35264 AT3760-320207

Permalink: https://manuscripta.at/?ID=35264

Literatur zur Handschrift: Kat. Wilten 55-61

	Schrift:
	Schriftraum: 175/180 × 100/105    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 34-42
	Schriftart: Bastarda – Marginalien Schreiber: Balthasar Wyser, canonicus Wiltinensis

Hs. enthält 3 Fragmente

VDS	Pergament   14. Jh.
	Quer zum Schriftraum eingeklebt
	Schrift:
	Schriftraum: ? × 125    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 15
	Schriftart: Textualis cursiva
VS, NS	Ir-v, I*-v   Pergament   14. Jh.
	Schrift:
	(Ir-v, I*-v) Schriftraum: 190/195 × 140    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 52-55
	Schriftart: Textualis
HDS	Papier   15. Jh.
	Schrift:
	Schriftraum: 100 bzw. 120 × 150    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 36
	Schriftart: Textualis Doppelblatt, beschnitten

Einband: Wilten oder Innsbruck (?)     15. Jh.     Gotisch     Streicheisenlinien   Blindstempel             Kettenbuch

Einbandfragment oder Abklatsch vorhanden

Bl. I*v und am Spiegel des HD Signatur 17. Jh. (9)446. Am Rücken weiße Signatur 18. Jh. auf rotem Grund XXXII D 6. Bl. 1r im Intercolumnium Besitzvermerk 18. Jh. Ecclesiae Wilthinensis. Im Freninger-Katalog (1862) unter Signatur XXXII D 6 eingetragen als „Sermones de tempore per circulum anni, 1375“.

Addenda/Corrigenda:
Parallelüberlieferung zum Mendicus auch Bautzen, Domstiftsbibliothek Sankt Petri, M I 15, Bl. 51r-74v und 87ra-126rb. Zum Mendicus in der Oxforder Parallelüberlieferung s. Siegfried Wenzel, Latin Sermon Collections from Later Medieval Englang. Orthodox Preaching in the Age of Wyclif. Cambridge 2005, S. 215-216.

---

---

Altbestand (olim XXXII D 6).

Daten aus Kat. Wilten − 2012-08-17

(VDS)	Fragment aus einem theologischen Traktat über die Seele.    1
VDS	] specie assunt anim[...] vel non et sequitur iterum in consequens sed prius. Item isti ponunt animam reginam esse ... — ... iudicantur habere formas substantiales specie diversas et hae maxime iudicantur imminentibus [
(Ir-v, I*r-v)	Fragment aus Notabilien zu den Dekretalen Gregors IX. Zu X.2.20.1-X.2.20.49, X.2.20.50-X.2.22.16, X.2.23.1-X.2.24.13.
(1ra-204va)	Sermones de diversis. Sammlung von Predigten, kompiliert von Balthasar Wyser. Darin enthalten auch das unter dem Titel "Mendicus" als eigenständige Sammlung überlieferte Werk (z.T. Iohannes de Felton zugeschrieben), bestehend aus Variationen von Predigten des Iacobus de Voragine (Schneyer, Wegweiser S. 120 [Prolog, hier Iohannes Felton zugeschrieben] und S. 132. Schneyer 3, 221-232; Parallelüberlieferung: Oxford, Merton College, MS. 236.5, Bautzen, Domstiftsbibliothek Sankt Petri, M I 15).    44
1ra	In nomine domini Amen. Cum viribus et memoria notabiliter deficere me sentirem ad honorem Dei et utilitate gratanter suscipientium ac pro me loco testamenti per totum annum de tempore singulisque diebus de Quadragesima opusculum sermonum compendiosum extrahere festinavi ex grandibus et nimium diffusis sed pretiosis sermonibus Iacobi de Voragine
2ra	Dicite filiae Syon ecce rex tuus veniet (Matth. 21,5). Epistola manifeste cum evangelio concordat quia a somno per apostolum excitamur
3va	Tunc videbunt filium hominis venientem in nubibus (Luc. 21,27). Epistola cum evangelio concordat quia quae in evangelio recitantur ad nostram doctrinam scripta sunt
8rb	Vade ad populum et sanctifica eum hodie (Ex. 19,10). In die enim tertia descendet dominus coram omni plebe super montem Sinai
9rb	Cras egrediemini et dominus erit vobiscum (2. Para. 20,17). Sic locutus est quidam propheta Iaziel (?) dum pugnare deberet
10rb	Parvulus natus est (Is. 9,6). Nota quod nativitas Christi fuit mirabiliter facta et multipliciter ostensa
11rb	Parvulus natus est (Is. 9,6). Nobis superbis parvulus humilis natus est et nobis ingratis et indignis a patre liberaliter datus est
12vb	Evangelizo vobis gaudium magnum quod erit omni populo (Luc. 2,10). Nota duo annuntiavit angelus unum quod est magnae iocunditatis
21ra	Domine si vis potes me mundare (Matth. 8,2). Per istum leprosum significatur peccator qui propter peccatum eicitur a regno caelesti
23rb	Colligite primum zizania et alligate (Matth. 13,30). Ubicumque Deus seminat diabolus zizania superseminat
24vb	Cum sero factum esset dixit dominus procuratori vineae (Matth. 20,8). Possumus hic in isto evangelio Matthaei sex notare per ordinem
26rb	Exiit qui seminat seminare semen suum (Matth. 13,3). In hoc evangelio quod dominus per semetipsum exposuit de tribus fit mentio
27rb	Assumpsit Iesus duodecim discipulos suos (Luc. 18,31). Quia Christiani consueverunt his tribus diebus maxime insolescere
30vb	Iesum quaeritis Nazarenum crucifixum (Marc. 16,6). Pauci sunt qui amicum diligunt in vita
38ra	Expedit vobis ut ego vadam (Ioh. 16,7). Christus discipulos suos adhuc carnales et eum propter multa carnalia et temporalia diligentes
39vb	Amen Amen dico vobis. Si quid petieritis patrem (Ioh. 16,23). Postquam Christus suis multipliciter apparuit ascensurus ad curiam
41va	Et dominus quidem Iesus postquam locutus est eis (Marc. 16,19). Circa ascensionem domini nota quod Christus ascendit patenter potenter celeriter et utiliter
43vb	Beatus vir cuius est auxilium (Ps. 83,6). Hic nota quod sicut septem sunt modi perveniendi
53ra	O altitudo sapientiae et scientiae Dei quam incomprensibilia sunt iudicia eius et investigabiles viae eius. Io (recte: Rom. 11,33). Grandes materias ingenia parva non sufferunt nulla autem materia grandior et periculosior quam loqui de profundo mysterio (Hamesse Nr. 15832. Inc. vgl. Herzogenburg, Stiftsbibl., Cod. 3, Bl. 163r)
53ra	O altitudo sapientiae et scientiae Dei quam incomprensibilia sunt iudicia eius et investigabiles viae eius Io. (recte: Rom. 11,33). Grandes materias ingenia parva non sufferunt nulla autem materia grandior et periculosior quam loqui de profundo mysterio
53vb	Homo quidam erat dives et induebatur purpura et bysso etc. Luc. (16,19). Narrans dominus istius divitis vitam mox
53vb	Homo quidam erat dives et induebatur purpura (Luc. 16,19). Narrans dominus istius divitis vitam mox adiunxit eius poenam
55vb	Homo quidam fecit cenam magnam et vocavit multos (Luc. 14,16). Per istum hominem intelligitur Deus qui tunc homo secundum Gregorium dicitur
60vb	Gaudium erit angelis Dei super uno peccatore (Luc. 15,10). Tria in verbis istis notantur angelorum laetitia ibi gaudium erit
62ra	Estote misericordes sicut et pater vester (Luc. 6,36). In hoc evangelio dominus duo facit: primo ponit tres species
63va	Estote misericordes sicut et pater vester (Luc. 6,36). Nota quod Christus inducit nos ad duplicem misericordiam
66ra	Cum turbae irruerent in Iesum (Luc. 5,1). Dicit Chrysostomus Quia turbae tribus de causis ad eum veniebant
75rb	Arbor mala non potest fructus bonos facere (Matth. 7,18). Nota ad hoc quod arbor mala fructus bonos faciat
78ra	Cum appropinquaret Iesus Hierosolymam (Luc. 19,41). In praesenti evangelio duo evangelio duo (!) tanguntur de Christo
157ra	Diliges dominum Deum tuum (Luc. 10,27). Circa dilectionem domini tria sunt videnda scilicet causa modus et fructus
160ra	Domus mea domus orationis vocabitur (Luc. 19,46). Iuxta morem prin[...] terrae Deus omnipotens qui habet in femore suo
164vb	Cum appropinquaret Iesus Hierosolymam (Luc. 19,41). In praesenti evangelio duo evangelio duo (!) tanguntur de Christo
168va	Occurrerunt ei decem viri leprosi (Luc. 17,12). Duo hic tanguntur peccati genus et curandi modus
169vb	Scit enim pater vester caelestis quia his omnibus indigetis (Matth. 8,32). Duo in his verbis exprimuntur Dei praescientia
175vb	In his duobus mandatis universa lex pendet (Matth. 22,40) id est in dilectione Dei et proximi. Ipsa enim praecepta decalogi in duabus tabulis Moysi scripta fuerunt
177vb	Ascendens Iesus in naviculam transfretavit (Matth. 9,1). Moraliter per hanc navem intelligitur religio sive paenitentia
181vb	Amice quomodo huc intrasti non habens (Matth. 22,12). In his verbis duo notantur: primo quod quidam de nuptiis proiectus est
184va	Erat quidam regulus cuius filius infirmabatur (Ioh. 4,46). Hic tria nota in patre fidem in filio autem infirmitatem
186ra	Serve nequam omne debitum dimisi tibi (Matth. 18,32). Augustinus dicit Qui alteri nocere desiderat
188vb	Abeuntes pharisaei consilium (Matth. 22,15). In praesenti evangelio quattuor edocemur: primo ut linguam custodiamus
190ra	Reddite quae sunt Caesaris Caesari et quae sunt Dei Deo (Matth. 22,21). Hic nota quod quaedam reddenda sunt principi terreno
194ra	Caeli enarrant gloriam Dei. Ps. (18,2). Anima mea liquefacta est. Can. (5,6). Quattuor sunt quae inducunt congelationem scilicet elongatio
200ra	Fasciculus myrrhae dilectus meus mihi (Can. 1,12). Si ego quaererem a vobis quid est quod in mundo isto plus diligitur
204va	Schlussschrift: Et sic sunt finiti sermones de diversis collecti quos conscripsit frater Balthasar Wyser canonicus Wiltinensis ordinis Praemonstratensis et Brixinensis diocesis.
(13vb-14vb)	Sermo in nativitate domini (Schneyer 8, 614, Nr. 52).
(79ra-150va)	Conradus de Brundelsheim OCist (Soccus) : Sermones de sanctis (Druck: GW 7411-7413. - Schneyer 1, 740-745, Nr. 293, 304, 305, 329, 331-338, 344-348, 353-356).
(150va-154ra)	Guilelmus de Lanicea OFM : Distinctiones e tractatu "Diaeta salutis". De sanctis pluribus virginibus. Verena (Druck: unter den Werken des Bonaventura im Anschluss an die Diaeta salutis im Druck [GW 4721]. S. Bonaventurae opera VI. Rom 1596, 342-348. - Schneyer 2, 475, Nr. 62). Vgl. auch Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 73, Bl. 69va, Cod. 352, Bl. 90r und Cod. 406, Bl. 136v.
(154ra-b)	De sex damnis luxuriae.    1
154ra	Damna luxuriae sunt sex. Nam primo ducit hominem ad maximam paupertatem, aufert homini gratiam
(154rb-156vb)	Peregrinus de Oppeln OP : De sancto Nicolao (Schneyer 4, 557, Nr. 107).
(196vb-200ra)	Philippus Cancellarius : Sermo in caena domini (Ed.: M. Davy, Les Sermones universitaires parisiens de 1230-1231. Paris 1931, 154-160. - Glorieux RT Nr. 119c3).    1
196vb	Surgit a cena et ponit vestimenta (Ioh. 13,4). Dominus noster Iesus Christus de hoc mundo ad invisibilem patriae maiestatem de hoc mundo transiturus celebrato sacramento veteris Paschae
(HDS)	Fragment aus einem Kopialbuch (Urkunden).    2
HDS	] Amen praesens publicum instrumentum universis et singulis ipsum mihi tunc [...] interest vel interesse poterit in futurum
HDS	] Praenotato servitio affectivo (?) Reverende domine quod linea consanguinitatis non apparetur sed vere fidelitatis et amicitiae appropriatur virtuti ut mei non ex merito sed fidelitate et amicitia tanta retineatis gratiam fructuosam ut maiorem meo patrem vobis si possibilitati meae suppeteret oboedientiam et reverentiam