Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=35501 
Neustift/Novacella, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 654
LIBER HORARUM, BD. 2 (ZUSAMMENGEHÖREND MIT COD. 353)
Pergament   II, 207, I* Bl.   165×120   Raum Brixen, 1496
Provenienz/Letztbesitzer: Innsbruck, ULBT
Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der mittelalterlichen Handschriften in der Stiftsbibliothek Neustift (siehe unten angeführte Literatur; auch online zugänglich). Diese Daten, insbesondere die Bibliografie, werden laufend korrigiert und ergänzt.

 Volldigitalisat



Literatur zur Handschrift: Kat. Neustift 2021, 309-318, 414 Tafel II (Einbandabreibungen) (online)
Am oberen Blattrand zeitgenössische rote Foliierung in arabischen Ziffern von 1 bis 202, anschließend ein ungezähltes Bl. (ursprünglich wohl als Spiegel am HD aufgeklebt), Fehler in der Zählung: 7 und 119 doppelt angeführt, zw. Bl.10 und 11 sowie zw. Bl.191 und 192 jeweils ein ungezähltes Blatt.
Schrift:
Schriftraum: 110 × 70    Zeilenzahl: meist 19   
Schreiber: Hölzl, Georg – Schriftart: Bastarda
Auffällig gelängte Initialmajuskeln, Unterlängen und Kürzungsstriche, bisweilen i­-Punkte in Kreisform), dat. 28.Juli 1496 (Bl. 202r).
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Deckfarbeninitiale(n)   Ranke(n)/Bordüre(n)   Figürlicher Buchschmuck   Miniatur(en)   Goldverwendung   Punze(n)   
Buchmaler: Meister des Siebenhirterbreviers
Zuschreibung an den Meister des Siebenhirterbreviers durch Regina Cermann (7/2022). Vgl. zu dessem Werk und weiteren Neuzuschreibungen unter der für den Meister namensgebenden Hs.: Wien, ÖNB, Cod. 2781.

Einband: Neustift     1569-1581     Renaissance     Platte   Rolle   Golddruck   Supralibros        
Werkstatt: Narziß Schuechl
Einband restauriert
Leder tw. ergänzt (deutlich sichtbar), Bindung erneuert. VD und HD gleich: ein von jezweifachen Streicheisenlinien in Gold begrenzter Rahmen: Rolle Enthauptung des Johannes, Eherne Schlange, Kreuzigung, Auferstehung. Im Mittelfeld des VD Plattenstempel mit Darstellung eines Erzengels (Michael?) mit Wappenschild von Propst Augustin Schabl (Propst 1569–1581) mit zwei steigenden geflügelten Löwen. Da­rüber Inschrift Augustinus praepositus Novæcelle.


Hs. im Auftrag des Kaspar Neuhauser, bischöflicher Zöllner (1490/92) und Stadtrichter (1494–1501) in Klausen (vgl. Kustatscher I 300–302 und II 646; K. Brandstätter, Städtische Verwaltung und Bürgerschaft in Klausen im 15.Jh. Der Schlern 73 [1999] 442, 718), 1496 von Georg Hölzl geschrieben. Hs. spätestens seit der Zeit des Propstes Augustin Schabl (1569–1581) in Neustift. 1809 anlässlich der vorübergehenden Aufhebung des Klosters Neustift der ULB Tirol übergeben. Bl. IIr sowie 202v Stempel der ULB Tirol 19.Jh. 1921 aufgrund des Friedensvertrages von St. Germain an den italienischen Staat abgegeben und von diesem 1929 dem Kloster Neustift als Dauerleihgabe überlassen. Bl. IIr Stempel der Soprintendenza Tridentina 20.Jh. Am Spiegel des VD Signatur 20.Jh. Ms 654 (Bleistift).
Vorbesitzer: Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Kat. Neustift 2021", "Kustatscher", "AH 30"
alle Initien
(Ir-v) leer.
(IIr) Tit. von späterer Hand ergänzt (Abschrift von Cod. 353, Bl. Ir).
(IIv) Inhaltsangabe mit Blattangabe.
(1r-15r) Cursus de omnibus sanctis. Mit Psalmen, Hymnen, Antiphonen, Benedictio, Lectiones (<Augustinus, Aurelius> [?], <Anselmus, Cantuariensis> [?]: Meditationes, cap. 24 [PL 40, 918–919]), Responsorien, Versikeln, Canticum, Capitula.
   10
2v Felices sancti Dei omnes qui pertransistis pelagus mortalitatis et pervenire ... — ... agitamur procellis. Tu autem.
3v Vos portae pulcherrimae quae in magnam surrexistis altitudinem ... — ... salvi esse non possumus.
4r O vos electi sumus namque fragiles et nullius veritatis ... — ... quietis continuae pacis et nunquam sinendae securitatis.
7r Concede quaesumus omnipotens Deus ut intercessio sanctae Dei genitricis Mariae sanctique Iohannis Baptistae
7Iv Deus qui nos concedis omnium sanctorum tuorum merita venerari
8r Deus qui nos beatae Mariae semper virginis et beatorum spirituum patriarcharum
10r A cunctis iniquitatibus nostris exue nos domine et intercedente beata et gloriosa Dei genitrice virgine Maria
10Ir Corda nostra quaesumus domine passionum charismatum et gloriae rationalis
11v Infirmitatem paupertatem tribulationem atque omnem angustiam nostram
15r Ut tuam domine misericordiam consequamur fac nos per intercessionem
(15v) ganzseitige Miniatur.
(16r-33r) Cursus pro peccatis. Mit Antiphonen, Gebeten, Psalmen, Hymnen, Benedictio, Cantica, Lectiones und Responsorien, Capitula.
   11
17v Per magnam misericordiam domini nostri Iesu Christi et per multitudinem miserationum suarum salvet et protegat
17v Deus meus confundar et erubesco levare faciem meam
18v Iniquitates nostrae contenderunt contra nos domine libera nos ... — ... ne derelinquas nos domine Deus noster.
20v Omnipotens et sempiterne Deus cuius natura bonitas cuius voluntas potentia cuius opus
23r Omnipotens sempiterne Deus confitentibus tibi famulis tuis pro tua pietate relaxa peccata
25r Exaudi quaesumus domine preces supplicum et confitentium tibi
27r Deus infinitae misericordiae veritatisque immensae propitiare iniquitatibus nostris et animarum nostrarum
28v Adesto domine supplicationibus nostris ne sit a nobis famulis tuis longinqua tua miseratio
30v Deus sub cuius oculis omne cor trepidat omnesque conscientiae contremiscunt
32v Fideles tuos quaesumus domine ab ira tua confugientes ad te paterna recipe pietate
33r Omnipotens sempiterne Deus ne nos miseros peccatores permittas propter peccata nostra perire
(33v) ganzseitige Miniatur.
(34r-51r) Cursus pro defunctis. Mit Antiphonen, Gebeten, Psalmen, Hymnen, Benedictio, Cantica, Lectiones und Responsorien, Capitula (Hymnen: AH 30, Nr. 81).
   11
35r Exaudi domine preces servorum tuorum ut animae fidelium defunctorum a poenis liberentur infernorum
35v Deus cui omnia morientia vivunt et cui non pereunt moriendo corpora nostra sed mutantur in melius ... — ... iudicare vivos et mortuos et saeculum per ignem. Tu autem domine.
36r Deus vitae dator humanorum corporum reparator qui a peccatoribus exorari voluisti exaudi quaesumus preces nostras ... — ... per resurgentem a mortuis dominum Iesum Christum. Tu autem.
36v Te domine sancte pater omnipotens aeterne Deus supplices deprecamur pro animabus omnium fidelium defunctorum quas ab origine mundi accersiri voluisti ... — ... per resurgentem a mortuis dominum nostrum Iesum. Tu autem.
40r Respice quaesumus omnipotens et misericors Deus super animas omnium fidelium defunctorum
41v Da quaesumus omnipotens et misericors Deus ut animae omnium fidelium defunctorum hic et ubique in Christo quiescentium
43v Sacratissimam domine dilectissimi filii tui passionis memoriam devote recolentes pro liberatione animarum
45v Deus qui unicum filium tuum ut servum redimeres sponte in mortem crucis tradidisti
47r Domine Iesu Christe fili Dei vivi qui pretioso sanguine tuo mundum redemisti
49r Domine Iesu Christe iudex vivorum et mortuorum qui ob hoc irasceris ut subvenias ad hoc minaris
50v Deus qui unigeniti filii tui domini nostri Iesu Christi pretioso sanguine humanum genus redimere dignatus es
(51v) ganzseitige Miniatur.
(52r-66r) Septem psalmi paenitentiales mit Allerheiligenlitanei. Enthält: Ps. 6, 32, 38, 51, 102, 130, 143. Nach jedem Psalm jeweils Gloria. Anschließend Antiphon: Ne reminiscaris domine delicta mea.
   8
64r Et veniat super nos misericordia tua domine
64v Omnipotens sempiterne Deus dirige actus nostros in beneplacito tuo
64v Fac nos quaesumus domine sanctae Mariae semper virginis subsidiis attolli
65r Ecclesiae tuae quesumus domine preces placatus admitte
65r Praetende quaesumus domine famulis et famulabus tuis
65v Suppliciter te Deus pater omnipotens qui es creator omnium rerum
65v Ure igni sancti spiritus renes nostros et corda nostra domine
66r Animabus quaesumus domine omnium fidelium defunctorum oratio proficiat
(66v) ganzseitige Miniatur.
(67r-93r) Viigiliae mortuorum mit anschließendem Ablassgebet. Mit Psalmen, Antiphonen, Lectiones und Responsorien, Cantica.
   8
86v Inclina domine aurem tuam ad preces nostras quibus misericordiam tuam suppliciter deprecamur ut animam famuli tui
87r Quaesumus domine pro tua pietate miserere animae famuli tui a contagiis mortalitatis
87r Deus qui nos patrem et matrem honorare praecepisti miserere quaeso clementer animabus patris mei et matris meae omniumque parentum
87r Deus veniae largitor et humanae salutis amator quaesumus clementiam tuam
87v Fidelium Deus omnium conditor et redemptor animabus famulorum famularumque tuarum omnium fidelium
91r Avete omnes fideles animae in sancta pace quiescite qui vos redemit suo pretioso sanguine vobis dignetur misereri poenasque vestras
91v Miserere domine per sanctam annuntiationem adventum nativitatem ieiunium
92v Fidelium Deus omnium conditor et redemptor animabus famulorum famularumque tuarum omnium fidelium
(93v) ganzseitige Miniatur: Christus am Kreuz mit Evangelistensymbolen.
(94r-98v) Anfänge der vier Evangelien (Matth. 1,1-16; Marc. 1,2-8; Luc. 1,5-17; Ioh. 1,1-14), anschließend jew. eine Oratio.
   1
95v A domo tua quaesumus domine spiritales nequitiae repellantur et aeriarum discedat maligni
(99r-v) nur Rahmung und Linierung.
(100r-108v) Ps.-Birgitta SuedensisOrationes XV de passione domini (Druck: GW 4362–4383).
   1
100r O domine Iesu Christe aeterna dulcedo te amantium iubilus excedens omne gaudium et omne desiderium
(109r) leer.
(109v) ganzseitige Miniatur.
(110r-115v) Mariengebet (Ablassgebet Papst Innozenz' IV.).
   1
110r Domina mea sancta Maria perpetua virgo virginum mater summae benignitatis et misericordiae deprecor te
(116r) nur Rahmung und Linierung.
(116v) ganzseitige Miniatur.
(117r-202r) Itinerarium seu peregrinatio BMV. (122r–v, 132r–v, 143v–144r, 153v–154v, 163v–165r, 177v–178v, 187v–188r) ganzseitige Miniaturen (Druck: HC 9322*–9324. GW M15411 und M15415, hier abgeglichen mit HC 9322* = 9323?, GW M15415).
   1
117r Subsequens oratio de beata virgine et Dei genitrice Maria continens principaliora ipsius et filii eius gesta
(203v-204r) nur Rahmung und Linierung.
(204v, I*r) leer.