Permalink: https://manuscripta.at/?ID=33923 |
Ausstattung: Illuminiert Rubriziert Rankeninitiale(n) Fleuronnéeinitiale(n) Figürlicher Buchschmuck Miniatur(en) Federzeichnung(en) Goldverwendung | |
(3v) Miniatur, dreiviertelseitig: Darstellung der Welt mit Christus als Umfassungsfigur und mit Windpersonifikationen. – (4r, 4v, 6r, 9r) 9 Medaillons mit Köpfen biblischer Figuren sowie Gottvaters in Gestalt Christi zu Beginn des ersten bis vierten und des sechsten Weltalters bzw. mit drei christologischen Szenen; (9r) außerdem Darstellung des knienden Mönchs Gerardus. – (3r, 9v, 10r) Ganzseitige Schemata in Federzeichnung (in Rot, der Text rot und schwarz): Bäume der Laster und Tugenden, Zusammenstellung von Tugenden und Lastern unter Arkaden. – Zahlreiche Fleuronnéeinitialen zum Beginn des Compendiums und zu den Kapiteln der Historia Scholastica.Die Fleuronnéeinitialen stammen von einem Baumgartenberger Florator (Hranitzky 1989), der Deckfarbenschmuck von einem Illuminator, der einem der Buchmaler des Seitenstettener Missales, ehemals Seitenstetten, Benediktinerstift, Cod. 14, heute New York, The Morgan Library & Museum, M. 855 nahesteht. Dieses könnte in Salzburg illuminiert worden sein und wird ca. 1260-1264 datiert. – Ikonographisch eng verwandt sind u. a. Wien, ÖNB, Cod. 378 (aus Heiligenkreuz) und Cod. 364 (aus Klosterneuburg), des Weiteren Lyon, Bibliothèque municipale, Ms 445 (vermutlich aus dem Augustiner Chorherrenstift St. Florian – siehe. Hranitzky 2020, 162) und München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 2660 (aus Aldersbach; s. Hernad 2000, 77-78, Nr. 121). Zum bewussten Ausstattungstypus des Compendiums siehe Hranitzky 2020. |
Einband: Baumgartenberg oder Linz 18. Jh. unbestimmt Streicheisenlinien Blindstempel |
(1r) | Baumgartenberger Ordnungszahlen. 18. Jh. |
(1v) | Urbarfragment von Baumgartenberg (Ed. Schiffmann 1899). 3 |
1v | Tit.: (Oberer Seitenrand) Sordibus imbutus nescit detergere sordes / Fallere qui didicit fallere semper amat. |
1v | Tit.: LIBER. S[AN]C[T]E. MARIE. IN. PO/vMGARTENBERGE. [Baumgartenberg, OÖ] |
1v | Isti sunt redditus pertinentes ad curiam lapidum ... |
(2r) | Verse zu Confessio. 1 |
2r | Tit.: Versus de confessione (Oberer Rand, rechts) Sit discreta frequens humilis sit et integra nuda ... Quantum quale locus persona scientia sexus ... — ... Eventus causa per utrumque coactio parva. |
(2r) | Exzerpte. 1 | :
2r | (2ra) Beatus Bernhardus super illud Osculetur me osculo oris sui. Confundor in memetipso et vix contineo lacrimas |
(2v) | leer. |
(3r) | Baum der Laster. Schema. 1 |
3r | Tit.: Vetus Adam |
(3v) | Weltdarstellung, darin Windnamen und -eigenschaften sowie Carmen de ventis (Farmhouse Alberto 2009). 1 |
3v | Quattuor a quadro consurgunt limine venti |
(3v-9r) | Compendium historiae in genealogia Christi (Summa historiae Bibliae). 3 | :
3v | Considerans historiae sacrae prolixitatem ... |
4r | Cain agricola dolens sua munera ... |
9r | Expl. ... (Buchmalername? und Abschlussvers) Fr[ater] Gerardus // Est ab Adam donec ad Christum biblia texta. Mortis ut auctorem noscas, viteque datorem. |
(9v) | Baum der Tugenden. Schema. 1 |
9v | Tit.: Novus Adam |
(10r) | Katalog von Lastern und Tugenden. Schema. |
(10v) | Verse De baptismate (der Anfang auch überliefert in Wien, ÖNB, Cod. 1323; s. Denis I,1, Sp. 201 f., Nr. 83, bis "Fallax est mundus arridens atque secundus"). 1 |
10v | (10va) Christicole cuncti sacro baptismate functi ... — ... (10vb) Inquam Sion portis nostrae sint praemia fortis. |
(10v-11r) | De vita religiosa (AH 33, Nr. 219, mit Hinweis auf Parallelüberlieferung in Zwettl, Zisterzienserstift, Cod. 70, hier bis: Ergo deo grati per aquam flatumque renati). 1 |
10v | Tit.: De sancta cruce (10vb) Qui crucis in ligno fera mortis iura subisti ... — ... (11ra) Optent ventura bona sed caveant noctura. |
(11r) | Weitere Verse. |
(11v-178v) | Historia scholastica. | :
(178v) | Verse, verschiedene (außer Vv. 1-3 auch überliefert in Wien, ÖNB, Cod. 364, pp. 33 f., außerdem ab V. 1 bis Versus de ordine librorum auch in Lyon, Bibl. mun., Ms 445 und in München, BSB, Clm 2660, 217v). 6 |
178va | Est data mors isdem duce luce loco sub eisdem. ... — ... lux dux urbs cruce Petrum. |
178va | De Jacobis binis non ambigat ammodo quivis ... — ... Galiciaeque solum se gaudet habere colonum. |
178vab | Martyrium sine sanguine. Parcitas in ubertate ... — ... (Martyrium.) Testimonio Christi ut Stephanus. |
178vb | Tit.: Versus de ordine librorum Post Pentateucum sequitur Iosue Iudicum Ruth ... — ... Actus Epistola Pauli Canonica Apocalypsis. |
178vb | Tit.: Versus de operibus sex dierum Primus in orbe dies lucis primordia sumpsit ... — ... Septimus est Domino requies hiis rite peractis. |
178vb | Tit.: Versus de quatuor complexionibus hominis Sanguineus. Largus amans hilaris ... — ... (Melancholicus.) Non expers fraudis timidus luteique coloris. |
(178v) | De cura pastorali, Exzerpt. Ende von Cap. X und Anfang von Cap. XI, mit teilweise vertauschten Zeilen. 1 | :
178vb | Tit.: Beatus Gregorius in libro de cura pastorali Qui adhuc terrenis desideriis astringitur. Et quem crimen depravat proprium caveat ne intercessor fieri audeat pro culpis aliorum. Cuncti enim liquido novimus ... provocata. Hinc etenim superna voce ... — ... nec accedet ad minsterium eius. |
(178v) | In Leviticum Homilia IX,9, Exzerpt (GCS 29, 438, Zll. 20-27; derselbe Auszug überliefert in Wien, ÖNB, Cod. 364, p. 34). 1 | :
178vb | Tit.: Origenes in Levitico. Ab oriente tibi propitiatio venit ... — ... lumen caritatis et pacis. |
(179r) | Angebliche Streitverse zwischen Kaiser Friedrich II. und dem Papst (Holder-Egger 1905, 346; auch überliefert in Wien, ÖNB, Cod. 364, p. 34). 2 |
179r | Tit.: Versus quos scripsit Fridericus Imperator domino apostolico. Fata canunt stellaeque volunt avium volatus ... — ... Corruet et mundi desinet esse caput. |
179r | Tit.: Versus quos rescripsit ei dominus papa. Nil fatum nil stella potest aviumque volatus. ... — ... Parce creatori fundere probra tuo. |
(179v) | Leer. |