|
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=25033 |
Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (ULBT), Cod. 603
IOHANNES HALGRINUS DE ABBATISVILLA
Olim: II 3 C 3 S. 2 Papier I, 110, I* Bl. 205×150 Entstehungsort unbestimmt (Stams?), Ende 14. Jh.
Provenienz/Letztbesitzer: Stams, Zisterzienserstift
Provenienz/Letztbesitzer: Stams, Zisterzienserstift
| Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der Handschriften der Universitäts- und Landesbibliothek Tirol in Innsbruck. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt. Addenda und Corrigenda zum gedruckten Register finden Sie hier. |
Volldigitalisat 
Wasserzeichen: Metadaten | Vorschau Bilder | Einzelbilder: fol. II, 1, 8, 9, 29, 31, 43, 58, 71, 83, 97.Wissenschaftliche Beschreibung: Kat. Innsbruck 7, 37-43 (online).
Hs. enthält 2 Fragmente
alle Initien
Weitere Literatur zur Handschrift (Anzahl: 2)
Zahl 77 in der Foliierung übersprungen. Lagen nach Bl. 55 vertauscht, zeitgenössische Foliierung ebenfalls fehlerhaft: Fortsetzung von Bl. 55 auf 91—110, es folgen Bl. 79—90 und anschließend 56—78 (= urspr. Schluss der Hs.).
| Schrift: | |
| Schriftraum: 170 × 125 Zeilenzahl: 30-35 | |
| Schriftart: Textualis | |
| Ausstattung: Rubriziert |
Hs. enthält 2 Fragmente
| VS | VDS, I Pergament ??? |
| Schrift: | |
| Schriftraum: 215 × 160 Spaltenzahl: 2 Zeilenzahl: 25 bzw. 30 | |
| Schriftart: Textualis | |
| NS | I*, HDS Pergament ??? |
| Schrift: | |
| Schriftraum: 215 × 160 Spaltenzahl: 2 Zeilenzahl: 31-32 bzw. 25 | |
| Schriftart: Textualis |
| Einband: Stams 14. Jh. Gotisch Schmucklos |
| Schwarze Signatur 35 am Rücken nicht zuordenbar. Aufgrund des mit Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 446 und Cod. 602, T. I verwandten Wasserzeichens ist auch für Cod. 603 Stams als Entstehungsort und Vorbesitzer anzunehmen. 1808 anlässlich der vorübergehenden Aufhebung des Klosters Stams der ULBT übergeben. Vorbesitzer: Stams, Zisterzienserstift (?)  , bis 1808 |
--------------- Addenda/Corrigenda bitte melden! 
---------------
"Kat. Innsbruck 7", "Hauréau VI", "Bursill-Hall", "Gloriéux RT", "Schneyer", "GW"
alle Initien
| (VDS, Ir-v, I*r-v, HDS) | : Ars minor, Kommentar, Fragment (Hauréau VI 158f. Bursill-Hall 183, Nr. 197.7 und 247, Nr. 288.17. Parallelüberlieferung: Oxford, Merton College, Cod. Coxe 288, 34r; Vaticana, Cod. Borgh. Lat. 155, 1r). 6 |
| VDS | Tit.: Incipit expositio Prisciani minoris. Sicut scribitur in prooemio Methaphysicae hominum natura multipliciter serva [darüber: ancilla] est ... — ... Priscianus dicit quod quemadmodum litterae aptae coeun[tes]. |
| Iv, links | ]tes (eingefügt: faciunt) syllabam et syllabae dictionem ... — ... omne quod est divisibile et ideo in titulo individua quia non resolvitur in ad[ |
| Iv, rechts | ]nile (?) orationis perfecte sub istis verbis quod convertibile est ... — ... Circa praecedentia contingit quedam inquirere et erit quaestio prima utrum [ |
| I*r, links | ] causam utriusque causae et causa facit nam primo ponit causam causae ... — ... quamvis homo videatur esse communis omnium hominum tamen est propositum tripliciter specie in [ |
| I*r, rechts | ]ba quintam important nominationem ... — ... quod nullam aliam vocem a se dat intelligere non dat intelligere nomina verba primae et secundae personae est huius omnino et [ |
| I*v | ] autem secundum declaratur quoniam pars causas intelligere ... — ... vel qualitatis vel quantitatis vel neutrum etc. praedictis interrogantis utimur ut [ |
| (1r-75v) | Iohannes Halgrinus de Abbatisvilla
: Sermones de tempore (Gloriéux RT Nr. 113a. Schneyer 3, 510–522. Parallelüberlieferung in Innsbruck, ULBT, Cod. 26 [pars aestivalis, wie Cod. 603 aus Stams]). 100 |
| 1r | Adventus domini quadruplex est scilicet humilis in carne terribilis in maiestate ... — ... Vivo iam non ego vivit vero in me Christus. Quod ipse nobis praestare dignetur Iesus Amen. (Prolog) |
| 2r | Expl. ... gentes confiteri tibi laudes tuas et peccata sua. (Schneyer Nr. 5) |
| 3v | Expl. ... bene agenti et cogitanti erit pro modulo suo laus id est irremuneratio a Deo, hic autem nescitur quis sit laude dignus. (Schneyer Nr. 9) |
| 4r | Nihil mihi conscius sum sed non in hoc iustificatus sum (1. Cor. 4,4) dicit Salomon imperator, dolor patris ... — ... reddat tibi corda auditorum, paenitentiam praedicando et praeparando ad baptismum. |
| 5r | Expl. ... sub iure diabolorum, qui sunt reges tenebrarum, de quibus omnes nos defendat. (Schneyer Nr. 10) |
| 5v | Expl. ... custodiat corda vestra id est voluntates vestras et intelligentias vestras in Christo Iesu domino nostro scilicet ut extra Christum nihil desideretur. (Schneyer Nr. 12) |
| 6r | Gaudete in domino Phil. 4 (4) non in hoc saeculo, in sanctitate, non inquietate, in spe aeternitatis, non in flore iuventutis ... — ... pertinent ad salutem, ut non evagentur ad alia. Quod ipse nobis praestare dignetur, qui regnat in saecula. |
| 6r | Expl. ... ipse veniens una cum patre suo dignetur in eo heritare et mansionem facere Amen. (Schneyer Nr. 14) |
| 6v | Expl. ... bonorum operum, ut notet sollicitudinem in omnibus bonis operibus. (Schneyer Nr. 16) |
| 7v | Expl. ... et vidimus eum plenum gratiae, super quem requievit spiritus sanctus, plenum veritatis id est deitatis. (Schneyer Nr. 19) |
| 9r | Expl. ... ut esset cibus piorum iumentorum. Rogemus ergo dominum etc. (Schneyer Nr. 20) |
| 10r | Quanto tempore heres parvulus est etc. (Gal. 4,2). Quia dominus in propria venit et sui eum non receperunt per fidem ... — ... et heres erit in futuro et hoc per Deum etc. (Nur Bibelzitat wie Schneyer Nr. 21) |
| 10v | Expl. ... ad quam hereditatem nos perducat, qui sine fine vivit et regnat Amen. (Schneyer Nr. 22) |
| 11r | Expl. ... in ulnas suas superveniens laudibus confitebatur domino etc. (Schneyer Nr. 23) |
| 12v | Expl. ... deformati quibus non placent nisi delectationum venena, sed reformentur etc. (Schneyer Nr. 26) |
| 12v | Cum factus esset Iesus etc. Luc. 2 (42). Utraque Christi natura hic ostenditur, ascendit homo cum hominibus ... — ... ad iuventutem proficiebat et gratia non ipsam per accessum et patris accipiendo sed pandendo etc. (Nur Bibelzitat wie Schneyer Nr. 27) |
| 14r | Expl. ... sapientes alta saltem in corde sed humilibus consentientes humilium imitatione. (Schneyer Nr. 29) |
| 15r | Expl. ... homo fecit initium signorum etc. ad ostendendam deitatis suae potentiam. (Schneyer Nr. 31) |
| 16r | Expl. ... in bono malum iniurianti reddendo pacem et patientiam. (Schneyer Nr. 33) |
| 17r | Expl. ... sed ne hic servilem condicionem spernere videatur, mox ire consensit. (Schneyer Nr. 35) |
| 17v | Expl. ... quid Deo debetur et proximo continetur et impletur; det ergo nobis Deus. (Schneyer Nr. 37) |
| 20v | Expl. ... custodivit illum tamquam non custodiens eum sibi videret otiosum etc. (Schneyer Nr. 44) |
| 20v | Expl. ... Temptatio enim exterior cui non consentitur, non est peccatum, sed est materia exercendae virtutis et patet littera. (Schneyer Nr. 45) |
| 22v | Expl. ... sed lucem visionis aeternae. Quam nobis concedat qui sine fine vivit etc. (Schneyer Nr. 50) |
| 23r | Ecce nunc etc. (2. Cor. 6,2) quasi dicat Ecce nunc tempus quaerendi dominum. Quaerendus est dum inveniri potest ... — ... cogitare et agere ea quae decent et expediunt scilicet opera lucis, ne nos nox inferni involvat Amen. (Nur Bibelzitat wie Schneyer Nr. 52) |
| 25r | Expl. ... facit virginem suo dignam coniugio; quod nobis etc. (Schneyer Nr. 56) |
| 27r | Expl. ... ut dignetur nos stola immortalitatis coronare Amen. (Schneyer Nr. 60) |
| 28r | Expl. ... in virtutem euntes, videre mereamur Deum deorum in Sion Amen. (Schneyer Nr. 62) |
| 29r | Expl. ... audi vocem eius. Det nobis Deus sic corpus nostrum subiugare etc. (Schneyer Nr. 64) |
| 29v | Expl. ... carnalium cogitationum non perturbet. (Schneyer Nr. 65) |
| 29v | Expl. ... amarus fuerit et aridus delectorabitur (!). Rogemus ergo Deum ut det nobis viaticum invia praesentis miseriae etc. (Schneyer Nr. 66) |
| 30v | Expl. ... rex et sacerdos. Est igitur ordo litterae talis Christus pontifex etc. (Schneyer Nr. 67) |
| 31r | Expl. ... venit hora eius; sic etiam et a duris cordibus eorum quasi recessit. (Schneyer Nr. 69) |
| 36v | Expl. ... in nobis permanet gratia; littera patet. Rogemus ergo dominum etc. (Schneyer Nr. 74) |
| 38v | Expl. ... non in uno die sed septem id est tota vita nostra ipse enim dicit Comedite amici mei etc. (Schneyer Nr. 75) |
| 39r | Expl. ... universas mentes et corpus praescidit immunditias. Rogemus ergo dominum etc. (Schneyer Nr. 76) |
| 39v | Expl. ... negaverat inter discipulos venire non auderet. Littera patet. (Schneyer Nr. 77) |
| 41r | Expl. ... nunc vera sunt mala, quae nos affligunt praesentis temporis adversa. Rogemus ergo etc. (Schneyer Nr. 80) |
| 42r | Expl. ... quia per eius dubitationem et factam ei probationem; nulli iam de resurrectione dubitatio relinquitur et cetera in littera patent. (Schneyer Nr. 81) |
| 43v | Expl. ... torrentem huius saeculi pertransiens regnum sibi promissum ingreditur ad quod nos perducat etc. (Schneyer Nr. 84) |
| 45r | Expl. ... potest mordere aliquem, quem sua remordet conscientia, quia timet ne sibi dicatur Medice cura te ipsum. Rogemus ergo etc. (Schneyer Nr. 86) |
| 46v | Expl. ... id est alter alterum; firmitatem diligite, quae per mutuam honorificentiam servatur et patet littera. (Schneyer Nr. 88) |
| 47v | Expl. ... quia illo die Israelitae transierunt mare rubrum quibus ait Moyses Vos tacebitis etc. (Schneyer Nr. 89) |
| 48r | Expl. ... in proximo iugulat et occidit et ab utero mentis excutit. Rogemus ergo etc. (Schneyer Nr. 90) |
| 51v | Expl. ... illum, qui ecclesiae aedificio secundum mensuram perpendiculi adaptari non potest. Rogemus ergo etc. (Schneyer Nr. 94) |
| 53r | Expl. ... vult immaculatus esse, custodiat se ab hoc saeculo. Rogemus ergo etc. (Schneyer Nr. 96) |
| 56v | Expl. ... mortificantes et maturantes se ipsos cum Christo ut cum ipso glorificemur. Quod nobis praestare dignetur Iesus Christus Amen. (Schneyer Nr. 152) |
| 58r | Si spiritu vivimus etc. Gal. 5 (25) quia spiritu sancto duce ad hanc vitae gratiam venimus, ideo ambulemus (Nur Bibelzitat wie Schneyer Nr. 156) |
| 58v | Expl. ... ad violentiam prompta et si gladio interim sit vacua odio tamen furiosae mentis est amara. Rogemus etc. (Schneyer Nr. 157) |
| 59r | Expl. ... id est summopere cui adicitur omne bonum temporale. Rogemus ergo dominum ut det nobis se ipsum quaerere etc. (Schneyer Nr. 158) |
| 61r | Expl. ... sed linteo tergere, qui parvam et levem paenitentiam cedunt delere peccata. Rogemus ergo dominum ut det etc. (Schneyer Nr. 162) |
| 62v | Expl. ... usque in finem cuilibet ut sitis sine termine (!) etc. cuius adventus intelligitur in obitu cuiusque electi. (Schneyer Nr. 167) |
| 63r | Expl. ... Rectorem et matrem exhibeat pietas et patrem disciplina. Cavendum est ne autem distinctio sit rigida aut pietas remissa. (Schneyer Nr. 169) |
| 64r | Expl. ... est spiritus sanctus cuius dona sunt ungenta salubriter sanando et sunt pigmenta delectabiliter reficiendo. Rogemus ergo dominum ut det nobis etc. (Schneyer Nr. 170) |
| 65v | Expl. ... et in veritate aeterna defideret. Nam in aeternis est veritas, in terrenis est vanitas. Rogemus. (Schneyer Nr. 172) |
| 66r | Ascendens Iesus in naviculam etc. Matth. 9 (1). Afferebant ei etc. Matth. 9 (2). Paraliticus iste significat animam ... — ... In domum ire est ad paradisum redire. Quod nobis etc. (Nur Bibelzitat wie Schneyer Nr. 173) |
| 66v | Expl. ... sed etiam maiores minoribus in caritate servientes et eorum curam agentes. Utraque autem subiectio non sit in timore hominum sed Christi. (Schneyer Nr. 175) |
| 67r | Expl. ... in vanis vagantium et sancti de heredidate gaudentium multi enim sunt vero per fidem pauci vero electi ad regnum. (Schneyer Nr. 178) |
| 68v | Expl. ... qui a domestico servatur. Littera patet in praecedentibus. Rogemus ergo etc. (Schneyer Nr. 180) |
| 69r | Expl. ... in bonis operibus proximum dominum operantem in vobis vos dico intraturi in laudem Dei. (Schneyer Nr. 182) |
| 70v | Expl. ... omnia id est secundum illam potentiam, quam omnia sibi subicit. (Schneyer Nr. 186) |
| 72v | Expl. ... significatur risus erroneus et fallax gaudium, quod vero dici potest carmen lugubre. Quod a nobis avertat Iesus Christus Amen. (Schneyer Nr. 192) |
| 73r | Ecce dies veniunt etc. Ier. 23 (5). Ea quae in novissimis fient temporibus. In hac dominica designantur Ecce dies veniunt. Sed spiritus sanctus in verbis Ieremiae respondet ... — ... de diabolo seductore homo enim iuste pro peccato tenebatur. Diabolus eum iniuste tenuit. Rogemus ergo dominum. (Nur Bibelzitat wie Schneyer Nr. 194) |
| 73v | Cum sublevasset etc. Ioh. 6 (5). Perfectionem a domino factam Dei id est panibus; spiritualiter intelligitur refectio. Cibus enim ... — ... fluctibus non opprimitur sed super emergit in tribulationibus Deum laudans. Quod nobis concedat qui sine etc. (Nur Bibelzitat wie Schneyer Nr. 195) |
| 79r | Expl. ... solves novissimum quia terra es et in terra ibis terra luendo peccata et comedet te serpens [ (Schneyer Nr. 128) |
| 79v | Expl. ... quod suum est Deo enim in quantum creaturi debemus oboedientiam, proximo dilectionem peccato odium etc. (Schneyer Nr. 130) |
| 80r | Misereor super turbas (recte: turbam) etc. Marc. 8 (2). Christus tamquam verus homo turbae conpatitur et miseretur ... — ... haec fragmenta turbae evaserunt 6 portae autem perfectos viros significat. Rogemus ergo dominum etc. (Nur Bibelzitat wie Schneyer Nr. 131) |
| 81v | Expl. ... conpatimur in cruce locati et simul conregnabimus etc. (Schneyer Nr. 133) |
| 82r | Expl. ... clamandum est autem ore, cordis opere, ut simus heredes Dei coheredes autem Christi. (Schneyer Nr. 134) |
| 82v | Expl. ... est dicendum ut corde credatur, ore confiteatur et opere protestetur. Rogemus. (Schneyer Nr. 136) |
| 83r | Expl. ... factus hominis non Dei sunt favor populi et gloria quam intendit et patet littera. Rogemus. (Schneyer Nr. 137) |
| 83v | Expl. ... facit miserum auferendo sua aut deserit non dando necessaria. Rogemus ergo dominum. (Schneyer Nr. 139) |
| 84r | Expl. ... in iudicio allegatur os; det ergo nobis Deus ut faciamus qui nos regit in aeternum taliter. (Schneyer Nr. 140) |
| 85v | Expl. ... unde possit innocentem laedere. Det ergo nobis Deus ut sic adoremus eum in templo etc. (Schneyer Nr. 143) |
| 86r | Expl. ... erigere ne sit in nobis vacua ne scilicet vacet a virtutum fructibus. Quod nobis praestare etc. (Schneyer Nr. 144) |
| 87r | Expl. ... de publicano dicens Amen dico vobis descendit hic etc. quia omnis etc. (Schneyer Nr. 145) |
| 87v | Expl. ... quod docet iustitiam et confert gratiam. Quam nobis etc. (Schneyer Nr. 146) |
| 88r | Fiduciam talem etc. (2. Cor. 3,4). Pastores Novi Testamenti misticae sunt doctrinae gratiae et iustitiae ... — ... ut quis medicetur. Quam pacem nobis concedat qui sine fine etc. (Nur Bibelzitat wie Schneyer Nr. 147) |
| 88v | Expl. ... non possunt, quanto frequentius quanto studiosius praedicare debent qui iubentur ut praedicent. Rogemus ergo dominum etc. (Schneyer Nr. 148) |
| 89r | Expl. ... ne vocem audiant salubris praedicationis. Surdus plus attendit ad signa; hoc est ad opera quam ad verba. Rogemus ergo etc. (Schneyer Nr. 149) |
| 89v | Expl. ... id est omnes homines argumentando contra ipsos convincit esse peccatores. Rogemus ergo etc. (Schneyer Nr. 150) |
| 90r | Scriptura conclusit omnia sub peccato. Scriptura siquidem hominem de peccato arguit ... — ... secari gladio confessionis et diaetari per moderationem satisfactionis. Rogemus ergo dominum ut nos salvet etc. |
| 90v | Beati oculi etc. Luc. 10 (23) id est beati sunt qui oculo interiori vident que nobis apostolis sunt spiritualiter revelata (Forts. Bl. 56r mit Vermerk Convenienter sursum quere sub tali 56. Bibelzitat wie Schneyer Nr. 151) |
| 93r | Expl. ... in expectatione felicitatis externae gaudeamus quam nobis etc. (Schneyer Nr. 102) |
| 97v | Expl. ... ut terram carnis vestrae fundem super caelos. Quod ipse nobis praestare dignetur etc. (Schneyer Nr. 106) |
| 99r | Deus caritas est etc. (1. Ioh. 4,8). In hac dominica resonat vox gentilis populi dicentis Domine in tua misericordia speravi ... — ... diligendo nos prior allexit ad dilectionem proximi etc. (Nur Bibelzitat wie Schneyer Nr. 108) |
| 99v | Expl. ... Ipse vulneratus est propter iniquitates nostras etc. Rogemus ergo. (Schneyer Nr. 109) |
| 100r | Expl. ... voluntati sic iungitur voluntas sanctorum, qui nil volunt nisi quod Deus vult. Rogemus ergo. (Schneyer Nr. 110) |
| 101v | Nolite mirari etc. (1. Ioh. 3,13). In praecedenti dominica in epistula invitamur ad caritatem ... — ... Nolite mirari, quia amatores mundi viros iustos persecuntur. (Nur Bibelzitat wie Schneyer Nr. 110) |
| 101v | Expl. ... sermonibus sunt quis commendat affectum. Rogemus ergo dominum ut nobis caritatem tribuat etc. (Schneyer Nr. 113) |
| 102r | Expl. ... accipiunt sed opere non conplent. Vocant et veniunt qui conplent opere quod intelligunt. (Schneyer Nr. 114) |
| 104r | Expl. ... vitiis maculent unde ipsis dicitur Accipe ne tam quam per etc. (Schneyer Nr. 116) |
| 104v | Expl. ... recepimus animae sanctitatem; expectamus in futuro corporis glorificationem, redemptionem corporis nostri. Quam nobis praestare dignetur etc. (Schneyer Nr. 117) |
| 105v | Expl. ... non hominum favorem sed aeternam quis expectet mercedem. (Schneyer Nr. 119) |
| 106r | Expl. ... dixit perspicies ut educas quasi dicat Vide quomodo leviter corrigas tamquam fratrem. Rogemus etc. (Schneyer Nr. 120) |
| 107r | Expl. ... sanctificat proiciens omnem sollicitudinem in eum. Quod nobis praestare etc. (Schneyer Nr. 122) |
| 108r | [Factum est,] cum turbae etc. Luc. 5 (1). Ipse stabat secus stagnum Genesis. Stagnum praesens saeculum designat. In stagno enim aqua ... — ... ad gubernandum ab amore terrae novum abstrahere. Tibi datam duc in altum scilicet virtutem. Quod nobis etc. (Nur Bibelzitat wie Schneyer Nr. 124) |
| 108v | Expl. ... virtutibus quae non sunt in nobis aut a nobis sed a Iesu Christo domino nostro. (Schneyer Nr. 125) |
| 109v | Quicumque etc. Rom. 6 (3). Quicumque baptizati id est abluti vel purificati a peccatis sumus ... — ... Vetustas animae est iniquitas quae animam in naturalibus et in bonis operibus ab hac vetustate nos liberet etc. (Nur Bibelzitat wie Schneyer Nr. 126) |
| 109v | Audistis quia dictum est etc. Matth. 5 (21). Ostendit dominus in hoc loco qualiter eadem sit perfectio legis ... — ... in angelo qui colligit titania et in carcerem mittit id est in tenebras exteriores Amen dico tibi non exies inde donec redas (!) nota quadrantem. (Nur Bibelzitat wie Schneyer Nr. 127) |
| (75v-78v) | Conradus de Brundelsheim OCist (Soccus)
: Sermo de s. Andrea (Druck: GW 7408–7410. – Schneyer 1, 738, Nr. 267). |