Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=29616 
Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (ULBT), Cod. 938
IACOBUS DE VILLACO
Olim: II 4 C S. 2 bzw. II 1 C    Papier   IV, 134 Bl.    290×200   Entstehungsort unbestimmt (Blaubeuren?), 14. Jh.
Provenienz/Letztbesitzer: Letztbesitzer unbestimmt
Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der Handschriften der Universitäts- und Landesbibliothek Tirol in Innsbruck. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt. Addenda und Corrigenda zum gedruckten Register finden Sie hier.

 Volldigitalisat
 Wasserzeichen:  Metadaten  |  Vorschau Bilder  |  Einzelbilder: fol. 41, III, 1, 5, 42.
Wissenschaftliche Beschreibung: Kat. Innsbruck 9, 338-344 (online).
Lagen: IIIV (Vorsatzlage) + 4.V40 + (III)46 + 2.V66 + VI78 + 2.V98 + 3.VI134
Schrift:
Schriftraum: 205/220 × 145    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 32-36   
Schriftart: Textualis
An den Rändern vereinzelt Anmerkungen von verschiedenen Händen in kursiver Bastarda 15. Jh. VDS und Vorsatzlage in Bastarda 15. Jh.
Ausstattung: Rubriziert   Einfacher Dekor   

Einband: Blaubeuren (?)     15. Jh.     Gotisch     Schmucklos        


Am VDS Besitzvermerk 15. Jh. Conradus Seicz Muller (gleicher Besitzer wie Cod. 208 und von zwei Inkunabeln des Klarissenklosters Brixen, s. u.). Am HDS Schenkungsvermerk Istum librum accomodavit michi dominus Heinricus de Blawbeuren qui fuit pro tempore predicator novi hospicii. Darüber bzw. darunter von anderer Hand (rot): Niger liber est Soliloquiorum. A quo ego eum habeo pro Soliloquio s. Augustini. Späterer Besitzer unbestimmt, entweder (wie bei Cod. 208 vermutet) Stams oder möglicherweise das Klarissenkloster Brixen: Der Besitzer Conradus Seitz Muller, „capellanus ecclesiae Brixinensis“, gest. 1490 (s. u.), war auch der Besitzer zweier Inkunabeln des Klarissenklosters, Bernardinus Senensis: De contractibus et usuris. Straßburg, nicht nach 1474 (Copinger 2835, GW 3881, heute Johns Hopkins University in Baltimore, USA) und Margarita Davitica. Augsburg, Günther Zainer 1475–76 (Copinger 10754), hier mit Besitzvermerk 1476 Conradus Seicz. Am Vorsatzblatt der Inkunabel Copinger 2835, GW 3881 Todes- und Schenkungsvermerk mit Anführung von 14 von Seitz dem Kloster geschenkten Titeln, u. a. „Sermones Iacobi Carthusiensis de tempore“: Anno domini M CCCC XC° obiit venerabilis dominus Conradus Seicz Mulner (sic!) capellanus in summo ecclesie Brixinensis cuius testamentarii hunc librum dederunt ad monasterium sororum sancte Clare prope Brixinam cuius memoria habeatur. Item dederunt … (es folgen 14 Titel). Die Signatur 26 (s. bei E) könnte sich dann auf das Klarissenkloster beziehen. Zu der in alle Winde zerstreuten Bibliothek der Brixner Klarissen sowie zu den Besitzvermerken des Conradus Seitz Muller s. D. Mauss, Benedictus Füger und die Clarissen zu Runcada bei Brixen. Gutenberg-Jahrbuch (1994) 292–301. Entweder 1808 anlässlich der vorübergehenden Aufhebung des Klosters Stams oder eher auf unbekanntem Weg aus Brixen in die ULBT gelangt. Am VDS alte Signaturen der ULBT: II 5 C 19 (Tinte, gestrichen), II 4 C S. 2 und II 1 C (jeweils Bleistift).
Vorbesitzer 1: Stams, Zisterzienserstift (?)
Vorbesitzer 2: Letztbesitzer unbestimmt
Brixen, Klarissen (?)
Vorbesitzer 3: Letztbesitzer unbestimmt
Conradus Seicz Muller
Bearbeiter: Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (AP 2016, rev. 08-24, Projekt "Libri Stamsenses" 2023-2024 - "Kulturerbe digital"); Katalogbeschreibung: Walter Neuhauser (2015)

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Kat. Innsbruck 9", "Copinger", "GW", "Wattenbach, Schriftwesen", "Neuhauser, Scriptor", "Neuhauser, In libris", "Schneyer", "Schneyer "
alle Initien
(VDS) Signaturen, Besitzvermerk Conradus Seicz Muller und alphabetisches Register der Semones, geordnet nach den Namen der Heiligen.
(Ir-IIv) Alphabetisches Register nach Stichworten von A (amor) bis V (versus).
(IIIr-IVv) Leer.
(1ra) Anrufung Assit principio sancta Maria meo (Wattenbach, Schriftwesen 492. Vgl. Neuhauser, Scriptor 79, auch in Neuhauser, In libris 549).
(1ra-134rb) Iacobus de Villaco Sermones de tempore et de sanctis (Schneyer 3, 179). Mit zusätzlichen Sermones wie in der Handschrift München, BSB, Clm 3552 (anonym, wohl auch Iacobus de Villaco. Urspr. Stadtbibliothek Augsburg. Schneyer 7, 291, ohne Anführung von Expl.). Initien in Cod. 938 mit ausführlichen Einleitungsformeln durchwegs mit Schneyer 3 übereinstimmend, in Schneyer 7 meist leicht abweichend bzw. gegenüber Cod. 938 gekürzt.
   26
6va Tit.: Sermo secundus.
Dilectus Deo et hominibus cuius memoria in benedictione (Eccli. 45,1). Hoc scriptum est Ecclesiastici et potest convenienter predicari ad laudem beati Nicolai, nam ipse in hoc verbo commendatur a duobus ... — ... tantam potentiam habet vel ad mirabilia facienda vel ad homines iuvandum. Ideo rogemus.
11vb Tit.: Item in vigilia nativitatis Christi.
Descendet sicut pluvia in vellus (Ps. 71,6). Hoc verbum scriptum est in Psalmo et potest congrue praedicare de vigilia nativitatis Christi in quo verbo Christi incarnatio ... — ... quam magna multitudo dulcedinis tuae dominae quam abscondisti timentibus te. Rogemus dominum.
19vb Tit.: Sermo quartus de nativitate.
Evangelizo (Clm 3552: annuntio) vobis gaudium magnum (Luc. 2,10). Haec verba scripta sunt in Luca et possunt bene predicari de Christi nativitate ... — ... qui habet potestatem animam et corpus perdere et salvare. Rogemus ergo dominum.
21rb Vidimus gloriam eius, gloriam quasi unigeniti a patre et plenum gratia et veritate. Ita scribitur in Iohanne (1,14) et potest hoc verbum praedicari de nativitate Christi. Nam Christus in hoc verbo describitur dupliciter ... — ... petite et accipietis ut gaudium vestrum plenum sit etc.
29ra Tit.: De Innocentibus.
Innocentes recti adhaeserunt mihi. In Ps. (24,21). Hoc verbum potest praedicari de Innocentibus, ipsi vero in hoc verbo tripliciter commendantur ... — ... et cum istis Innocentibus in aeternum gaudebit.
31rb Tit.: De s. Matthia.
In fide et levitate ipsius sanctum fecit illum et elegit eum ex omni carne. Ita scribitur in Ecclesiastico (45,4) et potest hoc verbum praedicari de sancto Matthia quem Deus per gratiam suam elegit ad gloriam apostolatus ... — ... ut dominus ipsum eligeret in apostolum et amicum. Ro.
35vb Tit.: De annunitiatione Mariae.
Missus est Gabriel in civitatem Galileae. Ita scribitur in Luca (1,26) et notanda tria in hoc evangelio. Primum est quod Deus angelum ad virginem destinavit ... — ... spiritus tuus bonus deducet me in terram rectam. Rogemus.
37ra Tit.: Item
Ave gratia plena. Ita scribitur in evangelio hodierno secundum Lucam (1,28) et tanguntur duo in verbo proposito, primum est angeli salutantis benignitas ... — ... si quaesieritis eum in toto corde vestro invenietis eum etc.
38va Quam dulcia faucibus meis eloquia tua. Ita scribitur in Psalmo (118,103) et potest hoc verbum praedicari in annuntiatione beatae virginis quam angelus salutabat ... — ... de cuius plenitudine redundanda omnis virescit creatura. Rogemus.
39vb Tit.: In cena domini.
Vos debetis alter alterius lavare pedes. Istud verbum scribitur in Iohanne (13,14) et potest predicari convenienter de cena domini et possunt in hoc verbo tria notari scilicet admonitio Christi obligativa ... — ... ut humilitatem redemptoris sequeretur iuventus. Rogemus.
43vb Tit.: Item sermo.
Probet autem seipsum homo et sic de pane illo edat (1. Cor. 11,28). Iam prosecuti sumus de preparatione communionis devota nunc restat ... — ... et in progressu promovet et reficit inter [
47ra Surgite postquam sederitis qui manducatis pasca domini. Ita scribitur in Psalmo (126,2) et potest praedicari de passione Christi. In quo verbo duo tanguntur, primo passionis Christi utilitas ... — ... non prodest nasci nisi redimi profuisset etc.
52va Tit.: De passione.
Verba sapientium sicut stimuli … (Eccl. 2,11). Ita scriptum est in Ecclesiaste et potest hoc verbum praedicari de passione Christi. Describuntur autem in hoc verbo quattuor notabilia scilicet divinae doctrinae efficacia ... — ... pater in manus tuas commendo spiritum meum. Rogemus etc.
54ra Tit.: Paschae.
Nox illuminatio mea in deliciis meis. Verba haec scripta sunt in Psalmo (138,11) et describit propheta in hiis verbis gloriam istius noctis in qua Christus ab inferis resurrexit ... — ... debet corpus ei conformare per agilitatem. Quod nobis etc.
55rb Tit.: Paschae.
Christus resurgens ex mortuis iam non moritur. Ita scribitur in epistola ad Romanos (6,9) et potest hoc verbum praedicari ad gloriam resurrectionis dominicae. Nam duo in hoc verbo nominantur per quae Christus Iesus festo mirabiliter commendatur ... — ... quando clausis intravit ianuis ad discipulos suos. Rogemus.
61va Mihi autem absit gloriari nisi in morte domini nostri Iesu Christi. Ita scribitur ad Galatas (6,14) et possunt haec verba praedicari ad laudem sanctae crucis et insinuat apostolus duo ... — ... cum Christo ascendam in palmam et apprehendam fructus eius etc.
64rb Tit.: De ascensione.
Ascendisti in altum cepisti captivitatem. Hoc verbum scriptum est in Psalmo (67,19) in quo duo de ascensione domini nominantur, primo enim vocatur ascensionis Christi sublimitas ... — ... et angelos taliter ad laudem excitabat. Rogemus ergo Christum.
66rb Tit.: De spiritu sancto.
Spiritus domini replevit orbem terrarum. Sap. 1° (7). In verbis istis tangitur duplex processio sancti spiritus aeterna scilicet et temporalis ... — ... ut sic salutem consequantur aeternam qui nobis praesit.
68vb Spiritus domini ornavit caelos. Iob (26,13). In verbis hiis describitur spiritus sanctus quo ad tria videlicet quantum ad principium sue originis ... — ... qui creatoris sui dulcedinem gustat in ea semper morari desiderat. Rogemus.
87rb Tit.: De nativitate Mariae.
Sapientia aedificavit sibi domum. In proverbiis (9,1). Verbum istud potest convenienter praedicari de nativitate Mariae. Nam ipsa beata virgo describitur in istis verbis quadrupliciter ... — ... nam virtus in infirmitate perficitur hoc est in humilitate.
90vb Tit.: De s. Matthaeo.
Similitudo hominis in eis. Ita scribitur Eze. (1,5). Et potest hoc verbum praedicari ad honorem sancti Matthaei evangelista. Et possunt tria notari in hoc verbo de quibus sanctus Matthaeus potest merito commendari ... — ... ut coelesti gloria dignus fieret apud dominum. Rogemus.
96vb Vidi alterum angelum ascendentem ab ortu solis (Apoc. 7,2). Hoc verbum convenit beato Francisco, ipse enim per signum passionis Christo meruit specialiter simulari. Unde notandum quod beatus Franciscus quadruplici signo fuit signatus ... — ... quem dominus tam specialiter amavit et quem mirabiliter consignavit. Ergo rogemus.
111va Tit.: Kyrmes.
Mors ultra non erit neque luctus neque clamor … (Apoc. 21,4). Verbum hoc scriptum est in epistola festi dedicationis in Apo. et convenienter potest praedicari de festo dedicationis ... — ... vel noceant hominibus quantum vellent Dicit enim beatus Augustinus quod dominus subdidit angelos.
114rb Tit.: Philippi.
Si abiero et praeparavero vobis locum … Ita scribitur in evangelio hodierno secundum Iohannem (14,3) et legitur de istis beatis apostolis Iacobi et Philippi et promittit eis Christus duo ... — ... ad illud convivium mereamur feliciter pervenire. Rogemus.
123rb Tit.: Commemoratio Pauli.
Cum autem placuit ei qui me segregavit ex utero matris meae … Ita scribit apostolus ad Gal. (1,15). In quibus verbis describit quam misericorditer Deus ipsum vocavit ... — ... facite vobis de mammona iniquitatis.
133va Tit.: Iohannis decollatio.
Volo ut protinus des mihi in disco caput Iohannis Baptistae. Ita scribitur in Marco (6,25) et potest hoc verbum praedicari in festo decollationis Iohannis Baptistae et notantur duo in hoc verbo, primum est puellae crudelitas ... — ... fuit etiam Iohannes magnae patientiae sicut patet in evangelio hodierno. Rogemus. Explicit.
(22vb) Iohannes Contractus Sermo de s. Stephano (Schneyer 3, Nr. 92).
   1
22vb Tit.: Elegerunt Stephanum plenum fidei. Sic scriptum est in Actis apostolorum (Act. 6,5) in quibus beatus Stephanus commendatur a tribus videlicet ab officii utilitate
domine accipe spiritum meum. Rogemus ergo dominum.
(46v) Exemplum von anderer Hand (wie Bl. 1rb und 37r).
   1
46v Scribitur de passione domini figura. Erat quidam rex Sarracenorum nomine Valerius Maximus qui habuit duos reges subtus se. Illi invicem litigaverunt ita quod unus alterum et populum suum maxime damnificavit ... — ... ut dimittant inimicis suis sive ut sequantur Christi exempla.
(134vb) Notiz de s. Antonio eremita. Federproben.
   1
134vb Sanctus Antonius habet potestatem in animalibus quia leones venerunt post mortem eremitae Pauli beati et fecerunt unam foveam ... — ... item incendium ignis inferni quod patiebatur ante exitum suum quod daemones (?) omnes ipsum implorantes facit eos decurrere quoniam [