Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=32031 
Laibach/Ljubljana, Narodna in univerzitetna knijžnica (NUK), Ms 18
EVANGLIUM MATTHAEI. COMMENTARIUS IN MATTHAEUM. WALAFRIDUS STRABO. PS. BEDA VENERABILIS. ISIDORUS HISPALENSIS
Pergament   164 Bl.   257×173   Sticna (Seitz), 2. Hälfte 12. Jh. (?)
 Volldigitalisat
Literatur zur Handschrift: Kos 33–34. – Golob 1996, 25, 67, 68, 74 (zum Schreiber), 187, Nr. 18 und passim.P. Wind, Reiner Handschriften des 12. Jahrhunderts in Bibliotheken anderer Klöster und Stifte. Zeitschrift des historischen Vereins für Steiermark 89/90 (1998/99) 31-56, erwähnt die Hs. S. 34.
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Rankeninitiale(n)   
"Kos", "Golob 1996", "RB", "PL", "CC", "CPPM", "CPL"
alle Initien
(1r) Zwei Verse.
(1r-6rb) Pars commentarii in Matthaeum (RB 9947).
   2
1r Tit. radiert: Incipiunt[ — Nomen libri evangelium graece bonum nuntium latine... Liber generationis. Evangelium septem modis dicitur: Principaliter quod primum bonum, scilicet incarnationem Christi nuntiat, secundum quod eum baptizatum ut nostrum sacrificaret baptisma monstrat...
3vb Hebraei voluminibus suis a principio nomen imponunt... — ...hunc vero esse Christum probat evangelista quoniam hic est est qui patriarcharum et regum stirpe progenitus de virgine mirabiliter editus, sicut eisdem ante fuerat promissus. (Vgl. RB 118274.)
(6vab) Prologus in Matthaeum (RB 590).
   1
6va Matthaeus sicut in ordine primus ponitur, ita evangelium primus scripsit in Iudaea, cuius vocatio ad deum ex publicanis actibus fuit, duorum in generatione Christi principia praesumens... — ...nobis enim hoc in studio argumenti fuit et fidem factae rei tradere et operantis dei intelligentiam diligenter esse dipositionem quaerentibus non tacere. Explicit prologus.
(6vb-7rb) Capitula evangelii secundum Matthaeum (RB 11016).
   1
6vb Cap. I. Nativitas Iesu Christi. Magi muneribus veniunt... — ...XXXI Petro dicitur quod quod tertio pullorum cantu abnegaturus eum esset... sepultura et resurrectio eius itemque mandata et doctrina eius de baptismo. Expliciunt capitula.
(7va-9vb) Matthaeus, 1,1-7,29.
   1
7va Tit.: Initium evangelii secundum Matheum. — ...non sicut scribae eorum et pharisaei. Explicit hystoria libri sequentis.
(10v-21r) Walafridus Strabo In Matthaeum (PL 114, 850 D–862 A. RB 8326 [nennt die Hs.]).
   1
10v Tit.: Incipit explanatio sancti ac venerabilis Bedę presbyteri super genealogiam Christi. — Moyses sanctus vir librum creationis caeli et terrae divina fultus auctoritate conscripsit... — ...qui autem in praeceptis meis perseveraverit usque in finem, hic salvus erit. Per eum qui vivit et regnat deus per infinita saecula saeculorum. Amen.
(21r-21v) De sensu quadruplici Sacrae Scripturae (CC 119A, 24–25, Z. 776–811). Unter Verwendung von Beda Venerabilis: De tabernaculo, lib. I.
(22r-163va) Ps. Beda VenerabilisIn Matthaeum (PL 92, 9 A–132 A. RB 1678 [nennt die Hs.]; CPPM II A 2033).
Derselbe Einschnitt nach Mt 13,52 zwischen Lib. II und III ursprünglich auch in München, BSB, Clm 3741, 53v; vgl. dazu A. E. Schönbach, Über einige Evangelienkommentare des Mittelalters. Sitzungsberichte der philosophisch-historischen Classe der kaiserlichen Akademie der Wissenschaften (Wien) 146,4 1903] 1–176, besonders S. 33. — Der Kommentar von CPPM II A 2033 mit Verweis auf Schönbach als Auszug des Matthaeus-Kommentars des Hrabanus Maurus bezeichnet. Der Kommentar von J. F. Kelly, A Catalogue of Early Medieval Hiberno-Latin Biblical Commentaries (II). Traditio 45 (1989/1990) 394–434, zum Kommentar vgl. S. 412, Nr. 82, unter Verweis auf R. E. McNally, The Three Holy Kings in Early Irish Latin Writing, in: Kyriakon. Festschrift Johannes Quasten. Ed. by P. Granfield and J. F. Jungmann 2. Münster 1970, 667–690, besonders 676 f. jedoch als insulares Werk aus dem ausgehenden 8. Jh. angesehen.
   1
22r Tit. auf 21v: Incipit explanatio libri primi venerabilis Bede presbyteri super Matheum.
(22r-54r) Lib. I.
   1
22r Mos etenim est scripturarum ex initio disputationis volumini nomen imponere...
(54va-57rb) Mt 8,1-13,52.
   1
54v Tit. auf 54r: Incipit hystoria libri secundi.
(57v-89r) Lib. II. Der Kommentar bis Mt 13,52 reichend.
   1
57v Tit.: Incipit liber secundus. — Expl. mit Kommentar zu Mt 13,52 (PL 92, 70 A): ...illa (!) in sancta ecclesia doctus est praedicator est qui et nova scit proferre de suavitate regni et vetusta dicere de terrore supplicii ut vel poenae terreant quos praemia non invitant. Explicit liber secundus.
(89ra-93vb) Mt 13,53-22,46.
   1
89ra Tit.: Incipit hystoria libri III.
(94r-124r) Lib. III, der Kommentar bereits mit Mt 13,53 einsetzend.
   1
94r Tit. auf 93vb: Incipit liber III. — Et factum est cum consummasset Iesus parabolas istas usque sapientia haec et virtutes. Hoc differt inter synagogam que congregatio et ecclesiam quae convocatio interpretatur...
(124ra-127vb) Mt 23,1-28,20.
   1
124ra Tit.: Incipit hystoria libri IIII.
(128r-163va) Lib. IV.
   1
128r Expl.: ...ad possessionem futurae hereditatis erudiendo provehit. Explicit liber IIIIus venerabilis Bede presbyteri super Matheum.
(163va-164ra) Isidorus Hispalensis De differentiis rerum seu Differentiae theologicae vel spiritales, Exzerpte (CPL 1202).
(163va-164ra) Differentiae XXXIII, Nr. 123–129, Auszug (PL 83, 89 B–90 C).
   1
163va Tit.: Quę differentia sit inter legem et evangelium. — Inter legem et evangelium hoc interest quod in lege littera est in evangelio gratia... — ...temperavit legis austeritatem et amplificavit sibi gentilem populum.
(164ra) De duobus paradisis = Differentiae XII, 32–35, Auszug (PL 83, 75 A-C).
   1
164ra Duo paradisi sunt, unus terrenus, ibi primorum hominum vita corporaliter extitit, alter caelestis... — ...in peccatis peperit me mater mea. Bendicamus deo.
(164rb-164v) Federproben.