Beschreibung ausdrucken Permalink: https://manuscripta.at/?ID=25029
Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (ULBT), Cod. 598
THEOLOGISCHE SAMMELHANDSCHRIFT, U. A. IOHANNES CAPISTRANUS
Olim: II 3 C 19    Papier   22 Bl.   265×205   Sachsen oder Brixen (?), 2. Hälfte 15. Jh.
Provenienz/Letztbesitzer: Neustift, Augustiner-Chorherrenstift
Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der Handschriften der Universitäts- und Landesbibliothek Tirol in Innsbruck. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt. Addenda und Corrigenda zum gedruckten Register finden Sie hier.

 Volldigitalisat
 Wasserzeichen:  Metadaten  |  Vorschau Bilder  |  Einzelbilder: fol. 5, 7, 14, 22.
Wissenschaftliche Beschreibung: Kat. Innsbruck 6, 372-377 (online).
VI12 + (VI–2)22. Gegenblätter zu Bl. 13 und 14 herausgeschnitten (ohne Textverlust).
Schrift:
Schriftraum: 235 × 130    Zeilenzahl: 48   
Schriftart: Bastarda cursiva
Ausstattung: Rubriziert   

Einband: Neustift     18. Jh.     Neuzeitlicher Gebrauchseinband     
Am Spiegel des VD Exlibris 17. Jh. der Stiftsbibliothek Neustift. 1809 anlässlich der vorübergehenden Aufhebung des Klosters Neustift der ULBT übergeben. Am Spiegel des VD alte radierte Signatur der ULBT nicht mehr lesbar.


Am VDS Exlibris 17. Jh. der Stiftsbibliothek Neustift. 1809 anlässlich der vorübergehenden Aufhebung des Klosters Neustift der ULBT übergeben. Am VDS alte radierte Signatur der ULBT nicht mehr lesbar.
Vorbesitzer: Neustift, Augustiner-Chorherrenstift
Walter Neuhauser

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Kat. Innsbruck 6"
alle Initien
Sammelhandschrift, vorwiegend bestehend aus Briefen des Iohannes Capistranus (Nr. 1–18) zu seiner Hussitenmission 1451 und 1452 (Auflistung der Texte bei Hofer [1923] 113–116, mit Edition der Briefe Hofer Nr. 7, 9, 10, 12, 16 und 17 aufgrund der Innsbrucker Handschrift. Angabe der Datierung der Capistranus-Texte und Hinweis auf ältere Editionen bei Hofer [1923] 115f. Zur handschriftlichen Überlieferung des Hussi-tentraktats [v. a. Leipzig, ULBT, Cod. 940) s. Hofer [1964] I 458–460, zum Inhalt 460–467).
(1r-4v) Capistran an die böhmischen Barone (Hofer Nr. 1).
   1
1r Tit.: ] famosos regni Bohemiae contra magnum heresiarcham Rokyczanum et omnes sacerdotes sub utraque specie distribuentes.
Credo magnifici ac praeclarissimi baroni ceterique nobiles et famosi incliti regni Bohemiae pro summa iustitia et aequitate ... — ... sacrosanctae Romanae et universalis ecclesiae militant. Ex Ponte (Brüx).
(4v-6r) Capistran an Rokyzan (Hofer Nr. 2).
   1
4v Venerando magistro Iohanni de Rokyczana suo in veritate Christi et oboedientia sanctae matris ecclesiae Romanae plurimum dilecto. Affectum salutis tuae et proximorum mirari. Satis nequeo ... — ... et tante rei dignum ut veritatis splendor omnibus pateat. Ex Crumbua (Krumau) in Bohemia decima nona Octobris LI°. Frater Iohannes de Capistrano ordinis Minorum.
(6v-7r) König Kasimir von Polen an Capistran (Hofer Nr. 3).
   1
6v Tit.: Kasimirus Dei gratia rex Poloniae magnus dux Lithaniae et heres Russiae.
Venerabili ac egregio viro domino Iohanni de Capistrano ordinis fratrum Minorum patri nostro singulariter carissimo. Venerabilis ac egregie vir pater noster singulariter carissime. Splendorem suum princeps regum terrae habunde in nos ... — ... negotia regni et ducatus ordinent, conficient, gubernent. Datum in Grodek feria 4. in vigilia nativitatis sanctae Mariae anno domini M° CCCC° LI°. Darunter: Relatio magnifici Iohannis de Comeczpole regis Poloniae cancellarii.
(7r-v) Magister Borotin an Capistran (Hofer Nr. 4).
   1
7r Magnae religionis viro presbitero nunc in Olmuncz ut dicit verbum Dei praedicanti. Salutem et salutis opera facere et docere. Obsecro te frater religioso in Christo dilecte ... — ... parcet vir religiosus et sensatus. Datum in Grecz Regine (Königgrätz). Magistrorum suorum minimus Iohannes Borotin.
(7v-8v) Magister Borotin an Capistran (Hofer Nr. 5).
   1
7v Nominantissimo et utinam digno de Capistrano fratri Iohanni ordinis Minorum. Optans ante omnia tuam et proximorum salutem ... — ... ne vero respondendo falsus propheta et seductor reputeris. Ex Liticz in die sanctae Ludmillae patronae Bohemiae anno domini 1451.
(8v-9v) Capistrans Antwort auf das vorige Schreiben Borotins (Hofer Nr. 6).
   1
8v Tit.: Responsum ad praedicta.
Exprobrantissimo amico suo magistro Iohanni Boratin (!) cui facundia non tamen animus spontaneus deficit blasphemandi. Scribis te optare Iohannes Borotin meam proximorum quam meorum salutem ... — ... ad aeterna gaudia pervenire mereamur et gloriam beatorum. Ex Bruna XX. Septembris. Per vestrum si velletis fratrem Iohannem de Capistrano ordinis Minorum minimum et indignum.
(9v-10r) Die utraquistischen Kremsierer Priester an Capistran (Hofer Nr. 7, Ed.: Hofer [1923] 118–120, Nr. I).
   1
9v Insigni ac circumspecto viro zophistico et verboso fratri Iohanni Italico, nunc Olomuci errores seminanti. Ad meliora tendere et ab inchaoto (recte: incohato) opere non damnanti ... — ... per praesentem nuntium intimabis, dilatione qualibet postergata. Datum Cremsir, sabbato post Steffani regis. Per sacerdos ibidem.
(10v) Capistran an König Podiebrad (Hofer Nr. 8).
   1
10v Georgio gubernatori Pragensi. Magnifice et excellens domine ... Hac die venerabilis magistri Iohannis de Rokiczana litterae mihi oblatae sunt ... — ... Valeat magnificencia tua ad gaudia sempiterna. Ex Brunna XX. die Septembris 1451. Frater Iohannes de Capistrano ordinis Minorum.
(10v) Johann von Tobitschau, Landeshauptmann von Mähren an Capistran (Hofer Nr. 9, Ed.: Hofer [1923] 120f., Nr. II).
   1
10v Iohannes de Czimburk alias Towaczom marchionatus Moravie capitaneus generalis religioso fratri Iohanni de Capistrano ordinis Minorum. Frater Iohannes. Licet scripta vestra dulcia canunt blandimenta ... — ... in oppositum evangelicae veritati consentire. Datum Towaczalb (Tobitschau) feria quarta post Bartholomaei anno 1451.
(10v-11v) Capistran an Johann von Tobitschau (Hofer Nr. 10, Ed.: Hofer [1923] 121–123, Nr. III).
   1
10v Tit.: Iohanni Towaczalb.
Magnifice et utrumque excellens domine more vulgari, in Christo Iesu recte sapere et non inanem temporalem sed aeternam consequi gloriam. Per tuum spiritualem nuntium ut assuerit non ex me molestas ... — ... Vale interim dum te propriis oculis aspexero ad finem gloriae sempiternae. Ex Olomucz, III. Septembris 1452. Pusillus servulus Iohannes de Capistrano ordinis Minorum et indignus.
(11v-13r) Der Anfang der umfangreichen Abhandlung Capistrans gegen Borotin (Hofer Nr. 11; laut Hofer in Cod. 598 mit falschem Titel).
   1
11v Magnifico Georgio gubernatori Pragensi. Cum spiritu salutari gratiam luminis sempiternam ... — ... et ego resuscitabo eum in novissimo die.
(13r-v) Capistran an Johann von Tobitschau (Hofer Nr. 12, Ed.: Hofer [1923] 123f., Nr. IV).
   1
13r Tit.: Iohanni Towaczalb.
Magnifice et excellens domine. Cum salutari lumine gratiam et pacem in domino sempiternam. Cum transitoria et renovanda sunt omnia visibilia ... — ... ad gloriam perveniant sempiternam tuis etiam monitis et exemplis et doctrinis. Velete (!) in Christo Iesu ad finalia gaudia beatorum. Ex Bruna. Frater Iohannes.
(13v) Rokyzan an Capistran (Hofer Nr. 13).
   1
13v A tergo venerabili viro fratri religioso Iohanni de Capistrano sibi in Christo dilecto. Cum suis boni affectum et cum obsequio in Christo Iesu famulandi salutationem. Fama discurrente frequenter audivimus ... — ... responso nuntiari per praesentem. Datum Pragae Sabbato ante exaltationem sanctae crucis anno domini M° CCCC° LI°. Rokiczana.
(13v-14r) Capistran an Rokyzan (Hofer Nr. 14).
   1
13v Venerando magistro Iohanni de Rokiczana in Christi veritate patri praecolendo. Venerande magister ferventi obsequendi animo ad aeternam gloriam capescendam in Christo Iesu gratiam salutarem et pacem in domino sempiternam. Tuas honestas quales alii non dixerunt ... — ... ad imparciendam nobis gloriam sempiternam. Vale interim et te diligenter in Christo amena caritate me suscipe. Frater Iohannes.
(14r-15r) Capistran an die Wiener Universität (Hofer Nr. 15).
   1
14r Sacrae et illustrae theologiae iurium arciumque universitati Wiennensi. Commendationem humilem et devotam ac gratiam salutarem et pacem in domino sempiternam. Nolo vos admirari carissimi viri doctoresque celeberrimi ... — ... vobis rescribo non sit molestum. Ex Znaijma XXIIII. Septembris anno domini 1451. Totius alme universitatis Wiennensis inutilis servus licet orator fidelissimus frater Iohannes de Capistrano minorum minimus filiolusque vester minucris.
(15r) Capistran an Johann von Bebirsberg, Prior in Oybin (Hofer Nr. 16, Ed.: Hofer [1923] 124f., Nr. V).
   1
15r Reverendo in Christo patri fratri Iohanni de Bebirsberg priori monasterii Sancti Spiritus de Oywin etc. Reverende pater, salutem et gratiam in domino. Nuper gratissimas vestras accepi litteras quibus perlectis animo gaudente ... — ... ut apud altissimum pro me intercedere dignemini. Non plura. Valete feliciter in Christo Iesu. Ex Egrensi civitate, die 21. decembris 1451. Vester siquidem est frater Iohannes de Capistrano ordinis Minorum minimus et indignus, manu propria festinanter, praepeditus pluribus me subscripsi.
(15v) Text einer Inschrift bzw. Denkschrift über den Ursprung der Votivkapelle zum Heiligen Kreuz bei Altenburg, gestiftet zum Dank für die Rettung vor einem Hussitenüberfall 1430 (s. Hofer [1923] 113f., ohne Zählung).
   1
15v Ad voluntatem sui patris dyaboli proch dolor dum malefica et immanis utique complitum phalanx Hussitarum ... — ... largam liberationem laudemus nunc et semper et in saecula saeculorum Amen.
(16r) Ein Teilnehmer des Regensburger Reichtages [Juni 1452] an seinen Herrn über Capistranus (Hofer Nr. 17, Ed.: Hofer [1923] 125f., Nr. VI).
   1
16r Humilissima recommendatione praedirecta. Magnifice domine, praeceptorque mihi semper honorande. Cum in dieta Ratisponensi iam per cardinalem (= Nicolaus Cusanus) et Bohemos habita praesens cum fratre Iohanne de Capistrano interfui caritas atque oboedientia ... — ... et omnia Deo adiuvente (!) in pristinum statum quantum reordinabit etc. Datum ipso die Ulrici anno etc. LII°.
(16v-19r) Gutachten aus dem Prozess gegen den Priester Johannes Lazarus, der in Tirol während des Streites Herzog Sigmunds mit Cusa trotz des Interdiktes zelebriert hatte und deshalb für ex-kommuniziert erklärt worden war (Hofer [1923] 113, ohne Zählung).
   5
16v Tit.: Anno domini M° CCCC° LXIIII tempore papae Pii 2i excommunicati fuerunt Athasienses et eis participantes et plebanus in Zwickaw propterea lites habuit cum uno sacerdote videlicet Iohanne Lazaro qui venit de Athasi et ibidem servivit sub forma capplani.
16v Gutachter: Doctor Breslawer.
Post amicissimi affectus puritatem. Reverende magister scribitis mihi sub forma informatoriae questionis scrupulosum casum in cuius decisione potius eligerem vices discipuli ... — ... veritas in casu proposito cautius vitatur. Hoc sentio de aliis peccatis.
18v Gutachter: Doctor Breslawer.
Talis etc. sacerdos de quo dicitur quod sunt in Athasi tempore latae sententiae a papa vitandus est ... — ... Ipse enim Sigismundus dux Austriae non est corrector ordinarius praefati cardinalis si peccatis suis demeruisset corrigi quod non est credendum.
18v Gutachter: Marcus abbas in Buch (Zisterzienserkloster in Sachsen).
Orationem cum frequentia sinceram in domino caritatem. Venerabilis magister et domine plebane singulariter praedilecte, in consultatione vestra quam apicibus vestris nobis iudicastis ... — ... itaque iuxta premissa et secundum ecclesite Romante dictamen in talibus est acticandum.
19r Gutachter: Theodorus Bilchdorffer doctor in utroque.
An sit celebrandum coram sacerdote qui confessus fuit se multis annis coram excommunicatis a papa in Athasi in dominio ducis Sigismundi celebrasse ... — ... non est nullanquia multa fieri prohibentur quae tamen facta tenentur.
(19r-20v) Thomas de Aquino De regimine Iudaeorum = Responsio ad ducissam Brabantiae (Ed.: Opera omnia XXVII, Paris 1875, 413–416. Opuscula omnia, ed. P. Mandonnet I. Paris 1927, 488–494, Nr. 12. Opuscula philosophica, ed. R. M. Spiazzi. Torino, Roma 1954, 249–252. – Shooner Nr. 1126,5. Grabmann 336–338, Nr. 20. Glorieux Nr. 14bu. Parallelüberlieferung: u. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 197, 226r; Cod. 435, 85vb).
(20v-22r) Ps.-SenecaDe remediis fortuitorum (Ed.: Seneca, Opera, ed. F. Haase. Suppl. Lipsiae 1902, 44–55. Zur Verfasserfrage s. Schanz–Hosius II 719. N. Henkel, Verfasserlexikon² VIII 1080–1099.
Parallelüberlieferung: u. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 48, 144ra–146va; Cod. 206, 185r–189v)
. Vollständiger Text ohne Additiones.
   1
20v Hunc librum scripsit Seneca nobilissimus orator ad quendam amicum suum Gallonem ... — ... et sententiarum brevitate refulget. (Mittelalterlicher Prolog, in der Ed. nicht enthalten)