieferung: u. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 136, 107r; Cod. 444, 183v).
(208ra-212vb) Nicolaus CusanusIdiota de sapientia (Nicolaus de Cusa, Opera omnia V: Idiota de sapientia, de mente, de staticis experimentis, ed. L. Baur. Lipsiae 1937, 3–39. Nicolaus de Cusa, Opera omnia V: Idiota de sapientia, ed. R. Steiger. Hamburgi 1983, 3–80. Nicolaus de Cusa, Werke, ed. P. Wilpert I, 216–234. Parallelüberlieferung: u. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 136, 124r; Cod. 444, 132r).
   1
212vb Schlussschrift: Finivi die qua incepi reare XV July 1440 Nico. Cardinalis sancti Petri.
(213r, Blattrest) Hinweis auf ein urspr. auf den herausgeschnittenen Blättern befindliches Werk.
   1
213r, Blattrest Hic Dantis Monarchia exscissa (später, Bleistift: leider K.)
  I n i t i e n
   29