![]() |
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=35260 |
VS | VDS;I Papier Anfang 17. Jh. |
leer | |
Teil 1 | 1-419 Papier Hall, 5. Jz. 15. Jh. |
Schrift: | |
Schriftraum: 205/215 × 125/135 Zeilenzahl: 31-36 | |
Schriftart: Bastarda – Marginalien Marginalien von anderer Hand (tw. beschnitten) | |
Ausstattung: Illuminiert Rubriziert Fleuronnéeinitiale(n) | |
Vermutlich derselbe Rubrikator wie Wilten, Stiftsbibliothek, Sign. 32 02 02. | |
Teil 2 | 420-539;HDS Papier Hall, 1450, 1451 |
Schrift: 4 verschiedene Schriften/Schreiber | |
Schrift 1 | (Bl. 420ra-454vb) Schriftraum: 210/220 × 145/150 Spaltenzahl: 2 Zeilenzahl: 36-44 |
Schriftart: Bastarda – Marginalien | |
Schrift 2 | (Bl. 455ra-484rb) Schriftraum: 210/220 × 145/150 Spaltenzahl: 2 Zeilenzahl: 36-44 |
Schriftart: Bastarda | |
Schrift 3 | (Bl. 484va-486rb) Schriftraum: 210/220 × 145/150 Spaltenzahl: 2 Zeilenzahl: 36-44 |
Schriftart: Bastarda | |
Schrift 4 | (Bl. 486va-535ra) Schriftraum: 210/220 × 145/150 Spaltenzahl: 2 Zeilenzahl: 36-44 |
Schriftart: Bastarda – Marginalien Schreiber: Iohannes Halbritter de Pfaffenhofen | |
Ausstattung: Illuminiert Rubriziert Fleuronnéeinitiale(n) | |
vgl. Wilten, Stiftsbibliothek, Sign. 32 02 02 und 32 02 04 |
Einband: Innsbruck bzw. Wilten um 1600 Renaissance Streicheisenlinien Blindstempel Rolle |
Werkstatt: Leonhard Schuechl |
Neubindung der Hs. um 1600. Am Spiegel des HD Wiltener Signatur 17. Jh. (9)481. Am Buchrücken weiße Signatur 18. Jh. XXXII B 7 auf rotem Grund. Bl. 1r Besitzvermerk 18. Jh. Ecclesiae Wilthinensis. Im Freninger-Katalog (1862) unter Signatur XXXII B 7 eingetragen als „Dynkelspiel, Nicolaus de, Sermones dominicales cum aliquibus tractatulis, 1450“. |
(Ir-v) | leer. |
(1r-24r) | Sermones dominicales (Jahrespredigten) (Druck: HC 11760. – Madre 130–135). (1r) Dnca 1. adv., quaestiones 1–8 (Madre Nr. 1). – (17r) In vigilia nativ. dni (Nr. 5). – (22r) Dnca 1. adv., quaestio 9 (Nr. 1). | :
(24r-43r) | Sermones in nativ. dni (Madre 205–210). (24r) In nativ. dni (Madre Nr. I, 1). (29v) (Nr. I, 2). (35v) (Nr. I, 3c). | :
(43r-47r) | Sermones dominicales (Jahrespredigten) (Druck: HC 11760. – Madre 135). (43r) In nativ. dni (Madre Nr. 6). (45v) (Nr. 7). | :
(47r-51r) | Sermo in nativ. dni (Madre 210f., Nr. I, 4). | :
(51r-52r) | Sermo de s. Iohanne apostolo (Madre 243, Nr. VI). | :
(52r-69v) | Sermones dominicales (Jahrespredigten) (Druck: HC 11760. – Madre 136f.). (52r) In circumcisione dni (Madre Nr. 8). (56r) (Nr. 9). – (61v) In Epiph. dni (Nr. 10). – (65v) Dnca 1. post Epiph. dni (Nr. 11). | :
(69v-85r) | Marienpredigten (Madre 215–218). (69v) In purificatione BMV (Madre Nr. I). – (73r) In annuntiatione BMV (Nr. II, 1). (79r) (Nr. II, 2). | :
(85r-90v) | Sermo Dnca resurrectionis dni (Madre 212, Nr. II). | :
(91r-95v) | Sermo in ascensione dni (Druck: HC 11760. – Madre 145, Nr. 48). | :
(96r-101r) | Sermo Dnca Pentecostes et de spiritu sancto (Madre 213, Nr. III). | :
(101r-105r) | Sermo in festo s. trinitatis (Madre 146, N r. 53). | :
(105r-107v) | Sermo de s. Iacobo (Madre 241, Nr. V, 1). | :
(108r-127r) | Sermo in assumptione BMV (Madre 222, 221, 224, 226). (108r) In assumptione BMV (Madre Nr. III, 2). (113r) (Nr. III, 1). (115r) (Nr. III, 3). (121r) (Nr. III, 4). 1 ![]() | :
108r | Qui se humiliat exaltabitur. Scribitur Matth. 23 (12). Quia thema nostrum loquitur de humilitatione sive humilitate |
(127r-133v) | Sermo in nativ. BMV (Madre 227, IV, 1). | :
(134r-148r) | Sermo de s. Michaele (Madre 235–238). (134r) De s. Michaele (Madre Nr. II, 1). (139v) (Nr. II, 2). | :
(148r-171r) | Sermo de omnibus sanctis (Madre 230–235). (148r) De omnibus sanctis (Madre Nr. I, 1). (154v) (Nr. I, 2). (171r) (Nr. I, 3). | :
(171v-278v) | Sermones dominicales (Jahrespredigten) (Druck: HC 11760. – Madre 137–143). Vielfach gehen den Sermones etwas umfangreichere Bibelzitate voraus (Bibelzitat meist beginnend mit Illo tempore). (171v) Bibelzitat: Ioh. 2,1–11. (171v) Dnca 2. post Epiph. dni (Madre Nr. 12). – (176r) Bibelzitat: Matth. 8,1–13. (176v) Dnca 3. post Epiph. dni (Nr. 13). – (180r) Bibelzitat: Matth. 8,23–27. (180r) Dnca 4. post Epiph. dni (Nr. 14). – (181r) Bibelzitat: Matth. 13,24–30. (181r) Dnca 5. post Epiph. dni (Nr. 15). (183v) Bibelzitat: Matth. 20,1–16. (184r) Dnca in Septuagesima (Nr. 16). – (187v) Bibelzitat: Luc. 8,4–15. (187v) Dnca in Sexagesima (Nr. 17). – (190r) Bibelzitat: Luc. 18,31–43. (190r) Dnca in Quinquagesima (Nr. 18). – (192v) Bibelzitat: Matth. 1–11. (192v) Dnca 1. in Quadrages. (Nr. 19a). (198v) (Nr. 19b). (202r) (Nr. 21, 2. Gruppe). (205r) (Nr. 22, 2. Gruppe). (210r) (Nr. 20, 2. Gruppe). – (217r) Bibelzitat: Matth. 15,21–28. (217v) Dnca 2. in Quadrages. (Nr. 23). (218v) (Nr. 24). – (219v) Bibelzitat: Luc. 11,14–28. (220r) Dnca 3. in Quadrages. (Nr. 25). (223r) (Nr. 26). – (225r) Bibelzitat: Ioh. 6,1–14. (225r) Dnca 4. in Quadrages. (Nr. 27). (226v) (Nr. 28). – (228v) Bibelzitat: Ioh. 8,46–59. (229r) Dnca 1. in passione dni (Nr. 29). (232r) (Nr. 30). – (235r) Bibelzitat: Matth. 21,1–9. (235v) Dnca in palmis (Nr. 31). – (236v) De passione dni (Nr. 32). (242v) (Nr. 33). (248r) (Nr. 34). (254r) (Nr. 35). (259r) (Nr. 36). (265r) (Nr. 37). (272r) (Nr. 38). | :
(279r-v) | leer. |
(280r-417r) | Fortsetzung Sermones dominicales (Jahrespredigten) (Druck: HC 11760. – Madre 144–152). (280r) Bibelzitat: Marc. 16,1–7. (280r) Dnca resurrectionis dni (Madre Nr. 39 und 40). (287v) (Nr. 41). – (289r) Bibelzitat: Ioh. 20,19–31. (289r) Dnca in albis (Nr. 42). – (295r) Bibelzitat: 1. Petr. 2,11–19. (295v) Dnca 3. post Pascha (Nr. 44). (297v) Bibelzitat: Ioh. 16,16–22. (298r) (Nr. 43). – (302r) Bibelzitat: Ioh. 16,5–14. (302v) Dnca 4. post Pascha (Nr. 45). (303v) (Nr. 46). – (306r) Bibelzitat: Ioh. 16,23–30. (306r) Dnca 5. post Pascha (Nr. 47). – (310r) Bibelzitat: Marc. 16,14–20. (310r) In ascensione dni (Nr. 48). – (316v) Bibelzitat: Ioh. 15,26–16,4. (316v) Dnca 6. post Pascha (Nr. 49). (317v) Bibelzitat: Ioh. 14,23–31. (318r) Dnca Pentecostes et de spiritu sancto (Nr. 51 und 52). (327r) (Nr. 50). – (332v) In festo s. trinitatis (Nr. 53). – (338r) Bibelzitat: Luc. 16,19–31. (338r) Dnca 1. post Pent. (Nr. 54). – (342r) Bibelzitat: Luc. 14,16–24. (342r) Dnca 2. post Pent. (Nr. 55). (346r) (Nr. 56). – (347r) Bibelzitat: Luc. 15,1–10. (347v) Dnca 3. post Pent. (Nr. 57). (351v) Bibelzitat: Luc. 6,36–42. (351v) (Nr. 58). – (356r) Bibelzitat: Luc. 5,1–11. (356r) Dnca 4. post Pent. (Nr. 59). – (358r) Bibelzitat: Matth. 5,20–24. (358v) Dnca 5. post Pent. (Nr. 60a). (360r) (Nr. 60b und 60c [363r]). – (365r) Bibelzitat: Marc. 8,1–9. (365v) Dnca 6. post Pent. (Nr. 61). – (366v) Bibelzitat: Matth. 7,15–21. (367r) Dnca 7. post Pent. (Nr. 62). – (369v) Bibelzitat: Luc. 16,1–9. (369v) Dnca 8. post Pent. (Nr. 63). – (372v) Dnca 9. post Pent. (Nr. 64). – (374r) Bibelzitat: Luc. 18,9–14. (374r) Dnca 10. post Pent. (Nr. 65). – (376r) Bibelzitat: Marc. 7,31–37. (376r) Dnca 11. post Pent. (Nr. 66). – (378v) Bibelzitat: Luc. 10,23–37. (379r) Dnca 12. post Pent. (Nr. 67). – (381r) Bibelzitat: Luc. 17,11–19. (381r) Dnca 13. post Pent. (Nr. 68). – (381v) Bibelzitat: Matth. 6,24–30. (381v) Dnca 14. post Pent. (Nr. 69). – (387r) Bibelzitat: Luc. 7,11–16. (387r) Dnca 15. post Pent. (Nr. 70). – (389r) Bibelzitat: Luc. 14,1–11. (389r) Dnca 16. post Pent. (Nr. 71). – (390v) Bibelzitat: Matth. 22,34–46. (390v) Dnca 17. post Pent. (Nr. 72a). (393v) (Nr. 72b). (395r) (Nr. 72c). – (395v) Bibelzitat: Matth. 9,1–8. (395v) Dnca 18. post Pent. (Nr. 73). – (396v) Sermo de oblationibus (s. Madre Nr. 73 und S. 250ff.). – (398v) Bibelzitat: Matth. 22,2–14. (399r) Dnca 19. post Pent. (Nr. 74). – (402r) Bibelzitat: Ioh. 4,46–53. (402v) Dnca 20. post Pent. (Nr. 75). – (404v) Bibelzitat: Matth. 18,23–35. (405r) Dnca 21. post Pent. (Nr. 76). – (407v) Bibelzitat: Matth. 22,15–21. (407v) Dnca 22. post Pent. (Nr. 77). – (409r) Bibelzitat: Matth. 9,18–22. (409r) Dnca 23. post Pent. (Nr. 78). – (410v) Dnca 19. post Pent. (Nr. 79a1). (413v) (Nr. 79a2 mit zusätzlichem Nachtrag). 2 ![]() | :
395v | In illo tempore ascendens Iesus in naviculam (Matth. 9,1). Notandum dominus ascendens in naviculam ut scilicet per navigium de terra Genaseriorum (?) rediret in Galilaeam |
409r | In illo tempore loquente Iesu ad turbas (Matth. 9,18). Nota ex hoc secundum Sapientiam (?) hostes Christi non solum ex verbis eius sed etiam ex operibus deberent confundi |
(417v-419r) | leer. |
(419v) | Bibelzitat und Schreibervermerk. |
(420ra-491vb) | Sermones dominicales (Jahrespredigten) (Druck: HC 11760. – Madre 141–145). (420ra) De passione dni (Madre Nr. 32). (424va) (Nr. 33). (429ra) (Nr. 34). (434ra) (Nr. 35). (438ra) (Nr. 36). Christi. (443va) (Nr. 37). (449va) (Nr. 38) – (455ra) Dnca resurrectionis dni (Nr. 39). (459rb) (Nr. 40). (462vb) (Nr. 41). (464ra) (Madre 212, Nr. II). – (468ra) Dnca in albis (Madre Nr. 42). – (474ra) Dnca 3. post Pascha (Nr. 43). (477vb) (Nr. 44). – (480rb) Dnca 4. post Pascha (Nr. 45). (482va) (Nr. 46). – (485ra) Dnca 5. post Pascha (Nr. 47). – (486vb) In ascensione dni (Nr. 48). – (491ra) Dnca 6. post Pascha (Nr. 49). 2 ![]() | :
491vb | Schreibervers: Deo gratias. Huius scripturae vilis non sit tibi curae / hanc quia morose non scripsi necque curiose. (Vgl. Bl. 518rb sowie Sign. 32 02 02, 256va und HDS) |
491vb | Schlussschrift: Expliciunt sermones dominicales cum aliquibus tractatulis reverendi magistri Nicolai Prünczlin de Dinckelspüchel doctoris eximii sacrae theologiae per Iohannem Halbritter de Pfaffenhoven scriptum tunc temporis socium divinorum Hallis vallis Eni etc. Sub anno domini 1450. |
(492ra-493vb) | leer. |
(494ra-499vb) | Sermo de dedicatione. Parallelüberlieferung: Budapest, Magyar Nemzeti Múzeum Országos Széchényi Könyvtárának Címjegyzéke (Musée National) 390, 320r (anonym). 1 ![]() | :
494ra | Ingressus Iesus perambulabat Iericho (Luc. 19,1). Notandum sicut habetur Iosuae 6tus: Iericho fuit civitas ultra Iordanem |
(500ra-b) | leer. |
(500va-503ra) | De VII horis canonicis (Druck: Hain 8406f., GW 12194. – Heilig 146. Madre 331. Zumkeller Nr. 384. Kaeppeli Nr. 1716. Hohmann 212). Parallelüberlieferung: Bamberg, Staatsbibl., 104. B. IV. 35, 297r (Henricus de Hassia); Frankfurt, UB, Praed. 125, 297v (Henricus de Bitterfeld); Graz, UB, Hs. 655, 23r (Henricus de Bitterfeld); Innsbruck, ULBT, Cod. 481, 121ra (Henricus de Bitterfeld); München, BSB, Clm 3255, 217r (anonym), Clm 5338, 207r (Henricus de Bitterfeld); Salzburg, St. Peter b V 13, 194r (Nicolaus de Dinkelsbühl). Zur Verfasserfrage s. O. Hartwig 1857, 23f.; Heilig 1932 146–149; Koudelka 1953 53–56; Madre 331f.; zu den verschiedenen Autorenzuweisungen s. a. Madre 331f. 1 ![]() | :
500va | Septies in die laudem dixi tibi (Ps. 118,164). Quamvis enim Deus semper in omni tempore laudandus sit a nobis notandum sicut habetur Iosuae 6tus Iericho fuit civitas ultra Iordanem |
(503rb) | leer. |
(503va-508ra) | Sermo in die rogationum super oratione dominica (Bloomfield Nr. 8872. Stegmüller RB Nr. 9447). Tw. nur Inc. wie Augsburg, UB, Cod. II. 1. 2° 32, 153vb; Graz, UB, Hs. 246, Hs. 126 und Hs. 990, 71; Innsbruck, ULBT, Cod. 443, 132va; Kremsmünster, Stiftsbibl., CC 284, 373v; München, BSB, Clm 27494, 9vb (?); Wilten, Stiftsbibl., Sign. 32 03 11, 102vb. 2 ![]() |
503va | Pater noster qui es in caelis (Matth. 6,9). Per totum anni circulum praedicatur verbum sacrae scripturae, iam de sanctis, iam de angelis, iam de tempore |
508ra | Schlussschrift: Et haec dicta de oratione dominica pronunc sufficiunt, completa in vigilia sancti Laurentii sub anno domini 1451. |
(508rb-vb) | leer. |
(509ra-518rb) | Pharetra fidei contra Iudaeos (I), Errores Iudaeorum in Talmut (II) (Druck: Hain 8589, 12910–12916, 15229–15234. Ed.: J. Chr. Wolf, Bibliotheca Hebraea IV. Hamburg 1733, 556–568. – Kaeppeli Nr. 3672). Pars I dieser Schrift (Pharetra fidei contra Iudaeos) ist hier anonym überliefert, während für Pars II (Errores Iudaeorum in Talmut) frater Theobaldus supprior ordinis Predicatorum ville Parisiensis (vermutlich Theobaldus de Sexannia) als Verfasser angegeben wird (Bl. 514ra). Ausführlichere Angaben zu Verfasser, Drucken und Parallelüberlieferungen s. u. a. Kaeppeli, 293–295 sowie Schreckenberg 1994. | :
(509ra-514ra) | Pars I: Pharetra fidei contra Iudaeos. 3 ![]() |
509ra | In disputatione contra Iudaeos notate triplicem cautelam prima est ut in primis disputationibus studeatis eorum errores reprobare |
509ra | Tolle arma tua pharetram et arcum ad vulnerandum vulpeculas quae demoliuntur vineas nostras |
514ra | Schlussschrift: Explicit liber qui Pharetra nuncupatur. |
(514ra-518rb) | Pars II: Errores Iudaeorum in Talmud. 2 ![]() |
514rb | Talmud in doctrina Iudaeorum dividitur in quattuor libros quorum quilibet vocatur |
518rb | Schreibervers: Huius scripturae vilis non sit tibi curae / hanc quia formose non scripsi neque curiose. Per Io[hannem] Ha[lbritter]. (Vgl. Bl. 491vb sowie Sign. 32 02 02, 256va und HDS) |
(518va-b) | leer. |
(519ra-521ra) | De regimine Iudaeorum = Responsio ad ducissam Brabantiae (Ed.: Opera omnia, ed. S. E. Fretté XXVII. Paris 1875, 413–416. Opuscula omnia, Nr. 12, ed. P. Madonnet I. Paris 1927, 488–494. Opuscula philosophica, ed. R. M. Spiazzi. Turin, Rom 1954, 249–252. Leonina 42. Romae 1979, 361–371. – Shooner Nr. 1118, 17. Grabmann 1949 336–338, Nr. 20. Glorieux RT Nr. 14bu). Parallelüberlieferung in Innsbruck, ULBT, Cod. 197, 226r und Cod. 435, 85vb. | :
(521rb-vb) | leer. |
(522ra-524va) | De libris Bibliae (Stegmüller RB Nr. 8846). Parallelüberlieferung: Frankfurt, UB, Praed. 32, 1r; Salzburg, Stiftsbibl. St. Peter, b X 30, Nr. 9 (gleiches Inc.). 1 ![]() |
522ra | Secundum Augustinum libro 1o super Genesim ad litteram capitulo 1o sacra scriptura canonis habet duas partes principales |
(524vb) | leer. |
(525ra) | Sermo „Recedite“ contra focaristas, Exzerpt (Ed.: Th. u. J. Clarisse, Over den geest en de denkwijze van Geert Grote, kenbar uit zijne schriften. Archief voor Kerkelijke Geschiedenis, inzonderheid van Nederland 1 [1829] 364, 372f. bzw. Ed. in Vorbereitung: Gerardi Magni Opera omnia II [CCCM 192,2]). Diese Fassung gibt zwei kurze Exzerpte aus dem Sermo contra focaristas wieder, beginnend mit dem Anfang (Clarisse 365), endend mit Clarisse 372f.; darauf folgt ein dreizeiliger Zusatz (nicht in Clarisse). Parallelüberlieferung: u. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 481, 2ra und Cod. 669, 1r und 62r; München, BSB, Clm 28387, 1r. 1 ![]() | :
525ra | Patres et domini venerabiles haec exhortatio et visio |
(525ra-b) | Articuli XXIV de focaristis et concubinariis sive hae sequentes XXIV conclusiones subnotae ... sive XXIV articuli de clericis concubinariis, Exzerpt (Ed.: Clarisse 8 [1837] 109–111). 1 ![]() | :
525ra | Recedite recedite exite inde pollutum nolite tangere exite de medio eorum Isaiae LVto 12o (recte: Is. 52,11). Patres et domini venerabiles haec exhortatio et visio |
(525va-529vb) | leer. |
(530ra-535a) | Sermo de morte Christi (Heilig 1932 169. Hohmann 410, Nr. 106). Parallelüberlieferung: Salzburg, Stiftsbibl. St. Peter, a IV 29, 124vb; Wien, ÖNB, Cod. 5352, 209r. 1 ![]() | :
530ra | Inclinato capite tradidit spiritum (Ioh. 19,30) et in evangelio officii hodierni. Reverendi patres magistri domini in Christo dilectissimi hodierna die passionem domini nostri Iesu Christi devote recolamus |
(536r-539v) | leer. |