![]() |
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=29384 |
![]() | Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der Handschriften der Universitäts- und Landesbibliothek Tirol in Innsbruck. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt. Addenda und Corrigenda zum gedruckten Register finden Sie hier. |
Lagen: (IV-1)7 + IV15 + (IV+1)24 + 12.IV120 + (V-1)129 + 4.IV161 + (IV-1)168 | |
Löchriges Pergament mit Nahtspuren, Bl. 166-168 Mäusefraß (mit Textverlust). Gegenblätter zu Bl. 7, 129 und 162 herausgeschnitten (ohne Textverlust). Bl. 16 eingehängtes Einzelblatt. Am Lagenende Kustoden in römischen Zahlen (Ordnungszahlen). | |
Schrift: 4 verschiedene Schriften/Schreiber | |
Schrift 1 | (1r-72v, 112r-161v, excl. Bl. 16r-v) Schriftraum: 115 × 75/85 Zeilenzahl: 24-27 |
Schriftart: Textualis Schreiber: Udalricus de Stain | |
Schrift 2 | (16r-v (Einzelblatt)) Schriftart: Bastarda |
Schrift 3 | (73r-96v, 98r, Z. 3-112, Z. 6, 162r-168v) Schriftart: Textualis formata (Textura) |
Schrift 4 | (97r-98r, Z. 2) Schriftart: Textualis |
Ausstattung: Rubriziert Einfacher Dekor |
Einband: Stams 14. Jh. Gotisch Schmucklos |
Einbandfragment oder Abklatsch vorhanden |
Ehemals Leder über Holz, heute nur Holz mit Klebespuren (?). Spuren zweier Schließen. Kanten abgeschrägt und gerade. Rücken: drei Doppelbünde, später, wie in Stams üblich, mit weißem Schweinsleder überzogen, unten schwarze Signatur A 6. Rücken teilweise vom Buchblock gelöst. Kapitale mit grünem und beigem Garn umstochen. Schnitt ragt bis zu 10 mm heraus. Spiegel des VD und HD erstes bzw. letztes Blatt der ersten bzw. letzten Lage, am VD darunter Abklatsch eines deutsch-lateinischen Textes in Bastarda 15. Jahrhundert. |
Im Roschmann-Katalog von 1739 (Innsbruck, TLMF, Dip. 1089/VI) und im Stamser Übergabekatalog (Innsbruck, ULBT, Cod. 1001) eingetragen unter der Signatur A 6. 1808 anlässlich der vorübergehenden Aufhebung des Klosters Stams der ULB Tirol übergeben. Alte radierte Signatur der ULB Tirol II T ... 4. Vorbesitzer: Stams, Zisterzienserstift ![]() ![]() |
--------------- Addenda/Corrigenda bitte melden! ---------------
(1r-1v) | Register des ersten Textes. |
(2r-72v) | Sermones de tempore. 21 ![]() |
10v | Christe, qui descendit ipse est et qui ascendit super omnes caelos. Ephes. 4 (10). In verbo praemisso circa ascensionem dominicam tria possumus notare scilicet ascensionis motivum actum et terminum (Parallelüberlieferung in Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 446, 151rb (mit leichten Abweichungen), Cod. 469, 92ra, Cod. 486, 92ra und Cod. 499, 201va.) |
12r | Aufer rubiginem de argento et egredietur vas purissimum. Prov. 24 (25,4). Hodie carissimi nativitatem beatae virginis Mariae celebramus quae exordium est redemptionis humanae et initium omnium sollemnitatum |
15v | Bene ego loquar regi pro te. IIIo Reg. IIo (18). Qui habet facere vel placitare coram rege vel aliquid procurare libenter conducit meliorem advocatum |
16r | Adam et Eva ipsa die suae creationis id est sexta die mundi in paradiso circa meridiem praevaricati sunt |
16r | Inter cunctos sanctos gloriosa Dei genitrix semper virgo Maria primatum obtinet utpote quae est sanctis dignior et excellentior universa |
16v | Corpus unitum divinitati perfectissimum est in pulchritudine. Ita quod etiam angeli desiderant in ipsum prospicere ergo corpus immediate |
26r | Maria optimam partem elegit etc. Luc. Xo (42). Licet verba proposita de beata Maria Magdalena scribantur nos tamen ea varius ad matrem domini quae eodem censetur nomine referimus |
27v | De virginibus praeceptum non habeo consilium autem do (1. Cor. 7,25). Tanta est dignitas virginalis |
29v | Sic Deus dilexit mundum (Ioh. 3,16) id est in mundo constitutos scilicet ne dicas dilexit nos quia dileximus eum quia dicitur in Apoc. Ego diligentes me diligo (Prov. 8,17) audi Iohannem (1. Ioh. 4,19) dicentem Diligamus Deum quoniam ipse prior dilexit nos |
33v | Ieiunavimus et rogavimus Deum et evenit nobis prospere. Hesdre VIIo (8,23). Beatus Bernhardus. Acie contemplationis irreverberabili contuens effectum ieiunii fore non modicum ita dicit |
38v | Convertimini ad me et agite paenitentiam ab omnibus vestris (ergänzt: iniquitatibus) et non erit vobis in ruinam iniquitas. Ezech. XVIIIo (30). In verbis istis notari possunt tria quae facit dominus (Schneyer 9, 412, Nr. 94, zu Prag, Metrop. Kap. F. 46) |
43v | Memento iudicii mei. Ecci. 31 (38,23). Est tempus flendi et est tempus ridendi. Heri fuit tempus ridendi quia celebravimus festum omnium sanctorum qui iam cum domino exultant |
50v | Notandum quod ad consecrationem altaris plura concurrunt. Primo enim quattuor cruces de aqua benedicta in quattuor cornibus altaris configurantur |
51v | Iustorum animae in manu Dei sunt etc. (Sap. 3,1). Solent homines VII in manibus habere scilicet anulum cirotecas accipitrem spectabilem florem vel pomum adorandum virgam ad corrigendum |
58r | Ambulare vel venire debemus ad dominum vel ad caelum festinanter. Sicut pauperes festinant ad portam vel ad domum divitis pro refectione unius diei (Inc. wie Dresden, LB, Mscr. Dresd. App. 2295, 154ra (hier „Auszug aus Rosarium theologiae“, Tit.: „Gwido in dis[dinctionibus] suis“)) |
63r | Miseretur Deus VII modis. Primo ad paenitentiam exspectando. Ps. (103,8) Longanimis et multum misericors … Secundo miseretur dando indignis licentiam veniendi |
63v | Benedicite Deo omnes angeli eius. Ps. (103,20). Nota angeli et homines laudabant Deum pro sua immensa bonitate in se considerata et etiam pro bonitatis sue communicatione seu pro beneficii collatione |
64r | Epulemur in azymis etc. (1. Cor. 5,8). Circa communionem paschalem nota quod quidam communicant digne quidam indigne quidam indignitatem suam accedentes penitus omittunt. Primi debent gaudere |
65r | Cum natus esset Iesus … (Matth. 2,1). Isti magi qui ducatu stellae venerunt ad Iesum commendantur a septem in historia ewangelica in quibus debet imitari eos |
66v | Sex diebus operaberis et facies omnia opera tua septima … ancilla tua. Exodi XX (9–10). Nota quod quattuor sunt quae pertinent ad observationem sollemnitatis. Primum est vacare a terrenis operibus (Inc. wie Laibach, Arhiv Republike Slovenije, Cod. 241, 220r) |
70v | Inclinato capite emisit spiritum (Ioh. 19,30). Nota quod Christus quattuor fecit in cruce. Primum est quod locutus est septies. Secundum est quod post locutionem quinque de causis flevit |
(2r) | Sermo Dnca 1. adventus (Schneyer 1, 748, Nr. 2). 1 ![]() | :
2r | Inter cunctos sanctos gloriosa Dei genitrix semper virgo Maria primatum obtinet utpote quae est sanctis dignior et excellentior universa |
(4r) | Legenda aurea, cap. I (1): De adventu domini (Ed.: Graesse 6–11. Maggioni I, 15–23). 1 ![]() | :
4r | Circa adventum ad iudicium duo videnda sunt, scilicet antecedentia et comitantia. Antecedentia sunt tria scilicet signa terribilia, antichristi fallacia et ignis vehementia |
(7v) | Sermo Dnca in palmis (Schneyer 1, 754, Nr. 98, mit abweichendem Bibelzitat: in der Hs.: Matth. 21,1). | :
(17r-26r) | Sermones. 2 ![]() | :
17r | Suscepimus, Deus, miseriordiam tuam in medio templi tui etc. (Ps. 48,10). Hodie fratres carissimi sacra repraesentat ecclesia illam diem salutiferam in qua Maria regina virginum suum dictum filium (Ed.: F. Pfeiffer, J. Strobl, Berthold von Regensburg. Vollständige Ausg. seiner Predigten I. Wien 1862, 107–116. Schönbach 107–116. – Schneyer 9, 329, Nr. 37, zu Prag, Univ. VI. E. 7. Karin Morvay / Dagmar Grube, Bibliographie der deutschen Predigt des Mittelalters. Veröffentlichte Predigten (MTU 47). München 1964, 41) |
22r | In isto die initium misericordiae stillans super eos (2.) Machabeorum (8,27). Lieben lüte dü wort dü ich dez ersten für geleit hab in der latin dü fuogent wol uf diz hohgezit die wir hüt begen dü an anvanc waz und ist gewesen alles meinzliches hailz als got sant vom himel sinen vürstenengel sant Gabriel (Ed.: F. Pfeiffer, J. Strobl, Berthold von Regensburg. Vollständige Ausg. seiner Predigten I. Wien 1862, 117–122. Anton E. Schönbach, Studien zur Geschichte der altdeutschen Predigt VI: Die Überlieferung der Werke Bertholds von Regensburg III (SB der phil.-hist. Kl. 153, IV). Wien 1906, 117–122) |
(45v) | Sermo Dnca 10. post pent. (Schneyer 3, 229, Nr. 115). | :
(68v) | Sermo de apostolis (Ed.: Sancti Francisci Assiatis nec non Sancti Antonii Paduani Opera omnia. Ed. Iohannes de la Haye. Pedeponti 1739, 322–324. – Schneyer 4, 752, Nr. 463 [nur Bibelzitat übereinstimmend]. Schneyer, Wegweiser 334). 1 ![]() | :
68v | In omnem terram exivit sonus eorum etc. (Ps. 19,5). Tria sunt quorum sonus auditur procul, scilicet tonitrui, tubae et campanae. Quia ergo vox apostolorum et evangelistarum talis fuit (Vgl. Kaeppeli Nr. 3326. - Parallelüberlieferung in Innsbruck, ULBT, Cod. 271, 154v) |
(72v) | Auctoritates de passione domini (v. a. Bernardus Claraevallensis, Anfang wie Petrus Comestor: Sermo [PL 198, 1746B–C]). 1 ![]() |
72v | Omnem revolve vitam salvatoris ab utero virginis ad patibulum crucis. Non invenies in eo nisi stigmata paupertatis. Item Bernardus. Maluit Christus animam suam separari a carne quam ut ab eo separarentur animae nostrae |
(73r-77v) | Informatio religiosorum (Hamesse Nr. 5179. Vgl. Wien, ÖNB, Cod. 4752 - Parallelüberlieferung in Innsbruck, ULBT, Cod. 224 [Schnals], 1ra [Cod. 712 um das letzte Gebet Bl. 77v im Vergleich zu Cod 224 erweitert]). Anweisungen für das Stundengebet. 22 ![]() | :
73r | Cadente horologio mox in momento et quasi in ictu oculi surgens statuae in animo tuo te audire vocem |
73v | O dulcissime Iesu cuius potentiae et imperio omnia curvantur cuius maiestas ita est inclinata ut pro me ab inimicis tuis capi ligari et trahi dignareris |
73v | Terminata igitur ultima pulsatione et incepta oratione dominica quae praeperatoria est ad gratiam devotionis |
73v | Quotiens ergo de aerumnis huius exilii psalmus loquitur quotiens in eo agitur de temptationibus |
74r | Quia devote psallenti gratia conditxionis infunditur culpa remittitur |
74r | Psalmus namque tristes confortat iratos mitigat infirmos relevat |
74v | Ad Laudes verbo cogita quod diluculo creatus est mundus et essent creati angeli |
75r | Omnipotens mitissime Deus per cuius sapientiam cuncta subsistunt cuius fortitudine cuncta firmantur et roborantur |
75r | Ad primam cogita quod hora illa convenerunt sacerdotes et seniores populi et quaerebant falsum testimonium |
75v | O vita pauperum Deus via hilaritatis et forma patientiae domine Iesu in cuius sinu non est contradictio |
75v | Ad tertiam cogita quod illa hora crucifixus est Iesus linguis Iudaeorum accusantium |
75v | Domine Iesu Christe qui admirabili bonitate tua Deo patri usque ad mortem et crucis opprobrium pro me oboediens fuisti |
76r | Ad sextam horam cogita quod tali hora crucifixus est dominus noster Iesus Christus manibus et pedibus eius clavis perforatis et cruci affixis |
76r | Lava me piissime Iesu in sanguine tuo et per piissima vulnera tua sana plagas animae meae confige clavis timoris tui pedes |
76v | Ad nonam cogita quod Christus pendens et patiens in cruce |
76v | O dulcissime Iesu vera et summa sapientia cui nihil sapit nisi bonum et iustum indulge |
76v | Deus infinitae misericordiae et bonitatis immensae qui deformitati meae conformis |
76v | Ad vesperas cogita quod tali hora requisita licentia a Pilato ut tollerentur corpora crucifixorum data patibulis |
77r | O vita cordis mei et amor meus dulcissime Iesu lancea tui amoris suavissimi cor meum profunde penetra |
77r | Ad completorium cogita quod Ioseph ab Arymathia venit |
77r | O dulcedo et vita mea domine Iesu excide de lapidario corde meo tibi reclinato et descende in cor meum |
77v | Gratias tibi ago domine Iesu Christe fili divini qui voluisti pro redemptione mundi a Iudaeis reprobari |
(77v-129r) | Sermones de tempore et de sanctis (127r-129r Bloomfield Suppl. Nr. 5907). (Bl. 105r-v deutsch). 11 ![]() |
96r | Ave Maria gratia plena (Luc. 1,28). In hac auctoritate commendatur Maria a tribus a peccati immunitate, a gratiae plenitudine, a prolis nobilitate (Inc. dieses Sermo Bl. 96v wie Innsbruck, ULBT, Cod. 364, 50r) |
108v | Quid erit quando illa peccatrix clamavit A A A diei quia prope est dies domini. Primo clamavit A quare quia hodie reversura sum ad corpus illud miserum |
109r | Animae salvandarum de ipsarum salvtcione IX laudes reddunt altissimo unde Is. (6,1) Qui vidit dominum sedentem super solium excelsum et vidit duos angelos mutuo clamantes et dicentes |
109v | Protexisti me Deus a conventu malignantium etc. (Ps. 63,3). Nota quod duos conventus facit scriptura bonum et malignum (Teilweise Edition: Anton E. Schönbach, Studien zur Geschichte der altdeutschen Predigt VI: Die Überlieferung der Werke Bertholds von Regensburg III (SB der phil.-hist. Kl. 153, IV). Wien 1906, 125f. - Lit.: Robert G. Warnock, [Art.] Selbharts Regel, in: 2VL VIII (1992) Sp.1057-1061, hier: 1060.) |
110v | Applica mihi Aaron fratrem tuum ut sacerdotes fugantur mihi. Haec verba scripta sunt Levit. IX (16,2). Quae locutus est dominus ad Moysen et bene competunt hodiernae diei ad missam sacerdotis novi sui officium celebraturi |
112r | Accede ad altare et immola pro peccato tuo et offer holocaustum et deprecare pro te et pro populo (Lev. 9,7). Haec verba scripta sunt Lev. IX (7) quae dixit Moyses ad Aaron summum sacerdotem (Inc. vgl. Graz, UB, Hs. 1453, 61r.) |
113r | Erit magnus coram domino. Luc. 1 (15). Hoc est testimonium quod perhibuit angelus Iohanni. Sicut enim beatus Iohannes a Deo missus fuit in testimonium Christi (Inc. wie Innsbruck, ULBT, Cod. 486, 116ra (Liber dictus de Vetinga)) |
115v | Mane nobiscum etc. (Luc. 24,29). Dic totum evangelium. Sicut ait Augustinus non minus peccat qui verba Dei negligenter audit quam qui corpus Christi in terram cadere per negligentiam permittit (Schneyer 6, 202, Nr. 47, zu Troyes 1964) |
121v | Sapientia aedificavit sibi domum excidit columnas septem. Prov. IX (1). Deus in primordio creationis dederat generi humano magnitudinem gratam quod sine omni labore et dolore viveret |
127r | Superbia est maioratio ex proprio honore innascens alios supra ire contendens et (Ed.: Anton E. Schönbach, Studien zur Geschichte der altdeutschen Predigt VI: Die Überlieferung der Werke Bertholds von Regensburg III (SB der phil.-hist. Kl. 153, IV). Wien 1906, 102–107. – Bloomfield und Bloomfield Suppl. Nr. 5907 - Inc. wie Klosterneuburg, Stiftsbibl., CCl 1066, Nr. 71) |
129r | Ave gratia plena dominus tecum. Luc. 1 (28). Verba ista sicut scitis sunt angeli Gabrielis beatam virginem salutantis et ipsius singularis praerogantem dignitatem (Inc. wie Innsbruck, ULBT, Cod. 486, 52va (Liber dictus de Vetinga)) |
(77v-82v) | Sermones te tempore et sanctis (Schneyer 3, 256f). | :
(82v-84v) | Sermo de uno martyre. XXXIus (Schneyer 1, 488, Nr. 217). | :
(84v-96v) | Sermones de tempore et sanctis (Schneyer 3, 247–265). | :
(97r) | Predigt, deutsch (Ed.: Anton E. Schönbach, Studien zur Geschichte der altdeutschen Predigt VI: Die Überlieferung der Werke Bertholds von Regensburg III [SB der phil.-hist. Kl. 153, IV]. Wien 1906, 123f. K. Rieder, Der sogenannte St. Georgener Prediger aus der Freiburger und der Karlsruher Handschrift [Deutsche Texte des Mittelalters 10). Berlin 1908, 61f., Nr. 24). 1 ![]() | :
97r | Esto fidelis usque ad mortem et dabo tibi coronam vitae (Apoc. 2,10). Diziu wort sprach unser herre in Apocalypsi und spricht also Bistu mir getriv sälig mensche unz an den tot so wil ich dir geben ain crone dez ewigen lebends |
(98r-103v) | Sermones de sanctis (Schneyer 3, 264–273). | :
(105r-105v) | Predigt, deutsch (Ed.: F. Pfeiffer, J. Strobl, Berthold von Regensburg. Vollständige Ausgabe seiner Predigten II. Wien 1880, Anhang A, Nr. XVIII. Anton E. Schönbach, Studien zur Geschichte der altdeutschen Predigt VI: Die Überlieferung der Werke Bertholds von Regensburg III (SB der phil.-hist. Kl. 153, IV). Wien 1906, 124f - Lit.: Franz, Messe 655ff). 1 ![]() | :
105r | Daz erst daz zu der messe gehöret daz sind die glokken |
(105v-108r) | Sermo Dnca 1. in passione dni (Ed.: Franz, Messe 741–745. – Schneyer 1, 474, Nr. 22 - Mit Bl. 108r Zusatz: Auszug aus Hugo de Sancto Caro: Speculum ecclesiae [Expositio missae] (Drucke: Hain 8978–8990. Ed.: Hugo a Sancto Caro, Tractatus super missam seu Speculum ecclesiae, ed. G. Sölch [Opuscula et textus historiam ecclesiae illustrantia. Series liturgica 9]. Münster 1940, 8–10. – Vgl. Kaeppeli Nr. 1990).). 1 ![]() | :
105v | Primum vestimentum quo sacerdos induitur est amictus quo caput tegitur et signat cooperimentum quo Iudaei velabant faciem Christi |
(118v) | Sermo de s. Petro et Paulo (Schneyer 7, 285, Nr. 110, zu Leipzig, UB, Univ. 719). |
(130r-143r) | Tractatus de vitiis et virtutibus (Parallelüberlieferung dieses Kompendiums [z. T. gekürzt bzw. erweitert] in Innsbruck, ULBT, Cod. 381 [auch aus Stams], 167v). Auszüge, v. a. aus Augustinus, Bernardus Claraevallensis, Gregorius Magnus, Iohannes Chrysostomus. 2 ![]() |
130r | Quid est virtus? Virtus est voluntarius animi affectus in bonum. Bernhardus. Bona enim voluntas in anima est origo omnium bonorum |
130r | Bernhardus. Caritas est mater virtutum ipsa est et mors vitiorum. Sicut enim fluit cera a facie ignis sic pereunt vitia a facie caritatis. Augustinus. In patria quisque tantum videt Deum quantum hic amat eum |
(143r-144v) | Register zum nachfolgenden Text. |
(145r-161v) | Exempla (teilweise nachweisbar bei Klapper 1911; A. Poncelet, Catalogus codicum hagiographicorum Latinorum bibliothecarum Romanarum praeterquam Vaticanae [Analecta Bollandiana 24–28, Appendix]. Bruxelles 1909; Tubach 1969, und in den einschlägigen Editionen der Autoren). Sammlung von 62 Exempla verschiedener Autoren: Caesarius de Heisterbach, Guilelmus Durandus, Iacobus de Voragine, Iohannes Herolt, Odo de Ceritona, Stephanus de Borbone, Vincentius Bellovacensis sowie zahlreiche anonyme Exempla. 17 ![]() |
145r | Quidam adulter habebat uxorem castam beataeque virgini devotam sed miser adulter multum habuit eam exosam propter inconstantiam sui ipsius (Ed.: Klapper 1911, Nr. 91) |
145r | Quidam sanctus vir vidit quendam militem ardere in inferno et videbatur sedere in igneo equo et tenere falconem in manu et dixit equitati quid hoc esset. (Ed.: Klapper 1911, Nr. 44) |
149v | Fuit quidam venerabilis monachus cuius animum gaudia caelestis Ierusalem occupaverant. Mirabatur nihilominus qualis vel quanta esset illa dulcedo quam caeli cives numquam fastidirent et quod multi anni tamquam pauci dies viderentur |
150r | Quidam interrogans daemoniacum dixit Dic mihi de pulchritudine creatoris tui. Respondit Quid dicam? Nulla comparatio finiti ad infinitum si omnes stellae essent (Vgl. Iohannes Herolt: Promptuarium Discipuli exemplorum secundum ordinem alphabeti, cap. 146 (Gaudia coeli) (Drucke: Hain 8473–8508, hier verglichen mit Nürnberg 1502 [VD-16 Nr. H 2569])) |
150r | Quadam ecclesia consecrata dum aperiretur sepulchrum quoddam quod in ea erat cuiusdam comitis videntes qui astabant bufonem serpentes et vermes |
151r | Quidam nobilis cum quodam rege habitans cum iam antiquasset nolens plus in curia commorari filium suum loco sui ad curiam misit deditque ei tres ammonitiones. |
154v | Abit quaedam femina ut dicit Gregorius quae licet in bonis operibus esset quae perfecta tamen linguam suam nimis laxabat |
155r | Cuidam viro religioso meditanti quam excellenter beata virgo dominum conceperit et genuerit |
160r | Augustinus. Si oculi nostri in aliquantum feminarum iactantur non tam ibi figantur unde cum duo heremitae sederent simul prospicientes per fenestram transivit quaedam mulier strennue ornata. At ille qui numquam viderat mulierem quaesivit quale animal esset (Ed.: Klapper 1911 74, Nr. 103) |
160r | Fuit civis quidam qui talem habuit consuetudinem quod quando debebat audire missam ibat ascenso equo ad sua allodia vel ad suas annonas in campo vel ad sua molendina (Vgl. Inc. („Quidam peccator in diebus sacris ascenso equo ibat ad sua allodia”) in Uppsala, Hs., C 355, 297r) |
160r | Cum quodam tempore quidam ad suspendium duceretur vocavit patrem suum dicens Pater mi da mihi osculum. Cui cum vellet eum osculari momordit pater natum (Vgl. CCCM 124, 236 bzw. Quellen dieses häufigen Exempelmotivs ebda 480f. sowie Tubach 1969 Nr. 4849.) |
160v | Quidam sacerdos audiebat confessionem et venit demon et stabat ante ecclesiam et videbat homines nigros et aliquos leprosos intrare ecclesiam (Vgl. Tubach 1969 Nr. 663) |
160v | Daemoniaca quaedam cum venisset ad confessionem ad quendam sacerdotem non poterat nec unum verbum confiteri. Cui confessor ait Quare non loqueris? Quae ostendabat ei manibus quod loqui non poterat |
161r | Quidam dives factus pauper diabolo se subdebat ut eum ditaret. Quem accipiens baptizavit dicens Ego te baptizo in nomine Luceriferi (Inc. mit geringen Abweichungen wie Uppsala, UB, C 10, 181r u. ö.) |
161r | Iuvenis quidam mala intentione intravit quoddam rubetum ubi erant infames mulieres. Cui occurrit diabolus dicens quo vellet ire. Dixit suam intentionem cui diabolus Vade ante te quia bene tibi solvam (Ed.: Klapper 1911 42f., Nr. 54) |
161v | Miles quidam fuit qui magnus oppressor pauperum extitit sed cum argueretur ab amicis et religiosis ob hanc causam |
161v | Expl. ... (Schlussschrift:) Expliciunt miracula diversa et bona fratris Udalrici de Stain. |
(145v) | Legenda aurea, Ausschnitt aus cap. XXXVI (36), 4 (Ed. Graesse 157 bzw. Maggioni I 276). 1 ![]() | :
145v | Legitur quod beatus Ignatius inter varia tormenta numquam ab invocatione nominis Iesu Christi cessabat |
(145v) | Zwei Exempel aus Liber parabolarum (Ed.: Études de Cheriton et ses derives, ed. L. Hervieux [Fabulistes latins IV]. Paris 1896, Nachdruck Paris 1970). 2 ![]() | :
145v | Cuidam heremitae dixit angelus domini quod quendam quadriduanum mortuum traderet sepulturae veniens ergo heremita propter foetorem nasum fortiter obduravit |
145v | Quidam abbas praecepit cuidam volenti transire ad religionem ut ossibus mortuorum in quodam loco collocatis malediceret et benediceret |
(146r-148r) | Tractatus de diversis materiis predicabilibus (Ed.: Stephani de Borbone Tractatus de diversis materiis predicabilibus, ed. J. Berlioz, J.-L. Eichenlaub [CCCM 124 und 124B]. Turnhout 2002, 2006. A. Lecoy de la Marche, Anecdotes historiques legendes et apologues tires du recueil inédit d’Étienne de Bourbon. Paris 1877. – Vgl. Kaeppeli Nr. 3633). 12 ![]() | :
146r | Quidam miles cum filia sua pulcherrima peccavit quoque scelus mater eius per evidentia signa perpendit (Ed.: CCCM 124B, 80. Lecoy de la Marche 1877 153f., Nr. 174. – Tubach 1969 Nr. 2731. CCCM 124B 460f) |
146r | Quaedam virgo sanctissima filia cuiusdam principis magni ivit consulere dominum papam utrum religionem intraret (Ed.: CCCM 124B, 95. – Tubach 1969 Nr. 4843) |
146v | Cum duo fratres praedicatores oberrarent in montibus Hiberniae viderunt homunculum (Ed.: CCCM 124B, 103. Lecoy de la Marche 1877 157f., Nr. 180. – Tubach 1969 Nr. 2414 - Inc. wie Uppsala, UB, C219, 41r.) |
146v | Quidam homo dives ad maximam devenit copiam et cum desperans vagaretur diabolus in specie humana dixit ei quod ipsum ditaret (Ed.: CCCM 124B, 107f. Lecoy de la Marche 1877 159f., Nr. 182. – Tubach 1969 Nr. 3167) |
147r | Rettulit magister Iacobus de Vitri quod quidam miles habens suspectum quendam suum socium de crimine in propriam uxorem commisso (CCCM 124B, 104. – Tubach 1969 Nr. 1508) |
147r | Legitur quod praedicante Petro archiepiscopo Tharentasensi per Burgundiam quaedam mulier adultera confessa fuit promittens quod ad peccatum de cetero non rediret (CCCM 124B, 111f. – Tubach 1969 Nr. 2071) |
147r | Quaedam mulier mare transiens quae indifferenter omnibus consueverat se exponere illos qui erat in navi sua pulchritudine sic allexit (Ed.: CCCM 124B, 112. Lecoy de la Marche 160 1877, Nr. 183. – Tubach 1969 Nr. 1202C) |
147v | Legitur in historia Anthiochena quod cum iret (!) Christiani in terram sanctam peccaverunt in via quibus occurrerunt in via Turcorum sagitariorum numero XXX milia (CCCM 124B, 113) |
147v | Legitur in chronicis quod tempore Karoli Magni in vigilia natali domini quidam sacerdos peccavit cum quadam muliere et cum celebrata prima missa esset sumpturus caeleste mysterium quaedam columba descendens (Ed.: CCCM 124B, 117f. – Tubach 1969 Nr. 2682) |
147v | Dicitur quod quidam magnus peccator confessus fuit cuidam sancto viro unde cum non posset eum inducere ad condignam paenitentiam faciendam (CCCM 124B, 78f. – Tubach 1969 Nr. 4713) |
147v | Quidam piratae in tempestate maris positi voverunt si evaderent quod vellent confiteri et evadentes confessi sunt (CCCM 124, 304f. – Tubach 1969 Nr. 3810) |
148r | Legitur in Vita Patrum quod quidam episcopus cum in die pascae deberet communicare suos parrochianos rogavit dominum ut ostenderet ei quales essent (Ed.: CCCM 124, 323f. – Tubach 1969 Nr. 1960) |
(148r) | Rationale divinorum officiorum IV 41.29 (Ed.: Wilhelm Durandus, Rationale divinorum officiorum, ed. A. Davril, T. M. Thibodeau [CCCM 140]. Turnholt 1995, 449). 1 ![]() | :
148r | Legitur quod cum Hugo de Sancto Victore doctor excellentissimus in infirmitate eius ultima laboraret instanter petiit corpus domini sibi dari |
(148r-149r) | Zwei Exempel aus Dialogus miraculorum, L. IX, cap. XXXV, cap. XLVII (Drucke: GW 5880 und 5881 = Hain bzw. Copinger 4230 und 4231. Ed.: Caesarii Heisterbacensis monachi ordinis Cisterciensis Dialogus miraculorum, ed. J. Strange. Coloniae, Bonnae, Bruxellis 1851, 191f., 201f. - Parallelüberlieferung in Innsbruck, ULBT, Cod. 499, 59rb). 2 ![]() | :
148r | Quaedam religiosa femina in Brabantia ardenter nimis communicare desiderans gratiam eandem sibi a suo sacerdote fieri postulavit humiliter et devote |
148v | Femina quaedam ex multa devotione erat solita saepe communicare. Quae quanto plus coepit cibum appetere vitalem tanto apostolus cibum coepit |
(149v) | Tractatus de diversis materiis predicabilibus I,5 (Ed.: CCCM 124, 170. – Tubach 1969 Nr. 926C. Vgl. Kaeppeli Nr. 3633). 1 ![]() | :
149r | Refert Beda in Gestis Anglorum quod duobus regibus Angliae ad invicem pugnantibus quidam de familia regis alterius gravissime vulneratus corruit inter occisos cumque de gravi somno quasi evigilasset surgens captus est ab hostibus |
(150r) | Tractatus de diversis materiis predicabilibus (Ed.: CCCM 124, 240f. Lecoy de la Marche 1877 53f., Nr. 45. – Tubach 1969 Nr. 3924. Vgl. Kaeppeli Nr. 3633). 1 ![]() | :
150r | Cum quidam frater ordinis Praedicatorum in quadam civitate Tusciae praedicasset commendantibus qui affuerant eius praedicationem daemoniacus qui ibi ligatus tenebatur immo diabolus perenne ait quod frater nihil dixisset |
(150v) | Tractatus de diversis materiis predicabilibus (Ed.: Lecoy de la Marche 1877 77f., Nr. 81. – Vgl. Kaeppeli Nr. 3633). 1 ![]() | :
150v | In civitate cuiusdam regis magni erant nundinae, filius autem regis cum suis sociis ivit per nundinas videre diversitatem mercium (Inc. wie Uppsala, UB, C 219, 11r) |
(151v-154v) | Tractatus de diversis materiis predicabilibus (vgl. Kaeppeli Nr. 3633). 14 ![]() | :
151v | Rettulit frater Iordanes ordinis Praedicatorum magister quod quidam lectum intrans et de eo surgens semper orabat ut rex Iudaeorum id est vere confitentium daret ei migrare cum vera paenitentia (Ed.: CCCM 124, 186. Lecoy de la Marche 1877 41f., Nr. 32. – Tubach 1969 Nr. 1350, 1658) |
152r | Legitur in Vita patrum quod quaedam puella patrem habens valde timentem Deum et amantem et matrem valde luxuriosam et inhonestam (CCCM 124, 139. – Tubach 1969 Nr. 1450) |
152r | Rettulit quidam monachus senex Claraevallensis quod quidam religiosus orans audivit vocem horribiliter evilantem et cum flens rogaret dominum (CCCM 124, 128. – Tubach 1969 Nr. 3137) |
152v | Quendam faeneratorem monachi quidam in suo claustro sepelierunt de sepulchro ergo exiens evilando domum discooperiebat monachos percutiebat (CCCM 124, 126. – Tubach 1969 Nr. 5031) |
152v | Quidam episcopus praedicans Sarracenis quendam eorum convertit et baptizavit. Cui cum diceret illud domini verbum Centuplum accipietis etc. (Lecoy de la Marche 1877 122f., Nr. 144) |
152v | Quaedam monialis exiens ordinem facta est publica meretrix. Post multos annos rediit ad locum suum cumque de Dei iudicio cogitaret (Lecoy de la Marche 1877 83, Nr. 88 - Inc. wie Uppsala, UB, C 10, 167r u. ö.) |
153r | Quidam clericus scholaris in quadam necessitate positus v ovit Deo et beatae virgini quae ei serviret in religione cum autem intrasset ordinem et graviter temptaretur (Ed.: Lecoy de la Marche 1877 84, Nr. 91) |
153r | Quaedam bona matrona in angelo quodam cuiusdam ecclesiae prostrata perseverabat in oratione et cum maxima devotione dicebat (CCCM 124B, 290f. Lecoy de la Marche 1877 179, Nr. 206. – Tubach 1969 Nr. 1771) |
153v | Quidam sacerdos cum debebat sepeliri revixit et inter terribilia quae dicebat se vidisse ait (CCCM 124B, 350. – Tubach 1969 Nr. 1630B, 5181) |
153v | Quaedam leaena habens speluncam iuxta cellam beati Macharii invenit catulos suos caecos (CCCM 124B, 365. – Tubach 1969 Nr. 2771, 3057) |
153v | Quidam suspectam habens mulierem frequenter vocabat eam meretricem quae inpatienter ferens dixit (Ed.: Lecoy de la Marche 1877 136f., Nr. 160) |
154r | Refert Beda in Gestis Anglorum de quodam. Novi quendam qui in monasterio nobili ignobiliter vivebat vacans ebrietati (Ed.: CCCM 124, 137f) |
154r | In diocesi Cleromontense cum quidam usurarius moreretur paenitens vocavit duos amicos suos et rogavit eos ut essent sibi fideles (Ed.: Lecoy de la Marche 1877 334f., Nr. 378) |
154v | In Vita Patrum legitur quod cum quidam eremita consuevisset accipere eucharistiam a quodam sacerdote et audisset eum peccatorem ab eo recipere eucharistiam recusabat factus autem in extasi vidit puteum aureum |
(154v) | Tractatus de diversis materiis predicabilibus I,6 (Ed.: CCCM 124, 29. Lecoy de la Marche 1877 20, Nr. 10. – Tubach 1969 Nr. 1297. Vgl. Kaeppeli Nr. 3633). 1 ![]() | :
154v | Quidam Brito cum duceret ad montem sancti Michaelis ad forum vaccam et vitulum causa vendendi videns fluctus maris refluere |
(155r) | Promptuarium de miraculis BMV, cap. 84 (Drucke: Hain 8473–8508, hier verglichen mit Nürnberg 1502 [VD-16 Nr. H 2569]. Ed.: Klapper 1911 49f., Nr.62. – Poncelet Nr. 1472). 1 ![]() | :
155r | Quidam pictor diabolum cum cornibus et acutis dentibus ita turpem et terribilem ut potuit depinxit |
(155v-159r) | Ausschnitte aus Legenda aurea. 7 ![]() | :
155v | Dies nativitatis beatae virginis aliquanto tempore fideles latuit. Contigit igitur sicut refert Iohannes Beleth ut quidam vir sanctus sedule contemplationi insistens singulis annis VI Idus Septembris (Ed. Graesse 589f. Maggioni II 907. – Poncelet Nr. 1553) |
155v | Quaedam mulier viri solacio destituta unicum filium habebat quem tenerrime diligebat (Ed. Graesse 591f. Maggioni II 909f. – Poncelet Nr. 1295) |
156r | Quaedam matrona nobilis in beata virgine Maria maximam devotionem habebat unde capellam iuxta domum suam construxit et capellanum proprium habens omni die missam de beata virgine audivit (Ed. Graesse 165f. Maggioni I 249f.– Poncelet Nr. 1273) |
157r | Miles quidam dives ac nobilis saeculo abrenuntiavit et ordinem Cisterciensium intravit et quia litteras nesciebat (Ed. Graesse 221. Maggioni I 333. – Poncelet Nr. 1068) |
157r | Quidam miles quoddam in via communi castrum habebat et transeuntes sine miseratione aliqua spoliabat (Ed. Graesse 221f. Maggioni I 333f. – Poncelet Nr. 1440 - Inc. wie Eichstätt, UB, Cod. st 448, 256r; Uppsala, UB, C 392, 127v) |
158r | Miles quidam potens valde et dives cum omnia bona sua indiscreta liberalitate dispergeret ad tantam devenit inopiam (Ed. Graesse 513f. Maggioni II 792–794.– Poncelet Nr. 1082 - Inc. wie Uppsala, UB, C 181, 82v u. ö) |
159r | Quadam vice cum beatus Ambrosius Romam pergeret et in quadam villa Tusciae apud quendam hominem nimium locupletem hospitatus fuisset (Ed. Graesse 253f. Maggioni I 383f. - Inc. wie Uppsala, UB, C 16, 267v, u. ö) |
(159r-159v) | Speculum Historiale, L. XV bzw. XVI, cap. 17 (Druck: u. a. Copinger 6245–6250. Douai 1624, Nachdruck: Graz 1965). 1 ![]() | :
159r | Civitas quaedam fuit cuius cives talem habebant consuetudinem ut assumerent extraneum aliquem virum penitus nescientem legere |
(160v) | Promptuarium discipuli exemplorum secundum ordinem alphabeti, cap. 15 (Confessio) (Drucke: Hain 8473–8508, hier verglichen mit Nürnberg 1502 [VD-16 Nr. H 2569]). 1 ![]() | :
160v | Quidam heremitae quadam vice occurrerunt tres daemones. Qui interrogavit eos quomodo vocarentur. Primus dixit Ego vocor claudens cor et hoc facio |
(162r-167v) | Dialogus BMV et Anselmi de passione dni, Auszug (PL 159, 271B–288B - Parallelüberlieferung in Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 254, 34r. - Lit.: G. Steer, Anselm von Canterbury. Verfasserlexikon2 I 378). 1 ![]() | :
162r | Sanctus Anshelmus Cantuariensis archiepiscopus longo tempore lacrimis et orationibus ac ieiuniis beatam virginem Mariam deprecabatur ut ei dilecti filii sui passionem revelare dignaretur |
(167v-168r) | Exhortatio ad fratrem moriturum (Admonitio moriendi), deutsch (Ed.: Schönbach 1906 126f.). 1 ![]() | :
167v | ]wenne der […] man in fragen fröwest […] cristem (!) geloben so sol er antwurten ja. |
(168v-168v) | Exzerpte aus Regimen sanitatis Salernitanum (Druck: Collectio Salernitana, ed. S. de Renzi V. Napoli 1859, 1. – Vgl. Walther, Initia Nr. 1039, 18083. Thorndike-Kibre 41). 1 ![]() |
168v | [Anglorum regi] scribit tota schola Salerni |
(168v-168v) | De decem praeceptis (2 Verse) (Walther, Initia 43). 1 ![]() |
168v | [Est Deus est nomen sunt] sabbata suntque parentes |
(168v-168v) | De decem plagis (2 Verse) (Walther, Initia 17276). 1 ![]() |
168v | [Sanguis rana culex cyno]mia mors pecorina |
(168v-168v) | De septem sacramentis (1 Vers) (Walther, Initia 177). 1 ![]() |
168v | [Abluo firmo cibo piget uxor orat?] ordinat ungit |
(168v-168v) | De operibus misericordiae exterioribus (1 Vers) (Walther, Initia 20647). 1 ![]() |
168v | [Visito poto cibo redimo tego c]olligo condo |
(168v-168v) | De operibus misericordiae interioribus (1 Vers) (Walther, Initia 3222). 1 ![]() |
168v | [Consule carpe doce solare remit]te fer ora |