Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=35408 
Neustift/Novacella, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 31
ALDOBRANDINUS DE TUSCANELLA. EXPOSITIO SUPER AVE MARIA. GODEFRIDUS HERILACENSIS
Pergament   I, 130, I* Bl.   320×240   Süddeutscher Raum (?), 14. Jh.
Provenienz/Letztbesitzer: Innsbruck, ULBT
Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der mittelalterlichen Handschriften in der Stiftsbibliothek Neustift (siehe unten angeführte Literatur; auch online zugänglich). Diese Daten, insbesondere die Bibliografie, werden laufend korrigiert und ergänzt.

 Volldigitalisat



Literatur zur Handschrift: Kat. Neustift 2021, 90-92 (online)
Am oberen Blattrand Foliierung 19. Jh. durch die ULB Tirol; Fehler in der Zählung: 85 ausgelassen. Bl. 90 und 91 eingehängte Einzelbl., urspr. Teil einer eigenen Lage, zw. Bl. 90 und 91 fehlt mindestens ein Blatt (Textverlust). Nach Bl. 131 fehlt mindestens eine Lage (Textverlust).
Schrift:
Schriftraum: 250 × 185    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 33   
Schriftart: Textualis
Korrekturen und Nachträge von späterer Hand.
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   

Einband:
Neuzeitlicher Bibliothekseinband: schwarz gesprenkeltes braunes Pap. über Pappe. Neustift, 2. H. 18. Jh.


Bl. 1r (stark beschnitten) sowie Bl. 48vb Besitzvermerk 15. Jh.: Iste liber est monasterii sancte Marie in Novacella T 13. Am Spiegel des VD Exlibris der Stiftsbibl. Neustift 18. Jh. 1809 anlässlich der vorübergehenden Aufhebung des Klosters Neustift der ULB Tirol übergeben. Am Spiegel des VD alte Signaturen der ULB Tirol II 1 D 9 (Tinte, Bleistift) sowie Nr. 31 (Tinte). Am Rücken gelbes Signaturschild der ULB Tirol 31. Bl. 1r Stempel der ULB Tirol 19. Jh. 1921 aufgrund des Friedensvertrages von St. Germain an den italienischen Staat abgegeben und von diesem 1929 dem Kloster Neustift als Dauerleihgabe überlassen. Bl. 1r Stempel der Soprintendenza Tridentina 20. Jh.
Vorbesitzer: Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Kat. Neustift 2021"
alle Initien
(Ir-v) leer.
(1ra-48rb) Aldobrandinus de Toscanella Scala fidei (Schneyer 1, 250, Nr. 350. Kaeppeli Nr. 133. Stegmüller RB Nr. 1105. Distelbrink Nr. 197).
(48va-b) leer bis auf Besitzvermerk.
(49ra-91vb) Expositio super Ave Maria, unvollständig (Parallelüberlieferung: Klosterneuburg, Stiftsbibl., CCl 774, Bl. 150r–172v [unvollständig, Text nur bis Neustift, Stiftsbibl., Bl. 77v, Z. 22, erhalten]; ab Bl. 49vb: Rom, Vaticana, Cod. Vat. lat. 1287, S. 1).
   17
49ra Ave gratia plena dominus tecum (Lc 1,28) benedicta tu in mulieribus (Lc 1,42). Dixit angelus ad virginem de caelo missus. Et benedictus fructus ventris tui. Adicit Elisabeth spiritu prophetico ... — ... tertio de salutationis compendio. Primo igitur dicendum est de angeli officio o (?).
49vb Missus est Gabriel angelus a Deo. Luc. 1 (26). In hoc verbo Gabriel angelus sacramenti regalis conscius ac Dei fore virginis paranymphus describitur ... — ... decuit ipsum secretiori consilio pertractari. Et sic patent octo ministeria quae Gabriel exhibuit circa virginis uterum fecundandum.
54ra Secundo idem angelus octo officia exercuit cir[ca] filium virginis declarandum. Primum erat officium docendi unum Ioseph dubitantem ... — ... volavit unus ad me de seraphin etc. Postquam dictum est de angeli officio dicendum est de virginis vocabulo.
55va Nomen virginis Maria. Luc. 1 (27). Nulla res potest amari nec laudari nisi prius cognoscetur dicente Augustinus (!) de trinitate ... — ... visione praeclara fruitione beata intentione aeterna.
58rb Nomen virginis Maria. Luc. 1 (27). De dulcissimo nomine ipsius Mariae adhuc amplius videamus. Est notandum quod nomen huius dulcissimiae virginis est a Deo revelatum ... — ... huius nomen gloriosum vulgatum est in omni terra et in omni regione caelestium et infernorum.
60va Nomen virginis Maria. Luc. 1 (27). De nomine huius ineffabilis virginis adhuc est plus dicendum. Et est notandum quod haec virgo postquam Christum concepit reperitur in scriptura ... — ... quae cum sit omnibus superior servitio se subiecit omni.
65va Nomen virginis Maria (Luc. 1,27). Prius dictum est de nomine. Nunc dicendum est de hoc vocabulo Maria. Et est notandum quod quattuor genera volatilium solent nidos suos ornare ... — ... Postquam dictum est de angeli officio et de virginis vocabulo. Nunc dicendum est de salutationis compendio.
67rb Ave gratia plena dominus tecum. Luc. 1 (28). Si quis princeps vel rex vel magnus dominus vult destinare nuntium vel legatum ad summum principem vel regem vel dominum magnum pro magna et ardua causa ... — ... Non diligamus verbo nec lingua scilicet tamen sed opere et veritate.
69ra Gratia plena (Luc. 1,28). Dictum est prius quomodo dulcissima virgo Maria est gloriose salutata in hoc verbo Ave. Nunc dicendum est quomodo gratiose est adornata ... — ... quae in Maria clarius et plus Christianus quam in aliquo homine refulserunt.
71va Gratia plena (Luc. 1,28). Notandum quod sicut sunt septem utilitates sive efficaciae quas gratia confert animae de quibus dictum est in sermone praecedenti dicendum est ... — ... habebit amicum regem. Quam amicitiam nobis concedat.
73rb Gratia plena (Luc. 1,28). Prius dictum est quod gratia habet septem efficacias quas in anima facit et quod sunt septem praeparationes quibus homo ad gratiam se disponit ... — ... sive possumus sive habemus ad quam gloriam nos perducat.
75vb Gratia plena (Luc. 1,28). Prius dictum est quomodo Maria fuit gratiose salutata quod notabatur in hoc verbo Ave ... — ... denique necessitatis amplissimo miseretur affectu.
79vb Dominus tecum. Luc. 1 (28). Secundum ordinem naturalem in mundo corpora magis conformia in natura sint magis propinqua in situ ... — ... Iste ergo est dominus qui fuit tecum o Maria.
82ra Dominus tecum (Luc. 1,28). O Maria dominus tecum te associans tecum te custodiens tecum te glorificans ... — ... mecum fac ut amor tuus semper sit mecum.
84va Benedicta tu in mulieribus. Luc. 1 (42). Illud digne commendatur quod in se consideratum bonum apparet et aliis comparatum excellit ... — ... pronuntiando et dicendo Magnificat anima mea domino.
89rb Benedicta tu in mulieribus (Luc. 1,42). Si volumus amplius scire quod multipliciter est sanctissima virgo domina Maria benedicta inspiciamus ... — ... Domina Maria etiam corpus infantis suaviter attractat quia quicquid facit circa hominem totum est suavitas et pietas [
91ra ] est in multis pro nobis constituta ... — ... Domina Maria etiam corpus infantis suaviter attractat quia quicquid facit circa hominem totum est suavitas et pietas [
(92ra-131vb) Godefridus Herilacensis (= Ps.-Iacobus de Paradiso) Expositio super orationem dominicam, unvollständig (Ed. Bauer, Paternoster-Auslegung 84–226. – L. Meier, Die Werke des Erfurter Kartäusers Jakob von Jüterborg in ihrer handschriftlichen Überlieferung [Beiträge zur Geschichte der Philosophie und Theologie des Mittelalters 37, 5]. Münster/W. 1955, Nr. 24. Stegmüller RB Nr. 2608, 3886, vgl. auch Nr. 1551, 11642. Bloomfield Nr. 8085 bzw. 8203).
   1
92ra Pater noster qui es in caelis et cetera. Carissimi vos scire debetis quod inter omnia opera quae possunt fieri in hac vita nullum opus est ... — ... proximo tuo nocenti te et tunc deprecanti tibi peccata tua solventur. Hom[o homini servat (Sir 28,2–3).
(I*r-v) leer.