Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=25037 
Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (ULBT), Cod. 610
BREVIARIUM BRIXINENSE
Olim: II 3 C 10 S. 2    Papier   I, 380, I* Bl.   215×150   Neustift oder Brixen, 2. Hälfte 15. Jh.
Provenienz/Letztbesitzer: Neustift, Augustiner-Chorherrenstift (?)
Handschrift aus 3 Teilen zusammengesetzt: 1  (II, 1-332[336]) 2. Hälfte 15. Jh.; 2  (333[337]-356[360]) 2. H. 15. Jh.; 3  (357[361]-378[380], I*) 2. H. 15. Jh.
Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der Handschriften der Universitäts- und Landesbibliothek Tirol in Innsbruck. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt. Addenda und Corrigenda zum gedruckten Register finden Sie hier.

 Volldigitalisat
 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2, Teil 3  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2, Teil 3  |  Einzelbilder: fol. 3, 14, 350, 360, 362.
Wissenschaftliche Beschreibung: Kat. Innsbruck 7, 62-67 (online).

Teil 1II, 1-332[336]   Papier   Neustift oder Brixen, 2. Hälfte 15. Jh.
Schrift:
Schriftraum: 140/145 × 95/100    Zeilenzahl: 24-28   
Schriftart: Textualis cursiva
Teil 2333[337]-356[360]   Papier   Neustift oder Brixen, 2. H. 15. Jh.
Schrift:
Schriftraum: 140 × 100    Zeilenzahl: 30-32   
Schriftart: Textualis cursiva
Teil 3357[361]-378[380], I*   Papier   Neustift oder Brixen, 2. H. 15. Jh.
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(Bl. 357r-371v) Schriftraum: 160 × 100/105    Zeilenzahl: 29-32   
Schriftart: Textualis cursiva
Schrift 2(Bl. 372r-375r) Schriftraum: 180/185 × 100    Zeilenzahl: wechselnd   
Schriftart: Textualis cursiva

Einband: Neustift (?)     16. Jh.     Gotisch     Streicheisenlinien        


Das seit 1225 den Bischöfen von Brixen und nicht mehr dem regulierten Metropolitankapitel von Salzburg untergeordnete Kloster Neustift gebrauchte nach Tinkhauser–Rapp 1855 I 273 noch im 15. Jh. das Salzburger Brevier. Aufgrund der Nennung Bl. 374r nostro pro collegio ist wohl von einer Verwendung des Breviers im Umkreis des Brixner Domkapitels oder möglicherweise doch auch in Neustift auszugehen.
Vorbesitzer: Neustift, Augustiner-Chorherrenstift (?)

Laut Mitt. Dr. W. Lipphardt, Frankfurt, vom 19.5.1972, aufgrund der Augustiner-Heiligen und der Formulierungen pro congregatione nostra, pro collegio nostro in den Preces Neustift zuzuordnen (Augustiner-Chorherrenstift, Diözese Brixen).

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Kat. Innsbruck 7", "Tinkhauser–Rapp 1855", "Hain", "AH", "Chevalier"
alle Initien
(1r-227r) Proprium de tempore, pars hiemalis (Grundsätzlich mit dem Breviarium Brixinense [Druck 1489, Hain 3812 bzw. GW 5292] übereinstimmend. Abschnitte der Lectiones abweichend). 1. Adventsonntag bis Vigil von Pfingsten.
(182v-183r) Visitatio sepulchri (Ed.: K. Lange, Die lateinischen Osterfeiern. Untersuchungen über den Ursprung und die Entwickelung der liturgisch-dramatischen Auferstehungsfeier, mit Zugrundelegung eines umfangreichen, neuaufgefundenen Quellenmaterials. München 1887, 124–127. W. Lipphardt, Lateinische Osterfeiern und Osterspiele. T. III [Ausgaben deutscher Literatur des 15. bis 18. Jahrhunderts. Reihe Drama 5]. Berlin, New York 1976, 1082–1084, Nr. 627. – K. Young, The Drama of the Medieval Church. Bd. 1. Oxford 1962 [1933] 357f.).
(227r-309v) Proprium de sanctis (In der Auswahl der Heiligen mit dem Breviarium Brixinense [Druck 1489] übereinstimmend, lediglich Kunegundis und Ambrosius fehlen in der Hs. Auswahl der Lesungen und Umfang der Einträge oft abweichend. Bisweilen lediglich Hinweise auf Heilige).
(310r-322v) Hymnen (Durchwegs mit dem Druck 1489 übereinstimmend, einzelne Texte abweichend).
(310v) Gedicht mit Widmung an Fuchsmagen, JohannesHesychius von Jerusalem (?).
(311r) Prudentius Clemens, Aurelius Hymnus: In nativ. dni.: Ad completorium (AH 50, 25, Nr. 26. Chevalier Nr. 3902.).
(311v) Eusebius, BrunoHymnus: de s. Stephano (AH 48, Nr. 79).
(312r) Hrabanus Maurus OSB Hymnus: In purificatione (AH 50, Nr. 155.).
(315r) Heribertus a RothenburgHymnus: De sancta cruce (AH 50, Nr. 223.).
(315v) Hrabanus Maurus OSB Hymnus: In ascensione BMV (AH 50, Nr. 143.).
(316r) Hrabanus Maurus OSB Hymnus: In ascensione BMV (AH 50, Nr. 144.).
(317r) Iohannes a IensteinHymnus: (In visitatione BMV) (AH 48, Nr. 402.).
(317v) Heribertus a RothenburgHymnus: De s. Laurentio (AH 50, Nr. 227.).
(318v) Hrabanus Maurus OSB Hymnus: De s. Michaele (AH 50, Nr. 146.).
(319r) Heribertus a RothenburgHymnus: De omnibus sanctis (AH 50, Nr. 228.).
(319v) Prologus in Isaiam.
(319v) Iohannes Nider OP Hymnus: de s. Elisabetha (AH 52, 169, Nr. 182, Str. 1–4. Chevalier Nr. 12372.).
(321r) Hymnus: De confessoribus (AH 2, Nr. 101).
(321r) Hymnus: De confessoribus (AH 51, Nr. 118).
(322r) Thomas de Aquino Hymnus: de corpore Christi (AH 50, 586, Nr. 386. Chevalier Nr. 14467).
(323r-327v) Offizium zu De armis (lancea et clavis) Christi mit Hymnen.
(328r-329v) Breviergebete (Druck 1489).
   2
328r Oremus pro omni gradu ecclesiae. Sacerdotes tui induantur iustitia et sancti tui exultent. Pro pastore nostro. Protector noster aspice Deus et respice … Pro congregatione nostra Memor ... — ... et sancti tui exultent. Domine exaudi orationem meam.
329r Ego dixi domine Miserere mei. Sana animam meam quia convertere domine usque quo ... — ... Ostende faciem tuam et salvi erimus. Dominus vobiscum. Et cum spiritu tuo. Oremus.
(333r-356v) Commune sanctorum (vgl. Druck 1489).
   1
354v Expl.   ... Exierunt obviam sponso et sponsae. Tu autem [
(357r-371v) Offizium BMV (vgl. Druck 1489).
(372r-373v) Breviergebete (vgl. Druck 1489).
   10
372r Oremus pro omni gradu ecclesiae. Sacerdotes tui induantur iustitia et sancti tui exultent. Pro pastore nostro. Beatus qui intelligit super egenum ... — ... Pro fidelibus defunctis. Requiem aeternam dona eis, domine, et lux perpetua luceat eis. Requiescat in pace Amen.
372r Oremus pro peccatis et negligentiis nostris. Domine ne memineris iniquitatum nostrarum antiquarum ... — ... ad dominum cum tribularer et levavi oculos meos cum versus (!) Requiem aeternam.
373r Tit.: Secuntur preces ad tertiam, sextam et nonam.
Ego dixi domine miserere mei. Sana domine animam meam quia peccavi tibi ... — ... Sacerdotes tui induantur iustitia et sancti tui exultent etc.
373v Tit.: Ad primas preces maiores et minores.
Verba mea auribus percipe domine. Intellige clamorem meum ... — ... ad te levavi. Versus Requiem aeternam.
373v Oremus pro pastore nostro. Beatus qui intelligit super egenum et pauperem ... — ... Pro fidelibus defunctis. Requiem aeternam. Requiescant in pace Amen.
373v Oremus pro peccatis et negligentiis nostris. Domine ne memineris etc. Adiuva nos Deus ... — ... Qui confidunt. Cum Requiem aeternam etc.
373v Ad sextam. Ps. Miserere mei Deus. In confitendo. Nisi dominus aedificavit.
373v Ad nonam. Ps. Domine exaudi orationem
373v Ad vesperas. Ps. De profundis domine non exaltatum (gestrichen: Memento domine).
373v Ad completorium. Ps. Domine exaudi orationem. Secundum Memento. Ecce quam bonum etc.
(374r-v) Preces.
   24
374r Ubi archangelus Michael pugnabat cum dracone
374r Sancti confessores vestri gregis estote memores et nostro pro collegio
374r Gloriosi principes terrae
374r Deus qui beatum Nicolaum confessorem tuum atque pium pontificem in meritis virtutum decorasti
374r Deus qui crucem sanctam ascendisti et mundi tenebras illuminasti tu quoque corda
374r Petrus apostolus et Paulus doctor gentium ipsi nos docuerunt legem tuam
374r Deus tuorum gloria sacerdotum praesta quaesumus ut qui beatorum confessorum atque pontificum tuorum Cassiani Ingenuini Albuini natalicia colimus eorum auxilium
374r Concussum est mare et contremuit terra
374r Concede nos famulos tuos quaesumus domine Deus perpetuae mentis et corporis
374r Exaudi nos Deus salutaris noster et beatorum apostolorum Petri et Pauli atque aliorum apostolorum
374r Beatorum confessorum pariterque pontificum tuorum Cassiani Ingenuini Albuini nos foveat quos pretiosa confessio
374r Laudemus dominum quem laudant archangeli quem cherubin et seraphin. Sanctus sanctus sanctus proclamant
374r Dedisti hereditatem timentibus nomen tuum
374r Protege domine populum tuum et beatorum apostolorum Petri et Pauli atque aliorum et evangelistarum patrocinio confidentem
374r Perpetuum nobis domine tuae miserationis praesta subsidium quibus et angelica praestitisti
374r Adoremus te Christus et benedicimus tibi Quia per crucem tuam redemisti mundum
374r In conspectu angelorum psallam tibi Deus meus. Adorabo ad templum sanctum tuum
374r Alma virgo Maria quae genuisti Christum intercede pro nobis vel Ista est speciosa vel O florens rosa
374r Salvator mundi salva nos qui per crucem et sanguinem redemisti nos auxiliare nobis te deprecamur
374r Omnes sancti tui quaesumus domine nos hic et ubique laetifica
374v Sanctae Dei omnes intercedite pro nostra omnique salute. Versus Laetamini in domino. Omnes sancti Dei orate pro nobis semper. Versus Iustorum animae in manu
374v Da pacem domine in diebus nostris quia non est alius
374v Deus a quo sancta desideria recta consilia iusta sunt opera da servis tuis illam
374v Infirmitatem paupertatem tribulationes necessitates et angustias nostras
(374v-375r) Privatis diebus ad horas.
   1
374v Domine exaudi preces servorum tuorum. Cap. Omnis homo quicumque
(375r) Gebet.
   1
375r Pietate tua quaesumus domine nostrorum solve vincula peccatorum
(378v) Zusatz 16. Jh.
   2
378v Maria semper virgo latare (!) quae meruisti Christum portare
378v Benedicat nos Deus pater custodiat nos