|
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=30683 |
Heiligenkreuz, Zisterzienserstift, Cod. 193
FLORUS LUGDUNENSIS. PS. AMALARIUS METTENSIS. EXCERPTA
Pergament I, 116 Bl. 275×185 Heiligenkreuz, 3. Viertel 12. Jh.
Literatur zur Handschrift: Gsell 1891, 168 (online).
alle Initien
Weitere Literatur zur Handschrift (Anzahl: 2)
| Ausstattung: Illuminiert Rubriziert Rankeninitiale(n) |
"Gsell 1891", "PL", "CALMA"
alle Initien
| (1r-26r) | Florus Lugdunensis
  : Opusculum de expositione missae (PL 119, 15–72; ed. P. Duc, Etude sur l’‟Expositio Missae‟ de Florus de Lyon suivie d’une édition critique du texte. Thèse de doctorat présentée à la Faculté de Théologie de Lyon. Belley 1937, 87–156. CALMA 3, 366, Nr. 28). Von dem in der PL gebotenen Text teilweise abweichend. Der vorliegende Text mit Ausnahme der Überschrift und der Initialmajuskel zu Beginn des zweiten Kapitels ohne jede weitere Text- oder Kapitelunterteilung. 1 |
| 1r | Tit. auf Iv: In nomine domini incipit libellus in opusculum de tractacione actionis missarum sanctorum patrum Cypriani, Ambrosii, Augustini, Ieronimi. Gregorii, Fulgentii, Severiani, Vigilii, Bede, Viti. Opusculum de actione missarum quod subter annexum continetur collectum quam maxime in ordinem digestum... - ...missa fidelium fit post confessionem et participationem eorundem sacramentorum. |
| (26r-28r) | Kapitel kanonistischer Rechtssammlungen (Pseudo-Isidor bis Gratian) zur Eucharistie und zur Ehe (Initia canonum a primaevis collectionibus usque ad Decretum Gratiani I. A-G. Repertorio di M. Fornasari [Monumenta Italiae Ecclesiastica. Subsidia]. Roma 1972 [mehr nicht erschienen]; H. Fuhrmann, die pseudisidorischen Dekretalen in kirchenrechtlichen Sammlungen bis zum Dekret Gratians, in: H. Fuhrmann,Einfluß und Verbreitung der pseudoisidorischen Fälschungen. Von ihrem Auftauchen bis in die neuere Zeit. Dritter Teil: Texte, Untersuchungen, Übersichten [Schriften der Monumenta Germaniae historica 24, III]. Stuttgart 1974, 769-1049). zu den bei Fornasari und Fuhrmann verzeichneten Canones wird auf die Angabe der Editionsbelege verzichtet, zu den dort nicht verzeichneten wird auf die PL (zumeist das Dekret Burchards) und das Decretum Gratiani verwiesen. 19 |
| 26r | Vestimenta vero ecclesiastica quibus deo ministratur... - ...et corruere eos faciat ad ima. (Fuhrmann 1002, Nr. 451) |
| 26r | De his requisitis qui ob causam frigidae naturae se dicunt non posse invicem operam carnis dantes commisceri... - ...et paenitentia peracta priora cogantur recipere conubinia (!). (Fornasari D/569) |
| 26r | Aliter enim legitimum a patribus accepimus et sanctis apostolis eorumque successoribus, traditum invenimus enim sit coniugium... - ...ea quoque deserere praesumptionem fieri nulli dubium est. (vgl. Fornasari A/594; Fuhrmann 794, Nr. 19) |
| 26r | In sacramentorum quoque oblationibus quae inter missarum sollemnia domino offeruntur... - ...sic potior est ceteris ita potius excoli et venerari debet. (Fuhrmann 864, Nr. 182) |
| 26rv | Alexander Eucharisti successor dixit: Non debet enim ut accepimus a patribus et ratio ipsa docet in calice domini... - ...sed quantas celebrari in uno conveniat altari praecipimus. (Fuhrmann 888, mit Verweis auf Nr. 182) |
| 26v | Panes quos deo offertis aut a vobismet ipsis... - ...sit timor domini vobiscum et cum diligentia cuncta facite. (vgl. Theodulfus Aurelianensis, Capitula ad presbyteros parochiae suae V [PL 105, 193]) |
| 26v | Maluit autem dominus corporis et sanguinis sui sacramenta... - ...ne tali oblatione caput membris seiunctum esse significetur. (Martin Gerbert, Monumenta veteris liturgiae alemannicae. Pars altera. St. Blasien 1779, 291) |
| 26v | Cum omne crimen atque peccatum oblatis deo sacrificiis deleatur quod de cetero pro delictorum expiatione domino dabitur... - ...legitimae paenitentiae satisfactione correctus ad gradus sui officii redeat quod amisit. (Fornasari C/1298 und C/12981) |
| 27r | Cottidie eucharistiae communionem percipere nec laudo nec vitupero... - ...sed haec de illo dico quem mortalia peccata non gravant. (Fornasari C/956) |
| 27r | Dixerit quispiam non cottidie accipiendam eucharistiam... - ...voluntatem in ore cuiusque sapiebat. (Fornasari D/1453) |
| 27r | Visum praeterea nobis est ut in omnibus missarum pro defunctorum spiritibus... - ...ab una eis exhibeatur pia matre communi. (DC De cons. D. 1 c. 72) |
| 27v | Non solum humanae fragilitati consulitur sed etiam sacris mysteriorum dei... - ...si quis haec temerare praesumpserit excommunicationis sententiam sustinebit. (Burchardus 3, 70 [PL 140, 688]) |
| 27v | Vestimenta vero ecclesiastica quibus deo ministratur... - ...et corruere eos faciat ad ima. (Fuhrmann 1002, Nr. 451) |
| 27v | Cognoscat sapientia vestra fratres carissimi quia in hac sacra apostolica sede... - ...in praecipitium quod absit ruat. (Fornasari C/574; Fuhrmann 806, Nr. 47) |
| 27v | De vasis sane sacris ita gerendum est: Altaris palla cathedra candelabrum... - ...palla in alia pelvi laventur in alia vela. (Fornasari D/1122; Fuhrmann 826, mit Verweis auf Nr. 349) |
| 28r | Certe tanta in altari holocausta offerantur quanta populo sufficere debeant... - ...aeterna custodienda sunt sacramenta. (Fornasari C/219; Fuhrmann 802, mit Verweis auf Nr. 349) |
| 28r | Aliter enim legitimum a patribus accepimus et sanctis apostolis eorumque successoribus, traditum invenimus enim sit coniugium... - ...ea quoque deserere praesumptionem fieri nulli dubium est. (Vgl. Fornasari A/594; Fuhrmann 794, Nr. 16) |
| 28r | De his requisitis qui ob causam frigidae naturae se dicunt non posse invicem operam carnis dantes conmisceri... - ...et paenitentia peracta priora cogantur recipere conubinia (!). (Fornasari D/569) |
| 28r | Ut sacramenta altaris non nisi a ieiunis hominibus celebrentur... - ...si illi qui faciunt iam pransi inveniuntur. (DG De cons. D 1 c. 49) |
| (28v-114r) | : Liber officialis (Amalari episcopi opera liturgica omnia edita a Ioanne Michaele Hanssens SJ. Tom. I-II (Studi e testi 138-139). Città del Vaticano 1948). Retractatio III (Lib. I-III). 4 |
| 28v | In antiquis libris missalium et lectionarii reperitur scriptum: Hebdomada V ante natale domini. Totidem lectiones habentur in lectionario... (Entspricht Liber officialis III 10, Hanssens II 374) |
| 28v | Tit.: Incipit liber tercius. Signorum usus a veteri testamento sumptus est. Scriptum est in libro Numerorum: Locutus est dominus ad Moysen dicens: Tac tibi duas tubas argenteas... - ...eo die curam animae in perpetuum victurae agere curet. (Enstpricht Liber officialis III 1, Hanssens II 257; Explicit ) |
| 57v | Tit.: incipit ordo de lectionibus. Sex lectiones ab antiquis Romanis graece et latine legebantur, qui mos hodie apud Constantinopolim servatur propter II causas...... (Entspricht Liber officialis II 1, Hanssens II 197) |
| 98r | Tit.: Incipit liber tercius. Signorum usus a veteri testamento sumptus est. Scriptum est enim in libro Numerorum... - ...eo die curam animae in perpetuum victurae agere curet. (Incipit entspricht Liber officialis III 1, Hanssens II 257; Explicit entspricht Ps. Alcuinus, De divinis officiis, cap. 40 [PL 101, 1247]) |
| (114r-116v) | Verschiedene Kapitel aus Rechtssammlungen und zur Liturgie. 15 |
| 114r | Tit.: De ieiunio IIIIor temporum. Quadraginta duae generationes Christi sunt secundum Matthaeum, tot enim hebdomadae inveniuntur in a prima sabbati primi mensis usque ad quartam sabbatum decimi mensis... - ...quae consecratio habet finem in ipsa nativitate domini et aliquando in tertia hebdomada finitur propter anticipationem dierum natalis domini, et haec ex Romano libello. . |
| 114r | Tit.: De observantia trium dierum. Tres isti dies observandi sunt per omnia idus octava kal. aprilis et ille dies lunis observandus est... - ...exeunte decembri ille dies lunis observandus est, quia omnes venae plenae sunt. |
| 114v | Tit.: De ypanti domini. Sergius papa praecepit litanias fieri in festivitate sanctae Mariae. Hac die ingressus pontifex in sacrarium induit se... - ...dehinc inchoat schola introitum Suscepimus deus. Gloria in excelsis deo non cantatur si infra LXX evenerit. |
| 114v | Tit.: Die die palmarum. Hodie praeparatur quoddam portatorium, in quo intromittitur sanctum evangelium, quod intellegitur Christus... - ...in passione domini salutatio dicatur id est Dominus vobiscum dominica tantum die. |
| 114v | Tit.: De feria V cene domini. Ab hac nocte usque ad sabbatum sanctum non dicitur Deus in adiutorium meum more soluto neque gloria patri in psalmis neque in responsoriis... - ...iam vero circa noctem nudantur altaria et sic permanent usque ad sabbatum sanctum. |
| 115r | Tit.: De feria VIa. In parasceve ideo non cantatur missa, quia ipse dominus, id est Christus, se ipsum obtulit hostiam deo patri. Ipso die hora V deportatur lumen...sanctificatur vinum non consecratum per sanctificatum panem. Tunc communicant omnes cum silentio.... |
| 115r | Tit.: De sabbato sancto. In sabbato sancto portentur ab sacerdote et illuminentur lampades VII. Deinde facit diaconus crucem in cereo et illuminat illum de novo igne... - ...postquam communicaverint diaconus dicit: Ite missa est. Hoc sabbatum sanctum secundum Augustinum et alii doctores non hanc vesperam (sic !). |
| 115v | Tit.: De illusione nocturna. Sicut ait beatus Gregorius, illusio quae per somnium solet accidere, aliquando ex crapula, aliquando ex naturae superfluitate vel infirmitate, aliquando ex cogitatione descendit. Et quae ex naturae superfluitate vel infirmitate evenerit... - ...se subtrahat divinis sacramentis et prius per aquam abluat sordes corporis et per paenitentiam vulnus cordis. . |
| 115v | Tit.: Item de nocturna pollutione. Cum vero ita nascitur illusio, ut animus turpibus phantasiis mulierum non foedetur non est peccatum, ut enim in collationibus patrum quidam ait: ingenitus humor ut propria replet receptacula suis necesse est ut meatibus egeratur.... |
| 115v | Tit.: Ex concilio Aurelianensi de his qui non bene custodierint corpus et sanguinem domini nostri. Qui non bene custodierunt sacrificium et mus et aliud aliquid animal comedit illud XL dies paeniteant... - ...conglutinatum vero VII dies qui mersit paeniteat. (Burchardus, Decretum V 51 [PL 140, 762]) |
| 116r | Tit. auf 115v.: Ex decretis Pii pape expiatio pro negligentia. Si ceciderit sacrificium de manibus offerentis terratenus ubi non inveniatur... - ...et cinis ut supra recondatur, et sacerdos XX dies paeniteat. (Burchardus, Decretum V 52 (PL 140, 762) |
| 116r | Tit.: De eo si aliquid de calice sacri sanguinis stillaverit. Si vero aliquid per negligentiam stillaverit super terram, linguabitur tabula radetur, si non fuerit tabula... - ...et aqua ablutionis sumatur et iuxta altare recondatur. (Burchardus, Decretum V 47 [Pl 140, 761]) |
| 116r | Tit.: Item de eo quo supra. Perfundens aliquid de calice super altare quando aufertur linteamen VII diebus paeniteat. Quod si abundantius VII superpositionibus.... (vgl. PL 138, 978A) |
| 116r | Tit.: De absolutione animarum. Animae defunctorum IIII modis solvuntur: aut oblationibus scerdotum, aut precibus sanctorum, aut carorum eleemosynis, aut ieiunio cognatorum.... (Fornasari A/712) |
| 116v | Tit. auf 116rv: Ex dictis apostoli Ieronimi Augustini Gregorii. De decimatione. Dicit dominus in evangelio: Omnem decimationem vestram distribuite. Ipse per prophetam loquitur: Inferte omnem decimationem in horreum meum... - ...qui ergo sibi aut praemium comparari aut peccatorum suorum indulgentiam desiderat promereri, reddat decimas iam et de novem partibus studeat eleemosynam dare.... (Defensor Locogiacensis: Liber scintillarum 29, 1-17 [CC 117, 116-118. CPL 1302]) |