Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=35261 
Innsbruck, Prämonstratenser-Chorherrenstift Wilten, Cod. 32 02 04
THEOLOGISCHE SAMMELHANDSCHRIFT
Olim: XXXII C 7    Papier   401 Bl.    275×195   Bayerisch-österreichischer Raum Ende 14. Jh. / Mitte 15. Jh. (u.a. Landsberg am Lech, 1449)   
Provenienz/Letztbesitzer: Altbestand
Handschrift aus 3 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-91) letztes Jz. 14. Jh.; 2  (92-159) Ende 14. Jh.; 3  (160-400) 1449
Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der mittelalterlichen Handschriften der Bibliothek des Prämonstratenser Chorherrenstiftes Wilten. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt.

 Volldigitalisat



 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2, Teil 3  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2, Teil 3  |  Einzelbilder: fol. 5, 6, 104, 105, 116, 117, 150, 151, 170, 171, 207, 208, 358, 359.
Literatur zur Handschrift: Kat. Wilten 40-47; Tafel II, Abb. 2a [= Abreibung Vorderdeckel]; Tafel III, Abb. 2b [= Abreibung Hinterdeckel].

Teil 11-91   Papier   letztes Jz. 14. Jh.
Bl. 90 Textteil (ca. 86/93 x 85/88) herausgeschnitten.
Schrift:
Schriftraum: ca. 210/228 × 155/160    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 41-45   
Schriftart: Bastarda – Marginalien
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Teil 292-159   Papier   Ende 14. Jh.
Gegenblätter zu Bl. 152 und 153 herausgeschnitten (ohne Textverlust?)
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(Bl. 92ra-111va) Schriftraum: 200/215 × 145/150    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 30-37   
Schriftart: Textualis
Schrift 2(Bl. 111va-160v) Schriftraum: 200/215 × 145/150    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 30-37   
Schriftart: Bastarda
Bl. 134vb Schlussschrift von dritter Hand
Ausstattung: Rubriziert   
Teil 3160-400   Papier   1449
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(Bl. 161r-317vb und 330ra-398rb) Schriftraum: 210/220 × 150/155    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 36-47   
Schriftart: Bastarda
dat. Landsberg 1449 (Bl. 147r), mit sehr unterschiedlichem Duktus, aufgrund der Namensnennung des Schreibers jedoch wohl derselbe Schreiber: Iohannes Halbritter de Pfaffenhofen (Bl. 165ra, 170vb, 174r, 370rb), wie Wilten, Stiftsbibliothek, Sign. 32 02 02 und 32 02 03.
Schrift 2(Bl. 318ra-329vb) Schriftraum: 210/220 × 150/155    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 36-47   
Schriftart: Bastarda
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   Figürlicher Buchschmuck   

Einband: Innsbruck bzw. Wilten     um 1600     Renaissance     Streicheisenlinien   Blindstempel   Rolle        
Werkstatt: Leonhard Schuechl


Neubindung der Hs. um 1600 (s. bei E). Am Spiegel des HD Wiltener Signatur 17. Jh. (9) 456. Am Buchrücken weiße Signatur 18. Jh. XXXII C 7 auf rotem Grund. Bl. 1r Besitzvermerk 18. Jh. Ecclesiae Wilthinensis. Im Freninger-Katalog (1862) unter Signatur XXXII C 7 eingetragen als „Sermones de sanctis et de vitio Gulae“.
Daten aus Kat. Wilten

"Kat. Wilten", "GW", "Schneyer", "Hain", "Kaeppeli", "Bloomfield", "Bloomfield Suppl.", "HC", "Hartwig 1857", "Roth 1888", "RB", "Hohmann", "Heilig 1932", "Aschbach 1865", "Walther, Initia", "Madre", "Zumkeller"
alle Initien
(1ra-9ra) Conradus de Brundelsheim OCist (Soccus) Sermones de sanctis (Druck: GW 7411–7413. – Schneyer 1, 738).
(1ra) De s. Andrea (Schneyer Nr. 267). (2va) (Nr. 268). – (4ra) De s. Nicolao (Nr. 269). – (5vb) De s. Thoma apostolo (Nr. 271). (7rb) (Nr. 272).
(9ra-va) De adventu patriarchae Indorum ad Urbem sub Calixto papa II., Kurzfassung (Schneyer 8, 763 zu München, BSB, Clm 28272).
Parallelüberlieferung: München, UB, 2° Cod. 135, 315ra (leichte Abweichungen bei Inc. und Expl.).
   1
9ra Verum quod dicit Gregorius miracula non faciunt sanctam (!)
(9va-12rb) Conradus de Brundelsheim OCist (Soccus) Sermones de sanctis (Druck: GW 7411–7413. – Schneyer 1, 738).
(9va) In nativ. dni (Schneyer Nr. 274) – (11ra) De s. Stephano (Nr. 275).
(12rb-13rb) Sermo de s. Stephano.
   1
12rb Dictum est de his quibus ianua caeli est aperta. Nunc sciendum est de quibus ianua inferni aperta est
(13rb-24ra) Conradus de Brundelsheim OCist (Soccus) Sermones de sanctis (Druck: GW 7411–7413. – Schneyer 1, 738–740).
(13rb) De s. Iohanne apostolo (Schneyer Nr. 277). (14va) (Nr. 278). – (15va) De s. Innocentibus (Nr. 279). – (16va) De s. Silvestro (Nr. 280). – (18ra) De s. Agnete (Nr. 281). – (19vb) In cathedra s. Petri (Nr. 296). – (21ra) De s. Matthia (Nr. 297 und 298, ohne Inc. Nr. 298, stattdessen Restat dicere de in sortem consencientibus ...). – (23ra) De s. Gregorio (Nr. 300).
(24ra-25va) Sermo de s. Benedicto.
Parallelüberlieferung: u. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 276, 106ra; München, UB, 2° Cod. 121, 33vb (Conradus de Brundelsheim).
   1
24ra Ecce elongavi fugiens et mansi in solitudinem (Ps. 54,8). Dicit Bernardus in sermone Canticorum
(25vb-38vb) Conradus de Brundelsheim OCist (Soccus) Sermones de sanctis (Druck: GW 7411–7413. – Schneyer 1, 740–742).
(25vb) In annuntiatione BMV (Schneyer Nr. 304). (26vb) (Nr. 305). – (28rb) De s. Ambrosio (Nr. 307). – (30va) De s. Marco (Nr. 308). – (32ra) De s. Petro martyre (Nr. 310) – (32vb) In inventione s. crucis (Nr. 311). – (33vb) De s. Iohanne Baptista (Nr. 312). (35ra) (Nr. 315). – (36ra) De s. Petro et Paulo (Nr. 317). (37rb) (Nr. 318).
   5
26vb Sequitur quartum membrum scilicet dominus tecum. Dicit Bernardus Licet Deus sit cum omnibus creaturis
32ra Scitis fratres quomodo vos oporteat nos imitari (2. T hess. 3,7). In his verbis duo breviter possumus intelligere scilicet imitationis exhortationem
32vb Benedictum est lignum hoc (Sap. 14,7). Hoc est lignum de quo dicitur Mittamus lignum
35ra Inter natos mulierum non surrexit maior Iohanne Baptista (Luc. 7,28). In his verbis duo intelliguntur primo non enim ponit
37rb Fecit rex Salomon duos Cherubim (3. Reg. 6,23). In verbis istis gloriosi isti principes
(38vb-41ra) Conradus de Brundelsheim OCist (Soccus) Sermones de tempore (Druck: GW 7408–7410. – Schneyer 1, 733).
(38vb) Dnca 12. post Pent. (Schneyer Nr. 222). – (39vb) Dnca 11. post Pent. (Nr. 219).
(41ra-43rb) Sermo de die cinerum.
   1
41ra Et cum ieiunasset quadraginta diebus (Matth. 4,2). Quia qui communiter ieiunamus ideo ad praesens quattuor dico de ieiunio
(43rb-48rb) Guilelmus Peraldus OP Summa de vitiis et virtutibus, Exzerpt (Druck: Hain 12383–12392, GW 12051–12053 [Summa de vitiis], GW 12054–12057 [Summa de virtutibus et vitiis]. – Kaeppeli Nr. 1622A. Bloomfield Nr. 1628 und Bloomfield Suppl. Nr. 1628).
Exzerpt aus Summa de vitiis, Prolog und „Tractatus de vitio gulae“.
   1
43va Dicturi de singulis vitiis opportunitas se offert
(48rb-52rb) Conradus de Brundelsheim OCist (Soccus) Sermones de tempore (Druck: GW 7408–7410. – Schneyer 1, 723).
(48rb) In cinere (Nr. 91). (50ra) (Nr. 92).
(52rb-79rb) Conradus de Brundelsheim OCist (Soccus) Sermones de sanctis (Druck: GW 7411–7413. – Schneyer 1, 742–746).
Text der Hs. im Vergleich mit jenem des Druckes (GW 7410 bzw. 7413) z. T. gekürzt.
(52rb) De s. Maria Magdalena (Nr. 319 und 320). (54ra) (Nr. 321). – (55ra) De s. Iacobo (Nr. 322). (56vb) (Nr. 324 und 325). – (58ra) De s. Petro ad vincula (Nr. 326). – (59vb) De s. Dominico (Nr. 327 und 328). – (61va) De s. Laurentio (Nr. 329). – (63ra) In assumptione BMV (Nr. 331). – (65rb) De s. Bernhardo (Nr. 339). – (66vb) De s. Bartholomaeo (Nr. 341). – (68va) In nativ. BMV (Nr. 344). (70va) (Nr. 348). – (72ra) In exaltatione s. crucis (Nr. 349). – (73vb) De s. Matthaeo (Nr. 351 und 352). – (76rb) De s. Michaele (Nr. 353, 354, 355 und 356). – (79rb) De s. Dionysio (Nr. 357 und 358).
   1
56vb Quartum luctandum est cum angelo id est cum Deo
(80vb-81va) Direkt daran anschließend eine nicht identifizierte Passage, vermutlich Teil einer Predigt desselben Autors, jedoch nicht im Druck GW 7413.
   1
80vb Licet autem fructus infinitus proveniat ex tribulationibus
(81va-89vb) Conradus de Brundelsheim OCist (Soccus) Sermones de sanctis, Fortsetzung (Druck: GW 7411–7413. – Schneyer 1, 742–746).
(81va) De s. Luca (Nr. 359). – (83ra) De s. Ursula et de XI milibus virginum (Nr. 360). (84va) (Nr. 361). – (85va) De s. Martino (Nr. 369). – (86vb) De s. Catharina (Nr. 371). – (88rb) De s. Caecilia (Nr. 372).
(89vb-90rb) Sermo in passione dni.
   1
89vb Et quia hodie recolimus passionem Christi debemus eum iuvare per compassionem
(90va-91v) leer.
(92ra-134vb) Henricus de Langenstein (de Hassia) Tractatus bipartitus de contractibus (Druck: HC 7621, GW 10713. – Hartwig 1857 37. Roth 1888 6, Nr. 4. Stegmüller RB Nr. 3194. Hohmann 410, Nr. 103).
Parallelüberlieferung: u. a. Graz, UB, Hs. 492, 195r und Hs. 889, 1r; Herzogenburg, Stiftsbibl., Cod. 24, 202v; Klosterneuburg CCl 419, Nr. 4 und CCl 358, Nr. 17; Wilten, Stiftsbibl., Sign. 32 03 07, 1ra; Zwettl, Stiftsbibl., Cod. 165, 278va.
   1
92ra In sudore vultus tui visceris pane tuo (Gen. 3,19). Tanta erat illius primae transgressionis culpa
(135ra-159vb) Henricus de Langenstein (de Hassia) Epistola de contractibus emptionis et venditionis (Heilig 1932 152f. Hohmann 408, Nr. 82).
Parallelüberlieferung: u. a. Herzogenburg, Stiftsbibl., Cod. 24, 244v; Innsbruck, ULBT, Cod. 129, 1ra.
   2
135ra Quarum prima est hortatoria ad aequitatem
135rb Honorabilibus magnae discretionis viris magistro civium ceterisque consulibus oppidi Viennensis
(159vb) Epitaphium Henrici de Langenstein (Aschbach 1865, 401. Walther, Initia Nr. 11283).
Parallelüberlieferung: u. a. Fiecht, Stiftsbibl., Hs. 15, 115v; Wilten, Stiftsbibl., Sign. 32 03 07, 117vb.
   1
159vb Mortali cuncti moveant vos tumba sepulti / Hassonis Hainrici vermibus esca dati / Mors est a tergo sapiens homo se paret ergo.
(162ra-165r) Henricus de Langenstein (de Hassia) (?)Traktat über die Eucharistie.
   1
162ra Quaeritur circa sacramentum eucharistiae utrum fuerit necessarium primum institui
(165rb-170vb) Petrus Reicher de Pirchenwart (?)Sermo de incarnatione dni.
   2
165rb Videamus hoc verbum quod factum est. Scribitur Lucae secundo capitulo (Luc. 2,15) et hodiernae sollemnitatis missae secundae evangelio. Reverendissimi doctores magistri singuli quam ceteri domini in Christo dilecti
170vb Schlussschrift: Deo gratias. Anno domini 1420 factus est sermo iste per reverendum magistrum Petrum de Pirchenbart ad universitatem Wiennensem in die natalis domini ecclesiae sancti Stefani etc. Per Io[hannem] Ha[lbritter].
(171ra-172vb) leer.
(173r) Inhaltsangabe.
(173v) leer.
(174ra-219va) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones dominicales (Jahrespredigten) (Druck: HC 11760. – Madre 130–135).
(174ra) Dnca 1. adv., quaestiones 1–9 (Madre Nr. 1). (192va) (Nr. 2). (199rb) (Nr. 3). – (200rb) (Nr. 4). An das Expl. anschließend Sequitur ewangelium in vigilia nativitatis domini scilicet C[...] de spe (?). – (203vb) In vigilia nativ. dni (Nr. 5). – (209va) In nativ. dni (Nr. 6). An das Expl. anschließend Sequitur exposicio ewangelii et misse. (212va) (Nr. 7). (214rb) (Nr. 7, Variante).
(219va-230vb) Nicolaus de Dinkelsbühl De s. Iohanne apostolo (Madre 243, VI).
(231ra-260ra) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones dominicales (Jahrespredigten) (Druck: HC 11760. – Madre 136f.).
(231ra) In circumcisione dni (Madre Nr. 8). An das Expl. Secundus sermo de circumcisione. (235rb) (Nr. 9). – (341va) In Epiph. dni (Nr. 10). – (246va) Dnca 1. post Epiph. dni (Nr. 11). An das Expl. Sequitur dominica prima post octavas Epiphanie. – (250va) Dnca 2. post Epiph. dni (Nr. 12). An das Expl. Sequitur dominica 2a post octavas Epiphanie.– (254va) Dnca 3. post Epiph. dni (Nr. 13). – (257vb) Dnca 4. post Epiph. dni (Nr. 14). – (258vb) Dnca 5. post Epiph. dni (Nr. 15). An das Expl. Sequitur sermo de purifficacione (!) beate Marie virginis etc.
(260ra-276vb) Nicolaus de Dinkelsbühl Marienpredigten (Madre 215–219).
(260ra) In purificatione BMV (Madre Nr. I). – (264ra) De annuntiatione BMV (Nr. II, 1). (270rb) (Nr. II, 2). An das Expl. Sequitur dominica in 7ma.
(276vb-317vb) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones dominicales (Jahrespredigten) (Druck: HC 11760. – Madre 137–141).
(276vb) Dnca in Septuagesima (Madre Nr. 16). – (279vb) Dnca in Sexagesima (Nr. 17). – (281va) Dnca in Quinquagesima (Nr. 18). – (283va) Dnca 1. in Quadrages. (Nr. 19). (289vb) (Nr. 20). (298ra) (Nr.22). – (303rb) Dnca 2. in Quadrages. (Nr. 23). – (304va) Dnca 3. in Quadrages. (Nr. 25). (307va) (Nr. 26). – (309rb) Dnca 4. in Quadrages. (Nr. 27). (310va) (Nr. 28). – (312va) Dnca 1. in passione dni (Nr. 29). (315rb) (Nr. 30).
(318ra-359rb) Nicolaus de Dinkelsbühl De tribus partibus paenitentiae = Tractatus octo, Nr. 4 (Druck: Straßburg 1516. – Madre 180).
(359rb-370rb) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones dominicales (Jahrespredigten) (Druck: HC 11760. – Madre 141, 143).
(359rb) Dnca in palmis (Madre Nr. 31). (360vb) (Nr. 38a). (361va) Fer. 5. in cena dni (Nr. 38b?). (365rb) De passione dni (Nr. 38c). (365va) (zu Nr. 38c gehörig?). (366va) (zu Nr. 38c gehörig?).
   3
361va Dominus et salvator noster statim ante passionem suam scilicet homana (?)
365va Facta cena qua adesum agni pascalis secundum morem veterem
366va Celebrato itaque phase veteri et dato praedicto exemplo eximiae humilitatis
(370va-b) leer.
(371ra-391vb) Nicolaus de Dinkelsbühl Eucharistiepredigten, sermo 1–5 (Madre 245–249).
(371ra) (Madre Nr. 1). (375rb) (Nr. 2). (378vb) (Nr. 3). (382va) (Nr. 4). (386vb) (Nr. 5).
(392ra-398ra) Franciscus de Maironis OFM Sermones de sanctis: In vincula sancti Petri, sermo I (Druck: Hain 10532. – Madre 290. Zumkeller Nr. 679. Schneyer 2, 75, Nr. 131. Bloomfield Nr. 4895 und Bloomfield Suppl. Nr. 4895). Text der Hs. im Vergleich mit jenem des Druckes (Hain 10532) gekürzt.
Parallelüberlieferung: Rom, Casanat. 305, 11; Stuttgart, LB, HB I 22, 209ra.
(398ra) Notiz zur vorangegangenen Predigt.
   1
398ra Ulterius notandum ut dicunt doctores quod si prima ait tanta quanta debuit
(398ra-b) Notiz zur vorangegangenen Predigt.
   1
398ra Dubitatur utrum plures episcopi habeant dare ad unum altare vel ecclesiam
(398va-401vb) leer.