Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=35993 
Göttweig, Benediktinerstift, Cod. 381 (rot) / 452 (schwarz)
THOMAS EBENDORFER. ROBERTUS PIRI DE NORMANNIA. HENRICUS DE WERLA
Olim: N 69    Papier   I, 172, I* Bl.   290×215   nach 1463
Provenienz/Letztbesitzer: Universität Wien
 Volldigitalisat



hebraica.at – Hebräische Fragmente in dieser Handschrift: fol. I ; fol. 452 ; fol. I*
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 31)

Lagen: II4+14. VI172
Pergamentfälze beschriftet. Reklamanten durchgehend außer auf der ersten und letzten Lage. Moderne Bleistiftfoliierung.
Schrift:
(5r-169r) Schriftraum: 200-185 × 130-135    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 39-42   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda – Marginalien
Ausstattung: Rubriziert   
Rubrizierungen nur sehr spärlich. Leerstellen für Initialen.

Hs. enthält 1 Fragment
VS/NSI, I*   Pergament   15. Jh.
Hebräisches Fragment
Schrift:
Schriftraum: mind. 195 × mind. 165    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: mind. 17-19   
– Marginalien
Aschkenasische Quadratschrift; Erläuterungen in Semikursive.

Einband: Wien laut Angaben Franz Lackners      nach 1463     Gotisch     Streicheisenlinien        
Ledereinband (sehr glattes, helles Leder) über Holzdeckel. Beschläge jeweils an den Buchdeckelecken vorne und hinten mit floralen Elementen sowie blütenförmige Beschläge jeweils in der Mitte. Zwei Riemenschließen vorne, ein Lederriemen teilweise noch erhalten. Im ersten Bund des Einbandrückens auf weißer und roter Farbe die Olimsignatur N 69, darunter Spuren eines inzwischen abgängigen Signaturenschildchens. Im vierten Bund die Signatur nach dem Katalog von Werl, darunter im fünften Bund noch Reste eines papierenen Titelschildchens.


Besitzvermerke (von der Hand des Wiener Dominikanerpriors Leonhard Huntpichler [?] laut Franz Lackner) der theologischen Fakultät der Universität Wien auf dem hebräischem Fragment, Ir unten: Iste liber est proprius sacre facultatis theologice alme universitatis Wiennensis in Austria sowie auf dem Hinterdeckelspiegel: Iste liber est [gestrichen: conventus] sacre facultatis theologice alme universitatis Wiennensis. Zeitpunkt der Erwerbung des Codex durch das Stift Göttweig unbekannt; die Handschrift jedoch sicher schon im 18. Jh. in der Göttweiger Stiftsbibliothek. Vermutlich wurde ein Großteil der Festreden und Ansprachen aus der Feder Thomas Ebendorfers von einem Autograph Ebendorfers selbst abgeschrieben, der heute unter Signatur Cod. 4680 der Wiener ÖNB geführt wird.
Vorbesitzer: Wien, Universität, 15. Jh. (?)
Magdalena Lichtenwagner (Nov. 2020); unter Einbeziehung ausführlicher Vorarbeiten zum hebräischen Fragment PD Dr. Martha Keil, St. Pölten sowie zur Provenienz des Codex Dr. Franz Lackner, Wien.
"Lhotsky, Ebendorfer", "Acta Cusana I/3a", "Mansi", "VL"
alle Initien
(I, I*) Babylonischer Talmud, Ordnung "Mo‘ed". Traktat Taanit.
(1ra-4v) leer.
(5r-6v) Thomas Ebendorfer Ansprache der Wiener Universität: Propositio Thome de Haselpach suscipiendo dominum Dominicum Torcellanum episcopum apostolicae sedis cum auctoritate legati a latere venientem legatum 1463 in die Mauritii in coenaculo fratrum Praedicatorum (Lhotsky, Ebendorfer 92, Nr 194, mit Nennung dieser Handschrift). Parallelüberlieferung Wien ÖNB, Cod. 4680.
   1
5r Tit.: (Datierung) Propositio Thomas de Haselpach suscipiendo dominum Dominicum Torcellanum episcopum apostolicae sedis cum auctoritate legati a latere venientem legatum 1463 in die Maurctii. (In Rot und anderer Hand) In cenaculo fratrum praedicatorum [22. Sep. 1463]
Multorum rumores vulgarium insonuere iam elapsis diebus ... — ... Sic igitur ... item pacis consilia inite quatenus in pace et gaudio possitis reverti ad propria pace alterutrum corporita aut rore pacis favente Christo in saeculum benedicto Amen.
(6v-15v) Thomas Ebendorfer Predigt zum Festtag des Hl. Iohannes des Täufers, Basel 24.6.1434 (Lhotsky, Ebendorfer 77, Nr. 52 mit Nennung dieser Handschrift). Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 4680 und Innsbruck ULBT, Cod. 175.
   1
6v Tit.: Collatio de sancto Iohanne Baptista, 1434 Basilee
Excellentissimas heroici Iohannis Baptistae salvatoris nostri prophetae et doctoris virginis et martiris cuius natalis nobis hodie gaudiosa dies illuxit ... — ... usque ad consummationem saeculi permanere dignabitur per gratiam et post huius vitae terminum felici nos dote remunerabit per gloriam sempiternam sine fine mansuram Amen etc.
(15v-26r) Thomas Ebendorfer Predigt zu den Festtagen der Hll. Simon und Iuda, Basel, 28.10.1433 (Lhotsky, Ebendorfer 77, Nr. 51 mit Nennung dieser Handschrift). Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 4680.
   1
15v Tit.: Compleat inceptum virgo Mariam meum 1433 Basilee
Cum in numero sanctorum Deo per amorem convinctorum natalicia dietim festiva ducat ... — ... sine fine mansuram in qua militantibus donatium emeritis municipium et triumphantibus ipse reformator omnium se in premium donat sempiternum Iesus Christus heri et hodie ipse benedictus in saecula. Amen etc.
(26r-33r) Thomas Ebendorfer Collatio in adventu et praesentatione ad concilium Basiliense (Basel, 1432 VII 4) (Lhotsky, Ebendorfer, 87 Nr. 140 mit Nennung dieser Handschrift). Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 4680.
   1
26r Tit.: Collatio in adventu et praesentatione ad Concilium Basilee Anno 1432o
Reverendissimi in Christo patres et viri praeclarissimi ceterique praesules et patres dignissimi in spiritu sancto ad exaltationem fidei reformationem ... vota sancta iustaque ac flagrantia concepta ... — ... et gradum aeternae miseriae ipsis ab aeterno praefinitum sceleratissimis suis actibus digne conscendant divineque iusticie effectus in eisdem omnibus limpidius innotescant ad laudem et gloriam sui nominis. Amen.
(33v-37r) Thomas Ebendorfer Quaestio de reformatione ecclesiae in concilio Basiliense 1433. Gutachten über eine in Basel 1433 aufgeworfene Streitfrage. (Lhotsky, Ebendorfer, 87 Nr. 142 mit Nennung dieser Handschrift).
   1
33v Tit.: Hec quaestio posita est in medium Basilee 1433
Dubitatur an pro reformatione ecclesiae in capite et in membris possit sacrum concilium ponere decretum irritans contra papam ... — ... Item cardinales dicuntur ecclesiae dei quia eorum consilio regi debet ecclesiam etc.
(37v) Leer.
(38r-41r) Thomas Ebendorfer Ansprache der Wiener Universität zum Empfang Herzog Albrechts VI in Wien am 14. Sep. 1440 (Lhotsky, Ebendorfer 92, Nr. 186 mit Nennung dieser Handschrift). Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 4680.
   1
38r Tit.: Pro serenissimo domino Alberto duce Austrie etc suscepto 14 septembris 1440
Ad exhibendam debitas (!) reverentiam affibilitatem devotam obedientiam et voluntarem servitutem... Venerabilis dominus meus rector ... — ... in praesenti exoptamus et exposcimus et in futuro per gloriam et beatitudinem sempiternam.
(41r-45r) Thomas Ebendorfer Collatio in susceptione serenissimi regis Alberti Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae, etc. ducis Austriae 1438 (Lhotsky, Ebendorfer 91, Nr. 181 mit Nennung dieser Handschrift). Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 4680.
   1
41r Tit.: In susceptione serenissimi regis Alberti Ungarie Boemie Dalmacie Croatie etc. ducis Austrie 1438
Non ab re exploratissimam praesens actus orationem efflagitaret ... — ... cum mundi salvatore cuius typum geris in nomine domini sine fine regnare digneris etc.
(45v-49v) Thomas Ebendorfer Leichenrede auf König Albrecht II., Spätherbst 1439 (Lhotsky, Ebendorfer 91, Nr. 182 mit Nennung dieser Handschrift). Erwähnt Cronica Austriae 856. Parallelüberlieferung Wien ÖNB, Cod. 4680.
   1
45v Tit.: In exequiis serenissimi domini Alberti Romanorum regis 1439
Cecidit corona capitis nostri (Lam 5,16). Celeberrimi viri, patres ac fratres in Christo praestantissimi quid est quod tam crebro exequias flebiles agimus ... — ... Oremus ergo omnes ut sicut cecidit corona capitis nostri temporaliter in tristitia resurgat et nos cum eo in gloria. Amen.
(50r-54v) Thomas Ebendorfer Festansprache der Wiener Universität zur Begrüßung des als Landesfürst in Wien eingelangten Königs bzw. Herzogs Ladislaus am 15. Sep. 1452 (Lhotsky, Ebendorfer 92, Nr. 189 mit Nennung dieser Handschrift). Parallelüberlieferung Wien ÖNB, Cod. 4680.
   1
50r Tit.: Collatio in susceptione serenissimi domini regis Ladislaii Ungarie Boemie etc. regis ducis Austrie etc. 1452 in octava nativitatis Marie Virginis [15.9.1452]
Ne quis suae malitiae possit velamen fortassis obtendere ... — ... et hominibus honore dignus cum paribus viris sanctis Stephano et Ladislavo regibus praedecessoribus conregnare cum Christo meritus inveniamini in perenni gloria Amen etc.
(55r-57r) Thomas Ebendorfer Collatio pro serenissimo domino Friderico Romanorum rege (Lhotsky, Ebendorfer 91, Nr. 184 mit Nennung dieser Handschrift). Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 4680.
   1
55r Tit.: Collatio pro serenissimo domino Friderico Romanorum Rege
Veritatem tantum et pacem diligite ait Dominus... (Za 8,19). Serenissime princeps et generosissime domine. Iuxta laudabilem consuetudinem vetustis a temporibus observatam ... — ... et hodie veritatem pacem amantes diriguntur adeo et habitat cum eis etc.
(57r-62v) Thomas Ebendorfer Collatio die declarationis serenissimi domini regis Friderici pro domino Nicolao papa V (11. Sept. 1447) (Lhotsky, Ebendorfer 89, Nr. 162 mit Nennung dieser Handschrift). Rede am Tag der Anerkennung Papst Nikolaus V. durch König Friedrich III.
   1
57r Tit.: Collatio die declarationis serenissimi domini Friderici regis pro domino Nicolao papa Vto 1447, Prothi et lacincti
Dico autem vobis quod multi reges (Lc 10,24). Ex quo ut dicit Aristoteles primo Ethicorum: Qualis unusquisque est talia libenter audit ... (57v) Dico vobis ... Haec verba loquitur Christus ad discipulos ... — ... nec contra nos murmur vestrum est sed contra Dominum ut habetur Exodi 16 et libro numeri.
(63r-65v) Thomas Ebendorfer Collatio pro reverendissimo domino Nicolao alias de Chusa cardinali tituli Sancti Petri ad Vincula 1451 (Lhotsky, Ebendorfer 92, Nr. 188 mit Nennung dieser Handschrift. Ed.: Acta Cusana I/3a, 764, Nr. 1068 mit Nennung dieser Handschrift.). Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 4680.
   1
63r Tit.: Collatio pro reverendissimo domino Nicolao alias de Chusa cardinali tituli Sancti Petri ad Vincula 1451
Congratulantes pariter occurimus venerabilis dominus noster praeclarae universitatis nostrae studii Wiennensis rector singulique doctores et magistri ... reverendissime paternitate ob sublimum promotionem ad cardinalatus ... — ... valeatis cum gaudio reportare omnium creatori ad laudem et gloriam animarum profectum et inclite nationis nostrae ad pacis et unitatis incrementum. Amen.
(65v-67v) Thomas Ebendorfer Collatio in susceptione domini legati cardinalis S. Angeli (Juan Carvajal), Wien am 30. Okt. 1447 (Lhotsky, Ebendorfer 92, Nr. 187 mit Nennung dieser Handschrift). Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 4680.
   1
65v Tit.: Collatio in susceptione reverendissimi domini legati cardinali sancti Angeli 1447 penultima octobre
Sicut non ambigimus ita firma spei tenemus fiducia ex innata pietate moratoria licet ... — ... non enim mentibus nostris sapientis proverbium dum placuerint deo viae hominis inimicos suos convertet ad pacem ad laudem et gloriam Dei et ad salutem proximi Amen etc.
(68r-72r) Thomas Ebendorfer Collatio ad dominum Iohannem cardinalem S. Angeli (Juan Carvajal), Wien am 24. Nov. 1455 (Lhotsky, Ebendorfer 92, Nr. 192 mit Nennung dieser Handschrift). Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 4680.
   1
68r Tit.: Collatio et proposicio ad reverendissimum dominum legatum Iohannem dyaconem cardinalem sancti Angeli 1455 Crisogoni martiris
Domine, filia mea modo defuncta est... (Mt 9,18). Matthaei 9no scribitur originaliter et in praesentis currentis hebdomadae ... — ... quam vidistis linguam fecit plurimum palpitare etc.
(72r-74r) Thomas Ebendorfer Collatio pro domino Alfonso Burgensi episcopo sacri Basileensis concilii ad serenissimum Romanorum regem legato 1438 (Lhotsky, Ebendorfer 88, Nr. 152 mit Nennung dieser Handschrift). Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 4680.
   1
72r Tit.: Collatio pro domino Adolpho Burgensis episcopo sacri Basiliensis concilium (!) ad serenissimum Romanorum regem legato 1438
Quantis pro sublimibus excelsis quoque humillima pro maximis tantilla ... — ... qui visitavit plebem suam oriens exalto qui est Iesus Christus in saecula benedictus Amen.
(74r-75v) Thomas Ebendorfer Collatio pro domino episcopo Ratisbonensi (Conrado de Westfalia) 1434 (Lhotsky, Ebendorfer 91, Nr. 179 mit Nennung dieser Handschrift). Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 4680.
   1
74r Tit.: Collatio pro domino episcopo Ratisponensis 1435
Cum sermonem nostrum conditum esse sale ut sciamus quomodo oproteat ... — ... se liciter proveniamus ad patriam claritatis aeternae. Amen etc.
(76r-79r) Thomas Ebendorfer Collatio pro domino episcopo Pataviensi (Leonardo de Laiming) 1428 (Lhotsky, Ebendorfer 91, Nr. 177 mit Nennung dieser Handschrift). Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod, 4680.
   1
76r Tit.: Collatio pro domino episcopo Pataviensis 1428
Praeceptum posuit quidem quod praeterire mihi non licuit ... — ... omni gaudio et pace hic in praesenti per gratiam et in futuro per gloriam etc. Amen.
(79r-81v) Thomas Ebendorfer Collatio post adventum de concilio, Perpetuae et Felicitatis 1436 (7. März) (Lhotsky, Ebendorfer 88, Nr, 151 mit Nennung dieser Handschrift). Die Rede wurde bereits 1435 gehalten, von Ebendorfer aber später erst auf 1436 datiert (siehe Lhotsky 88). Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 4680.
   1
79r Tit.: Collatio post adventum de concilio perpetue et felicitatis 1436
Humanitate maxima vestra actum esse generossisimisque favoribus haut conflatum ... — ... et factis totus cognovit orbis.
(82r-88r) Thomas Ebendorfer Collatio pro susceptione serenissimi domini imperatoris (Friderici III.) de Roma ad Viennam (1452) (Lhotsky, Ebendorfer 92, Nr. 191 mit Nennung dieser Handschrift). Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 4680.
   1
82r Tit.: Collatio pro susceptione serenissimi domini Imperatoris de Roma ad Wiennam
Cum ab anno priori citra celebris percrebuisset fama ... — ... quod auctor pacis et unitatis largissime dignetur benedictus in saecula Amen etc.
(88v-89v) Thomas Ebendorfer Ad legatos ducorum Sabaudiae et Burgundiae (Genf, 24. Okt. 1442) (Lhotsky, Ebendorfer 89, Nr. 158 mit Nennung dieser Handschrift.). Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 4680.
   1
88v Tit.: Ad ducem Bebenensis sed in parte ad Burgundie ducis orates 1442
Ea quae de vestrae excellentiae iussu princeps magnifice et gloriose invictissimus noster dominus Romanorum rex semper Augustus ... — ... quod in archam manus devote quidem se indigere porrexit et temporibus Iasonius
(90r-94r) Thomas Ebendorfer Collatio in exequiis serenissimi regis Ladislai 1457.
   1
90r Amicorum et neccesariorum suasio ... Num ignoratis quoniam princeps... Quantis regum et principum praesens erumnosa vita sit laboribus ... — ... populi sui constituat in requie sempiterna praestante domino nostro Iesu Christo in saecula benedicto Amen etc.
(94r-95v) Thomas Ebendorfer Responsio ad propositiones domini Georgii Vincentii (Basel, 13. Nov. 1442) (Lhotsky, Ebendorfer 96, Nr. 160 mit Nennung dieser Handschrift.). Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 4680.
   1
94r Tit.: Responsio ad propositum domini vicensis Basilee 1442 Briccii
Quod ad orationem miro verborum lepore ... — ... et morum cesarea magnificens et horum patrem ... mihi industria
(95v-97v) Thomas Ebendorfer Responsio ad propositiones Anglicorum (Moguntiae, 9. Juli 1442) (Lhotsky, Ebendorfer 89, Nr. 159). Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 4680.
   1
95v Tit.: Responsio ad propositionem Anglicorum 1442 Moguntie
Quid ad tam trottanti stili orationem lepida multa venustate ... — ... et patriae liberationem gladium accepisse.
(97v-98r) Thomas Ebendorfer Responsio ad ambasiatorum universitatis Parisiensis propositionem 1429 (29. März) (Lhotsky, Ebendorfer 87, Nr. 139.). Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 4680.
   1
97v Tit.: Responsio ad ambisiatorum [!] universitatis Parisiensis proposicionem 1429 feria II. post festum pasce 1429
Quia verbum bonum et suave ac super mel et fanum de siderabile ... — ... iter faciat nobis Deus salutarem nostrorum hic in praesenti per gratiam et in futuro per gloriam. Amen etc.
(98v-101v) Robertus Piri de NormanniaPuncta proposita per ambasiatores universitatis Cordacensis (Cahors) domino duci Austriae.
   1
98v Tit.: Puncta proposita per ambasiatores universitatis Cordacensis domino duce Austrie per magistrum Robertum Piri de Normannia
Item primo assumpto themate exaudi, domine, vocem deprecationis meae ... — ... aut bibere sanguinem meum.
(102r) Leer.
(102v-127v) Thomas Ebendorfer Considerationes XIV de tollendo schismate inter Eugenium IV. papam et Amadeum Sabaudiae ducem (Moguntiae 1441).
   1
102v Tit.: Per Thomam de Haselpach in dieta Moguntina 1441
Quia luxuria sapientis consilium (Eccl 38) Scribienda est sapientia in tempore vacuitatis ... — ... dinoscitur violasse
(128r-v) Decretum concilii Basiliensis super unionem cum orientali ecclesia (Copia, 1437) (Mansi XXIX 233, Nr. 1).
   1
128r Tit.: Copia parvi decreti
Sacrosancta Basiliensis synodus in spiritu sancto legitime congregata universalem ecclesiam repraesentans ad perpetum rei memoriam ... — ... et accomoda expediant. Datum in Basilea in nostra solemni sessione in ecclesia maiori celebrata Non. Maii anno a nativitate domini Mo CCCCo XXXVII etc. [1437]
(128v-135r) Thomas Ebendorfer Tractatus de Iudaeis (Lhotsky, Ebendorfer 90, Nr. 172 mit Nennung dieser Handschrift.). Übersetzung eines hebräischen Traktates "Toldos Iesu". Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 4701.
   1
128v Tit.: Tractatulus de Iudeis
Multa multis retroactis annorum decursibus sollicitudine anxuis mirari ... — ... (134v) post tempus fecit... (135r) quia filius ipse pandera beryloyesch (?) etc.
(135v) Leer.
(136r-150r) Thomas Ebendorfer Dialogus de falsitate Iudaeorum (Lhotsky, Ebendorfer 90, Nr. 173 mit Nennung dieser Handschrift). Widerlegung des vorhergehenden jüdischen Traktates (Nr. 172). Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 4701.
   1
136r Ad honorem Dei et fidei orthodoxae exaltationem necnon et directionem errorum Iudaicae parvitatis ego Thomas de Haselpach... ... — ... in cuius signum tam graduati
(150v) leer.
(151r-168r) Henricus de Werla OFM Tractatus seu collectio ex diversis de eminentia potestatis apostolicae super ecclesiam universalem per totum orbem dispersam et synodaliter congregatam (Lit.: VL III, 921 [K. Ruh]). Mit Randnotizen.
   1
150r Tit.: ((Werk-)Datierung ?) Prologus cuiusdam fratris Haynrici ministri provincialis Coloniensis sed tamen non fatetur se scripsisse. Anno domini etc. 1441.
Apostolus Paulus illae ad Corinthios primo inquit: Obsecro vos per nomen domini nostri Iesu Christi ut idipsum dicatis omnes... Rex pacificus sacerdos Dei Christus pastor bonus ... — ... quam illam et repraesentans non est maximus (?) repraesentato videlicet supra in principio etc. Explicit.
(169v-172v) Leer.
(HDS) Besitzvermerk.