35491 IT5000-597

Permalink: https://manuscripta.at/?ID=35491

Literatur zur Handschrift: Kat. Neustift 2021, 292-297 (online)

	Schrift:
	Schriftraum: 225/230 × 150/155    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 47-51
	Schriftart: Bastarda – Marginalien Von mehreren Händen: 1) Bl. 1ra–2vb, Z. 31, Bl. 3rb–vb; 2) Bl. 2vb, Z. 31–3ra; 3) Bl. 4ra–57vb; 4) Bl. 58ra–vb
	Ausstattung: Rubriziert

Einband: Neustift     2. Hälfte 18. Jh.     Neuzeitlicher Gebrauchseinband     Schmucklos

schwarz gesprenkeltes braunes Pap. Pap. am VD unten beschädigt, seitlich eingerissen, am HD löchrig. Rücken oben tw. freiliegend, Signaturschild. Schnitt rot gesprenkelt. Spiegel Pap. 18. Jh. Am Spiegel des VD Exlibris und Signaturen, Spiegel des HD leer.

Zeitpunkt und Art der Erwerbung durch Neustift unbekannt. Am Spiegel des VD Exlibris der Stiftsbibl. Neustift 18. Jh. 1809 anlässlich der vorübergehenden Aufhebung des Klosters Neustift der ULB Tirol übergeben. Am Spiegel des VD alte Signaturen der ULB Tirol II [...] (radiert, Tinte), II 3 C 18 (Bleistift) und 597 (Tinte). Am Rücken bzw. am VD gelbes Signaturschild der ULB Tirol 597. Bl. 1r Stempel der ULB Tirol 19. Jh. 1921 aufgrund des Friedensvertrages von St. Germain an den italienischen Staat abgegeben und von diesem 1929 dem Kloster Neustift als Dauerleihgabe überlassen. Bl. 1r Stempel der Soprintendenza Tridentina 20. Jh. Vorbesitzer: Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

(1ra-43va)	Quadragesimale: De schola Christi (48 Predigten) (vgl. Schneyer, Wegweiser, 116).    46
1ra	Cum ieiunatis nolite fieri sicut hypocritae tristes (Mt 6,16). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas. Prima igitur schola fuit Moysii inesse figurali ... — ... ut Deus qui veritas est ut tibi in praesenti ministret gratiam et gloriam in futuris.
2va	Sicut credidisti fiat tibi (Mt 8,13). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet vulgarium, naturalium, moralium. Prima mensuratur experientia secunda ratione tertia discretione ... — ... et hereditatem aeternam cum omnibus sanctis gloriose collocat et vitam aeternam donat. Quam etc.
4ra	Diligite inimicos vestros (Mt 5,44). Pro huius thematis introductione tres scholas reperio scilicet naturae, scripturae, gratiae. Primo dico quod invenio scholam naturae ... — ... propter meritum quod exspectas quod omnia pondera facit esse levia ad quod meritum nos perducat Amen.
5rb	Ego sum nolite timere (Mc 6,50). Pro huius thematis introductione tres scholas reperio scilicet Epicureorum, Platonicorum, Hypotheticorum. Sed in omnibus istis scholis doctrina legitur quae secundum aliquam partem merito nobis timorem ... — ... adimpletur hic per gratiam et in futuro per gloriam Amen.
6rb	Ecce nunc tempus acceptabile ecce nunc dies salutis (2 Cor 6,2). Pro huius thematis introductione tres scholas reperio et fortunae, naturae, rationalis creaturae. Prima schola scilicet naturae dicit quod omnia naturalia ... — ... sanantur animae vulnera hic in praesenti etc.
7ra	Ipsi soli servies (Mt 4,10). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet Eremitarum, Praedicatorum, Minorum. Prima schola est Eremitarum in Aegidio qui videtur velle tenere quod si primus homo non peccasset ... — ... quod merito nostrum servitium ... cum nobis hic in praesenti per gratiam et in futuro per gloriam Amen.
8rb	Cum venerit filius hominis in maiestate sua etc. (Mt 25,31). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet Hebraicam, Graecam et Latinam. Prima schola est Hebraica in qua considero Salomonem facientem iustitiam ... — ... ibunt miseri in supplicium aeternum, iusti autem in vitam aeternam. Quam nobis concedat etc. Amen.
9va	Domus mea domus orationis vocabitur (Mt 21,13). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet Belzebub in Babylonia, Iani in Roma, Pharisaeorum in Ierusalem. Prima schola fuit in magna civitate Babyloniae in qua tractabatur ... — ... quae non licent homini loqui et postea ait Cupio dissolvi et esse cum Christo in gloria quam nobis concedat etc. Amen.
10vb	Signum non dabitur ei (Mt 12,39). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet mechanicas, trepidas et incredulas. Primo invenio scholas mechanicas et iste sine dubio ut earum opera cognoscantur ... — ... ut pata rem sacramenti. Ad quod nos perducat qui cum patre et spiritu sancto vivit etc. Amen.
12ra	Miserere mei fili David (Mt 15,22). Pro huius thematis introductione tres scholas reperio scilicet illustrium magnificorum secunda eloquentium tertia decipientium et proditorum. Prima schola fuit illustrium etc. ... — ... si nos dabimus intercedente merito recipiemus gloriam. Ad quam ille nos perducat etc.
13rb	Sanus fiebat a quacumque detinebatur infirmitate (Io 5,4). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas videlicet physicam Avicennae, cyrusicam Galeni, evangelicam Iesu Christi. In prima schola fuit magnus medicus naturalis et in illa legebatur ... — ... sanati sumus hic in praesenti per gratiam et in futuro per gloriam Amen.
14rb	Miserere nostri Deus omnium et respice nos (Sir 36,1). Pro huius thematis introductione tres scholas reperio ethicam seu monasticam, oeconomicam seu familiarem, politicam seu civilem. Prima schola est monastica in qua legitur ... — ... misericordiam tuam nos redemisti et viam gloriae nobis aperuisti hic per gratiam et in futuro per gloriam. Ad quam nos etc.
16ra	Sic ambuletis ut abundetis magis prima ad Thessal. 4 (1). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas. Prima schola est agricultorum qui abundat in gratia temporali cum tales fructus terrae et gratiam Dei ... — ... Quod apostolus considerans dicit in fine epistulae Non enim vocavit nos Deus in immunditiam sed in sanctificationem hic per gratiam etc. Amen.
17rb	Transfiguratus est ante eos (Mt 17,2). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet alchimistarum, artistarum, poetarum. In omnibus autem his scholis legitur transfiguratio. Prima schola est alchimistarum ... — ... eius cantu Ecce quanta est paradisi gloria. Ad quam nos perducat Amen.
18vb	In peccato vestro moriemini (Io 8,21). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet caeli, paradisi, mundi. Prima ergo schola fuit caeli. Nam in principio creavit Deus caelum et terram ... — ... septem sunt peccata quae impedire quaerunt animam ne valeat ad gloriam paradisi pervenire promissam in lege. Ad quam gloriam nos etc. Amen.
20ra	Qui se exaltat humiliabitur (Mt 23,12). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet elegantiae in naturalibus affluentiae in temporalibus eminentiae in dignitatibus ... — ... patiens pauper factus est ut ad patientiam superbum reduceret hic in praesenti per gratiam etc.
21rb	Nescitis quid petatis (Mt 20,22). Pro huius thematis introductione tres scholas reperio videlicet mundi, carnis, daemonis. Prima schola est mundi in prima legitur apparentia sive existentia ... — ... et induamur arma lucis scientiae et gratiae. Quam nobis concedat qui sine fine vivit et regnat Amen.
22va	Mortuus est dives et sepultus est in inferno (Lc 16,22). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet Sardanapalli in Asia, Catilinae in Roma et Attilae in Hungaria. Prima ergo schola est Sardanapalli ... — ... contemptus Dei inhumanitas et oblivio mortis procedas sicut scis quia amplius de 1° sermone non inveni in exemplari.
24rb	Heres est. Venite occidamus eum (Mt 21,38). Pro huius thematis introductione tres scholas invenio scilicet Polestinoris, Mesabellis, Pignaleonis. Prima schola fuit Polestinoris qui fuit rex cuiusdam insulae ... — ... et vineam suam locabit aliis agricolis quia ibi modo dicuntur esse Enoch et Elias. Rogemus ergo etc.
25va	Dissipavit bona sua vivendo luxuriose (Lc 15,13). Pro huius thematis introductione tres invenio scholas scilicet Medeae, Dyodonis, Ysiphilae. Prima ergo schola fuit Medeae nam Medea fuit filia Ochis (!) regis qui regnavit in insula Colchide ... — ... saepe recommendemus nos virgini Mariae qui impetrabit gratiam pro nobis hic in praesenti et in futuro gloriam. Ad quam etc.
27ra	Estote imitatores Dei sicut filii carissimi (Eph 5,1). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet dominorum, generatorum, magistrorum. Prima schola fuit dominorum et in ista et in aliis legitur quod omnes intendunt sibi assimilare ... — ... nos ad bonum vocant sed potius repellunt et Christus semper stat ad hostium et dicit Qui me invenerit inveniet vitam hic per gratiam et in futuro per gloriam Amen.
28ra	Omne regnum in se divisum desolabitur (Lc 11,17). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet Thebanam, Troianam, Romanam. Prima schola fuit Thebana et in hac pro sui tempore lecta fuit divisio ... — ... castri cum muris circumdata cum duobus custodibus cum portis cum populo etc. procedas sicut scis quia ulterius non invenio.
29ra	Nemo propheta acceptus est in patria sua (Lc 4,24). Pro huius thematis introductione tres scholas invenio scilicet filiorum, inimicorum, discipulorum. Prima schola est filiorum. In hac considero inter filios primi parentis ... — ... invidia originetur. Quoniam exercitetur in quo figuretur, procedas sicut scis et vis etc.
29rb	Quaecumque solveris super terram erunt soluta et in caelo (Mt 18,18). Pro huius thematis introductione tres scholas invenio scilicet nuptiarum, victoriarum et scientiarum. Prima ergo fuit nuptiarum et illam invenio in rege Asuero ... — ... auctoritas originetur. Quoniam exercitetur in quo figuretur et procedas sicut placet etc.
29vb	Quae procedunt de ore haec coinquinant hominem (Mt 15,18). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas Catonis, Tullii et Senecae. Prima schola est Catonis et quamquam intra illam bona vita legatur tamen inter alia qui ibi leguntur ... — ... In quibus loco processus quaero 3a scilicet unum verbum originetur. Quoniam exercitetur in quo figuretur dicas de verbo mentali et vocali et scripto etc.
30rb	Imperavit febri et dimisit illam (Lc 4,39). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas videlicet Origenis, Augustini, Hieronymi. Prima schola est Origenis cuius talis fuit opinio seu doctrina ... — ... procedas qualiter originatur ex proportione naturalium electorum seu 7 qualitatum etc.
30va	Hic est vere salvator mundi (Io 4,42). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet lapidum, herbarum, verborum. Prima ergo schola est lapidum et in illa legitur magna virtus. Nam videmus quod carbunculus ... — ... ut hoc facto possit haurire gratiam hic in praesenti et in futuro gloriam Amen.
32ra	Nec ego te condemnabo (Io 8,11). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet vulgaricam, canonicam, theologicam et in his legitur quod nullus possit iudicari ... — ... unus sit iudex et quod iudex sine misericordia est severus procedas sicut tu scis.
32rb	Non sumus filii ancillae sed liberae (Gal 4,31). Pro huius thematis introductione tres scholas invenio scilicet potentiarum, naturarum, grammaticorum. Nam prima est potentiarum et quia habemus plures potentias ... — ... unde filii originentur. Quoniam exercitentur in quo figurentur procedas sicut scis et vis et nota libri falsitatem.
32vb	Distribuit discumbentibus (Io 6,11). Pro huius thematis introductione reperio tres scholas mirificam, munificam, magnificam. Prima schola est mirificum (!) et haec schola est Dei. Prope enim Deus qui fecit mirabilia ... — ... utrum plus mereatur dando pauperibus quam divitibus procedas sicut placet.
33rb	Solvite templum hoc et in tribus diebus excitabo illud (Io 2,19). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet extimam, intimam, extrinsecam. Prima schola dicitur extima et haec est excellentiae dignitatis et in hac lego trinitatem ... — ... unum solutio originetur. Quoniam exercitetur in quo figuretur procedas sicut scis et dic quod originatur a peccato etc.
33va	Quomodo hic litteras scit cum non didicerit (Io 7,15). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet organicam, scientificam, evangelicam. Prima schola dicitur organica et in hac legitur quod quis doctus esse non potest ... — ... utrum infinite videat facialem visionem divinitatis. Nunc procedas sicut tibi placet.
34ra	Aetatem habet ipse de se loquatur (Io 9,21). Pro huius thematis introductione tres scholas invenio scilicet examinationis, confessionis, obligationis. Prima schola est examinationis et in ista schola legitur quod reus dato quod omnia sunt allegata et approbata ... — ... non est opus valentibus medicus etc. sic peccator spiritualiter dum vivit etc.
34vb	Domine si fuisses hic frater meus non fuisset mortuus (Io 11,21). Pro huius thematis introductione reperio tres scholas scilicet elementalem, spiritualem, iudicialem. In his tribus scholis legitur mors. Prima ergo schola est elementalis quia composita originaliter ab his cum omne compositum resolvi ... — ... in sphaera et in cursu eiusdem etc.
35rb	Per proprium sanguinem introivit semel in sancta aeterna redemptione inventa (Hbr 9,12). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet cordialem, pigmentalem, usualem. Prima est cordialis in qua legitur quod sanguis est summum elementum cordis ... — ... Ideo Dei filius sanguinem suum posuit homine ut dicunt verba proposita. In quibus quaeras 3a etc.
35vb	Mortem non gustabit in aeternum (Io 8,52). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet planetae, cometae, monetae. Prima est planetae et in hac legitur vita secundum quod melior est constellatio vel planeta de tanto efficimur levioris vitae ... — ... In quibus tria quaero scilicet unde nostra redemptio originetur. Quoniam excitetur. In quo figuretur dicas sicut scis.
36ra	Quaeritis me et non invenietis (Io 7,34). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet motorum, auditorum, bellatorum. Prima est motorum et in illa legitur lux gratiae unum Gen. primo dixit Deus fiat lux et facta est lux ... — ... et quaerat in scholis fidei quia eum quaerentibus dicitur verbum propositum. Quaeritis me etc. In quibus verbis quaere 3a. Unum etc.
36va	Non enim volebat in Iudaeam ambulare quia quaerebant eum Iudaei interficere (Io 7,1). Pro huius thematis introductione tres scholas invenio scilicet Martis, partis, mortis. Prima est Martis. Nam Mars ut pluries dictum est planeta malevolus est et nati sub illo sunt pessimi ... — ... Non enim volebat etc. In quibus quaeras unum velle interficere originetur et procedas ulterius sicut scis etc.
36vb	Opera quae ego facio in nomine patris mei ipsa testimonium perhibent de me (Io 10,25). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet veneficas, angelicas, truffaticas. Prima schola est angelica et in hac legitur magna opera facta fuisse et primo legitur de archangelo Michaele ... — ... et dicitur quod a virtutibus ut patet de patientibus prosequerer sicut scis et sicut tibi placet. Sequitur.
37rb	Lacrimis rigavit pedes meos (Lc 7,44). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet arborum et plantarum, vaporum et nebularum, dolentium animarum. Prima schola est plantarum et arborum in qua talis doctrina legitur quod quando arbores plorant ... — ... et sanguinem quo suscepto anima ad Deum evolavit et sic habuit gratiam in praesenti et in futuro gloriam Amen.
38rb	Collegerunt pontifices et Pharisaei concilium adversus Iesum (Io 11,47). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet urbis fundatorum, in campo bellatorum, in campo clericorum. Prima schola est urbis fundatorum ... — ... illi qui hic dat gratiam et in futuro gloriam. Ad quam nos perducat idem dominus benedicans in saecula Amen.
39va	Pater clarifica nomen tuum (Io 12,28). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet sapientiae, praesentiae, refulgentiae. Prima schola est sapientiae in qua legitur quod sapientium nomen clarificatur per famam in multis locis ... — ... quaero in quo nomine Dei figuretur. Respondeo quod figuratur in nomine generali procedas sicut vis.
40va	Non rapinam arbitratus est esse se aequalem Deo (Phil 2,6). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas angelicae naturae, humanae creaturae, artificialis figurae et in omnibus his legitur forma rapinae. Prima schola est angelicae naturae in qua legitur rapina ... — ... dico quod originatur ex inordinato appetitu et disproportionato dicas sicut scis.
40vb	Ceperunt ramos palmarum et processerunt obviam ei (Io 12,13). Pro huius thematis introductione invenio tres scilicet olivae in Minerva, lauri in Mercurio, palmae in Marte. Prima schola est olivae in Minerva. Nam ut possum capere ex dictis poetarum oliva consecrata est in nomine Minervae ... — ... et tunc dominus recipitur in Hierosolymam id est in visionem pacis ad quam nos perducat Amen.
42ra	Martha ministrabat (Io 12,2). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet internas, alternas, subalternas. Prima est interna et est voluntatis et in hac legitur quod ea quae sunt in homine ipsi voluntati praesenti principaliori et digniori subalternas serviunt ... — ... recipiat condimentum hoc per gratiam et in futuro per gloriam Amen.
43ra	Venite mittamus lignum in panem eius (Ier 11,19). Pro huius thematis introductione invenio tres scholas scilicet mechanicas, piraticas, maleficas. Prima schola est mechanica et haec utitur ligno ... — ... si crux quae est lignum poneretur in membris corporis Christi Amen.
(43va-57vb)	Augustinus Favaroni de Roma : Sermones bzw. Interrogationes seu introductiones quadragesimales (insges. 49 Sermones, Sermo 3 im Druck nicht enthalten) (Vgl. Repertorium der lateinischen Sermones des Mittelalters für die Zeit von 1350–1500. Nach den Vorarbeiten von J. B. SCHNEYER hrsg. von J. HÖDL und W. KNOCH. Münster 2001: Augustinus [Favaroni] de Roma, Clm 4706, f. 1–36: Sermones 43 und 50-52 in Hs. nicht enthalten. Zumkeller Nr. 162. W. Eckermann, TRE 4, 739–742).    2
43va	Redde illis mercedem (Mt 20,8). Quaestio inter doctores scholasticos solet moveri utrum Deus posset non retribuere mercedem summae beatitudinis creaturae rationali diligenti eum fideliter ... — ... et hoc in ligno sanctissimae crucis de cuius morte et passione hodie ecclesia facit specialem mentionem etc. - Schlussschrift: Expliciunt distinctiones reverendissimi magistri Augustini de Roma ordinis Heremitarum sancti Augustini.
44ra	Enthält 49 Sermones, Sermo 3 im Druck nicht enthalten: Vobis datum est nosse mysterium regni Dei (Mt 13,11). Quaestio oritur inter doctores utrum in hac vita possit Deum videre facialiter ... — ... doctores scholastici pro maiori parte tenent cum Augustino in hac quaestione etc. – Expliciunt distinctiones reverendissimi magistri Augustini de Roma ordinis Eremitarum sancti Augustini.
(57ra-57vb)	Auflistung der Sermones, jeweils als Quaestio formuliert.    1
57ra	[U]trum Deus posset non retribuere mercedem summae beatitudinis creaturae rationali diligenti eum fideliter et perseveranter ... — ... Utrum aliqua pura creatura potuerit esse sufficiens ad redimendum genus humanum.
(57vb)	Auctoritates-Zitate zu De anima.    1
57vb	Tit.: Nota de anima. Cassiodorus in libro De anima. Magistri scholarum litterarum aiunt animam esse substantiam simplicem speciem naturalem distantem a materia corporis sui organum membrorum ... — ... sicut dicitur in libro de motu cordis. Item Seneca Anima est spiritus intellectualis ad beatitudinem in se et in corpore ordinatus.
(58ra-vb)	Sermo, unvollständig.    1
58ra	Vos estis autem genus electum regale sacerdotium gens sancta etc. (1 Pt 2,9). Haec verba sunt beati Petri ad commendationem et dignitatem sacerdotalem. In verbis praemissis possumus notare triplicem gradum sive excellentiam cuiuslibet sacerdotis. Primo eius dignitatem ... — ... unico verbo liberare posset (gestrichen: ut) carcer aperiretur (gestrichen: et) vincula dirumperentur et liber a capti [