Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=35985 
Göttweig, Benediktinerstift, Cod. 152 (rot) / 157 (schwarz)
CONRADUS DE BRUNDELSHEIM
Olim: C 6 (barock)    Papier   165 Bl.   293×218   vor 1380
hebraica.at – Hebräisches Fragment in dieser Handschrift: fol. I
 Wasserzeichen:  Metadaten  |  Vorschau Bilder  |  Einzelbilder: fol. 6, 7, 11, 17, 18, 30, 32, 44, 93, 104, 105, 161, 165.
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 4)

Lagen: (VI+1)13 + 11.VI145 + 2.V165.
Moderne Bleistiftfoliierung. Mit zeitgleicher Lagenblattzählung, Kustoden und Reklamanten. Falze durch Pergamentstreifen einer Handschrift aus der Mitte des 14. Jhs. verstärkt. 'Buchbinderzeichen' Bl. 2r, 94r, 163r. Bl. 13 entlang der Pergamentverstärkung eingerissen. Der Schnitt seitlich durch Feuchtigkeit leicht ausgefranst und verfärbt. Werl 1843, 345 spricht von 12 weißen Blättern am Ende der Handschrift, von denen nur 2 vorhanden sind. Es ist also vom Verlust eines Quinternios weißer Blätter seit der Beschreibung Werls auszugehen. Die Analyse der Wasserzeichen ergibt eine Datierung um 1372.
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1Schriftraum: 218 × 162    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 53-58   
Schriftart: Textualis cursiva – Marginalien – Glossen
Bl. 2ra-161vb: Teilweise ausführliche Zusätze und Marginalien von verschiedenen zeitnahen Händen. Vereinzelt deutsche Glossen. Durchnumerierung der Predigten als Seitentitel.
Schrift 2Schriftraum: 218 × 162    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 52   
Schriftart: Notula
Bl. 162va-163rb.
Ausstattung: Rubriziert   
Bl. 162va-163rb ohne Rubrizierung.

Hs. enthält 2 Fragmente
VDSVDS   Papier   14. Jh.
Zwei Pergamentblätter aufeinander geklebt, das obere ein hebräisches Fragment. Vgl. die Beschreibung von Alois Haidinger auf hebraica.at.
HDSHDS   Papier   2. Hälfte 12. Jh.
Eine Doppelseite aufgeklebt. Die erste ist zu etwa einem Drittel beschnitten.
Schrift:
Schriftraum: ca. 180 × 125    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 20   
Schriftart: Karolingisch-gotische Übergangsschrift – Neumen
Ausstattung: Rubriziert   

Einband: 15. Jh.     Gotisch     Schmucklos        
Braunes Leder über Holz. Titelschild 15. Jh.: Soccus de tempore ab adventus usque ad pascha exclusive vel proprio. Nona littera. Littera λ. Gotische Signatur e 33 direkt auf das Titelschild geschrieben. Fünf Messingbuckel auf VD und HD.


Bl. 1r Comparatus-Vermerk ohne Namen von 1380. 'Buchbinderzeichen' weisen auf Göttweiger Besitz im 15. Jh.
Beschreibung: Nikolaus Czifra, 16.02.2015 - Wasserzeichen: Maria Stiglecker, Mai 2017
"Werl 1843", "Schneyer", "GW"
alle Initien
(VDS) Hebräisches Fragment. Vgl. die Beschreibung von Alois Haidinger auf hebraica.at.
(1r) Comparatus-Vermerk und weitere Notizen.
   2
1r Anno domini Mo CCCo LXXX comparavi michi hunc librum. Anno domini Mo CCCo LXXXIII pro intervallo huius V ebdomadas et festum annuncciacionis fuit feria quarta proxima post pascha. Anno domini Mo CCCo LXXXXIX in die sancte Affre si nisi non sunt profectus, quibus sunt. Lazz alle dinckh gut sein, hab immer dank, besorg das dein.
1r [von anderer Hand:] Mt XIIIo. Simile est regnum caelorum homini qui seminavit bonum semen in agro suo. Cum autem dormirent homines venit inimicus eius et superseminavit zizaniam in medio tritici et abiit ... — ... ad comburendum triticum autem congregate in horreum meum. Deo gratias.
(1v) Vorbemerkung. Um 1400.
   1
1v Nota hic continentur in hoc libro exurge quae verba tria nos instruunt facienda ut a peccatis cessemus, ut commissa emendemus, gratias dei consideremus.
(2ra-163rb) Conradus de Brundelsheim OCist (Soccus) Sermones de tempore, pars hiemalis (Schneyer I 716-747). Die Predigten werden anhand der Buchstaben A-Q mit jeweils 10 Nummern durchgezählt. Nr. 1-9. (11vb) Nr. 10-17. (21ra) Nr. 18-25. (30rb) Nr. 30. (31rb) Nr. 26-30. (37ra) Nr. 31/2. Teil. In margine der Hinweis eines zeitnahen Korrektors: ‚Hora est iam nos de sompno surgere‘ quere in fine et ibi continetur presens sermo, scilicet ‚Obsecro, domine, mitte, quem missurus es‘; von einer weiteren zeitnahen Korrektorenhand am Ende der Predigt: Hic ante istum sermonem ‚Erunt signa‘ [=Nr. 32] scribendus est sermo ‚Hora est iam nos‘ [=Nr. 31], qui invenitur in fine libri‘ (die vollständige Predigt Nr. 31 folgt in Cod. 151, 42ra an dieser Stelle). (37vb) Nr. 32-40. (50ra) Nr. 41-49. (60rb) Nr. 50-57. (69rb) Nr. 61. (70rb) Nr. 58-60. (74rb) Nr. 62-69. (85ra) Nr. 70-77. (95rb) Nr. 78-85. (105ra) Nr. 86-94. (115rb) Eingeschobene Predigten, nicht bei Schneyer, s. u.; in margine von zeitnaher Korrektorenhand der Hinweis: Hec opera secunda et tertia et quarta et quinta pone post diem palmarum talis signo [!] (in GW 7410 berücksichtigt und an die Predigt Nr. 120 [=Dnca in palmis] angefügt [vgl. die Marginalie Bl. 148rb]; im Druck Pars prima, Sermo CXVI, nach der Lagenblattzählung x3rb-x4va; vgl. auch Cod. 151, 137rb - dort stehen diese Predigten am selben Ort wie in der vorliegenden Handschrift; vgl. auch Innsbruck, ULBT, Cod. 438 [Provenienz Schnals, 1453], 297vb). (116va) Index der Predigten für die Wochentage in der Fastenzeit (Tit.: Qui per quadragesimam diebus singulis voluerit praedicare, sermones recipiat subnotatos). (117vb) Nr. 95-103. (126vb) Nr. 104-111. (136rb) Nr. 112-116. Hier von zeitnaher Korrektorenhand der Hinweis eingefügt: Hic ante istum sermonem ‚Hoc enim sentite‘ [=Nr. 117] scribendus est sermo ‚Quem iustum esse conspexeris‘ [=Nr. 121], quem in fine libri invenias. (143vb) Nr. 117-120. Hier folgt nun der Hinweis: Hic debent poni opera secunda et tertia et quarta et quinta diei, quae require ante dominica de quadragesima. Vgl. Bl. 115rb. (148rb) Nr. 122-131. (161ra) Nr. 121 (abgesetzt geschrieben; steht am selben Ort wie in Cod. 151, 193va; vgl. Verweis Bl. 143va). (162r) leer. (162va) Nr. 31 (von anderer zeitnaher Hand; vgl. Verweis Bl. 37ra und 37va). - In seltenen Fällen weicht das Expl. von dem bei Schneyer angegebenen ab.
   10
2ra Tit.: Prologus sermonis.
Exurge a mortuis et illuminabit te Christus (Eph 5,14). Cogitanti mihi quod deum patrem offenderim graviter peccatis meis me ipsum ad gravissimas poenas ... — ... qua parte emersi, nescio, deus scit.
2rb Tit.: Sermo eodem.
Exurge in adiutorium mihi (Ps 34,2). Cum secundum Iacob omne datum optimum et omne donum perfectum desursum sit descendens a patre ... — ... in die irae suae abscondamur, quod nobis praestare dignetur.
3rb Tit.: Eodem.
Exurge, deus, iudica causam tuam (Ps 73,22). Quod incarnationis mysterium exlanandum [recte: explanandum] in praecedenti sermone sex positae sunt particulae ... — ... quae satisfactio nobis miseris et indignis proficiat ad salutem.
115rb Sequitur videre de operibus secundae diei. Feria ergo secunda Iesus de Bethania veniens Ierusalem ivit in templum et sedens docebat ... — ... haec vox facta est in Bethaniam. Haec sunt opera secundae diei.
115va Tertia feria de Bethania rediens diluculo venit Ierosolimam, ut tertiae diei opera consummaret ... — ... etiam filius hominis tradetur, ut crucifigatur.
115vb Feria quarta sequuntur opera quarta [!] diei et quia appropinquabat tempus passionis, ne ex meticuloso timore ... — ... ut eum traderet et haec sunt opera, quae quartae feriae assignamus.
116rb Quinta feria idest prima die azimorum accesserunt discipuli ad Iesum dicentes: Ubi vis paremus ... — ... omnia enim dominus Iesus ad salutem nostram ordinavit.
159va Tit.:Eodem.
Egredimini et videte, filiae Syon regem Salomonem in diademate, quo coronavit eum ... (Ct 3,11). Dicit Augustinus: Omnia, quae de Salomone dicuntur adeo soli Christo proprie et convenienter conveniunt ... — ... hoc sentite convenientius praedicare possumus in hoc festo.
161ra Tit. [andere zeitnahe Hand]:Secundus sermo in die palmarum. [Hauptschreiber:] In die palmarum.
Quem iustum esse conspexeris ... (Dt 25,1). Verba proposita huic festivitati palmarum possunt congrue applicari, in quibus verbis duo vobis proponuntur ... — ... haec loquere et exhortare prout dominus dederit et inspiravit ad loquendum. [abgesetzt:] Abstinencia sive ieiunium est triplex.
162va Hora est iam nos de somno surgere (Rm 13,11). In quibus verbis hortatur nos apostolus ad singularis devotionis exercitationem, facit autem duo ... — ... et in corde suo adventus sui gratiam celebrabit, quam gratiam nobis praestare etc.
(163v-165r) leer.
(165v) Notae.
   3
165v Gregorius: Si de veritate scandalum oritur, rectius oriri permittatur, quam quod veritas relinquatur. (Exzerpt aus Thomas Aquinas, Summa theologiae, tertia pars, qu. 42, art. 2)
165v Est veritas vitae doctrinae iustitiaeque. Primam semper habe, duo popter scandala vita.
165v [vom Schreiber des Comparatus-Vermerks:] Mach mich nicht alt, vraw wolgestalt.
(HDS) Antiphonale-Fragment.