31359 AT4000-673

Permalink: https://manuscripta.at/?ID=31359

Wissenschaftliche Beschreibung: Kat. Innsbruck 7, 422-431 (online).

Teil 1	VDS, I-V   Papier
Teil 2	VI, 1-128, HDS   Pergament und Papier   Stams (?), 1. Hälfte 14. Jh.
	Erstes Blatt der ersten beschriebenen Lage ungezählt.
	Schrift:
	Schriftart: Textualis Schriftraum und Zeilenzahl stark variierend. Fünf Schreiber.
	Ausstattung: Rubriziert

Hs. enthält 1 Fragment

Fälze	Pergament und Papier   13. Jh.
	Schrift:
	Schriftart: Textualis formata (Textura)
	Ausstattung: Rubriziert

Einband: Stams     14. Jh. (?)      Gotisch     Schmucklos

Bl. 1r Inhaltsnotiz von der Hand Anton Roschmanns Sermones. Im Roschmann-Katalog von 1739 (Innsbruck, TLMF, Dip. 1089/VI) und im Stamser Übergabekatalog (Innsbruck, ULBT, Cod. 1001) eingetragen unter der Signatur R 18. 1808 anlässlich der vorübergehenden Aufhebung des Klosters Stams der ULB Tirol übergeben. Vorbesitzer: Stams, Zisterzienserstift , bis 1808, R 18

Addenda/Corrigenda zum gedruckten Katalogband:
Im gedruckten Katalog Bl. 84 u.ö. Aldobrandinus de Cavalcantibus, nach Schneyer 1, 223 jeweils recte "de Toscanella". (AP 07.2024)
(34r-41v) Die beiden Sermones de passione stimmen nahezu vollständig mit den zwei im gedruckten Katalog angeführten Sermones in Stams, Stiftsbibliothek, Cod. 11 überein, eine direkte Abhängigkeit ist wahrscheinlich (Autopsie S. Watschinger 07.2024). Blattangaben im gedruckten Katalog bei der Parallelüberlieferung infolge einer Neufoliierung von Cod. 11 nicht mehr korrekt (s. unten bei Inhalt). Der Sermo auf Bl. 36v nunmehr nachgewiesen (Iacobus de Voragine, s. unten bei Inhalt). Im Incipit auf Bl. 36v statt "ad scriptum" recte "ad se ipsum". Eingehefteter Streifen nicht Bl. 39r-41v, sondern nach Bl. 41. Der erhaltene Text entspricht dem Explizit des im gedruckten Katalog angegebenen Sermo des Iacobus de Voragine. - Frdl. Hinweise S. Watschinger 07.2024

---

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

(1r-15v)	Ps.-Albertus Magnus: Sermones de eucharistia (Ed.: Borgnet, Alberti Magni Opera XIII 669–797. – Schneyer 5, 608–612). Auch Thomas de Aquino zugeschrieben.
(15v)	Notabile de corpore Christi.    1
15v	Sicut enim panis tria facit scilicet confortat faciat vitam conservat. Sic panis sacramenti animam fidelem confortat
(15v-19v)	Ps.-Albertus Magnus: Sermones de eucharistia (Ed.: Borgnet, Alberti Magni Opera XIII 669–797. – Schneyer 5, 608–612.). Auch Thomas de Aquino zugeschrieben.
(20r-v)	Notizen zur Eucharistie.    3
20r	Nota quod sicut Dei filius est essentialiter in omnibus rebus ita dedit filio ut corpus eius sacramentaliter esse possit in pluribus locis
20r	Nota quod vere manducando corpus Christi non illud in nobis scilicet nos in illo convertimur
20v	O quantum donum quam mirificum bonum quia numquam celebrantur divina mysteria nisi ibi concurrant duo virtuosa opera
(21r)	Zwei Sermones de eucharistia (?).    2
21r	Probet autem seipsum homo (1. Cor. 11,28). In verbis praemissis duo possunt notari circa eucharistiae sumptionem scilicet sumptionis dignitas sumptionis qualitas
21v	Nolite sanctum dare canibus id est peccatoribus (Matth. 7,6) unde debemus notare inter ceteros homines quinque genera hominum qui filium Dei inhonorant
(22v)	Exempel (Hostienwunder). Verwandlung der Hostie in einen Baum mit Blumen und Bienen, Allegorie für Tugenden.    1
22v	Quaedam domina vidit in missa quando corpus domini elavabatur arborem pulcherrimam floribus
(22v)	Exempel (Hostienwunder) (Tubach 1969 Nr. 4050). Verwandlung der Hostie in ein Kind (Christuskind?), um einen Einsiedler seine Zweifel an der Konsekration zu nehmen.    1
22v	Erat quidam solitarius simplex in fide et erat idiota. Iste credebat non esse naturaliter corpus Christi et quod sumeremus panem in altari
(23v-24r)	Notiz über das Priesteramt.    1
23v	Nota quod sacerdotes dicuntur angeli veritatem plus quam angeli loquendo et hoc in tribus. Primo in consecratione corporis Christi
(24v-26v)	Sermo in Fer. 5. in cena dni (Schneyer 8, 794, Nr. 134).
(27r-29r)	Sermo de eucharistia (?).    1
27r	Comedite amici et bibite et inebriamini carissimi (Cant. 5,1). Verba proposita secundum spiritualem intellectum competunt hodiernae festivitati. In quibus Deus non invitat ad recipiendum corpus suum
(29v-33v)	Leer (nur Rahmung).
(34r-36v)	Sermo de passione (Parallelüberlieferung: Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 384, Bl. 77r. Stams, Stiftsbibliothek, Cod. 11, Bl. 177rb-178rb).    1
34r	Filius regis mortuus est (2. Reg. 18,20). Salvator noster plura beneficia contulit hodie humano generi quam contulit alio tempore
(36v-38v)	Iacobus de Voragine OP : Sermo in dnca 2. in passione dni (Schneyer 3, 243, Nr. 276. Parallelüberlieferung: Stams, Stiftsbibliothek, Cod. 11, Bl. 179ra-179vb).    1
36v	Si exaltatus fuero (Ioh. 12,32) ad Iesum Christum per suam passionem omnia traxit ad se ipsum scilicet caelestia terrestria infernalia
(41'r)	Iacobus de Voragine OP : Sermo quadragesimalis. Fer. 6. in parasceve, unvollständig (Schneyer 3, 244, Nr. 283. Vollständiger Sermo auch enthalten in Stams, Stiftsbibliothek, Cod. 11, entsprechendes Explizit auf Bl. 184va). Nur Explizit erhalten.
(42ra-b)	Sermo de animabus.    1
42ra	Requiem aeternam dona iis domine in apocryphis Esdrae libro tertio (recte: 4,9). Nota quod omnia quae fiunt pro animabus in purgatorio a fidelibus prosunt. Candelae enim accenduntur ad laudem Dei
(42rb-47rb)	Iacobus de Voragine OP : Sermones quadragesimales: Dnca 2. in Quadrages., Sabb. - Dnca 3. in Quadrages., fer. 3. - Dnca 3. in Quadrages., fer. 6 (Schneyer 3, 238–244).
(47rb-49va)	Lucas de Bitonto OM: Sermo Dnca 4. in Quadrages., Sabb. (Schneyer 4, 68, Nr. 258).
(49va-60v)	Sermones de tempore.    6
49va	Accepit Iesus panes (Marc. 8,6). Nota quod quinque sunt genera hominum qui non possunt panem comedere scilicet infirmi
50ra	Tit.: De passione. O vos omnes qui transitis (Lam. 1,12). Taceat discipulus cum loquitur magister. Ecce verbis et operibus praedicat hodie dominus et ignitum eloquium eius est
51va	Recordare domine quod steterim in cruce (Ier. 18,20) unde Bernardus. Quomodo stetisti et quare. Quomodo locutus es et quare
53r	Tit.: De passione domini sermo. Filius regis mortus est (2. Reg. 18,20). Scriptum est dictum de Absolon filio regis damnorum de Ierusalem in quo quidam verbo duo notari possent scilicet domini nostri Iesu Christi dignitas et mortis suae poenalitas
56r	Ascendam ad palmam et apprehendam fructum (Cant. 7,9). Palma aliquando manus extensa aliquando arbor aliquando ictus palmae
59r	Videte regem Salomonem cum corona (Cant. 3,11). Videte eum quam triste spectaculum pietate matris suam ipsius animam pertransivit ergo gloria id est acutissimus dolor
(58v)	Aldobrandinus de Cavalcantibus OP : Sermo in ascensione dni (Schneyer 1, 194, Nr. 595). Gestrichen.    1
58v	Hic Iesus qui assumptus a vobis in caelum (Act. 1,11). Ascensio domini nostri Iesu Christi quam hodie recolit ecclesia et est immirabilis venerabilis et
(61r-66r)	Leer (nur Rahmung).
(66v)	Apokalypse 10,1-7.    1
66v	Tit.: Vidi angelum fortem descendentem de caelo amictum nube
(67r-79r)	Sermones de dedicatione ecclesiae.    2
76v	Ecce tabernaculum Dei (Apoc. 21,3). Caelestium perscrutator secretorum beatus Iohannes de sancta ecclesia in spiritum tria vidit
77v	Ecce vir nomine Zachaeus (Luc. 19,2). In isto evangelio agitur de sanctificatione hospitis quam ad conversionem Zachaei et agitur de sanctificatione hospitii quam ad templi dedicationem
(67r-76v)	Leo OCist: Sermo de dedicatione ecclesiae (Schneyer 4, 40, Nr. 367).
(79r-95r)	Sermones de epistolis de tempore (Advent bis Fastenzeit).    10
79r	Hora est iam nos de somno surgere (Rom. 13,11). Quia regi nostro advenienti est debite occurrendum ideo eius praeco tripliciter nos alloquitur in epistola hodierna
80v	Abiciamus opera tenebrarum (Rom. 13,12). Sponsa eius quando debet assistere coram sponso debet facere principaliter tria. Primo debet extrahere maculas vitiorum
81v	Hora est iam nos de somno surgere (Rom. 13,11). Sicut enim homines parant se ad aliquem saecularem dominum bene recipiendo ita debemus nos praeparare ad congrue recipiendum salvatorem
83v	Deus autem spei repleat vos omni gaudio (Rom. 15,13). Deus est dives in omnibus et liberalissimus
85r	Nolite ante tempus iudicare (1. Cor. 4,5). Quia intus mundo omnia sunt permixta etc. quam ad conversationem quia boni et mali invicem conversantur
85v	Gaudete in domino (Phil. 4,4). Quia secundum sapientis sententiam bonum est simpliciter causa gaudii ideo de die dominicae nativitatis tamquam de bono perfacto gaudere debemus
87r	Apparuit gratia salvatoris nostri Dei (Tit. 2,11). Hodiernae festivitatis sollemnitas quam de salvatoris nostri nativitate celebramus et est magnae iocunditatis
88v	At ubi venit plenitudo temporis (Gal. 4,4). Quia Deus sua sapientia definit omnia ideo ab aeterno fuit praefinitum a Deo patre quando filium mitteret
89v	Ecce puer meus exaltabitur et elevabitur etc. Is. 3o (recte: 52,13). Salvatoris nostri benignitas innotuit nobis in eius nativitate per signa humilitatis
92r	Libenter gloriabor in infirmitatibus meis (2. Cor. 12,9). Licet enim secundam sententiam sapientis passionibus de se non mereamur neque demereamur tamen quam voluntate acceptantur
(82r)	Sermo Dnca 2. adv. (Schneyer 8, 541, Nr. 3).
(84r)	Aldobrandinus de Tuscanella OP : Sermo Dnca 3. adv. (Schneyer 1, 223, Nr. 7).    1
84r	Sic nos existimet homo (1. Cor. 4,1). Magni domini in servitoribus suis requirunt duo principaliter
(86r)	Aldobrandinus de Tuscanella OP : Sermo in vigilia nativ. dni (Schneyer 1, 224, Nr. 18).
(88r)	Aldobrandinus de Tuscanella OP : Sermo In nativ. dni (Schneyer 1, 224, Nr. 22).
(90v)	Aldobrandinus de Tuscanella OP : Sermo Dnca 2. post epiph. dni (Schneyer 1, 262, Nr. 504).
(91r)	Sermo Dnca in Septuagesima (Schneyer 8, 542, Nr. 18).
(93r)	Sermo in Quinquagesima (Schneyer 8, 542, Nr. 21).
(95v)	Sermo de congregatione.    1
95v	Congregate universum Israel in Masphat ut orem pro iis dominum. Verba ultimo dicta sancti Samuelis prophetae 1. Sam. VIIo (5). In quibus verbis ostendit quod volentes aliquid a domino obtinere debent simul congregari
(96r-107v)	Sermones de evangeliis de tempore.    3
96r	Modicum et non videbitis me (Ioh. 16,16). Hic nota quod dominus fecit corporaliter discipulis tunc suis. Hoc cottidie nobis adhuc facit spiritualiter quoniam subtrahit iis praesentiam suam (Dnca 3. post pascha)
103r	Si quis diligit me sermonem meum servabit (Ioh. 14,23). Pius et misericors dominus sciens infirmitatem humanam praevidit infirmitati nostrae medicina sanitatis id est dono fortitudinis (Dnca pentecostes et de spiritu sancto)
106r	Tit.: Sermo de decima. Gratias tibi ago quia non sum sicut ceteri hominum (Luc. 18,11). Iste pharisaeus licet oculum habuerit ad gratiarum actionem non tamen ad humilitatem
(96v)	Sermo in cinere (Schneyer 8, 413, Nr. 16).    1
96v	Cum ieiunatis nolite fieri sicut hypocritae (Matth. 6,16). In evangelio isto tria nos dominus facere docet. Primo ut ieiunemus
(99v)	Aldobrandinus de Tuscanella OP : Sermo in litaniis maioribus et minoribus (Schneyer 1, 228, Nr. 84).
(104r)	Sermo in festo s. trinitatis (Schneyer 8, 646, Nr. 45).
(107v)	Leer.
(108r)	Sermo de decima.    1
108r	Inferte omnem decimam in horreum meum ut sit cibus in domo mea et probate dicit Deus propheta (Malach. 3,10). Hic nota de hoc quod dicit decimas. Nota quattuor. Primo unde decimae initium habuerunt
(109r)	Sermo in cinere (Schneyer 9, 383, Nr. 63).
(110r)	Sermo de oratione.    1
110r	Multum enim valet deprecatio iusti assidua (Iac. 5,16). Haec enim sanctissima oratio commendatur a sanctis super alias orationes triplici de causa
(111r)	Sermo de oratione.    1
111r	Beati qui audiunt verbum (Luc. 11,28). Notandum quod verbum domini multas habet virtutes. Prima virtus est quod hominem confortat sicut enim bonus cibus
(111v)	Sermo de peccato.    1
111v	Quasi a facie colubri fuge peccatum (Eccli. 21,2). Sapientissimus rex Salomon monet nos ut peccatum summo opere fugiamus. Quare autem peccatum sit fugiendum ostendit ex suo multiplici documento
(112r)	Semo de elemosina.    1
112r	Date et dabitur (Luc. 6,38). Ista sunt verba domini in Luc. 5 hortatur nos ad faciendam et dandam elemosinam qui dicit Date transitoria ut accipiatis aeterna
(113r)	Sermo de paenitentia.    1
113r	Paeniteamini et baptizetur unusquisque (Act. 3,19). Hic nota quod quidam paenitent et non convertuntur quidam convertuntur et non paenitent quidam non paenitent neque convertuntur
(114r)	Sermo de confessione.    1
114r	Confitemini alterutrum peccata vestra (Iac. 5,16). In praesenti epistola admodum sagacis medici unum nobis infirmis proponit scilicet purgationem evacuativam
(114v)	Aldobrandinus de Tuscanella OP : Sermo Dnca 5. post pascha (Schneyer 1, 228, Nr. 83).
(116r)	Sermo de confessione.    1
116r	Ut confessores in audiendis confessoribus effugiant quantum ad se et sibi confitentes perditionis laqueos animarum. Primo attendere debent quam auctorem habeant
(118v)	Sermo de paenitentia.    1
118v	Quaerite dominum dum inveniri potest etc. Glossa Ieremiae (Is. 55,6). Moneo vos (gestrichen: ego) populares ego propheta et contestor dum estis in corpore et locus est paenitentiae. Quaerite fide eum
(119r)	Sermo de peccatore.    1
119r	Cum pater dicit Heu heu vindicabor de (gestrichen: m[]is, darber: hostibus) meis. Et quomodo dicit filius quia peccator propter sua peccata neque mihi neque tibi sit sed dividatur
(120r)	De septem donis spiritus sancti.    1
120r	Septem dona spiritus sancti antidotum animae spiritus timoris peccatum expellit et est initium sapientiae
(120r)	De septem virtutibus.    1
120r	Septem virtutes sanitas animae paupertas spiritus id est vera humilitas omne bonum inducit et custodit quae est mater et custos initium et consummatio omnium virtutum
(120v)	Sermo de septem beatitudinibus (Schneyer 8, 554, Nr. 31).    1
120v	Beati pauperes spiritu (Matth. 5,3). Pauperem efficiunt quattuor. Cognitio sui et contemptus sui neminem spernere omnes honorare
(121r)	Nota de praedicatione.    1
121r	Nota quod in praedicatione debet esse scientiae veritas
(121ra, 121va)	Septem vitia.    1
121ra	Septem vitia morbus animae superbia amore propriae excellentiae
(121rb)	Anleitung zum Halten einer Predigt (Hauréau I 297 und Hauréau, Initia App. I 129. Hamesse Nr. 10546).    1
121rb	Cum sermonem vis facere ad populum invoca primum gratiam spiritus sancti
(121vb)	Leer.
(122r)	Quaestiones zu den sieben Todsünden.    2
122r	Revolutis libris sacrae scripturae diutius cogitando inveni octoginta et unum esse genera peccatorum mortalium
122v	Commessatio. Primum est quod sit in doctrina religionis. Ebrietas si veniat in consuetudine. Secundum quod nulli prodest et obest alieni (!)
(123r)	De peccatis vitandis.    1
123r	Peccata vitanda sunt novem de causis. Io propter illud quod intra nos est scilicet anima
(123v)	Inquisitiones synodales.    1
123v	Primo quaeras de fide. Secundo de rebus ecclesiae. Tertio de errore matrimonii
(123v)	De triplici defectu hominis (vgl. Bloomfield Nr. 3355).    1
123v	Nota quod homo habet triplicem defectum ex causa primi paenitentis scilicet infirmitatem ignorantiam et malitiam. Ante casum erat homo factus ad imaginem Dei
(123v)	De duobus foris.    1
123v	Nota quod duo sunt fora hominis et Dei. Forum hominis est duplex materiale et spirituale
(124r)	Sermo in dnca 1. in Quadrages.    4
124r	Ecce nunc tempus acceptabile (2. Cor. 6,2). Ubi inducit nos ad correctionem 3a ratione. Primo ratione brevitatis quia ecce nunc quasi dicit Videte temporis brevitatem
124r	Nota quod sex sunt quae oportet Deus operare in quolibet homine qui debet salvus fieri
124r	Propter frigus id est peccatum piger arare noluit
124r	Mane id est in iuventute semina semen tuum
(124v)	Vier Notizen.    4
124v	Sunt autem quinque causae quare accidunt corporales infirmitates. Primum est ut meritum ut meritum (!) augeatur
124v	Septem sunt quae convertunt peccatorem. Pudor ut publicanus qui nolebat oculos ad caelum levare (Luc. 18,13), timor ut
124v	Quattuor sunt genera hominum Deum quaerentium. Alii quaerunt eum mane qui in pueritia ei servire volunt
124v	Quattuor modis impeditur oratio ne a Deo exaudiatur
(125r)	Tractatus de anima.    1
124v	Tit.: Quomodo per caritatem itur ad dominum. Habet anima quandam propriam naturam omnibus his mundanae molis elementis excellentiorem
(126v)	Tractatus de nomine rationis.    1
126v	Ratio est quidam animi merus visum mentis acuens. Veraque a falsis distinguens. Redeat ergo ad se mens rationalis
(127r)	Ps.-Augustinus (?): De spiritu et anima, L. I, Ende cap. 14, Exzerpt.    1
127r	Mira societas carnis et animae sive vitae et limi terrae. Sicut enim scriptum est fecit Deus hominem de limo terrae (Gen. 2,7)
(Fälze)	Fragment aus einem Psalterium. Erhalten: Ps. 123,1-2; 124,3-4.