Beschreibung ausdrucken Permalink: https://manuscripta.at/?ID=35443
Neustift/Novacella, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 167
ADAM DE ALDERSBACH
Papier   I, 72, I* Bl.   290×205   Süddeutscher Raum, 1419
Provenienz/Letztbesitzer: Innsbruck, ULBT
Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der mittelalterlichen Handschriften in der Stiftsbibliothek Neustift (siehe unten angeführte Literatur; auch online zugänglich). Diese Daten, insbesondere die Bibliografie, werden laufend korrigiert und ergänzt.

 Volldigitalisat



 Wasserzeichen:  Metadaten  |  Vorschau Bilder  |  Einzelbilder: fol. 5, 6, 21, 24.
Literatur zur Handschrift: Kat. Neustift 2021, 191-193 (online)
Am oberen Blattrand Foliierung 19. Jh. durch die ULB Tirol.
Schrift:
Schriftraum: 215/225 × 145/150    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 44-51   
Schreiber: Frechen, Nicolaus – Schriftart: Bastarda
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Federzeichnung(en)   

Einband:
Neuzeitlicher Bibliothekseinband: schwarz gesprenkeltes braunes Pap. über Pappe. Neustift, 2. H. 18. Jh.


Bl. 1r Besitzvermerk Anfang 16. Jh. Magister Nicolaus Leopoldus ex Insprugga XXX (vgl. Cod. 579; 1511 Lehrer an der Pfarrschule von St. Jakob, Innsbruck [W. Steiner, Die Lateinschule der St. Jakobspfarrkirche in Innsbruck, in: K. Drexel, M. Fink (Hrsg.), Musikgeschichte Tirols I: Von den Anfängen bis zur Frühen Neuzeit (Schlern-Schriften 315). Innsbruck 2001, 404, 501], empfängt 1513 in Brixen die niederen Weihen und erhält 1515 Kanonikat, gest. 1535 [K. Wolfsgruber, Das Brixner Domkapitel in seiner persönlichen Zusammensetzung in der Neuzeit 1500–1803 (Schlern-Schriften 80). Innsbruck 1951, 42 und 170; W. Senn, Musik und Theater am Hof zu Innsbruck. Geschichte der Hofkapelle vom 15. Jahrhundert bis zu deren Aufhebung im Jahre 1748. Innsbruck 1954, 13 und 46]).
Am Spiegel des VD Exlibris der Stiftsbibl. Neustift 18. Jh. 1809 anlässlich der vorübergehenden Aufhebung des Klosters Neustift der ULB Tirol übergeben. Am Spiegel des VD alte Signaturen der ULB Tirol II 2 H 15 (Tinte, Bleistift) und N. 167 (Tinte) sowie Bleistiftnotiz (Vide Grundzettel). Am Rücken gelbes Signaturschild der ULB Tirol 167. Bl. 1r Stempel der ULB Tirol 19. Jh. 1921 aufgrund des Friedensvertrages von St. Germain an den italienischen Staat abgegeben und von diesem 1929 dem Kloster Neustift als Dauerleihgabe überlassen. Bl. 1r Stempel der Soprintendenza Tridentina 20. Jh.
Vorbesitzer: Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Kat. Neustift 2021", "GW", "Walther, Initia", "Kaeppeli", "Bloomfield", "Distelbrink", "Walther, Proverbia"
alle Initien
(Ir-v) leer.
(1ra-71vb) Adam de Aldersbach Summula pauperum mit Kommentar und Interlinearglossen (bis Bl. 66vb) (Druck der Verse: GW 212–217. Walther, Initia 9117, Kaeppeli Nr. 3, Bloomfield Nr. 2668 und 5852. Kommentar nicht übereinstimmend).
(1ra) Prolog.
   1
1ra Secundum dictum Augustini in domo Dei id est in ecclesia quattuor sunt necessaria scilicet grammatica musica computus et ius canonicum. Grammatica ad scripturas sacras intelligendum musica ad laudes Dei decantandum ... — ... Civile dicitur alio nomine imperiale et illud traditur in quattuor libris legum scilicet ius canonicum est ius regulare et traditur in duobus libris principaliter scilicet in Decretalibus et in libro Decretorum et in aliis.
(1rb-71ra) Text.
   1
1rb In summis festis ad missam dicitur una. Tantum collecta nisi sit coniuncta diei. In defunctorum collectam dicere missa de sanctis poteris sed illa paenultima fiat ... — ... virgo si rapitur a pluribus et violenter unus noscat eam ... in summis festis quae quattuor esse videtur (!) corpora non aliqua defunctorum tumulantur.
(1rb-71vb) Kommentar.
   1
1rb Hic iam est pars executiva in qua prosequitur intentum volens depellere ignorantiam depositionis circa quid sciendum quod duplex est ignorantia scilicet ignorantia abnegationis et ignorantia depositionis ... — ... In ista parte magister ponit alia documenta circa confessionem et primo facit hoc de raptu virginis … sed communiter dicta sunt festum ascensionis et festum cordis Christi et festum omnium sanctorum et patrocinium et quodlibet alius festum beatae virginis Mariae et sic est finis Deo laus omnipotenti et matri eius gloriosissimae virginis Mariae. Laus summo genitori detur atque eius genetrici Deo gratias.
(71va) Schlussschrift mit Datierung und Schreibernennung.
   1
71va Anno ab incarnatione domini millesimo quarto decimo (!) et decimo nono finitus est liber iste per manus Nicolay Frechen in octava Agnetis virginis hora decima diei ante festum purificationis Mariae virginis etc. (1. Februar 1419)
(71va-b) Exzerpte aus Augustinus, Gregorius Magnus und Beda.
   3
71va In illo die quo videtur corpus Christi victus necessarius retribuitur lenia colloquia dimittantur ... — ... a Deo remunerantur etc.
71va O quam magnum donum et mirificum bonum de Dei misericordia quia tanta est dignitas ... — ... unius animae a poenis purgatorii liberatio etc.
71va Sacerdos qui sine mortalibus est peccatis et bono proposito si non celebrat missam cum possit et habet copiam celebrandi ... — ... et pro hoc respondebit Deo in novissimo die.
(71vb) Versus de regimine sacerdotis (16 Hexameter) (Walther, Initia 14519).
   1
71vb Presbyter attende capias haec dogmata mente / haec tibi norma datur per quam tua vita regatur ... — ... vivere sine mori (!) confert qui porrigit ori.
(71vb) De transsubstantiatione (14 Hexameter) (Walther, Initia 3214).
   1
71vb Constat in altari carnem de pane creari / illa caro Deus est qui dubitat reus est
(72r) Ps.-Bonaventura Tabula a celebrantibus missam consideranda (acht schematische Darstellungen) (Druck: GW M14225. – Distelbrink Nr. 225.).
   1
72r Intentionis discussio – ne propter vanam gloriam
(72r) Notiz (Walther, Proverbia Nr. 31040).
   1
72r Tangere qui gaudes meretricem qualiter audes / palmis pollutis regem tractare salutis
(72v) nur Rahmung.
(I*r-v) leer.