|
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=29462 |
Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (ULBT), Cod. 790
THEOLOGISCHE SAMMELHANDSCHRIFT, VORWIEGEND SERMONES
Olim: II 4 D 19 S. 2 Papier I, 130 Bl. 215 × 145/150 Stams (?), 2. Viertel 14. Jh.
Provenienz/Letztbesitzer: Stams, Zisterzienserstift (?)
Provenienz/Letztbesitzer: Stams, Zisterzienserstift (?)
Handschrift aus 2 Teilen zusammengesetzt: 1 (I, 1-102) 2. Viertel 14. Jh.; 2 (103-130) 2. Viertel 14. Jh.
| Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der Handschriften der Universitäts- und Landesbibliothek Tirol in Innsbruck. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt. Addenda und Corrigenda zum gedruckten Register finden Sie hier. |
Volldigitalisat 
Wasserzeichen: Metadaten zu Teil 1, Teil 2 | Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2 | Einzelbilder: fol. 12, 23, 44, 46, 59, 81, 84, 103, 105, 113, 114, 128.Wissenschaftliche Beschreibung: Kat. Innsbruck 8, 481-494 (online).
Hs. enthält 1 Fragment
Addendum zum gedruckten Katalogband: Aufgrund der typischen Bleistiftsignatur M XIV am Rücken wohl der Signatur M 14 im Übergabekatalog entsprechend.
alle Initien
Weitere Literatur zur Handschrift (Anzahl: 2)
| Teil 1 | I, 1-102 Papier 2. Viertel 14. Jh. |
| Lagen: (I–1)I (Vorsatzbl.) + IV8 + 2.V28 + 2.VI52 + (IV–4)56 +V66+ VI78 + (II–2)80 + (IV–4)84 + V94 + IV102 | |
| Gegenblätter zu Bl. 53-56 und zu Bl. 79 und 80 (jeweils zweite Lagenhälfte) sowie zu Bl. 83 und 84 (Lagenanfang) herausgeschnitten, zwischen Bl. 83 und 84 ein Blatt herausgeschnitten, ebenso dessen Gegenblatt in der ersten Lagenhälfte (jeweils mit Textverlust). Kustoden am Lagenanfang, beginnend bei der zweiten Lage in kleinen, nebeneinander angeordneten Kreisen von °° bis °°°°°°°, bei den beiden letzten Lagen mit darübergeschriebener römischer Zahl VI bzw. VII. Zwischen der mit VI bezeichneten defekten sechsten und der mit Bl. 67 beginnenden, als solche bezeichneten siebten Lage ein Quinternio (Bl. 57–66) ohne Lagenbezeichnung eingefügt. Danach ein defekter Binio (Bl. 81 und 82) ohne Falz und ohne Lagenbezeichnung, bei dem darauffolgenden defekten Quaternio (Bl. 81–84) am Lagenende Vermerk hic, ebenso bei dem folgenden Quinternio am Lagenanfang und mehrmals im Lageninneren. Am Beginn der letzten Lage rote römische Zahl VI. Datierung laut Wasserzeichenbefund. | |
| Schrift: | |
| (I, 1-102) Schriftart: Textualis Von sieben verschieden Händen. Schriftraum und Zeilenzahl je nach Schreiber stark wechselnd. | |
| Ausstattung: Rubriziert | |
| Teil 2 | 103-130 Papier 2. Viertel 14. Jh. |
| Lagen: IV110 + VI122 + (VI–4)130 | |
| Gegenblätter zu Bl. 125-128 herausgeschnitten (mit Textverlust). Falz in der Lagenmitte in anderer Schrift als die übrigen Fälze. Zwischen Bl. 129 und 130 loses Einzelblatt (140 x 85 mm) eingelegt. Datierung laut Wasserzeichenbefund. | |
| Schrift: | |
| (103-130) Schriftraum: 180 × 115/125 Zeilenzahl: 30-35 | |
| Schriftart: Textualis Bl. 105r und ab Bl. 106r zwei Spalten, seitlich von Tintenlinien gerahmt, Bl. 106v und 107r Spalten durch eine einfache dicke rote Linie, Bl. 107v–109r durch eine einfache Tintenlinie getrennt. Einer der Schreiber von Teil 1, Bl. 109vb–110rb und Bl. 123r–v von zwei anderen Händen. | |
| Ausstattung: Rubriziert |
Hs. enthält 1 Fragment
| Fälze | Lagenmitten Pergament 13. Jh. |
| Beschrieben mit deutschsprachigem Text. | |
| Schrift: | |
| Schriftart: Textualis formata (Textura) |
| Einband: Stams 14. Jh. Gotisch Schmucklos |
| Stark gedunkeltes, fleckiges, ursprünglich helles Schweinsleder über Holz. An den Deckeln jeweils fünf Bohrlocher, Spuren zweier Schließen. Außenkanten leicht gerundet. Rücken: drei Doppelbünde, oben Papierschild mit kaum lesbarer Titelaufschrift und Signatur 41. Spiegel des VD Papierblatt mit Signaturen, HD ohne Spiegel. Vorsatzblatt leer. |
| Herkunft aus Stams aufgrund des Titelschildchens am VD anzunehmen. Am Rücken Bleistiftsignatur M XIV. Im Stamser Übergabekatalog (Innsbruck, ULBT, Cod. 1001) wohl eingetragen unter der Signatur M 14. In diesem Fall 1808 anlässlich der vorübergehenden Aufhebung des Stiftes Stams der ULB Tirol übergeben. Am Spiegel des VD alte getilgte Signatur der ULBT II 4 D ... (Tinte). Vorbesitzer: Stams, Zisterzienserstift 
 , bis 1808, M 14 (?) |
Addendum zum gedruckten Katalogband: Aufgrund der typischen Bleistiftsignatur M XIV am Rücken wohl der Signatur M 14 im Übergabekatalog entsprechend.
--------------- Addenda/Corrigenda bitte melden! 
---------------
"Kat. Innsbruck 8", "Schneyer", "Walther, Initia", "CC", "Bloomfield", "RB", "Chevalier", "Kaeppeli", "Franz, Messe", "Walther", "Graesse"
alle Initien
| (Ir-Iv) | Leer. | |
| (1r-8v) | Sermones und Notabilia, insbes. de spiritu sancto. | |
| (1r) | Sermo in ascensione dni. 1 | |
| 1r | Hic Iesus qui assumptus est a vobis in caelum (Act. 1,11). Ascensio domini nostri Iesu Christi quam hodie recolit ecclesia et est imitabilis venerabilus et gratulabunda et formidanda sive metuenda | |
| (1v) | Sermo de spiritu sancto. 1 | |
| 1v | Dabitur vobis spiritus sanctus veritatis ut maneat nobiscum in aeternum (vgl. Ioh. 14,16). Notandum quod spiritus sanctus datur sex generibus hominum, primo datur per fidem in Christo credentibus | |
| (2v) | Nota de spiritu sancto. 1 | |
| 2v | Nota quod sex sunt quae praeparant animam ad susceptionem spiritus sancti | |
| (3r) | Sermo de spiritu sancto. 1 | |
| 3r | Repleti sunt omnes spiritu sancto (Act. 2,4). In verbis istis tria tanguntur specialiter libertas pretiositas et fructuositas. Libertas tangitur in dante quando dicit | |
| (4v) | Sermo de s. trinitate. 1 | |
| 4v | Gratia domini nostri Iesu Christi et caritas Dei et coniunctio spiritus (2. Cor. 13,13). In verbis istis triplex affectus tribuitur tribus personis, patri caritas, filio gratia, spiritui sancto coniunctio | |
| (5v) | Nota de spiritu sancto. 1 | |
| 5v | Spiritus sanctus docebit vos omnia (Ioh. 14,26). Nota. Spiritus sanctus sedet in anima fideli sicut magister in scholis et docet eam sicut magister discipulum | |
| (5v) | Nota de spiritu sancto. 1 | |
| 5v | Cum venerit paraclitus quem ego mittam vobis scilicet discipulis meis (Ioh. 15,26). Sex sunt que faciunt hominem esse Christi discipulum, primum est abrenunciacio terrene cupiditatis | |
| (6r) | Nota de spiritu sancto. 1 | |
| 6r | Spiritus sanctus docet nos quattuor scilicet paenitentiam agere unde paenitentiam agite | |
| (6r) | Nota de spiritu sancto. 1 | |
| 6r | Nota quod quattuor sunt genera hominum qui indigent consolatione spiritus sancti scilicet et quos dominus consolatur id est consolatur pro peccatis suis lugentes | |
| (7v-8r) | Leer. | |
| (8v) | Drei Notabilia. 3 | |
| 8v | Leva clypeum contra Gabaon. Dicit dominus ad Achys. I. Crux Christi animum armat | |
| 8v | Propheta. Quicumque serviert Deo hic remunerabit decem denarios | |
| 8v | Nota quod triplex est clamor Christi, primo clamavit in praedicatione | |
| (9r-43r) | Sermones und Notabilia, teilweise Iacobus de Voragine. | |
| (9r-10v) | Iacobus de Voragine
: Sermo de s. Margaretha (Schneyer 3, Nr. 478). | |
| (10v-12r) | Iacobus de Voragine
: Sermo de s. Michaele (Schneyer 3, Nr. 544). | |
| (12r-13r) | Sermo ohne Bibelzitat (Mit leicht abweichendem Incipit: Schneyer 3, Nr. 547). 1 | |
| 12r | Nota autem quod beato Michaheli quintuplex officium Deus in sua curia assignavit | |
| (13r-15v) | Sermo de apostolis. 1 | |
| 13r | Vos amici mei estis (Ioh. 15,14). Verba ista scribit beatus Iohannes et sunt verba domini Iesu quae locutus est ad apostolos | |
| (15v-16v) | Sermo de martyribus. 1 | |
| 15v | Estote fortes in bello (Hebr. 11,34) vel de martyribus. Sancti per fidem vicerunt (Hebr. 11,33) vel de uno martyre. Bonum certamen certavi etc. (2. Tim. 4,7) potest esse de confessoribus. Nota quod impugnamur a tribus hostibus scilicet mundo carne dyabolo. Caro nos impugnat | |
| (16v-18r) | Sermo de matrimonio. 1 | |
| 16v | Solutus ab uxore noli quaerere uxorem (1.Cor. 7,27) ... Unde notare debemus quod quinque sunt genera hominum qui in matrimonio damnantur | |
| (18r-20r) | Sermo de matrimonio. 2 | |
| 18r | Viri diligite uxores vestras sicut Christus ecclesiam. Eph. (5,25). Hic est ut unusquisque diligat uorem suam et seipsum | |
| 18r | Viri diligite uxores vestras sicut Christus ecclesiam. Eph. (5,25). Hic est ut unusquisque diligat uorem suam et seipsum | |
| (20r-21v) | Sermo de hereditate Dei. 1 | |
| 20r | Heredes autem Dei coheredes autem Christi(Rom. 8,17). Duae sunt creaturae quae possident hereditatem Dei scilicet angeli et homines | |
| (21v-22r) | Nota de matrimonio. 1 | |
| 21v | Nota quod thoralis thorus coniugalis alius est licitus alius fragilis alius impetuosus, licitus tripliciter accipitur quando fit causa prolis ad cultum Dei educandum | |
| (22r-23v) | Sermo de utilitatibus missae. 1 | |
| 22r | Fer fratribus tuis decem panes etc. (vgl. 1. Sam. 17,17). Nota de missa tria quibus homines necesse habent se custodire et regere | |
| (23v-26r) | Quaestio de missa (De elevatione corporis). 1 | |
| 23v | Quaeritur cur Deus in altari in manibus sacerdotum in altum levetur. Respondetur sic: Quia multis de causis | |
| (26r-26v) | Sermo de hostia. 1 | |
| 26r | Probet se ipsum homo et sic de pane illo edat etc. (1. Cor. 11,28). Non probatus non accedat qualiter autem se quisque probare debeat | |
| (26v-26v) | Merkverse de hostia (Walther, Initia Nr. 2350). 1 | |
| 26v | Candida triticea tenuis non magna rotunda expers fermenti nec salsa sit hostia Christi | |
| (26v-28r) | Sermo de corpore Christi. 1 | |
| 26v | Petite et accipietis, quaerite et invenietis etc. (Luc. 11,9). Debemus autem tria quae nobis prae omnibus quae in mundo excogitari possunt utilissima sunt petere | |
| (28r-29v) | Nota de corpore Christi. 1 | |
| 28r | Inter catholicam ecclesiam in ministerio corporis Christi nihil a bono magis nihil a malo minus perficitur a sacerdote quia non in merito consecrantis sed in verbo perficitur | |
| (29v-30v) | Sermo in cena domini (Parallelüberlieferung: Kremsmünster, Stiftsbibl., CC 23, 227v). 1 | |
| 29v | Accipite et manducate ex hoc omnes hoc est enim corpus meum (1. Cor. 11,24). Maius et sanctius et efficacius donum quod numquam datum fuit homini hodie datum est (Inc. wie Schneyer 8, 667.) | |
| (30v-33r) | Iacobus de Voragine
: Sermo pro defunctis (Schneyer 3, 264, Nr. 576). | |
| (33r-34r) | Sermo pro defunctis. 1 | |
| 33r | Mors peccatorum pessima (Ps. 33,22). Notandum quod triplex est mors, prima naturae secunda culpe tercia yhehenne, prima mala, secunda peior, tercia pessima | |
| (34r-34v) | Nota de miseria humana. 1 | |
| 34r | De miseria humana possumus intellegere triplicem miseriam, prima est in ingressu | |
| (34v-35v) | Sermo pro defunctis. 1 | |
| 34v | Beati mortui qui in domino moriuntur. Apoc. (14,13). In ista epistola tria sunt nobis notanda, primo quo in domino beatos dicit | |
| (35v-38r) | Sermo pro defunctis. 1 | |
| 35v | Audivi vocem aquilae volantis per medium caeli ... (Apoc. 8,13). Dicit propheta Super speculam domini ego sum stans iugiter per diem | |
| (38r-39r) | Sermo pro defunctis. 1 | |
| 38r | Domine si fuisses hic frater meus non fuisset mortuus (Ioh. 11,21). Nota quod quidam moriuntur in Aegypto scilicet qui in tenebris vitiorum usque ad finem vite sue conversantur | |
| (39r-39v) | Nota de defunctis. 1 | |
| 39r | Nota multa quae movere debent ad passionem defunctorum, primum quia non possunt venire ad nos ut indicarent nobis suam necessitatem | |
| (39v-41v) | Sermo pro defunctis. 1 | |
| 39v | Pretiosa in conspectu domini mors eius (Ps. 115,15). Nota hic duplicem mortem scilicet mors peccatorum et iustorum, prima mors peccatorum pessima | |
| (41v-42r) | Sermo de oratione. 1 | |
| 41v | Oratio mea in sinu meo converteretur. Nota quod oratio exhonoranda est per paenitentiam maxime ab honore tumoris | |
| (42r) | De elemosina. 1 | |
| 42r | Item nota quod octo fructus facit elemosina, primus fructus est quod satisfacit de peccatis. | |
| (42r-43r) | De oratione. 1 | |
| 42r | Ante tempus orare est providentia, in tempore constituto orare est oboedientia | |
| (43r) | Zwei Notizen de oratione. 2 | |
| 43r | Nota. Christi liberalitas ad petendum nos invitat, ad magna petenda animat, magna donat. | |
| 43r | Nota. Oraciones domino sunt placide, angelis grate, dyabolo inimice, homini necessarie. | |
| (43v) | Aureum Pater noster (Bloomfield Nr. 8781. RB Nr. 8524. Parallelüberlieferung: Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 415, 1v; Frankfurt a. M., SUB, Ms. praed. 170, 301r). 1 | |
| 43v | Pater noster. Excelsus in cratione, suavis in amore, dives in hereditate | |
| (43v-44r) | Auslegung des Ave Maria (prosaischer Marientropus) (RB Nr. 8525. Chevalier Nr. 14672. - Parallelüberlieferung: Frankfurt a. M., SUB, Ms.praed. 170, 301r). 1 | |
| 43v | Ave Maria porta paradisi stella mundi destructio inferni | |
| (44v) | Leer. | |
| (45r-53r) | Notabilia und Sermones. | |
| (45r) | Robertus Holcot
: De lacrima, Auszug aus Moralitates (Vgl. Kaeppeli Nr. 3504 und Klosterneuburg, Stiftsbibl., CCl 836, Nr. 2. Parallelüberlieferung in Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 312, 62rb). 1 | |
| 45r | Nota. Bernhardus. O humilis lacrima tuum est regnum, tua est potentia | |
| (45r-45v) | Nota de verbo Dei. 1 | |
| 45r | Nota quod propter tria mali verbum Dei non possunt audire. Primo quod videtur eis durum | |
| (45v-46r) | Sermo de suscitatione peccatorum. 1 | |
| 45v | Quia eduxit dominus Ezechielem in spiritu in campum qui erat plenus ossibus etc. (Ezech. 37,1). Nam omnia illa spiritualia erant et in spiritu fiebant. Mittit dominus quemlibet predicatorem ad quemlibet tumulum mortuorum | |
| (46v-47r) | Nota de avaritia. 1 | |
| 46v | Si credis dominum tuum veracem esse restitue res iniustas de dimitte avaritiam | |
| (47r-48v) | Nota de avaritia. 1 | |
| 47r | Nota quod avaritia quae scilicet quod vidimus in mundo magnum damnum facit in animabus | |
| (48v-49v) | Nota de usura. 1 | |
| 48v | Nota quod tales ex usura ditati et ita inveterati raro vides converti | |
| (49v-50r) | Nota de partu. 1 | |
| 49v | Omnis partus constat duplici semine eius par maior dum invaluit occupat similitudinem sexus unde versus Acceptum semen sex primis pete diebus | |
| (50r) | Nota. 1 | |
| 50r | Gens absque consilio est prudens utrum saperent duo preterita passione | |
| (50r-50v) | Nota de usurario. 1 | |
| 50r | Nota quod usurarius peior est latrone quia quando cessat latrocinari sed usurarius numquam | |
| (50v-52v) | Sermo zu Eccli 44,20. 1 | |
| 50v | Homo est inventus similis illi qui conservavit legem excelsi. Eccli (44,20). Quilibet sanctus in aliqua virtute emicuit | |
| (52v-52v) | De mutatione hominis. 1 | |
| 52v | Tria sunt quae hominem consueverunt mutare scilicet aetas dignitas et prosperitas | |
| (52v-53r) | Nota de anima. 1 | |
| 52v | Anima enim de corpore egrediens quinque timet scílicet daemones poenam peccatum dubietatem viarum et clamorem daemonum | |
| (53r-55r) | Sermo de s. Nicolao. 1 | |
| 53r | Luce splendida fulgebis et omnes fines terrae adorabis (Tob. 13,13). Consuevit summa sapientia cui consilia non convincant alienam multotiens | |
| (55v-56r) | Nota de tribus vitis hominis. (Inc. (hier ohne Bibelzitat) wie BERTHOLDUS DE RATISBONA, Sermo de animabus (Schneyer 1, 479, Nr. 76), vgl. u. a. Wien, ÖNB, Ser. n. 3619, 140r (Sermo de animabus, Expl. abweichend). 1 | |
| 55v | Nota quod tres vitas Deus dedit homini. Prima est secundum corpus et haec est brevis, secunda est secundum animam et haec longior, tertia est secundum corpus et animam et haec longissima | |
| (56v) | Nota de morte. 1 | |
| 56v | Fili memorare novissima tua et in aeternum non peccabis (Eccli 7,40). Nota quod tria sunt novissima quae quilibet homo semper debet in memoria habere, prima novissima sunt carnis | |
| (57r-61v) | Sermo de s. cruce. 1 | |
| 57r | Ortus est sol et congregati sunt et in cubilibus suis collocantur (Ps. 103,22). Verba ista uno modo intellecta et deserviverunt nobis ad prothema | |
| (62r) | Nota de BMV. 1 | |
| 62r | Nota quod multis de causis desponsata fuit beata virgo viro, primo ut designaret ipsa beata virgo ecclesiam desponsatam Christo | |
| (62r-66r) | Sermo zu Dan. 4,8-9. 1 | |
| 62r | Aspectus arboris usque ibi et fructus eius nimius (Dan. 4,8—9). O quanta sit maris magnitudo (?), pericula, quanta ve naufragia dum ventis validis temptationum allidimur | |
| (66r-v) | Nota de misericordia domini. 1 | |
| 66r | Esdras propheta percipiens voce iubilea intonuit dicens Non dereliquit nos dominus noster sed inclinavit misericordiam suam super nos | |
| (67r-v) | Sermo de sacerdotibus. 1 | |
| 67r | Refulsit sol in clipeos aureos id est sacerdotes et resplenduerunt montes ab eis id est simplices homines qui regenerati sunt ex aqua et spiritu sancto et per fidem catholicam illuminati. De quibus dicit Augustinus quattuor, Dignitates sacerdotum id est sacerdos qui sa-cramentum dans | |
| (67r am unteren Blattrand) | Erläuternde Notiz. 1 | |
| 67r | Refulsit sol in clypeis etc. Sol est Christus, clippei aurei sunt sancti et prelati in quibus refulget sol … fortitudo gencium id est demonum fortitudo. | |
| (68r) | Nota de sacerdotibus. 1 | |
| 68r | O venerabiles sacerdotes servi Dei vos salutant sermones mei, magne estis dignitatis, agnum Dei vos tractatis | |
| (68v) | Vier Verse de sacerdotibus (Franz, Messe 59. Vgl. Walther Nr. 11108, 17200 - Parallelüberlieferung: Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 613, 4r.). 1 | |
| 68v | Versus: Missa sacerdotes simul confoederatos peccatorum vulnera a culpa et a peccatis contra temptationes a malis cogitationibus Versus: Sanat et absolvit premunit purificatque Bona perdita in bonis operibus bonos in melius in tribulationibus oppressos Versus: Reddit conservat commutat vivificatque ad bona opera angelis sanctis bonis virtutibus in aeterna patria per gloriam Versus: Inpellit sociat incrassat glorificatque.... | |
| (69r-70r) | De missa. 1 | |
| 69r | Missa dicitur legatio totum mundum quia intravit usque quo ecclesia caelum intrabit | |
| (70v) | Leer. | |
| (71r-80v) | Sermones und Notabilia. | |
| (71r) | Sermo de sanctis. 1 | |
| 71r | Quoniam Deus temptavit illos et invenit eos dignos se (Sap. 3,4). Cum aliquis rem aliquam vult emere diligentissime probat eam | |
| (71r) | Sermo de sanctis. 1 | |
| 71r | Vigilate quia nescitis qua hora dominus vester (Mt. 24,42). Debemus autem ad quattuor vigilare, Proverbia VIII° Qui mane vigilat. Primo ad mundum contemnendum | |
| (72r) | Sermo de sanctis. 1 | |
| 72r | Sint lumbi vestri praecincti et lucernae ardentes in manibus vestris (Luc. 12,35). Sicut dicit Psalmus (?) Declamatio sermonis domini dat intellectum | |
| (73r) | Sermo de spiritu sancto. 1 | |
| 73r | Apparuerunt apostolis dispertite lingue tamquam ignis (Act. 2,3) id est radioli ignei ad modum linguarum formati diversi et dispersi (Inc. wie Oxford, Bodl. 50 (Schneyer 9, 2, Nr. 21) und Basel, UB, B VII 2, 43rb.) | |
| (74r) | Sermo de spiritu sancto. 1 | |
| 74r | Apparuerunt (Act. 2,3). Cum venerit paraclitus docebit vos omnia sicut dicit salvator Spiritus sanctus interpres est omnium eloquiorum | |
| (76r) | Nota de spiritu sancto. 1 | |
| 76r | Quid autem impediat sancti spiritus repletionem ostenditur Ioh. XIIII ubi dominus loquens de spiritu sancto dicit | |
| (76v) | Nota de spiritu sancto. 1 | |
| 76v | Nota quod quattuor sunt quae multum praeparant ad susceptionem spiritus sancti, primum est humilis oratio | |
| (77v) | Nota de spiritu sancto. 1 | |
| 77v | Nota quod quadruplex est signum repletionis spiritus sancti. Primum est sedatio | |
| (77v) | De septem donis spiritus sancti (Parallelüberlieferung in Innsbruck, ULBT, Cod. 264, 198va (unvollständig).). 1 | |
| 77v | Sicut septem sunt spiritus sancti dona quae confert spiritus sanctus ita septem sunt exercitia quae mentem idea promerenda habilitant | |
| (81r-102v) | Sermones de sanctis, tw. Iacobus de Voragine. | |
| (81r-82v) | Iacobus de Voragine
: Sermo de s. Iohanne evangelista (Schneyer 3, 248, Nr. 332). | |
| (82v-83v) | Nota de morte s. Iohannis evangelistae. 1 | |
| 82v | De morte autem beati Iohannis evangelistae sunt X. Quidam enim dixerunt ipsum in caelo esse cum corpore glorificato | |
| (83v-84r) | Iacobus de Voragine
: Sermo de Innocentibus (Schneyer 3, 249, Nr. 337). | |
| (84r-85v) | Iacobus de Voragine
: Sermo in circumcisione domini (Schneyer 3, 249, Nr. 346). | |
| (85v-87v) | Iacobus de Voragine
: Sermo in epiphania domini (Schneyer 3, 250, Nr. 350). | |
| (88r-90v) | Nota de sanctis (Parallelüberlieferung: Graz, UB, Hs. 248, 134r). 1 | |
| 88r | Nota autem quod quadruplex est differentia sanctorum Novi Testamenti quos per anni circulum colimus et quos hodierna die insimul recolimus | |
| (91r) | Leer. | |
| (91v-92r) | Sermo (Schneyer 8, 639, Nr. 56). | |
| (92r) | Sermo zu Eccli. 31,9. 1. 1 | |
| 92r | Beatus vir qui inventus est sine macula et qui post aurum non abiit nec speravit in pecunia [et] thesauris. (Eccli. 31,9). Tria sunt in hac serie verborum memoranda scilicet carnalis voluptas | |
| (92r-92v) | Sermo zu Eccli. 14,22. 1 | |
| 92r | Beatus vir qui in sapientia sua morietur et in iusticia meditabitur et in sensu cogitabit circumspeccionem Dei (Eccli 14,22). Salomon in hac auctoritate triplicem statum circa beatum martyrem desdribit scilicet statum sapientiae iusticie et statum circumspeccionis | |
| (92v-93r) | Sermo zu Matth. 16,25. 1 | |
| 92v | Qui voluerit animam suam salvam facere perdet eam (Matth. 16,25). Anima ponitur hic pro vita unde Hippocras et sui sequentes docent animas salvare | |
| (93r-v) | Sermo zu Ioh. 12,26. 1 | |
| 93r | Qui mihi ministrat me sequatur id est meam voluntatem ministret mihi (Ioh. 12,26). Nota quod quadruplex est via domini per quam nos ipsum sequi oportet | |
| (93v-94r) | Sermo zu Sap. 10,16. 1 | |
| 93v | Reddet Deus mercedem laborum suorum sanctis etc. (Sap. 10,16). Merces non datur otiosis sed operariis, unde dominus vineae procuratori suo dixit | |
| (94r-v) | Sermo zu Luc. 12,43. 1 | |
| 94r | Beatus vir (recte: servus) quem cum venerit etc. (Luc. 12,43). Servi solent esse pauperes temerati subditi solliciti famelici. Contra primum Deus dat abundantiam | |
| (95r-96v) | Iacobus de Voragine
: Sermo de s. Nicolao (Schneyer 3, 246, Nr. 300). | |
| (97r-v) | Iacobus de Voragine
: Sermo de s. Nicolao (Schneyer 3, 246, Nr. 299). | |
| (97v-98v) | Sermo zu Ioh. 14,23. 1 | |
| 97v | Si quis diligit me sermonem meum servabit etc. (Ioh. 14,23). Ecce hodie multi corde credunt et ore dicunt quod Deum diligunt | |
| (98v-100r) | Sermo zu Ioh. 14,23. 1 | |
| 98v | Pater meus diliget eum et ad eum veniemus apud [eum] faciemus (Ioh. 14,23). Dominus noster tria promittit in verbis propositis amicis suis videlicet suam dilectionem | |
| (100r-101r) | Sermo zu Act. 2,4. 1 | |
| 100r | Repleti sunt omnes spiritu sancto et ceperunt loqui etc. (Act. 2,4). Magnus dominus debet dare magna donaria, donum autem quod sit magnum debet esse copiosum | |
| (101v-102v) | Nota de Letaniis. 1 | |
| 101v | Letania interpretatur supplicatum vel rogatum. Letaniae in anno bis in festo Marci quae dicitur maior et tribus diebus ante ascensionem domini | |
| (103r-v) | Iacobus de Voragine
: Sermo de celebratione missae (Schneyer 3, 266, Nr. 600). | |
| (103v-105r) | Iacobus de Voragine
: Sermo de celebratione missae (Schneyer 3, 266, Nr. 598). | |
| (105r) | Notabilia zur Messe. 1 | |
| 105r | Nota quod canon sub silentio tribus de causis dicitur, primo ut sacerdos totum se ad interiora recolligat | |
| (105v-106r) | Iacobus de Voragine
: Sermo Fer. 6 in Parasceve (Schneyer 3, 253, Nr. 406). 1 | |
| 105v | Disposui testamentum electis meis. Ps. (88,4). Quando quis de morte dubitat | |
| (106ra-110rb) | Texte zur Passion. | |
| (106ra-107vb) | Iacobus de Voragine
: De passione Christi = Legenda aurea, cap. 53(51) (Ed. Graesse 223-226). 1 | |
| 106ra | Passio Christi fuit ex dolore amaro et hic dolor causabatur ex multis | |
| (107vb-108ra) | Notabilia zur Passion. 2 | |
| 107vb | Qualiter per Christum simus reconciliati domino dicit Augustinus Quod Christus est sacerdos et sacrificium, Deus et templum | |
| 107vb | Omnia que Christus passus est Bernhardus breviter colligit dicens Memor ero quam diu vixero laborum | |
| (108rb-110rb) | Sermo de passione domini. 1 | |
| 108rb | O vos omnes qui transitis per viam (Thren. 1,12). Verba sunt Ieremiae et dicit ea in libro Lamentationum et proprie secundum litteram dicta sunt de Iosya rege | |
| (110rb) | Sermo de pelicano. 1 | |
| 110rb | Similis factus sum pelicano (Ps. 101,7). Haec avis cum pullos suos pro eo quod ipsam de nido detrudere volunt occiderit | |
| (110v) | Leer. | |
| (111ra-117ra) | Iacobus de Voragine
: Sermo In assumptione BMV, De s. Bartholomaeo, In nativitate BMV, De s. Michaele, De s. Simone et Iuda (2x), In annuntiatione BMV (Schneyer 3, Nr. 504, 517, 532, 547, 565, 567, 395). 2 | |
| 112ra | Quicumque honorificaverit me glorificabo eum. 1. Reg. (2,30). Magna libertas (recte: liberalitas) Dei qui pro modico honore | |
| 115va | Manete in dilectione mea. Io. XV (9). Dominus sepe ad dilectionem discipulos suos admonet | |
| (117rb-117v) | Leer. | |
| (118ra-118va) | Sermo de novo sacerdote (Parallelüberlieferung in Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 384, 224v). 1 | |
| 118ra | Accede ad altare et immola pro peccato tuo et offer holocaustum et deprecare pro te et populo (Lev. 9,7). Haec verba dixit Moyses ad Aaron summum sacerdotem in Veteri testamento de quo diligenter attendendum est | |
| (118va-b) | Nota de sacerdote. 1 | |
| 118va | Magna debet esse eorum sanctitas quorum dignitas in tam sanctis habet efficaciam | |
| (118vb) | Nota de missa. 1 | |
| 118vb | Nota quod in missa sunt innumerabilia scilicet genera sicut gratia, sed proch dolor quamcumcumque (!) bona sint | |
| (118vb) | Nota de novo sacerdote. 1 | |
| 118vb | Nota quod septem sunt gaudia in celebratione novi sacerdotis, primo gaudet militans ecclesia | |
| (119ra-vb) | Sermo in dedicatione ecclesiae. 1 | |
| 119ra | Domus mea domus orationis vocabitur etc. (Matth. 21,13). Domus Dei ad quadruplex officium est facta. Primo enim facta est domus ad inhabitandum | |
| (120ra-121rb) | Sermo de BMV (Parallelüberlieferung: Klosterneuburg, Stiftsbibl., CCl 172, 38ra). 1 | |
| 120ra | Iesus autem inclinans se deorsum digito scribebat in terra (Ioh. 8,6). Ista inclinatio Christi significat humilitatem | |
| (121rb) | Nota de aurora. 1 | |
| 121rb | Est enim aurora initium diei et finis noctis. Sic Maria initium est temporis gratiae | |
| (121va-vb) | Nota de aurora. 1 | |
| 121va | Nota quod Salomon vocat eam auroram propter quattuor, primo quia in sereno tempore in aurora caelum mirabiliter rutilat | |
| (121vb) | Not de Maria (stella). 1 | |
| 121vb | Nota quod Maria dicitur stella propter sex proprietates stellae | |
| (122r) | Nota de Christo (flos). 1 | |
| 122r | Nota quod flos est pulcher, odoriferus, medicinalis, suavis. Haec quattuor fuerunt in Christo | |
| (122rb) | Nota de Maria (fons, flumen). 1 | |
| 122rb | Nota quod Maria fons modicus qui crevit in flumen maximum | |
| (122rb) | Nota de Maria (archa). 1 | |
| 122rb | Per archam beata virgo designatur propter tria quae continebat archa | |
| (122rb-vb) | Nota de Maria (archa). 1 | |
| 122rb | Nota quod per archam intelligitur virgo beata. Et notandum quod duplex est archa scilicet Noe | |
| (122vb) | Nota zu 1. Reg. 6,7. 1 | |
| 122vb | Reg. VI (1 Reg. 6,7) dicitur quod malleus et securis et omne ferramentum non sunt audita in domo domini cum aedificaretur | |
| (122vb) | Nota zu Act. 3,2. 1 | |
| 122vb | Actuum III° dicitur quod claudus ponebatur ad portam templi quae dicitur speciosa | |
| (122vb) | Nota zu 1. Cor. 12,4. 1 | |
| 122vb | Cor. 13 (recte: 1. Cor. 12,4) Divisiones gratiarum sunt quod autem gratiarum plenitudo fuerit in Maria | |
| (123r-v) | De fuga Ioseph et Mariae in Aegyptum . 1 | |
| 123r | Ubi notandum quod cum Ioseph posuisset beatam virginem cum filio super iumento et ipse in alio ascenderet et arriperet viam per montana | |
| (124ra-125vb) | Iacobus de Voragine
: Legenda aurea, cap. 1, Auszug. De utilitate adventus. 1 | |
| 124ra | Utilitas autem adventus a diversis sanctis diversimode assignatur | |
| (126ra-127va) | Sermo de apostolis. 1 | |
| 126ra | Ecce ego mitto vos sicut oves etc. (Matth. 10,16). Unde notare debetis quod serpens habet tres prudentias quas vos oportet habere | |
| (127va-128ra) | Sermo de apostolis. 1 | |
| 127va | Estote fortes in bello et pugnate cum antiquo serpente (Hebr. 11,34). Dominus haec verba dixit apostolis, nunc vero nobis christianis | |
| (128ra-b) | Sermo de martyribus (Vgl. Innsbruck, ULBT, Cod. 306, 92vb). 1 | |
| 128ra | Laverunt stolas suas (Apoc. 7,14). Triplex est lavacrum iustificationis regenerationis et redemptionis | |
| (128rb-129ra) | Sermo de martyribus. 1 | |
| 128rb | Beati qui nunc fletis quia ridebitis in regno caelorum (Luc. 6,21). Sed notandum quod triplex est fletus, primus in mundo | |
| (129ra-vb) | Sermo de martyribus. 1 | |
| 129ra | Beati pauperes spiritu quoniam ipsorum est regnum caelorum (Matth. 5,3). Nota quod hodie agitur sollemnitas istorum sanctorum unde debemus notare quare isti sancti | |
| (129vb-130va) | Sermo de martyribus. 1 | |
| 129vb | Gaudete et exultate quoniam merces vestra copiosa est in caelis (Matth. 5,12). Ista verba sunt filii Dei qui hortatur filios suos ad aeternam laetitiam | |
| (129Ir) | Sermo zu Ioh. 15,12 (Eingeschobenes Blatt. Schneyer 8,639, Nr. 52 zu München, BSB, Clm 7966). 1 | |
| 129Ir | Hoc est praeceptum meum ut diligatis invicem etc. (Ioh. 15,12). Haec verba tunc dicit Deus apostolis suis et aliis discipulis suis et modo dicit nobis et omnibus christianis | |
| (129Iv) | Leer. | |
| (130va-b) | Sermo de uno martyre. 1 | |
| 130va | Posuisti domine super caput eius coronam de lapide pretioso (Ps. 20,4). Ista verba scribit David propheta quae competunt huic sancto N. martiri in quibus duo notari (!) possumus |