Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=31264 
Stams, Zisterzienserkloster, Cod. 29
THEOLOGISCHE SAMMELHANDSCHRIFT
Pergament   III, 108, III* Bl.   175×125   Frankreich (?), 13. Jh.
Handschrift aus 4 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-27) 13. Jh.; 2  (28-39); 3  (40-86); 4  (87-108)
 Volldigitalisat



Literatur zur Handschrift (Anzahl: 2)

Lagen: (II-1)(III) (= Vorsatzblätter, im Zuge der Restaurierung eingefügt) + 3.IV24 + (III-3)27 + 128 + 5.V79 + (V-3)86 + (V+1)97 + (V+1)108 + (II-1)(III*)(= Nachsatzblätter, im Zuge der Restaurierung eingefügt)
Gegenblatt zu Blatt III als VDS. Gegenblatt zu Blatt 26 fehlt, Doppelblatt in Lagenmitte nach Blatt 26 herausgeschnitten, nach Blatt 27 ein Blatt eingebunden. Gegenblatt zu Blatt 80, 81 und 82 fehlt. Blatt 96 (Blatt 96r-v Text von anderer Hand) zwischen Blatt 95 und 97 eingefügtes Einzelblatt, Falz zwischen Blatt Blatt 87 und 88. Blatt 103 (Blatt 103r-v Text von anderer Hand) zwischen Blatt 102 und Blatt 104 eingefügtes Einzelblatt, Falz zwischen Blatt 101 und Blatt 102. Gegenblatt zu Blatt I* als HDS
Pergament von unterschiedlicher Stärke, Ränder grob beschnitten

Teil 11-27   Pergament   13. Jh.
Kustoden am Ende der Lage in römischen Zahlen (I-II)
Schrift:
(1-27) Schriftraum: 140 × 95/105    Zeilenzahl: 32-33   
Schriftart: Textualis – Marginalien
Schriftraum von Tintenlinien begrenzt, Zirkelstiche, Tintenlinierung
Buchstabenschäfte der ersten Zeile nach oben hin verlängert
Blatt 1r möglicherweise von anderer Hand als Hauptschreiber; Blatt 25r (unten)-27v Textualis, von mehreren Händen
Marginalien von unterschiedlichen Händen, Ordnungshilfe (Hinweiszeichen/Hervorhebungen)
Ausstattung: Rubriziert   
Blatt 1v-22v teilweise dreizeilige rote Initialmajuskeln
Teil 228-39   Pergament   
Blatt 28 Einzelblatt, Vorsatzblatt für Teil 2
Schrift:
(28-39) Schriftraum: 135 × 95/100    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 35   
Schriftart: Textualis
Schriftraum und Spalten von Tintenlinien begrenzt, Zirkelstiche, teilweise Tintenlinierung, Notizen am Rand von gleicher Hand
Blatt 28r Notula, von anderer Hand; Blatt 28v leer; Nachträge von anderer Hand
Ausstattung:
29r-39v nicht rubriziert, einzelne Satzmajuskeln sehr einfach dekoriert (Tinte, schwarz)
Teil 340-86   Pergament   
Kustoden am Lagenanfang in römischen Zahlen (I-V)
Schrift:
(40-86) Schriftraum: 122/125 × 80    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 24   
Schriftart: Textualis
Schriftraum und Spalten von Tintenlinien begrenzt, Zirkelstiche, Tintenlinierung
Blatt 86r-v Tintenlinien, leer
Ausstattung: Rubriziert   
40r-72v (bzw. 85v) teilweise dreizeilige rote Initialmajuskeln mit Repräsentanten, vereinzelt mit einfacher Verzierung, teilweise rote Überschriften
Teil 487-108   Pergament   
Schrift:
(87-108) Schriftraum: 122 × 80/85    Zeilenzahl: 22-24   
Schriftart: Textualis formata (Textura)
Schriftraum und Spalten von Tintenlinien begrenzt, Text allerdings nicht in Spalten geschrieben, Zirkelstiche, Tintenlinierung
Blatt 96 und Blatt 103 Notula, von anderer Hand
Ausstattung: Rubriziert   
Blatt 87r-108v rote Initialmajuskeln, rote Paragraphzeichen vor Zeilenbeginn am Rand, rote Auszeichnungsstriche am Zeilenbeginn, rote Überschriften (marginal bzw. interlinear)

Einband:      Kopert
Einband restauriert
Biegsames Leder mit Pergamentfütterung (laut Grebenc Pergament aus dem 11. Jahrhundert, Breviarium, Assumptio B.M.V., jetzt nicht mehr ersichtlich, da im Zuge der Restaurierung Gegenblätter zu Vor- bzw. Nachsatzblatt als VDS und HDS angebracht)
Koperteinband, Klappe von hinten nach vorne geführt, Lederband am VD und HD als Verschluss
bei Restaurierung Reste des ursprünglichen Einbands auf neuen angebracht
VD und HD: an Rändern des ursprünglichen Ledereinbands Einstichspuren (ursprünglich Einbandränder umstochen), jetzt auf ergänztem Einband angebracht, auch bei diesem Ränder mit roten Faden umstochen
VD: Naht mit rotem Faden in Mitte VD (ursprünglicher Einband); Aufschrift/ursprünglich Titelschild?: Sermones diversi (weitere Aufschrift nicht mehr lesbar; vgl. Grebenc)
VDS restauriert, leer, Loch mit durchgezogenem Lederband
HD: länger und Lasche nach vorne geführt, Loch mit durchgezogenem Lederband
Ursprüngliches Titelschildchen am Rücken sowie weißer Pergamentrücken mit Aufschrift (vgl. Grebenc) nicht mehr vorhanden


Im Entlehnverzeichnis ULB Tirol, Cod. 271 eventuell als Sermones verzeichnet. In der Bücherliste von 1341 Stams, Cod. 28 eventuell als Sermones diversi verzeichnet. Im Lebersorg-Katalog: nicht verzeichnet. Im Übergabekatalog ULB Tirol, Cod. 1001, Blatt 8 als Opuscula spiritualia et comment. in Evangelia (vgl. 1r Bleistiftsignatur Opuscula spiritualia …)
Bearbeitung und Digitalisierung: Universitäts- und Landesbibliothek Tirol, Projekt Libri Stamsenses 2023-2024 - Kulturerbe digital.
Vorläufige Beschreibung: Sophia Watschinger, August 2024; Inhalt: HMML
alle Initien
(1) Exemplum. HMML 1091969.
   1
1 Homo quidam dives et honorabilis habebat hircum fortem... - ...sancta maria.
(1) Exempla quinque. HMML 1054668.
   1
1 Diabolus tres fert... - ...et feriant.
(1) Exemplum. HMML 1026279.
   1
1 Bernhardus videns quendam canonicum... - ...et sic salvatus est.
(1) Exemplum.
   1
1 Sicut nullum proficit in vulnere medicamentum si in eo adhuc ferrum sit, ita nisi sicut illius cujus adhuc ...
(1) Exemplum. HMML 1168835.
   1
1 Quidam sapiens et literatus oravit ad dominum ut ostenderet... - ...viso eo illa evanuit.
(1) Exemplum. HMML 1168168.
   1
1 Quidam defuncto et in feretro posito... - ...tunica contexta per te.
(1) De septem cameris iustorum] [pars. HMML 1152180.
   1
1 Prima camera est sancte vite novitas [[ Anima sic repleta transducitur ad [[...
(1) De septem cameris.
   1
1 Prima camera est sanctae vitae novitas ; secunda felix societas ; tertia Christi fraternitas...
(1v-5) Sermo de die iudicii. HMML 1128085.
   2
1 Noluit Dominus dare indutias sepelienti patrem suum ; nullus ergo quaerat differre converti. Si ostenduntur tibi X marcae... - ...donec dicatur viro justo : Dimitte me, aurora est, id est jam non est opus luctamine. Finitur misteria et incipit glossa.
1v Noluit dominus dare indutias sepelienti patrem suum... - ...invidia contra nos.
(5-6) Sermo de gaudiis electorum. HMML 1143164.
   1
5 Parasti in dulcedine tua pauperi deus [Ps. 67, 11]... Bone erunt epule quarum cocus est dominus... - ...quid faciet sponse.
(6-10) Sermo de Passione Domini Nostri Iesu Christi. HMML 1050140.
   1
6 Decolatavit me sol [Cant. 1, 5,]... In eclipsi solis videntur omnia discolorata... - ...sed ipsi semper deteriores fiunt.
(10-10v) Sermo de virginibus. HMML 1096555.
   1
10 In capite aureola in ore canticum... - ...unde in libro sapientie [6, 20] incorruptio facit esse proximum deo.
(10v-11v) Sermo de matrimonio. HMML 1128631.
   1
10v Non est dictum ubi es? sed adam ubi es?... - ...pauper est.
(11v-12) Sermo de clericis. HMML 1045910.
   1
11v Custos ecclesie christi traditio est... - ...arbores vero stantes insicco fructificant ita pauperes.
(12-21v) Themata sermonum. HMML 1154438.
   1
12 Principes qui honeste volunt in curia regis... - ...fortius suscitabis.
(21v-22v) Sermo de poenis aeternalibus. HMML 1189910.
   1
21v Si pater frater vel alius amicus tuus vadit... - ...nisi tibi prius te conciliatus sit.
(22-27v) Themata sermonum. HMML 1162102.
   1
22 Quedam anime non tanquam sponse... - ...tanquam in regis esus.
(25) Allegorization. HMML 1091968.
   1
25 Homo quidam dives et honorabilis habebat hircum fortem... - ...in miseriis humiliantur.
(29-30v) Sermo in dominicis in Septuagesima necnon in tempore Quadragesimae. HMML 1193779.
   1
29 Simile est regnum celorum homini patrifamilias [Matth. 20, 1]... Vinea est quelibet anima fidelis... - ...quem fructum nobis det facere qui cum patre et spiritu sancto.
(29r-39v) De vinea patris familias.
   1
29r Simile est regnum coelorum homini patrifamilias qui exiit... Scilicet vinea est qua anima fidelis, de qua dicit Ysa... [i. e. "Simile est regnum coelorum homini patrifamilias qui exiit... Scilicet vinea est quasi anima fidelis, de qua dicit Ysa..."]... - ...Rogemus ergo ut filia nostra anima nostra a diabolo et ipsius temptatione valeat liberari et in regnum aeternum collocari...
(30v-31v) Sermo in dominicis in Septuagesima necnon in tempore Quadragesimae. HMML 1077286.
   1
30v Fac tibi archam de lignis levigatis [Gen. 6, 14]... Hec verba dixit deus ad noe. Noe interpretatur requies... - ...qui afferunt fructum centesimum.
(31v-34) Sermo in dominicis in Septuagesima necnon in tempore Quadragesimae. HMML 1029134.
   1
31v Cecus sedebat secus viam [Luc. 18, 35]... Dicitur in primo libro Regum quod samuel linticulam olei [1 Sam. 10, 1]... - ...fides tua salvum fecit. Quod nobis concedat, etc.
(34-37v) Sermo in dominicis in Septuagesima necnon in tempore Quadragesimae. HMML 1063176.
   1
34 Ductus est ihesum in desertum [Matth. 4, 1]... Dicitur in apocalypsi: Date sunt mulieri ale due [Rev. 12, 14]... - ...in hoc quadragesimo percipere mereamur remissionem nostre iniquitatis ipso... qui est honor et gloria, etc.
(37v-39v) Sermo in dominicis in Septuagesima necnon in tempore Quadragesimae. HMML 1068021.
   1
37v Egressus ihesus secessit in partes tyri [Matth. 15, 21]... Dicitur in primo regum egressus est israel obviam philistiim... - ...valeat liberari et in regno eterno collocari, etc.
(40-67v) Glossulae in evangelia Lucae et Johannis. HMML 1017214.
   1
40 Appropinquans ihesus ierosolimis [Matth. 21, 1]... ad visionem superne pacis... - ...tanto inipsis pendere mitia vite sequentis pensat.
(67v-72) Vita sancti Erasmi episcopi et martyris. HMML 1096409.
   1
67v In antiochia facta est persecutio christianorum... - ...et cum illis celos penetravit quarto nonarum iuniarum regnanate domino ihesu christo cui est honor et gloria in secula seculorum. Amen.
(72-85v) Libellus de dictis quattuor ancillarum beatae Elizabeth, landgraviae Thuringiae. HMML 1085760.
   1
72 Guota virgo religiosa que esset circiter annorum quinque... - ...aliqua de multis fecimus conscribi.
(87-106) Adam of Aldenbach [13 c.] (?)Summula de summa Raimundi de Pennaforte [fragmentum]. HMML 1103045.
   1
87 In summis festis ad missam dicitur una [[ crimina plebis [[...