Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=35395 
Innsbruck, Prämonstratenser-Chorherrenstift Wilten, Cod. 32 04 05
STATUTA ORDINIS PRAEMONSTRATENSIUM
Pergament   I, 112, I* Bl.    120×95   Prémontré, 13. Jh. T. I nach 1244/1246, T. II nach 1256   
Provenienz/Letztbesitzer: Pleterje, Kartause
Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der mittelalterlichen Handschriften der Bibliothek des Prämonstratenser Chorherrenstiftes Wilten. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt.

 Volldigitalisat



Literatur zur Handschrift: Kat. Wilten 134-140. Zur Hs. vgl. auch die Korrespondenz zwischen Bruno Krings und Sieglinde Sepp bzw. Walter Neuhauser (in den Akten der ULBT Innsbruck) sowie zwischen Bruno Krings und Herrn Clemens Halder (Stift Wilten).

Teil 1I, 1-77   Pergament   13. Jh.
Nach Bl. 60 fehlt möglicherweise eine Lage (Textverlust, jedoch kein Bruch in Kustodenzählung). Bl. 63–68 nachträglich eingefügt und mit den anderen Blättern dieser Lage zu einer Sexternio verbunden, Gegenblätter zu Bl. 52 (mit Textverlust), 62 (zum urspr. Bestand gehörend), 65 und 66 herausgeschnitten.
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(Bl. 1r-73r) Schriftraum: 80 × 70    Zeilenzahl: 21   
Schriftart: Textualis
Zwei Hände: 1) Bl. 1r-62v, 69r-73r; 2) 63r-68v
Schrift 2(Bl. 73v-77v) Schriftraum: 80 × 70    Zeilenzahl: 21   
Schriftart: Textualis cursiva
Sieben Hände: 1) Bl. 73v-74v; 2) Bl. 74v, 76v; 3) Bl. 75r-v; 4) Bl. 75v-76v; 5) Bl. 76v; 6) Bl. 77r; 7) Bl. 77v
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Teil 278-112, I*   Pergament   13. Jh.
Nach 1256, vgl. Urkunde Alexanders IV.
Schrift:
(78-112, I*) Schriftraum: 105 × 70    Zeilenzahl: 30   
Schriftart: Textualis
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   

Einband: Frankreich     17. Jh.     Neuzeitlicher Gebrauchseinband     Streicheisenlinien   Schmucklos        


Bl. Ir Vermerk zur Entstehung der Hs. in Prémontré 1245 von Hand des Prämonstratenserhistorikers Charles Louis Hugo 18. Jh. Prémontré. Ecrit en 1245 anno pontificatus Innocent. IV. secundo. Dazu Hinweis 18. Jh. Note autographe de C.-L. Hugo, abbé d’Etival. Spiegel des HD Notiz Prémontré. Am Spiegel des VD Eintrag (frz.) 17. Jh. 135 feuillets […] qui contient plusieurs statuts […]; il est du XIIIe siècle. Darunter Eintrag (lat.) 17. Jh. gestrichen. Wahrscheinlich verblieb die Hs. nach dem Tod Hugos in dessen Handschriftensammlung, die im 19. Jh. zum größten Teil in das Grand Séminaire des Bistums Nancy gelangte. Nach dessen Enteignung 1904 Überführung in die Stadtbibliothek von Nancy. Tw. Rückerstattung des Bestandes an die Diözese. Dagegen gelangte Sign. 32 04 05 wohl bereits nach der Französischen Revolution in die Kartause Bosserville bei Nancy. Mit der 1899 begonnenen Wiederbesiedlung des Kartäuserklosters Pleterje (Slowenien) durch Mönche der nunmehr aufgehobenen Kartause Bosserville bei Nancy kam die urspr. aus Prémontré stammende Hs. nach Pleterje. Bl. Iv Bibliotheksstempel der Kartause Pleterje Bibl. Cart. troni ss. trin. in Pleterje. 1934 Erwerbung im Tausch durch das Stift Wilten. Bl. Ir Vermerk des Stiftes Wilten 20. Jh. Im Jahre 1934 durch Tausch von den Karthäusern in Pleterje erhalten für die Bibliothek in Wilten sowie alte Signatur Ms. 21. Am Spiegel des VD Exlibris der Stiftsbibl. Wilten.
Daten aus Kat. Wilten
"Kat. Wilten", "Kat. Innsbruck 4", "Neuhauser, Bibliotheca Wilthinensis", "Kat. Innsbruck 5", "CSEL", "PL", "Verheijen I", "Potthast"
alle Initien
Teil 1
(1r-60v) Statuta ordinis Praemonstratensium: Statuten der Redaktion von 1244/46 (Ed. unter Berücksichtigung dieser Hs.: Krings 19–106).
Entgegen der früher geäußerten Vermutung, dass es sich bei diesem Text um eine Parallelüberlieferung zu Innsbruck, ULBT, Cod. 375 bzw. Ms. lat. 4394 handle (vgl. briefliche Mitteilung von Dr. Bruno Krings vom 31.1.2000 und 15.3.2000 [an der ULBT], Neuhauser, Kat. Innsbruck 4 340. Vgl. auch Neuhauser, Bibliotheca Wilthinensis 94–97; Neuhauser, Ausse II 97–101; Neuhauser, Kat. Innsbruck 5 576), stellt diese Hs. nach Krings 12 den „einzigen bisher bekannten Textzeugen für die Statutenredaktion von 1244/46 in ihrer ursprünglichen Form“ dar.
Überarbeitung 1279: Innsbruck, ULBT, Cod. 375; Laon, Bibl. municipale, Ms. 509; Paris, BnF, Ms. lat. 4394; Soissons, Bibl. municipale, Ms. 97.
Zu den anderen Redaktionen vgl. u. a. R. v. Waefelghem, Les Premiers Statuts de l’Ordre de Prémontré. Le Clm 17.174 (XIIe siècle). Analectes de l’Ordre de Prémontré 9 (1913); E. Martène, De antiquis ecclesiae ritibus. Rouen 1702, 891–926; P. F. Lefèvre, Les Statuts de Prémontré réformés sur les ordres de Grégoire IX et d’Innocent IV au XIIIe siècle (Bibliothèque de la revue d’Histoire Ecclésiastique 23). Louvain 1946; J. Le Paige, Bibliotheca Praemonstratensis ordinis. Paris 1633, 784–829. Neudruck Averbode 1998 (Instrumenta Praemonstratensia 3).
   1
1r Quoniam ex praecepto regulae iubemur habere
(1r) Einleitung.
(2r) Capitula primae distinctionis.
(2v) Distinctio prima.
(21v) Capitula secundae distinctionis. – Distinctio secunda.
(34r) Capitula tertiae distinctionis. – Distinctio tertia.
(44r) Capitula quartae distinctionis. – Distinctio quarta.
Cap. 20 und 21 der Distinctio quarta fehlen (Krings nennt Cap. 21 und 22 als fehlend).
(61r-62r) Ordo monasterii (Ed. nach dieser Hs.: Dijck 10–12).
   1
61r Ante omnia fratres carissimi diligatur Deus deinde et proximus quia ista praecepta principaliter nobis sunt data
(62r-v) Regula Augustini (CSEL 57, 359–371. PL 32, 1377–1379. Verheijen I, 417–437).
Textverlust (Bl. 63–68 in die Lage eingefügte Blätter).
   1
62r Haec sunt quae ut servetis praecipimus in monasterio constituti. Primum propter quod in unum estis congregati
(63r-64) Über die Wahl des Abtes von Prémontré.
   1
63r Hic est ordo procedendi in electione in ecclesia Praemonstratensi
(63r) Formular eines Einladungsschreibens des Priors von Prémontré an die drei Primaräbte.
   1
63r Tribus autem primis abbatibus per fratres canonicorum ecclesiae
(63r) Formular eines Einladungsschreibens des Priors von Prémontré an vier Äbte.
   1
63r Quattuor aliis abbatibus litterarum tenor poterit esse talis
(63v) Formular eines Einladungsschreibens des Priors von Prémontré an auswärtige Mitbrüder.
   1
63v Fratribus autem foraneis ut veniant ad electionem huiusmodi potest scribi
(63v) Hinweis auf die übliche Rechenschaft des Provisors gegenüber dem Konvent über den Stand des Hauses vor der Wahl.
   1
63v Interim computari consuevit a provisore coram conventum
(63v) Ordnung des Wahlvorganges.
   1
63v Die utique electionis adveniente sermone praehabito
(64v-73r) Papsturkunden betreffend den Prämonstratenserorden.
(64v) Urkunde Innozenz III., dat. 1198, Juli 27 (Ed.: Le Paige III 645, Nr. 29. – Potthast I 32, Nr. 334).
(68v) Urkunde Innozenz IV., dat. 1245, März 9. Invocatio und Arenga, Ausschnitt aus (Ed.: Le Paige 663, Nr. 55. Lefèvre 139. – Potthast II 983, Nr. 11583).
(Bl. 63–68 in die Lage eingefügte Blätter).
(69r) Urkunde Innozenz III., dat. 1198, Juli 27. Eschatokoll, Ausschnitt aus (Ed.: Le Paige III 645, Nr. 29. – Potthast I 32, Nr. 334).
   1
69r ] redemptoris nostri Iesu Christi aliena fiat
(69r) Urkunde Innozenz IV., dat. 1245, März 9 (Ed.: Le Paige 663, Nr. 55. Lefèvre 139. – Potthast II 983, Nr. 11583).
(73v-75r) Decreta Capituli Generalis anni 1292 apud Praemonstratum celebrati (Ed.: J. B. Valvekens, Acta et Decreta Capitulorum Generalium Ordinis Praemonstratensis. I. Saec. XII–XV. Analecta Praemonstratensia 43 [1967]).
Parallelüberlieferung: Nancy, Bibl. municipale, Ms. 994, 9v.
   1
73v Praecipitur ut statutum de esu carnium in locis prohibitis a fratribus ordinis
(75r-77v) Zusatz, unvollständig (zwischen Bl. 76 und 77 fehlt mindestens ein Blatt).
   1
75r Lata est sententia excommunicationis. In omnes fratres ordinis qui pro pecunia
Teil 2
(78r-112v) Sammlung von Papsturkunden. betreffend den Prämonstratenserorden, insbesondere das Kloster Prémontré. Betreffüberschriften zu einzelnen Urkunden. 1138 (Innozenz II.) – 28. Oktober 1256 (Alexander IV.).
(78r) Urkunde Honorius III., dat. 1217, Mai 11 (Ed.: Le Paige III 649, Nr. 38 – Potthast I 487, N r. 5545).
(81v) Urkunde Honorius III., dat. 1222, Juni 6 (Ed.: Le Paige III 654, Nr. 46. – Potthast I 594, Nr. 6852).
(82r) Urkunde Innozenz III., dat. 1201, Jänner 20 (Ed.: Le Paige III 646, Nr. 31 [dat. 1200!]. – Potthast I 114, Nr. 1247).
(82v) Urkunde Honorius III., dat. 1217, Mai 10 (Ed.: Le Paige III 649, Nr. 36 [dat. 1216!]. – Potthast I 487, Nr. 5544).
(82v) Urkunde Innozenz IV., dat. 1245, Jänner 30 (Ed.: Le Paige III 662, Nr. 62. – Potthast II 978, Nr. 1522).
(83r) Urkunde Innozenz IV., dat. 1245, Februar 13 (Ed.: Le Paige III 662, Nr 63. – vgl. Potthast II 981, Nr. 11554, mit fälschlicher Zuweisung 1245, Februar 20).
(83v) Urkunde Innozenz IV., dat. 1245, März 12 (Ed.: Le Paige III 667, Nr. 69. – Potthast II 984, Nr. 11591).
(83v) Urkunde Innozenz IV., dat. 1245, März 12 (Ed.: Le Paige III 666, Nr. 65. – Potthast II 984, Nr. 666 [dat. 1245, März 15!]).
(84r) Urkunde Innozenz IV., dat. 1245, März 12 (Ed.: Le Paige III 667, Nr. 68. – Potthast II 983, Nr. 11590).
(84v) Urkunde Innozenz IV., dat. 1245, Februar 20 (Ed.: Le Paige III 662, Nr. 64. – Potthast II 981, Nr. 11554, Inc. eigentlich zu 1245, Februar 13).
(85r) Urkunde Innozenz IV., dat. 1245, März 9 (Ed.: Le Paige III 663, Nr. 55. Krings 106–112.– Potthast II 983, Nr. 11583).
(88r) Urkunde Innozenz IV., dat. 1246, März 17 (Ed.: Le Paige III 667, Nr. 80. – Potthast II 1019, Nr. 12027).
(90r) Urkunde Innozenz IV., dat. 1247, April 17 (Ed.: Le Paige III 670, Nr. 74. – Potthast II 1054, Nr. 12482).
(90v) Urkunde Innozenz III., dat. 1208, Februar 29 (PL 217, 171D, Nr. 121. – Potthast I 283, Nr. 3312).
(91r) Urkunde Alexanders IV., dat. 1256, Juli 21 (Ed.: Le Paige III 677, Nr. 83. – Potthast II 1352, Nr. 21).
(91v) Urkunde Alexanders IV., dat. 1256, Oktober 27 (Ed.: Le Paige III 683, Nr. 95. – Potthast II 1360, Nr. 16599).
(92r) Urkunde Innozenz III., dat. 1201, Februar 8 (Ed.: Le Paige I 647 Nr. 33, dat. 1200. – Potthast I 116, Nr. 1272).
(92v) Urkunde Innozenz III., dat. 1198, Mai 12/13 (Ed.: Le Paige III 645, Nr. 30. – Potthast I 17, Nr. 167).
(93r) Urkunde Innozenz III., dat. 1198, Mai 12/13 (Ed.: Le Paige III 645, Nr. 30. – Potthast I 17, Nr. 167).
(94r) Urkunde Honorius III., dat. 1223, Mai 23 (Ed.: Le Paige III 653, Nr. 44 [dat. 1222!]. – Potthast I 608, Nr. 7026).
(94r) Urkunde Honorius III., dat. 1223, Mai 23 (Ed.: Le Paige III 653, Nr. 44 [dat. 1222!]. – Potthast I 608, Nr. 7026).
(94v) Urkunde Honorius III., dat. 1220, Juli 21 (Ed.: Le Paige III 652, Nr. 43. – Potthast I 551, Nr. 6308).
(95r) Urkunde Innozenz IV., dat. 1246, Oktober 10 (Ed.: Le Paige III 671, Nr. 75. – Potthast II 1040, Nr. 12295).
(96r) Urkunde Honorius III., dat. 1226, Juli 24 (Ed.: Le Paige III 654, Nr. 47. Vgl. Le Paige III 647, Nr. 32. – Potthast I 114, Nr. 1247).
(96v) Urkunde Gregorius IX., dat. 1228, März 16 (Ed.: Le Paige III 654, Nr. 49 [dat. 1227!]. – Potthast I 702, Nr. 8146).
(96v) Urkunde Innozenz II., dat. 1138, März 21 (Ed.: Le Paige III 623, Nr. 4 [dat. 1137!]. Vgl. Le Paige I 421. – Jaffé, Reg. Pont. I 581, Nr. 5625).
(96v) Urkunde Honorius III., dat. 1219, Februar 18 (Ed.: Le Paige III 650, Nr. 39. – Potthast I 525, Nr. 5991).
(97r) Urkunde Honorius III., dat. 1219, Februar 18 (Ed.: Le Paige III 651, Nr. 40. – Potthast I 525, Nr. 5992).
(97v) Urkunde Alexanders IV., dat. 1256, August 21 (Ed.: Le Paige III 683, Nr. 94; II 630, Nr. 17. – Potthast II 1355, Nr. 16525).
(97v) Urkunde Honorius III., dat. 1220, Juli 13 (Ed.: Le Paige III 652, Nr. 42. – Potthast I 551, Nr. 6303).
(98r) Urkunde Urbans III., dat. 1187, Juni 10 (Ed.: Le Paige III 639, Nr. 22. – Jaffé, Reg. Pont. I 865, Nr. 9967).
(98v) Urkunde Alexanders IV., dat. 1259, Februar 27 (Potthast II 1426, Nr. 17497).
(98v) Urkunde Honorius III., dat. 1223, Mai 23 (Ed.: Le Paige III 653, Nr. 45 [dat. 1222!]. – Potthast I 608, Nr. 7025).
(99r) Urkunde Gregors IX., dat. 1234, Jänner 16 (Ed.: Le Paige III 657, Nr. 52 [dat. 1233!]. – Potthast I 801, Nr. 9369).
(99r) Urkunde Innozenz II., dat. 1138, Dezember 21 (Ed.: Le Paige III 624, Nr. 7 [dat. 1141!]. – Jaffé, Reg. Pont. I 583, Nr. 5657).
(99v) Urkunde Innozenz IV., dat. 1245, Februar 20 (Ed.: Le Paige III 662, Nr. 63. – Potthast II 981, Nr. 11554).
(99v) Urkunde Bischof Odos von Tusculanum, dat. 1245, Jänner 26 (Ed.: Le Paige III 667, Nr. 80. Lefèvre 140. Krings 112).
(101r) Urkunde Hadrians IV., dat. 1255, Jänner 3 (Ed.: Le Paige III 628, Nr. 13 [dat. 1154!]. – Jaffé, Reg. Pont. I 660, Nr. 6839).
(102r) Urkunde Clemens III., dat. 1188, April 1 (Ed.: Le Paige III 641, Nr. 25. – Jaffé, Reg. Pont. I 873, Nr. 10063).
(102v) Urkunde Honorius III., dat. 1223, Mai 23 (Ed.: Le Paige III 653, Nr. 44. – Potthast I 608, Nr. 7026).
(103r) Urkunde Innozenz IV., dat. 1247, April 1 (Ed.: Le Paige III 670, Nr. 73. – Potthast II 1053, Nr. 12467).
(103r) Urkunde über den Vertrag zwischen Zisterziensern und Prämonstratensern, dat. 1142, Oktober 11.
   1
103r Igitur ad custodiam pacis et caritatis
(104r) Incipiunt quedam peticiones quas edidit Willelmus abbas Premonstratensis in curia Romana constitutus.
(104v) Urkunde Gregorius IX.
(105r) Urkunde Gregors IX., dat. 1234, Jänner 12 (Ed.: Le Paige III 658, Nr. 55 [dat. 1133!]. – Potthast I 800, Nr. 9363).
(106r) Urkunde Gregors IX., dat. 1234, Jänner 9 (Ed.: Le Paige III 657, Nr. 54 [dat. 12333!]. – Potthast I 800, Nr. 9362).
(106v) Urkunde Gregors IX., dat. 1233, Februar 18 (Ed.: Le Paige III 660, Nr. 59 [dat. 1233!]. Lefèvre 138. – Potthast I, 804, Nr. 9412).
(108v) Urkunde Alexanders IV., dat. 1256, Juli 23 (Ed.: Le Paige III 678, Nr. 85 [dat. 1258!]. – Potthast II 1353, Nr. 16495).
(108v) Urkunde Alexanders IV., dat. 1256, Juli 21 (Ed.: Le Paige III 677, Nr. 83. – Potthast II 1352, Nr. 16491).
(109r) Urkunde Alexanders IV., dat. 1256, Juli 23 (Vgl. Le Paige III 677, Nr. 84. – Potthast II 1352, Nr. 16494).
(109v) Urkunde Alexanders IV., dat. 1256, Juli 23 (Ed.: Le Paige III 678, Nr. 86. – Potthast II 1353, Nr. 16496).
(109v) Urkunde Alexanders IV., dat. 1256, August 3 (Ed.: Le Paige III 683, Nr. 93. – Potthast II 1354, Nr. 16512).
(109v) Urkunde Alexanders IV., dat. 1256, Juli 23 (Vgl. Le Paige III 677, Nr. 84. – Potthast II 1352, Nr. 16494).
(110r) Urkunde Innozenz IV., dat. 1248, März 23 (Ed.: Le Paige III 672, Nr. 77. – Potthast II 1083, Nr. 12873).
(110v) Urkunde Alexanders IV., dat. 1256, Oktober 28 (Ed.: Le Paige III 684, Nr. 96. – Potthast II 1360, Nr. 16600).
(111r) Urkunde Alexanders IV., dat. 1256, April 28.
(112r) Urkunde Alexanders IV., dat. 1256, Juli 25 (Ed.: Le Paige III 681, Nr. 89. – Potthast II 1353, Nr. 16501).
(I*r-v) leer.