Beschreibung ausdrucken Permalink: https://manuscripta.at/?ID=35413
Neustift/Novacella, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 76
SAMMELHANDSCHRIFT
Pergament und Papier   I, 75, I* Bl.   270×205   T. I: Neustift; T. II: St. Dorothea (Wien) und Neustift, 6. Jahrzehnt 15. Jh. (u. a. 1457)   
Provenienz/Letztbesitzer: Innsbruck, ULBT
Handschrift aus 2 Teilen zusammengesetzt: 1  (I, 1-16) 15. Jh.; 2  (17-74[75], I*) 1457
Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der mittelalterlichen Handschriften in der Stiftsbibliothek Neustift (siehe unten angeführte Literatur; auch online zugänglich). Diese Daten, insbesondere die Bibliografie, werden laufend korrigiert und ergänzt.

 Volldigitalisat



 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2  |  Einzelbilder: fol. 18, 34, 35, 65, 66, 67, 74.
Literatur zur Handschrift: Kat. Neustift 2021, 105-108 (online)
Foliierungen:
1) Älteste Foliierung (vor Zusammenbinden der zwei Teile) am oberen rechten Blattrand, tw. beschnitten 1–56, beginnend mit Kapitel 1 der Statuten (Bl. 19r).
2) Zweite Foliierung am unteren rechten Blattrand, tw. beschnitten bzw. überklebt 1–13, beginnend mit dem Prolog der Statuten (Bl. 17r).
3) Dritte Foliierung (im Zuge des Zusammenbindens 1457?) am rechten Blattrand mittig 1–74, beginnend mit der Regula s. Augustini (Bl. 1r). 4)
Jüngste Foliierung 19. Jh. durch die ULB Tirol am rechten oberen Blattrand (hier berücksichtigt), entsprechend der dritten Foliierung; Fehler in der Zählung: 71 doppelt angeführt.

Teil 1I, 1-16   Pergament   15. Jh.
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(Bl. 1r–10v) Schriftraum: 180 × 90    Zeilenzahl: 20   
Schriftart: Bastarda
Am Blattrand tw. Notizen von späterer Hand.
Schrift 2(Bl. 11r–15v) Schriftraum: 215 × 130    Zeilenzahl: 25   
Schriftart: Textualis
Am Blattrand bisweilen Notizen von späterer Hand.
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Teil 217-74[75], I*   Papier   1457
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(Bl. 17r–18v) Schriftraum: 225 × 130    Zeilenzahl: 38   
Schriftart: Bastarda
Schrift 2(Bl. 19r–73v) Schriftraum: 215 × 115   
Schriftart: Bastarda
Von drei Händen: 1) Bl. 17r–26r, Z. 2 und Z. 6–33, Bl. 27r–54v und Bl. 63v, Z. 23–Bl. 73v. Schreiber möglicherweise Nikolaus, Propst von St. Dorothea, in Neustift 1457 (Bl. 66r Datierung der abgeschriebenen Visitationsurkunde Neustift, 1457 Juli 18); 2) Bl. 26r, Z. 3–5 und Z. 34–Bl. 26v; 3) Bl. 55r–63v, Z. 22.
Am Blattrand bisweilen Notizen von späteren Händen, tw. dt.
Ausstattung: Rubriziert   

Einband:
Neuzeitlicher Bibliothekseinband: schwarz gesprenkeltes braunes Pap. über Pappe. Neustift, 2. H. 18. Jh.


Zumindest T. II der Hs. wurde von Nikolaus, Propst des Augustiner Chorherrenstiftes St. Dorothea in Wien, im Zuge seiner Visitation des Klosters Neustift zurückgelassen und dort wohl von seiner Hand mit Visitationsinstrument (dat. Neustift, 18. Juli 1457) u. a. ergänzt. Abschrift vom Augustiner Chorherrn Petrus Ephensteiner 1728 in Neustift, Stiftsbibl., Cod. 29, S. 115–239. Hs. 1809 anlässlich der vorübergehenden Aufhebung des Klosters Neustift der ULB Tirol übergeben. Am VDS alte Signaturen der ULB Tirol II 1 H 8 (Tinte, Bleistift, ältere radierte Signatur überschrieben), daneben N. 76/(2) (Tinte, Bleistift). Am Rücken gelbes Signaturschild der ULB Tirol 76. Bl. 1r Stempel der ULB Tirol 19. Jh. 1921 aufgrund des Friedensvertrages von St. Germain an den italienischen Staat abgegeben und von diesem 1929 dem Kloster Neustift als Dauerleihgabe überlassen. Bl. 1r Stempel der Soprintendenza Tridentina 20. Jh.
Vorbesitzer: Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Kat. Neustift 2021", "PL", "CPL"
alle Initien
Teil 1
(Ir-v) leer.
(1r-10v) Regula s. Augustini (PL 32, 1377–1384. Regula recepta = Ordo monasterii, Satz 1 + Praeceptum [CPL Nr. 1839b]. Vgl. L. Verheijen, La règle de saint Augustin 1 [Études augustiniennes 15,1]. Paris 1967, 417–437).
(11r-15v) Quaestio sollemnis.
   1
11r Tit.: Quaestio solemnis cuiusdam doctoris theologiae coram papa Eugenio et cardinalibus de religiosis quando professus mortaliter aut venialiter peccat.
Utrum religiosus professus et divina praecepta cum substantialibus regulae conservans ... — ... Quam nobis consequi concedat Iesus Christus benedictus Amen.
(16r-v) leer.
Teil 2
(17r-53v) Sog. „Wiener Statuten“ (Ed. Fasching 149–454). Statuta canonicorum regularium sub episcopis Pataviensibus Georgio et Leonhardo (1389–1451) ordinata pro monasteriis BMV in Dürnstein et s. Dorothea (Wien).
(17r-18v) Prolog.
   1
17r Tit.: Incipit prologus in statuta canonicorum regularium.
Cum ex primo et principali nostrae regulae praecepto teneamur habere cor unum et animam unam ... — ... et doctorum sigillis communita.
(17v) Register.
(19r-53r) Haupttext. Bestehend aus 59 Kapiteln.
   1
19r Tit.: De receptione novitiorum et poena dantium aut recipientium aliquid pro ingressu de absolutione a censuris et praeparacione ad confessionem generalem et de rebus eorum. Capitulum primum.
Quando aliquis se cupit ad communem vitam transferre ... — ... ut in scrutinio facile reperiantur. Explicit.
(53v-63v) Libellus officiorum (Ed. Fasching 457–542).
(53v) Prolog.
   1
53v Tit.: Incipit prologus in libellum officiorum.
Praeterea quam divinum officium concernunt ... — ... vel contemptum.
(54r) Register.
(54r-63v) Haupttext. Bestehend aus 16 Kapiteln.
   1
54r Tit.: Incipit libellus officiorum de praelato et eius conversatione
Praelatus monasterii qui tam verbo quam exemplo fratribus sibi commissis praeesse debet ... — ... pater noster cum totidem ave Maria.
(63v-65v) De plebanis (Ed. Fasching 554–557).
   1
63v Tit.: Sequitur capitulum de plebanis quales debeant esse.
Plebani quia post praelatum maioribus quam ceteri fratres sunt periculis expositi ... — ... non valeat induci.
Schlussschrift: Expliciunt statuta.
(66r-71v) Propst Nikolaus von St. Dorothea in WienAbschrift des Visitationsinstruments des Augustiner Chorherrenstiftes Neustift durch Propst Nikolaus von St. Dorothea in Wien, der von Nikolaus Cusanus im Zuge der Melker Reform als Visitator nach Neustift entsandt wurde.
   2
66r Tit.: Sequitur carta in monasterio Novacellensi relicta per reverendissimum patrem dominum Nicolaum praepositum s. Dorotheae Viennae in visitatione 1457.
In nomine domini Amen. Splendor paternae gloriae
71v Datierung: Datum in sepe dicto monasterio Novecelle die lune decimaoctava mensis Iulii anno domini millesimo quadringentesimo quinquagesimo septimo.
(71Ir-72v) Propst Nikolaus von St. Dorothea in WienAbschrift einer „cedula“ für das Augustiner Chorherrenstift Neustift, verfasst von Propst Nikolaus von St. Dorothea, im Rahmen seiner Visitation des Klosters Neustift 1457 (Ed. Fasching 686–689).
   1
71Ir Tit.: Sequitur copia cedulae per dominum praepositum sanctae Dorotheae hic relictae.
Sicut tactum est in carta quadam hoc in loco reperta
(73r-v) Über die Pfründnerschaft im Kloster (dt.) (Ed. Fasching 572–573).
   1
73r Tit.: De donatis.
Wer begert zu ainem donatum aufgenommen werden, der sol vor wissen, daz er nit zu müssichait und rue ... — ... nyemands icht darumb gepunden noch schuldig.
(74r) Kapitelbeschluss von 1653, betreffend die Vigil des Augustinustages in Neustift und die Frage der Abstinenz.
   1
74r Anno salutis MDCLIII septimo Kalendis Septembris ad maiorem Dei gloriam S. P. N. Augustini honorem …
(74v, I*r-v) leer.