AT4000-630

Permalink: https://manuscripta.at/?ID=25849

Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (ULBT)

[Handschriftenliste | Kataloge | Infos | Kontakt]

Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (ULBT), Cod. 630

THEOLOGISCHE SAMMELHANDSCHRIFT

Olim: II 3 D 2 S. 2 Papier 269 Bl. 210×150 Süddeutscher Raum, Mitte 15. Jh. (u.a. 1461)
Provenienz/Letztbesitzer: Schnals, Kartause

Handschrift aus 2 Teilen zusammengesetzt: 1 (1-231) 1461; 2 (232-270[269]) um 1461

Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der Handschriften der Universitäts- und Landesbibliothek Tirol in Innsbruck. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt. Addenda und Corrigenda zum gedruckten Register finden Sie hier.

Abbildungen von 1r; 230v; 232r

Description — HMML Reading Room

Wasserzeichen: Metadaten zu Teil 1, Teil 2 | Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2 | Einzelbilder: fol. 15, 27, 28, 39, 246, 247.

Wissenschaftliche Beschreibung: Kat. Innsbruck 7, 161-169 (online).

Weitere Literatur zur Handschrift (Anzahl: 6)

Teil 1	1-231 Papier 1461
	Schrift:
	Schriftraum: 150/155 × 105 Zeilenzahl: 26-28
	Schriftart: Bastarda Gleicher Schreiber wie T. 2
	Ausstattung: Rubriziert Fleuronnéeinitiale(n)
Teil 2	232-270[269] Papier um 1461
	Schrift:
	Schriftraum: 165/170 × 115 Zeilenzahl: 30-32
	Schriftart: Bastarda gleicher Schreiber wie T. 1
	Ausstattung: Rubriziert

Hs. enthält 1 Fragment

Fälze	Fälze Pergament
	Schrift:
	– Gotische Choralnotation

Einband: Augsburg 15. Jh. Gotisch Blindstempel

Werkstatt: Wappen der Stadt Augsburg, s. Kyriß Nr. 74

VD und HD gleich: von zweifachen Streicheisenlinien begrenzter Rahmen, das große Mittelfeld waagrecht, senkrecht, diagonal und durch eingeschriebenen Rhombus in Dreiecke unterteilt. Rahmen gefüllt seitlich durch großen Adler in Raute (Nr. 1, Kyriß Nr. 4), oben und unten in der Mitte durch Rosette in Kreis (Nr. 2, Kyriß Nr. 5), daneben je ein Stempel Adler (Nr. 1), in den Eckfeldern je ein Stempel kleiner Adler in Raute (Nr. 3, Kyriß Nr. 1). Im Mittelfeld an der senkrechten Linie je zwei Stempel Rosette (Nr. 2), in den Dreiecken je ein Stempel kleiner Adler (Nr. 3), nur am VD in den oberen und unteren Dreicken je vier symmetrisch angeordnete ornamentale Stempel (Nr. 4, Kyriß Nr. 3).

Alte Schnalser Signatur S am Rücken. Zu dieser Signatur (Typ 6) s. Neuhauser, Schnals 82. Bl. 1r Schenkungs- und Besitzvermerk der Kartause Schnals 15. Jh. Iste liber est domus Montis omnium angelorum in Snals ordinis Carthusiensis, quem eidem dedit dominus Conradus Crabler plebanus in Wolmosen (Wollomoos / Altomünster, nahe Aichach, Bistum Freising) spem habens in orationibus et meritis et promissione prioris et fratrum eiusdem loci. Anno M CCCC 79. Über die Bücherschenkungen eines Conradus Crabler an die Schnalser Kartause (neben Cod. 630 sicher auch Innsbruck, ULBT, Cod. 587 und 940 sowie Padua, UB, Ms. 1799, 2101, 2106, 2148, 2151, 2152) s. Neuhauser, Schnals 74, Neuhauser, Padua 29 und Neuhauser, Katalog VI 328. Schnalser Signatur am Rücken E 77. Im Schnalser Übergabekatalog Cod. 915 ULBT unter Signatur E 77 eingetragen als „Sermones sacri, item quaedam de decimis, primitiis et oblationibus, Ms. chart. 4“. 1784 anlässlich der Aufhebung der Kartause Schnals der ULBT übergeben. Am Spiegel des VD alte radierte Signatur der ULBT (unleserlich).
Vorbesitzer 1: Schnals, Kartause Allerengelberg

Vorbesitzer 2: Conradus Crabler, 1479

Walter Neuhauser

--------------- Addenda/Corrigenda bitte melden! ---------------

"Kat. Innsbruck 7", "Schneyer", "Hain", "Kaeppeli", "Michaud-Quantin", "Bloomfield"

alle Initien

(1r-230v)	Georgius de Horto Christi OCart.: Sermones de tempore et de sanctis, Pars aestivalis (Schneyer 8, 780–782, Nr. 1–43). Pfingsten bis Martinus.
(106r)	Henricus de Frimaria: Sermones de s. Laurentio (Schneyer 2, 665, Nr. 367 und 369).
(232r-241r)	Iohannes de Friburgo OP : Summa confessorum, Exzerpte (Druck: Hain 7365. – Kaeppeli Nr. 2344).
(241r-245v)	Iohannes de Friburgo OP : Confessionale, Exzerpte (Druck: Hain 9248. – Michaud-Quantin 49f. Bloomfield Nr. 5755. Kaeppeli Nr. 2346).
(246r-268v)	Iohannes Rode de Hamburg OCart.: Viridarium clericorum (Teildruck Cop. 3359).
(Fälze)	Frg. aus einem liturgischen Text.
	I n i t i e n 101
1r	Cum ecclesia sponsa Christi una in divinis scripturis alterat vel alternat
1r	Beatus Bernardus dicit Cum ecclesia sponsa Christi una in divinis scripturis alterat vel alternat
1r	Veni sancte spiritus reple tuorum corda fidelium. Beatus Bernardus dicit Cum ecclesia sponsa Christi una in divinis scripturis alterat vel alternat
4r	Fratres dilectissimi festum hodie sollemnissimum colimus videlicet adventum spiritus sancti qui hodierna die
4r	Veni sancte spiritus. Fratres dilectissimi festum hodie sollemnissimum colimus videlicet adventum spiritus sancti qui hodierna die
6v	Dilectissimi fratres sicut enim radius solaris ut dicit Fulgentius subita illustratione totum mundum illuminat
6v	Veni sancte spiritus praeambula ut supra. Dilectissimi fratres sicut enim radius solaris ut dicit Fulgentius subita illustratione totum mundum illuminat
9r	Nunc 2° dicendum est quod spiritus sanctus adveniens docet omnium virtutum incrementum et germinationem
9r	Veni sancte spiritus praeambula ut supra. Nunc 2 dicendum est quod spiritus sanctus adveniens docet omnium virtutum incrementum et germinationem
10v	Nunc 3° videndum est quomodo sanctus spiritus docet omnium bonorum operum deiformem assimilationem
10v	Veni sancte spiritus ut supra. Nunc 3 videndum est quomodo sanctus spiritus docet omnium bonorum operum deiformem assimilationem
12v	Fratres dilectissimi sicut corpus mortuum est sine anima
12v	Veni sancte spiritus. Fratres dilectissimi sicut corpus mortuum est sine anima
16r	Fratres dilectissimi perfidi Iudaei Christo post mortem suam detrahebant
16r	Veni sancte spiritus etc. Fratres dilectissimi perfidi Iudaei Christo post mortem suam detrahebant
19r	Dilecti in Christo fratres circa hunc adventum spiritus sancti 4or sunt nobis inquirenda pro informatione nostra
19r	Veni sancte spiritus praeambula ut supra super 7. Dilecti in Christo fratres circa hunc adventum spiritus sancti 4or sunt nobis inquirenda pro informatione nostra
21v	De septem donis spiritus sancti dilecti digne et iuste spiritum sanctum ad nos invitamus
21v	Veni sancte spiritus praeambula ut supra. De septem donis spiritus sancti dilecti digne et iuste spiritum sanctum ad nos invitamus
24r	Fratres in Christo dilecti spiritus sanctus cordibus nostris adveniens 4or bona in nobis operatur
24r	Veni sancte spiritus praeambula ut supra. Fratres in Christo dilecti spiritus sanctus cordibus nostris adveniens 4or bona in nobis operatur
26r	Fratres in Christo dilectissimi festum sanctae trinitatis sollemniter hodie colimus
26r	Erat homo ex pharisaeis Nicodemus nomine (Ioh. 3,1). Fratres in Christo dilectissimi festum sanctae trinitatis sollemniter hodie colimus
28v	Tres sunt qui testimonium dant (1. Ioh. 5,7). Videmus enim ad oculum quod ea quae de nocte et in tenebris sunt occulta adveniente autem sole
28v	Videmus enim ad oculum quod ea quae de nocte et in tenebris sunt occulta adveniente autem sole
31v	Probet autem seipsum homo (1. Cor. 11,28). Dicit beatus Ambrosius in quodam sermone sic fratres carissimi salvatorem nostrum suscepturi
31v	Dicit beatus Ambrosius in quodam sermone sic fratres carissimi salvatorem nostrum suscepturi
34r	In verbis propositis ad commendationem et reverentiam venerandi sacri corporis Christi beatus Iohannes evangelista
34r	Ego sum panis vivus (Ioh. 6,41). In verbis propositis ad commendationem et reverentiam venerandi sacri corporis Christi beatus Iohannes evangelista
36r	Fratres dilectissimi festum valde sollemne et devotissimum hodie recolimus
36r	Caro mea verus est cibus et sanguis meus verus est potus (Ioh. 6,55) et in evangelio hodierno. Fratres dilectissimi festum valde sollemne et devotissimum hodie recolimus
39v	Iste homo qui hanc cenam magnam fecit secundum Augustinum in libro de verbis domini est dominus noster Iesus Christus
39v	Homo quidam fecit cenam magnam (Luc. 14,16). Iste homo qui hanc cenam magnam fecit secundum Augustinum in libro de verbis domini est dominus noster Iesus Christus
42v	Probet autem seipsum homo (1. Cor. 11,28). Fratres dilectissimi beatus Ambrosius in quodam sermone loquens ad propositum nostrum sic ait
42v	Fratres dilectissimi beatus Ambrosius in quodam sermone loquens ad propositum nostrum sic ait
47v	Inter natos mulierum nemo surrexit maior Iohanne Baptista (Matth. 11,11). Videmus ad oculum et humana expergentia (!) probat quod militem fortem
47v	Videmus ad oculum et humana expergentia (!) probat quod militem fortem
50v	Erit magnus coram domino (Luc. 1,15). Fratres in Christo dilectissimi verbum istud est verbum angeli loquentis ad Zachariam
50v	Fratres in Christo dilectissimi verbum istud est verbum angeli loquentis ad Zachariam
53r	Fuit homo missus a Deo cui nomen erat Iohannes (Ioh. 1,6). Moris est et consuetudinis quo quando magni reges et principes ad aliquam volunt accedere civitatem
53r	Moris est et consuetudinis quo quando magni reges et principes ad aliquam volunt accedere civitatem
55v	Et in epistola hodierna et sunt verba spiritus sancti loquentis per prophetam in quibus consolatur
55v	Dedi te in lucem gentium (Is. 49,6) et in epistola hodierna et sunt verba spiritus sancti loquentis per prophetam in quibus consolatur et hortatur nos
55v	Sunt verba spiritus sancti loquentis per prophetam in quibus consolatur et hortatur nos
58r	Fratres in Christo dilectissimi hodie festum beati Iohannis Baptistae patroni ordinis nostri sollemniter colimus qui revera fuit lucerna valde splendida. Dignum igitur est ut aliqua
58r	Ille erat lucerna ardens (Ioh. 5,35). Fratres in Christo dilectissimi hodie festum beati Iohannis Baptistae patroni ordinis nostri sollemniter colimus qui revera fuit lucerna valde splendida
61r	Fratres dilectissimi hoc festum beati Iohannis Baptistae patroni nostri sollemniter colimus qui revera fuit lucerna valde splendida. Illuxit enim per ostensionem operum
61r	Ille erat lucerna ardens (Ioh. 5,35). Fratres dilectissimi hoc festum beati Iohannis Baptistae patroni nostri sollemniter colimus qui revera fuit lucerna valde splendida. Illuxit enim per ostensionem
63r	Et dicebat ea David ad litteram ad commendationem Saul et Ionathae filii eius sed mystice
63r	Saul et Ionathas amabiles 2. Reg. 1 (23) et dicebat ea David ad litteram ad commendationem Saul et Ionathae filii eius sed mystice
65r	Tibi dabo claves regni caelorum (Matth. 16,19). Verbum istud dixit Christus ad Petrum et cum ei claves regni caelorum promisit
65r	Verbum istud dixit Christus ad Petrum et cum ei claves regni caelorum promisit
67v	Fratres dilectissimi legimus in evangelio Iohannis ultimo quod cum dominus noster Iesus Christus post resurrectionem
67v	Domine tu scis quia amo te (Ioh. 21,16). Fratres dilectissimi legimus in evangelio Iohannis ultimo quod cum dominus noster Iesus Christus post resurrectionem
71r	Fratres dilectissimi propter peccatum primorum parentum ianua caelorum humano generi clausa fuit
71r	Tibi dabo claves regni caelorum (Matth. 16,19) et in evangelio hodierno. Fratres dilectissimi propter peccatum primorum parentum ianua caelorum humano generi clausa fuit
71v	Exsurgens Maria abiit in montana (Luc. 1,39). Fratres dilecti hodie festum visitationis beatae Mariae colimus quod quidem novum est institutione
71v	Fratres dilecti hodie festum visitationis beatae Mariae colimus quod quidem novum est institutione
75r	Dilecti in Christo fratres noverit caritas vestra quod festum visitationis beatae Mariae ad Elisabeth quod hodie ab ecclesia sollemniter celebratur
75r	Exsurgens Maria abiit in montana (Luc. 1,39). Dilecti in Christo fratres noverit caritas vestra quod festum visitationis beatae Mariae ad Elisabeth quod hodie ab ecclesia sollemniter celebratur
79v	Praeambula ut in praecedenti sermone. Circa hoc sollemne festum tria consideranda occurrunt, primo quare hoc festum sit institutum
79v	Visitatio tua custodivit spiritum meum (Iob 10,12). Praeambula ut in praecedenti sermone. Circa hoc sollemne festum tria consideranda occurrunt, primo quare hoc festum sit institutum
83v	Merito beatam te dicent omnes generationes quae omnibus generationibus vitam et gloriam genuisti
83v	Bernardus Merito beatam te dicent omnes generationes quae omnibus generationibus vitam et gloriam genuisti
83v	Beatam me dicent omnes generationes (Luc. 1,48) et in evangelio hodierno. Bernardus Merito beatam te dicent omnes generationes quae omnibus generationibus vitam et gloriam genuisti
85v	Fratres dilectissimi hodie festum beatae virginis valde sollemne colimus
85v	Exsurgens Maria abiit in montana (Luc. 1,39). Fratres dilectissimi hodie festum beatae virginis valde sollemne colimus
87r	Remittuntur ei peccata multa (Luc. 7,47) et in evangelio hodierno. Solent fratres dilectissimi summi pontifices dum de novo causantur de plenitudine suae pietatis
87r	Solent fratres dilectissimi summi pontifices dum de novo causantur de plenitudine suae pietatis
89v	Beatus Bernardus dicit Perpendo Petrum considero Matthaeum aspicio Paulum intueor Mariam video latronem
89v	Rogabat Iesum quidam de pharisaeis (Luc. 7,36). Beatus Bernardus dicit Perpendo Petrum considero Matthaeum aspicio Paulum intueor Mariam video latronem
92v	Dilecti fratres ex septimo evangelio quattuor elici possunt quae ad peccatoris iustificationem necessario requiruntur
92v	Rogabat Iesum quidam de pharisaeis (Luc. 7,36). Dilecti fratres ex septimo evangelio quattuor elici possunt quae ad peccatoris iustificationem necessario requiruntur
94v	In quibus verbis propheta describit nobis statum Mariae Magdalenae quantum ad duo
94v	Convertisti planctum meum in gaudium mihi (Ps. 29,12). In quibus verbis propheta describit nobis statum Mariae Magdalenae quantum ad duo
97r	Fratres dilecti hodie festum beati Iacobi apostoli colimus de quo legitur etiam praesens evangelium
97r	Accessit ad Iesum mater filiorum (Matth. 20,20). Fratres dilecti hodie festum beati Iacobi apostoli colimus de quo legitur etiam praesens evangelium
98v	Calicem quidem meum bibetis (Matth. 20,23). In verbis propositis fratres dilectissimi Christus Iacobum et Iohannem pro quibus mater eorum
98v	In verbis propositis fratres dilectissimi Christus Iacobum et Iohannem pro quibus mater eorum
101r	Iste Iacobus cuius hodie festum colimus maior dictus est
101r	Nescitis quid petatis potestis bibere calicem (Matth. 20,22). Iste Iacobus cuius hodie festum colimus maior dictus est
103v	Dilecti fratres festum beati Laurentii gloriosi martyris hodie colimus qui post beatum Stephanum unus de praecipuis martyribus fuit
103v	Nimis id est ultra quam dici possit. Notandum quod Christus honorat apostolos multipliciter in terris etc. Istum sermonem require infra in communi de apostolis
103v	Nimis honorati sunt amici tui Deus (Ps. 138,17). Nimis id est ultra quam dici possit. Notandum quod Christus honorat apostolos multipliciter in terris etc. Istum sermonem require infra in communi de apostolis
103v	In medio ignis non sum aestuatus (Eccli. 51,6). Dilecti fratres festum beati Laurentii gloriosi martyris hodie colimus qui post beatum Stephanum unus de praecipuis martyribus fuit
126r	Regina nostra ingressa est Ierusalem caelestem cum divitiis virtutum quibus dives erat super omnes homines
126r	Regina Saba etc. ut supra 3 (3. Reg. 10,2). Regina nostra ingressa est Ierusalem caelestem cum divitiis virtutum quibus dives erat super omnes homines
141v	Fratres dilectissimi in dilectione Dei et proximi tota salus nostra dependet
141v	Hoc est praeceptum meum (Ioh. 15,12) et in evangelio hodierno secundum quo in ordine legitur. Fratres dilectissimi in dilectione Dei et proximi tota salus nostra dependet
227r	Fratres dilectissimi ascensionem domini hodie sollemniter celebremus festum utique sollemne et omni devotione dignum
227r	Quis ascendit in montem domini (Ps. 23,3). Fratres dilectissimi ascensionem domini hodie sollemniter celebremus festum utique sollemni et omni devotione dignum
232r	De decimis primo quaeritur utrum homines teneantur dare decimas
233r	Circa oblationes primo quaeritur utrum aliquae oblationes sint de necessitate
233v	Quaeritur qui prohibetur in coemeterio sepeliri
234v	Circa materiam ergo illam quaeritur primo utrum occidere bruta animalia vel etiam plantas sit peccatum
237r	Quaeritur an laicus possit sine peccato exigere pedagium
237v	Deinde specialiter videndum est de emptione et venditione
240v	Addenda sunt hic aliqua de locato et conducto
241r	Simpliciores et minus expertes confessores de modo audiendi confessiones informare cupiens
246r	Cum sinceris orationibus caritate indefessa non absque dolore et gemitu caritati vestrae
246r	Honorabili et discreto viro multa bonitate pollenti domino Heinrico Olemon canonico ecclesiae Northusiensis Iohannes Rode de Hamburgck monachus inutilis ordinis Carthusiensis prope Pragam. Cum sinceris orationibus caritate indefessa non absque dolore et gemitu caritati vestrae