Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=31358 
Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (ULBT), Cod. 672
TRACTATUS DE LEGIBUS ET PRAECEPTIS
Olim: II 3 E 8 S. 2.    Papier   I, 367 Bl.   195×160   Entstehungsort unbestimmt, 17. Jh.
Provenienz/Letztbesitzer: Stams, Zisterzienserstift (?)
Handschrift aus 3 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-95) 17. Jh.; 2  (96-205[206]) 17. Jh.; 3  (206[207]-366[367]) 17. Jh.
Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der Handschriften der Universitäts- und Landesbibliothek Tirol in Innsbruck. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt. Addenda und Corrigenda zum gedruckten Register finden Sie hier.

 Volldigitalisat
Wissenschaftliche Beschreibung: Kat. Innsbruck 7, 418-421 (online).
Trotz der inhaltlichen Zusammengehörigkeit und des gleichen Wasserzeichens aufgrund der getrennten Foliierung und stärkeren Verschmutzung des ersten Blattes eines jeden Teiles getrennt beschrieben.

Teil 11-95   Papier   17. Jh.
Gegenblatt zum Vorsatzblatt als Spiegel am VD aufgeklebt, zu Bl. 93 herausgeschnitten (ohne Textverlust).
Schrift:
(1-95) Schriftraum: 150/165 × 110/130    Zeilenzahl: 21-29   
Schriftart: Antiquakursive
Von zwei Händen: 1) Bl. 1r-52r, Z. 10; 2) Bl. 52r, Z. 11-95v
Teil 296-205[206]   Papier   17. Jh.
Bl. 96-128 ältere zeitgenössische Foliierung in arabischen Ziffern beginnend mit Zahl 1. Zahl 136 doppelt.
Schrift:
(96-205[206]) Schriftraum: 160 × 120/130    Zeilenzahl: 17-19   
Schriftart: Antiquakursive
Teil 3206[207]-366[367]   Papier   17. Jh.
Stellenweise fleckiges Papier, besonders Bl. 305v-306r. Bl. 206-334 ältere zeitgenössische Foliierung in arabischen Ziffern beginnend mit 1. Zahlen 32 und 85 in dieser Foliierung doppelt. Bl. 253 der neuzeitlichen Foliierung in der älteren ungezählt. Schreibung der Zahl 77 (Bl. 284 der neuzeitlichen Foliierung) nicht ausgeführt, jedoch mitgezählt (auf 76 folgt nach einem leeren Blatt 78). Letztes Blatt der letzten Lage als Spiegel am HD aufgeklebt.
Schrift:
(206[207]-366[367]) Schriftraum: 165/170 × 80    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 19-26   
Schriftart: Antiquakursive

Einband: 18. Jh.     Neuzeitlicher Gebrauchseinband     Schmucklos        
Raues weißes Schafsleder über Pappe. Leder besonders am Rücken und HD abgenützt sowie äußere untere Ecke am HD abgerissen. Zwei blaue Stoffbänder (unteres am HD fehlt). Rücken: drei Doppelbünde (fast freiliegend), oben Reste eines Titelschildchens [...] L[e]gib[us] [...] Ius [...]o[...]cum, unten Spuren einer alten schwarzen Signatur P (?). Kapitale mit rotem und beigen Garn umstochen. Metallsignakel (rot, grün, blau, gold). Spiegel des VD und HD je ein leeres Papierblatt, am VD darunter Reste einer Schrift erkennbar (Abklatsch?).


Aufgrund der schwarzen Signatur im untersten Feld des Rückens ist Stams als Letztbesitzer zu vermuten, in den Stamser Katalogen (Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 1001) sowie in Anton Roschmanns "Katalog der vorzüglicheren Manuscripten im Kloster Stams" (Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 1001, Anhang) jedoch nicht nachweisbar. Wenn aus Stams, dann 1808 anlässlich der vorübergehenden Aufhebung des Klosters der ULBT übergeben. Am Spiegel des VD alte radierte Signatur der ULBT II [...] E [...].
Vorbesitzer: Stams, Zisterzienserstift (?) , bis 1808
Bearbeitung: Universitäts- und Landesbibliothek Tirol; Katalogbeschreibung: Petra Ausserlechner 2011
Digitalisierung und Dateneingabe: Universitäts- und Landesbibliothek Tirol: Projekt Libri Stamsenses 2023-2024 - Kulturerbe digital
Wasserzeichen: Maria Stieglecker (ÖAW)

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Kat. Innsbruck 7", "Friedberg II"
alle Initien
Tractatus de legibus et praeceptis. Der Traktat, bestehend aus drei Teilen, wurde wie in Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 674 (Tractatus de sacramentis, de legibus, de iustitia et iure) und Cod. 685 (Tyrocinium psalmodiae, für diesen Traktat ist Stams als Entstehungsort belegt) vermutlich für Unterrichtszwecke im Kloster Stams verfasst.
Teil 1
(Ir-Iv) Leer.
(1r-95v) Tractatus de legibus et praeceptis.
   10
1r Tit.: Prooemium.
In theologia necessario tractandae sunt leges spectato eius obiecto quod est Deus nam Deus
3r Tit.: De lege in communi etc.
Quaeritur primo quid nomen legis significetur quod non pertinet huc illa significatio qua lex per synecdochen significat totam aliquam disciplinam seu doctrinam seu religionem habentem certam legem
20r Tit.: De lege æterna naturali et Jure gentium.
Quæritur Io quotuplex et quid sit lex æterna
28r Tit.: De lege positiva humana in communi et civili.
Quæritur Io an fuerit præter legem naturalem aliquæ lex necessaria
50r Tit.: De Lege Ecclesiastica.
Conclusio Ia esse in Ecclesia potestatem gubernativam et legislativam quæ sit a Deo ut auctore gratiæ de fide est
65r Tit.: De varietatibus et proprietatibus legis humanæ.
Conclusio 1. Lex humana varie potest dividi 13 celebriores tamen divisiones pro foro conscientiæ sunt advertendæ praeter eam quæ est
80v Tit.: De consuetudine.
Conclusio 1 3plex in gratia consuetudo expendi debet una qua lex constituitur id est quæ instar legis obligat, alia
85r Tit.: De privilegys.
Conclusio 1: Privilegium est quasi lex privata in alicuius favorem inconcessa c. privilegio dist. 3. Tractatus ideo de privilegiis in materia de legibus quam sæpe derogant ipsi legi
92r Tit.: De lege divina veteri.
Conclusio 1 lex divina dicitur quæ a Deo per Moysen tanquam præconem promulgantem in monte Synai erat datura populo Ismerelitico (!), vide rei narratæ seriem in libro Exodi,
94r Tit.: De lege divina nova.
Conclusio 1a lex divina nova seu evangelica est quæ successit veteri seu
(95v) Leer.
Teil 2
(96r-365ra) Expositio Decretalium Gregorii IX., I.33–43 und II.1–20 (Am Rand u. a. Anfangszitate einzelner Kapitel der entsprechenden Titel der Dekretalen, Ed. dieser Stellen: CIC, ed. Friedberg II 195–340.).
(96r-205r) Liber primus Decretalium Gregorii IX.
   11
96r Tit.: De maioritate et obedientia. Titulus 33 libri primi Decretalium.
Utrum in clesti paradiso diversi sint ordines potestates dominationes principatus angeli et archangeli ... — ... servari obtinet per hunc textum et in dic. § 1 (?).
100r Tit.: Titulus 34. De treuga et pace etc. libri primi Decretalium.
Continua omnis ratio huius tituli ad præcedentes desumi poterit ex Can. discordantes
103v Tit.: Titulus 35 libri primi Decretalium de pactis.
Si titulorum seriem spectemus ita continuatur hic titulus ad præcedentem, pax ex pacto oritur
126v Tit.: Titulus 36 lib. I. Decretalium de transactionibus.
Cum transactio sit pacti species et si enim teste [Spatium] in lege 1 item eodem; pacta ex variis causis, celebretur (wohl celebrentur) præcipua tamen fiunt donandi et transigendi causa ut
127v Tit.: Titulus 37 libri primi Decretalium de postulando.
Postulare inquit iuris consultus in lege 1 item eodem; est desiderium suum vel amici sui apud eum
131v Tit.: Titulus 37 (!) libri primi Decretalium de procuratoribus.
Cum non minor sit procuratorum quam advocatorum usus in foro et per quam maxime necessarius ut qui rebus suis ipsi superesse (gestrichen: m) vel nolunt vel non possunt
135r Tit.: Titulus 39 de syndico etc.
Multa esse officia in ecclesia Dei cum et sine beneficio experientia constat et docent s. s. Canones ut in superioribus titulis audivimus. Cum beneficio sunt archidiaconi archiprespyteri
136r Tit.: Titulus 40 de his quæ vi metusve causa fiunt.
In integrum restitutio ad præparationem iudiciorum pertinet. Prætor non actiones amissas restituit et solent ab his qui in iudicium vocantur peti restitutiones igitur iusto ordine priusquam de iudiciis ipsis tractetur de
169v Tit.: Titulus 41 de in integrum restitutione.
Dictum est super tit. primo ad rubricam inter causas restitutionis et minorennem ætatem esse et
190v Tit.: Titulus 42 de alienatione iudicii mutandi causa facta.
Proconsul hoc edicto id agit ne cuius deterior causa fiat alieno facto nam si quis alienando rem cuius
192v Tit.: Titulus 43 et ultimus lib. I. Decretalium de arbitris.
Arbitri hoc loco dicuntur qui ex conventione partium sumuntur ad dirimendam litem
(205v) Leer.
Teil 3
(206ra-365ra) Liber secundus Decretalium Gregorii IX.
   20
206r Tit.: Liber 2us Decretalium titulus 1 de iudiciis.
Magna mater, speculum iustitiæ, cui præsens dies perpetuo sacer est, patrocinio suo apud iudiciorum omnium præsidem filium suum unigenitum ... — ... adeo ut non admittatur in contrarium iusta pro hac nisi in directo 6 notoria Parin. dict. q. 63. n. 136 et aliquod seqq.
248v Tit.: Titulus 2dus de foro competenti.
Forum ambiguum habet significationem. Ostio usu hic in summa hoc loco significat locum iudicii in quo reus invitus conveniri potest
259v Tit.: Titulus 3ius de libelli oblatione.
Sequitur de libelli oblatione quæ inter iudicii præparatoria recte numeratur priusquam per litis contestationem ac per iudicium oferendus (!) est et
261v Tit.: Titulus 4us de mutuis petitionibus.
Mutua petitio sive actio non nisi nominis sono differre videtur autem reconventione reconventio namque facit ut sit mutua petitio
263v Tit.: Titulus 5us de litis contestatione.
Litis contestatio perpetua actionem vel ult. cod.
267v Tit.: Titulus 6tus ut lite non contestata non procedatur ad testium receptionem vel ad definitivam sententiam.
Iudicium a lite contestata incipit Si proprie loqui velimus
274r Tit.: De iuramento calumniae.
Regulariter post litis contestationem immediata iuratur de calumnia vel 2. cod. de iuram. propter calumniam dando id eo recto ordine
279v Tit.: Titulus 8us. De dilationibus.
Sequitur de dilationibus quæ tam actori quam reo variis ex causis tribuuntur lite non contestata est calumnia iuramento præstito
285r Tit.: De feriis.
Cæterum (!) hodie in Europa diem integrum naturalem qui a medio noctis usque ad alterius noctis medium numeratur in festorum observatione
287r Tit.: Titulus 10us. De ordine cognitionis.
Sit non raro ut cum causa non iudicio iam agitatur varia quæ cognitiones incidant possessiones cum petitorio
291v Tit.: Titulus 11. de plus petitionibus.
Inter qq. incidentes numerari possunt illa quibus agitur de plus petitionibus ideo
293v Tit.: Titulus 12 de causa possessionis et proprietatis.
Pertinet ad ordinem cognitionis et causa possessionis et proprietatis accidit non ut vel ab eodem vel a diversis litigantibus in eodem iudicio de possessione et de proprietate
305r Tit.: De restitutione spoliatorum.
Titulus propinquus fuit generalis de omnibus interdictis hoc titulo specialiter et exacte tractatur de interdicto unde
317v Tit.: Titulus 14us de dolo et contumacia.
Etsi spoliatus ante omnia restituendus est aliquando tamen dolo et contumacia adversarii restitutionem
325r Tit.: Titulus 15. de eo qui mittitur in possessionem causa rei servandae.
Hoc titulo agitur in spe de missione in possessionem bonorum quæ duo decreta continet primum et 2dm
329r Tit.: Titulus 16. ut lite pendente nihil innovetur.
Sententia huius tituli est lite pendente omnia in integro manere debere donec lis videatur, puta possessorem non esse privandum
333r Tit.: Titulus 17. de sequestratione possessionis et fructuum.
Pendente lite solet aliquando peti
336v Tit.: Titulus 18. de confessis.
De his quæ pertinent ad iudicium acceptum bene ordinandum ut et de modis quibus contumaces coercentur hactenus
342r Tit.: Titulus 19. de probationibus.
Probationum tanta in foro necessitas est utilitasque ut titulus
352v Tit.: De festibus et attestationibus.
Testes olim dicebantur superstites eoque super causæ iam ante actæ statu proferebantur
(284r-284v) Leer.
(365rb-366vb) Leer.