Beschreibung ausdrucken Permalink: https://manuscripta.at/?ID=29441
Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (ULBT), Cod. 769
SERMONES, VORWIEGEND CLEMENS VI. (PETRUS ROGER)
Olim: II 4 D 12    Pergament und Papier   220 Bl.   225 × 150   Wien (?), 2. Hälfte 14. Jh.
Provenienz/Letztbesitzer: Stams, Zisterzienserstift
Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der Handschriften der Universitäts- und Landesbibliothek Tirol in Innsbruck. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt. Addenda und Corrigenda zum gedruckten Register finden Sie hier.

Abbildungen von 16r16v18v21ra23r23v24r24v25r25v30v38r45v49r62v69r74v79v82r84r86v94r101r108r117r124r131v146v159r171r182v190r192v206r
 Wasserzeichen:  Metadaten  |  Vorschau Bilder  |  Einzelbilder: fol. 3, 5, 19, 26, 55, 70, 72, 128, 142, 175, 188, 189, 210, 212, 213, 219.
Wissenschaftliche Beschreibung: Kat. Innsbruck 8, 379-393 (online).
Papier und Pergament gemischt. Dickes, vergilbtes und verschmutztes Papier, Ränder unregelmäßig beschnitten. Das erste Blatt der ersten Lage (Perg.) als Spiegel am VD aufgeklebt. Lage 2 (Bl. 16–37) eingeschobene Lage ohne Lagenzählung. Nach Bl. 167 Unio (Perg.), bestehend aus Bl. 168 und 185, umschließend eine Achterlage (Bl. 169–184, Pap.), nach Bl. 185 eine Unio (Perg.), bestehend aus Bl. 186 und 205, umschließend eine Neunerlage (Bl. 187–204, Pap. und Perg.). Alte Blattzählung 1–200, beginnend Bl. 16, in zumeist schwarzen, in zwei Lagen roten teilweise römischen, teilweise arabischen, teilweise gemischten Zahlen. Zwischen Lage V und VI Fehler in der alten Zählung, nach Bl. 93 mit alter Zählung 69 folgt nach den beiden herausgeschnittenen Blättern beginnend mit Bl. 94 die weiterlaufende alte Zählung 82 (kein Verlust einer ganzen Lage). Das letzte Blatt der letzten Lage (Perg.) als Spiegel am HD aufgeklebt. Gegenblätter zu Bl. 80 und 81 herausgeschnitten (Bl. 70 und 71 der alten Zählung, mit Textverlust). Am Lagenanfang und am Lagenende Kustoden in schwarzen römischen Zahlen. Die umschließende Lage Bl. 168 und 185 mit Zählung XI, die umschlossene Lage Bl. 169–184 mit Zählung XII, die umschließende Lage Bl. 186 und 205 mit nochmaliger Zählung XII, die umschlossene Lage Bl. 187–204 mit Zählung XIII, die letzte Lage (Bl. 206–220) mit nochmaliger Zählung XIII (von anderer Hand).
Lagen: (VIII–1)15 + XI37 + 3.VII79 + (VIII–2)93 + 3.VII135 + 2.VIII167 + I [VIII184]185 + I [IX204]205 + (VII–1)220
Schrift:
Schriftraum: 170 (tw. 165) × 100 (tw. 95/115   
Schriftart: Textualis
Spalten- und Zeilenzahl variierend.
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   

Einband: Stams (?)     15. Jh.     Gotisch     Schmucklos        
Rot gefärbtes Leder über Holz. Spuren zweier Langriemen-Lederschließen, eine Langriemen-Lederschließe von vorne nach hinten als Mittelschließe erhalten. Kanten gerade. Rücken: drei Doppelbünde, ober zerstörtes Titelschild mit rotem Anfangsbuchstaben. Kapitale mit dickem Spagat umstochen. Spiegel des VD und HD je ein Pergamentblatt (= erstes Blatt der ersten bzw. letztes Blatt der letzten Lage), am VD Signaturen und Jahreszahl 1441, am HD Text und Federproben.


Aufgrund des Rückenschildes möglicherweise Vorbesitzer Stams. Wenn aus Stams, dann 1808 anlässlich der vorübergehenden AUflösung des Stiftes Stams der ULB Tirol übergeben. Am Spiegel des VD alte radierte Signatur der ULBT II […].

Addenda/Corrigenda zum gedruckten Katalogband:
(25r) Der linke der beiden Kreise ist der Mondzyklus mit den Goldenen Zahlen, der rechte der Sonnenzirkel mit den Sonntagsbuchstaben. Referenzjahr ist jeweils 1364 (nicht: 1367 bzw. 1357) mit der Goldenen Zahl GZ=16 und dem Sonnenzirkel SZ=1 (Sonntagsbuchstaben G/F).
(Frdl. Mitt. K. Girstmair, 12.8.2015)

FM 1023

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Kat. Innsbruck 8", "Schneyer", "Schmitz", "PL", "Thorndike-Kibre", "Bloomfield", "RB", "Walther, Initia", "Zinner", "Hauréau IV", "Distelbrink", "Franz, Messe", "Schneyer–Hödl", "AH"
alle Initien
(VDS) Notiz und Signaturen.
   1
VDS Anno domini 1441 dic Amen dico vobis quod omnia cum.
(1r-15v) Register.
   1
1r Accidie ignis cinere cooperatus consumans (!) bonum C67 – X
(16r) Notizen von verschiedenen Händen und Bibelzitate.
(16v) Petrus Roger Sermo in assumptione BMV (Schneyer Nr. 96, Schmitz Nr. 82). Schluss der Predigt von Bl.170v, Beginn s. Bl.165v.
(17r-17v) De duodecim lapidibus.
   1
17r De meriti multiplicitate nota quod a Deo coronam duplicem scilicet gratiae et gloriae receperunt, primam in via,
(18r) De poenis inferni.
   1
18r Non sunt condignae passiones huius temporis (Rom. 8,18). Dicit Iohannes Abbatis Villa Septem enim poenae damnati in inferno punientur
(18r) De inferno.
   1
18r Bernardus. Tam diu torqueberis in inferno quam diu Deus est in caelo
(18r) Notiz zu Dedicatio ecclesiae.
   1
18r In omni loco ubi fuerit memoria nominis mei veniam ad te et benedicam tibi Exodi XX (24) et decem praecepta ibidem. Augustinus in sermone de dedicatione ecclesiae Quidquid in templo manu feceris
(18v) Notiz de monachis et religiosis und Zitate aus Prov. (PL 183, 407).
   1
18v Dicit Bernardus in sermone de sancto Petro et Paulo de monachis vel religiosis Arbitror quod tu qui in congregatione es bene vivis si vivis ordinaliter tibi
(18v-19rb) De proprietatibus ventorum (Vgl. Thorndike-Kibre 1685). Weitgehend Exzerpte (Kompilation) aus ISIDORUS: Etymologiae L. XIII, cap. 11 (PL 82, 479B–480B) und <RABANUS MAURUS>: De universo, cap. 25 (PL 111, 281A–282C), hier mit Übergehung der theologischen Interpretationen.
   1
19ra Cum autem permutatio generaliter temporis praecipue a sole fiat cuius appropinquatio calefacit
(19v) Leer.
(20r-20v) Iacobus de VoragineSermo in annuntiatione BMV (Schneyer 3, 252, Nr. 395).
(21ra-22rb) Sermo dnca in palmis (Schneyer 7, 632, Nr. 272. Parallelüberlieferung in Innsbruck, ULBT, Cod. 380, 137v und Cod. 591, 227ra.).
(22rb) Drei Predigtentwürfe (Zu Nr. 2 und 3 Parallelüberlieferung in Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 569, 136vb).
   3
22ra Per quam viam spargitur lux dividitur aestus. Iob 38 (24). Secundum doctrinam eximii doctoris Augustini libro quarto De doctrina christiana praedicator debet dona conari ut doceat ut delectet seu mulceat ac moneat
22ra Carissimi ponentes in ipso spem nostram qui absque praedicatoris labore
22ra Solent existentes in periculo petere suffragia sanctorum sed quicumque verbum proponit quadruplici periculo subiecti sunt
(22va) Ps.-Thomas de Aquino = Malachias Hibernicus Venenum vitiorum (Beginn) (Bloomfield Nr. 5102. Parallelüberlieferung in Innsbruck, ULBT, Cod. 311, 111va, mit gleichem Fehler im Incipit.).
   1
22va Natio (recte: Ratio) veneni potissime peccato convenit cum prioritate originis, cum universitate infectionis, cum difficilitate curae et meditationis
(22va-25r) Chronologische Texte, Intervalltafeln und Tabellen: (22va) De luna, (22vb) De diebus Aegyptiacis, (23r) Tabelle der Sternzeichen, (23v) Immerwährende Jahrestabelle, (24r) Tabelle nach Beda Venerabilis (Walther Nr. 12726)mit Glosse, (24v) Intervalltafel von Weihnachten bis Quadragesima, (25r) Intervalltafel, linker Kreis Mondzyklus mit Goldenen Zahlen, rechter Kreis Sonnenzirkel mit Sonntagsbuchstaben, Referenzjahr jeweils 1364 mit der Goldenen Zahl GZ=16 und dem Sonnenzirkel SZ=1 (Vgl. B. Bischoff, Ostertagtexte und Intervalltafeln. Historisches Jahrbuch 60 [1940] 552).
   5
22va Nota bene. In Ianuario luna media nocte incenditur
22vb Circumcisione domini dies hora undecima
23r Ad habendum per tabulam praecedentem in quo signo et in quoto gradu signi sit luna qualibet die
24r Accipe litteram dominicalem illius anni cuius vis scire ebdomadas inter nativitatem domini et Quadragesimam descende ab ea linea
25r In isto circulo continetur inter medium inter incarnacionem domini et Quadragesimam taliter
(25va-28vb) Concordantia Veteris et Novi Testamenti de vita Christi (RB Nr. 11641).
(28v) Chronologische Notiz (Parallelüberlieferung in Innsbruck, ULBT, Cod. 496, 46rb).
   1
28v Nota Octavo Kalendas Apriles in annunciacione s. Marie mundus est creatus, Abel occisus, mundus diluvio deletus
(28va) Merkverse De luna (Walther, Initia 507, Thorndike-Kibre 66).
   1
28va Adde diem solam bis sex horas super istam
(28vb) Komputistische Verse (Parallelüberlieferung: Trier, Stadtbibl., Hs. 1028/1959 oct., 46v).
   1
28vb Tertius et sextus octavus et undecimus post
(29ra-34vb) Sermones und Entwürfe.
   10
29ra Beatus Gregorius in prologo Moralium require ca. 6 nostris temporibus mundi tenebris crescentibus quantum (?) mundo dedit quod verba proposita manifestantur etc.
29ra Beatus Gregorius doctor egregius considerans spiritus sancti efficaciam
29ra In principio sermonis nostri sicut dicit apostolus ad Hebraeos adeamus cum fiducia thronum gratiae
29ra Licet puer nomen sapientis mihi nullatenus praesumam arrogare tamen inter primitias verborum meorum verbis serenie (?) me ante accuso dicens puer sum et nescio loqui
29rb Verum quia per quendam prophetam dicitur Melius est pauca idonee effundere
29v O altitudo divitiarum sapientiae … Rom. XI (33). Misericordia et veritas obviaverunt sibi, iustitia et pax osculatae sunt. Ps. (84,11). Licet enim aliter et aliter hoc ab aliis et aliis exponatur
30ra Ammiratione dignum videri potest quod ego cum sim cinis et pulvis ad vos qui dii et filii excelsi omnes estis verbum exhortationis audeo convertere
30rb Grave est quod mihi iniungitur videlicet ut doceam patres et instruam maiores
30v Relictis omnibus secuti sunt eum. Luc. V° (11). Quoniam doctrina Christi ab altitudine paupertatis sumpsit exordium (Schneyer 1, 610, Nr. 266)
34vb Sicut enim bonus sacerdos vocatur angelus Malachiae II sic malus vocatur diabolus
(35ra-35va) Tabula Fungonis (Formetus) (Ed.: R. Steele, Opera hactenus inedita Rogeri Baconi VI. Oxford 1926, 284–289. – Thorndike-Kibre 86. Zinner Nr. 2775a. Walther, Initia Nr. 838).
   3
35ra In principio huius operis quattuor sunt inquirenda, scilicet quae materia, quae intentio, quae utilitas, qualis titulus
35ra Alphabeta duo quae ter deca quinque figuris
35va Rex fit egens ope clam bis lora calans tacet hora (Walther, Initia, Nr. 16725)
(35va-36rb) Sammlung von Bibelzitaten aus dem Alten Testament.
(36rb) Verse De choro (Walther, Initia 15794).
   1
36rb Quid facis extra chorum qui debitor es officiorum
(36va-37r) De potestate.
   1
36va Potestas multiplex, dispostica, oeconomica, politica, aristocratica, democratica, obligarchica, tyrannica, ecclesiastica et caelica. Secundum propheciam et theologyam dispostica (recte wohl: dispositio) est potestas quam habet dominus supra servos
(37v) Sermo de corpore Christi (Forts. von Bl. 93v).
   1
37v Clemens. scilicet et communicans sumit ipsum totum equaliter. Et hoc figuratum est Exodi 16° ubi legitur quod quilibet habuerit de manna equaliter
(37v) Zwei Predigtentwürfe.
   2
37v Pro impetranda gratia mihi multum necessaria capio verbum apostoli dicentis ad Romanos ultimo Salutate Mariam quae multum laboravit in vobis
37v Pulvis sum ego et cinis qui loquor vobis, propterea erubesco et vereor loqui vobis verbum Dei (Hauréau IV 573va)
(38r-93v) Petrus Roger (?)Sermones.
   17
38r Beati qui habitant in domo tua domine in saecula saeculorum (Ps. 83,5). Hominem qui vult loqui de festo hodierno instruit dominus exemplo sui in evangelio. Primo debet habere mentem elevatam a terrenis (Parallelüberlieferung: Klosterneuburg, Stiftsbibl., CCl 425, 189vb (anonym); Augsburg, Staats- und Stadtbibl., 2° Cod. 197, 196r (hier Clemens VI. zugewiesen).)
44r Hodierna dies excellentissime dignatus est de cuius dignitate nulla lingua etiam si angelica fuerit ad plenum sufficit enarrare (Parallelüberlieferung: Klosterneuburg, Stiftsbibl., CCl 425, 197rb (anonym).)
49r Arbor bona fructus bonos facit, mala arbor fructus malos facit. Matth. VII° (19). Sicut dicit beatus Gregorius in prologo Moralium libro Ad illuminandam noctem vitae praesentis quaedam contraria sunt
54v Notandum quod in sacra scriptura inter ceteros flores specialiter quadruplicem florem legimus scilicet florem deserendum
57r Iustus ut palma florebit. In Ps. 91 (13). Dicitur in vulgari proverbio ad nostrum compositum Flos in Ianuario non fructum facit qui ponatur in disco
60v Puer Samuel proficiebat atque crescebat et placebat tam Deo quam hominibus. Primo Regum III° (recte: 2,26). Legimus in evangelio quod Iesu fatigato ex itinere et sedenti super puteo locuta sit ei mulier
62v Erant amabiles et decori in vita sua dilexerunt se in morte … II° Reg. I° (23). Hodierna dies dilectissimi sollemnis est amabilis et decora, universam ecclesiam suo lumine sanctificat (Parallelüberlieferung: Klosterneuburg, Stiftsbibl., CCl 533, 107ra (anonym) )
65r Parvulus natus est nobis et filius datus est nobis. Is. IX° (5). Dilectissimi sicut dicit beatus Anshelmus Primi parentes nostri Adam et Eva mox ut homines exstiterunt iusti fuerunt
69r In multitudine videbor bonus et bello fortis. Sap. VIII° (15). Duplex processio salvatoris recolitur hodie in ecclesia, una quae fuit a monte Oliveti in Ierusalem cum honore et reverentia (Parallelüberlieferung: Klosterneuburg, Stiftsbibl., CCl 533, 50ra )
71r Plurima autem turba straverunt vestimenta sua in via. Matth. XXI° (8). Maiorem semper in vita Christus familiaritatem habuit cum pauperibus humilibus et simplicibus (Parallelüberlieferung: Klosterneuburg, Stiftsbibl., CCl 533, 53ra )
74v Surrexit dominus de sepulcro qui pro nobis pependit in ligno (Versikel). Dilectissimi sicut scitis quod hunc versiculum sancta mater ecclesia saepius replicat per tempus (Parallelüberlieferung: Klosterneuburg, Stiftsbibl., CCl 533, 72rb )
77r Perduxit eos tamquam gregem in deserto. In Psalmo 77° (52). Prudens pastor volens gregem suum bene pascere et nutrire
79v Quo abiit dilectus tuus o pulcherrima mulierum et quaeremus eum tecum. Cant. 6 (1). Ieremias quarto capitulo dicit Quis dabit capiti meo aquam et oculis meis fontem lacrimarum etc. Nunc habemus ut potissime huic loco
82r Propter nimiam caritatem qua dilexit nos Deus pater filium suum misit etc. Ad Eph. II° (4). Dilectissimi sicut scitis quod hodie de generatione lucis aeternae sive de nativitate Christi sermo est habendus cum tamen propheta dudum antea
84r Populus qui ambulabat in tenebris vidit lucem magnam habitantibus in regione. Is. IX° (1). Circa quod notandum est quod tunc differentia erat inter mortem et umbram mortis
86v Haec est victoria quae vincit mundum fides nostra. Primo Iohannis 5° capitulo (4). Cassiodorus super illo verbo Psalmi Deus in adiutorium meum intende ita inquit Poscamus adiutorium
91v Memoriam fecit mirabilium suorum misericors et miserator dominus escam dedit timentibus se (Ps. 110,4–5). Clemens. In quibus verbis describit psalmista huius sacramenti figuram naturam culturam
(45v-48v) Petrus Roger (?)Sermo de s. Benedicto (Schneyer 7, 293, Nr. 41. Parallelüberlieferung: München, BSB, Clm 3552).
(78v-79v) Zitate aus Cassiodorus, Cassianus, Ambrosius, Honorius Augustodunensis.
   4
78v Omnis creatura toto conatu satagit facere fructum, currunt stelle sol et luna
78v Inpossibile est quando peior efficiatur humanus animus dum segnis et tepidus accidiosus quoque steterit et quietus.
78v Nequaquam enim fidelis quiescat anima donec solo Deo iuncta fuerit et vicia que sub se fuerint viderit universa.
79v Quare spiritus sanctus in specie columbe super Christum descendit. Quia eum immunem a peccato ostendit, super discipulos autem in igne venit
(94r-210v) Petrus Roger Sermones. Mit zahlreichen eingeschobenen Sermones und anderen Texten (Schneyer 4, 758—768, Nr. 23, 28, 55, 10, 70, 71, 84, 74, 96, 72, 12, 92, 32).
(106r-107r) Petrus Roger (?)Sermo de peccatoribus.
   1
106r Ipse me reprehendo et ago paenitentiam in favilla et cinere. Iob 42 (6). Quem fructum habuistis tunc in illis in quibus nunc erubescitis. Ad Romanos VI (21). Quaere in Diaeta salutis de confessione cap. XII. Dicit anima peccatrix quomodo perlicet verba colligam (nur Bibelzitat wie Schneyer Nr. 55)
(107r-107v) Sammlung von Bibelzitaten.
(107v) Notabilia.
   1
107v Nota cum praedicare velis de animabus dic qui puniantur, per quos puniantur
(108r-110v) Petrus Roger (?)Sermo de s. Bernhardo.
   1
108r Dilectus meus loquitur mihi Cant. 4 (recte: 2,16). Pro explicandis huius sancti praeconiis cuius sollemnia celebramus stupet animus meus
(110v-116v) Iacobus de Padua (?)Sermo de s. Bernhardo (Vgl. Schneyer 3, 157f., Dieser Sermo nicht bei Schneyer, jedoch Schlussschrift wie Iacobus de Padua).
   1
110v Dilectus meus loquitur mihi. Cant. 4 (recte: 2,16). Videtur mihi domini reverendi quod in hiis verbis sapientis Salomonis praeponatur anima quae loquitur cum dicitur Dilectus meus
(154v) Exemplum de corpore Christi (Parallelüberlieferung: Melk, Stiftsbibl., Cod. 178, 91rb).
   1
154v Iudaeus quidam volens communicare inter alios homines furtive cum recepisset ad os corpus Christi
(155r-158r) Iohannes de Vilari Sermo dnca in palmis (Schneyer 3, 798, Nr. 20).
(158v) Nota de virtutibus.
   1
158v Tria sunt quae bene gradiuntur et quattuor que feliciter incedunt. Prov. 30 (29). Quamquam in via prospere itinerantibus contingunt quomodo ad omnia quae sunt necessaria
(158v) Nota de cena domini.
   1
158v Desiderio desideravi hoc pasca manducare vobiscum antequam patiar. Luc. XXII (15). In quibus verbis tria breviter notantur, primo Christi internae caritatis affectio copiosa
(159r-161v) Armandus de Bellovisu Sermo de s. Petro et Paulo (Schneyer 1, 349, Nr. 81).
(162r) Exzerpt aus Ps.-Bonaventura: Tabula de considerandis a missam celebraturis (Druck: Bonaventura, Opera. Supplementum III. Tridenti 1774, 256–259. – Distelbrink 200, Nr. 225. Vgl. Franz, Messe 463, Anm. 1).
   1
162r Bonaventura cardinalis et doctor eximius in suo opusculo de corpore Christi dicit sic Primum est intencionis discussio ne propter vanam gloriam communicet
(162r) Verse zur Eucharistie (Walther, Initia 17200).
   1
162r Sanat et absolvit praemunit purificatque
(162r-165r) De exclusione a communione (Parallelüberlieferung: Augsburg, Staats- und Stadtbibl., 2° Cod. 197, 163v).
   1
162r Ista quattuor genera hominum repelluntur ne comunicarent quia si communicarent tenerentur rei mortis Christi et in culpa et poena essent futuri
(165r, 54r, 76v) De septem horis canonicis (Parallelüberlieferung in Innsbruck, ULBT, Cod. 499, 128va).
   1
165r Ab hora matutina vacavit psalmis et orationibus usque ad auroram
(176v-182r) Paulus Cholner (Petrus Roger?) Sermo in purificatione BMV (Schneyer–Hödl Paulus Cholner, Nr. 172).
   1
176v Venit rex in templum. Dan. 14 (10). In principio huius sermonis possumus ad matrem gratiae recurrere pro gratia nobis impetranda dicentes Ave Maria. Venit rex etc. Et ut melius declaretur thema praesens
(182r) Notiz de septem partibus satisfactionis.
   1
182r Nota septem partes satisfactionis. Prima est abstinentia a peccato
(182v-187r) Petrus Roger (?)Sermo de passione domini.
   1
182v En morior et erit vobiscum Deus et reducet vos in terram patrum vestrorum. Gen. 46 (21). Beatus Gregorius in Homilia 21. super Ezechielem loquens de praedicatoribus verbi divini sic ait Praedicator pensare debet quibus loquitur
(190r-192v) Petrus Roger (?)Sermo de s. Bernhardo.
   1
190r Habitabit iuvenis cum virgine. Is. 62. cap. (5). Reverendi patres ac domini praecarissimi quia divina providentia in aeterno praeconceptionis suae thalamo hanc superbenedictam coniunctionem gratiosi iuvenis scilicet beati patris nostri Bernhardi
(192v-196v) Petrus Roger (?)Sermo de s. Benedicto.
   1
192v Benedictus eris ingrediens et egrediens. Deut. 28. cap. (6). Beatus Bernardus in sermone secundo de adventu domini pro divino impetrando praesidio satis ad propositum sic inquit Virgo regia est via
(203v-205v) Petrus Roger (?)Sermo de eucharistia.
   1
203v Pane caeli saturavit eos. Ps. (104,40). Verba ista quamvis ad litteram dicta sunt de refectione corporali populi Israelitici scilicet manna in deserto non inconvenienter tamen possunt intelligi de refectione spirituali
(211r-220r) Leer.
(220v) Federproben und menschliche Gestalt in roher Federzeichnung.
(HDS) Sequenz in nativitate dni (AH 54, 143, Nr. 95).
(HDS) De operibus spiritualibus. Vers mit darüber geschriebenen Erläuterungen (Walther, Initia 3225).
   1
HDS Opera misericordiae spiritualia: Consule errantes, castiga peccatores, solare consolari tristantes, remitte [...]ensam, fer iniurias, ora pro inimicis.
(HDS) De libris legendis. Vers (Walther, Initia 15531).
   1
HDS Qui libros aperis [hos] claudere ne pigriteris