![]() |
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=36520 |
Lagen: (IV+1)9 + 6.IV57 + III63 + 3.IV87 + III93 + IV101 + III107 | |
Die Handschrift ist durchgehend foliiert (20 Jh.), wobei das unbeschriebene Vorsatzblatt mit 1 mitgezählt wurde. Blindlinierung, zeitnahe Kustoden, teilweise durch Beschnitt weggefallen. | |
Schrift: | |
Schriftraum: 230 × 160 Spaltenzahl: 2 Zeilenzahl: ca. 32 | |
Schriftart: Karolingisch-gotische Übergangsschrift Eine Schreiberhand mit wechselndem Duktus. Einzelne Teile der Prudentius-Hymnen wurden zeitnah neumiert. Die Texte des Prudentius sind im Bereich 4va-68rb sowie 96rb-106vb glossiert. Es finden sich 17 Interlinearglossen in lateinischer und teilweise auch althochdeutscher Sprache, sowie 65 Textglossen (siehe Bergmann-Stricker Bd. 2, S. 606; BStK-Nr. 263 [online, 21.6.2017]; Handschriftencensus). Die Handschrift ist abschnittsweise mit ausführlichen zeitnahen Marginalien versehen, diese sind z. T. durch Beschnitt entfernt worden. Risse im Pergament waren einst vernäht (Fäden verloren), auf Blatt 107 ist das untere Drittel des Blattes herausgeschnitten (ohne Textverlust). | |
Ausstattung: Illuminiert Rankeninitiale(n) Figürlicher Buchschmuck | |
Bl. 2r, 4v, 6r, 11r, 12r, 26r, 28r, 78v Rankeninitialen; Bl. 2v, 7r zoomorphe Initialen; Bl. 71v Initiale nicht ausgeführt; ab Bl. 64r andere Ausstattung: Majuskeln mit Rubrizierungen im Buchstabenkörper; rote Überschriften, rote 3-4zeilige Initialmajuskeln; Bl. 6r-51r: Vorschreibung der Versinitialen am jeweils äußeren Spaltenrand; Bl. 107r: verblasste Vorzeichnung einer S-Initiale. |
NS | I* Pergament 11. Jh. |
Teil eines Doppelblattes (11. Jh.), Maße 300 x 200 mm, das um die letzte Lage (ab Blatt 102) greift. | |
Schrift: | |
Schriftraum: 200 × mind. 155 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: mind. 26 | |
Schriftart: Karolingische Minuskel Mehrere Hände, Versoseite schwer lesbar, Textverlust. Varierende Schriftgröße und Zeilenzahl. |
Einband: Gotisch Streicheisenlinien Blindstempel |
Hellbrauner Ledereinband über Holz, Streicheisenlinien, wenige Blindstempel erhalten: kleine Göttweiger Rosetten (Vgl. Fingernagel/Simader, Göttweiger Blindstempel, Nr.1). Fünf Metallbeschläge pro Deckel (entfernt), Spuren von 2 Schließen (entfernt), VD: Spuren eines Titelschildes, rote Titelbeschriftung Liber hym[... Rest unleserlich], Rücken: Beschriftung olim-Signatur I 7 sowie zwei weitere jüngere Signaturschilder (19. Jh.). |
(1r) | Besitzeintrag. |
(1v) | Federproben. Darunter kopfständig Beginn eines Briefes (?; Anfang 13. Jh.): M. Dei gratia Pataviensis ecclesiae [ergänzt: episcopus] R. de Autnsawe [ergänzt: Ovtensheim] salutem et dilectionem. Significamus dilectioni vestre [bricht ab]. |
(2ra) | De viris illustribus, cap. 13 (CSEL 61 [1926 = Reprint 1979], VIII. – CPL 957). 1 ![]() | :
2ra | Tit.: >Testimonium de hystoria virorum illustrium C.XL.VIII.< Prudentius vir saecularis litteraturae eruditus composuit ... — ... ex quorum lectione agnoscitur palatinus miles fuisse. |
(2ra-vb) | Praefatio operum (CPL 1437). 2 ![]() | :
2ra | Tit.: >Incipit prefatio sequentis operis< (De metris Prudentii) Nam primus versus eliconius dicitur ... — ... et tribus choriambis et pyrrichio. |
2rb | Tit.: >Per quinquennia< iam decem ni fallor fuimus septimus insuper annum cardo rotat dum fruimur sole volubili ... — ... liber quo tulerit lingua sono mobilis ultimo. >Explicit prefatio<. |
(2vb-15rb) | Liber Cathemerinon, Hymnus 1-10 (CSEL 61 [1926 = Reprint 1979], 5-67. – CPL 1438; Bergmann-Stricker II Nr. 263; BstK-Nr. 263 [online, 21.6.2017]). Zur Glossierung der Bücher Cathemerinon, Peristephanon und Harmatigenia siehe oben. 1 ![]() | :
2vb | Tit.: >Incipit liber ymnorum Aurelii Prudentii Clementis nobilissimi ac facundissimi poete< Ales diei nuntius lucem propinquam praecinit nos excitator mentium iam christus ad vitam vocat ... — ... et frigido saxa liquid spargemus odore. >Finit liber ymnorum.< |
(15rb-46ra) | Liber Peristephanon (CSEL 61 [1926 = Reprint 1979]. – CPL 1443). Abfolge: I; (17ra) V, (21va) II, (26ra) XI, (28ra) XIII, (28vb) XII, (29rb) IV, (31ra) XIV, dazu (32ra) Versus Damasi papae, (32rb) III, (34ra) VI, (35rb) VII, (36ra) IX, (37ra) X. 1 ![]() | :
15rb | Tit.: >Incipit liber secundus περὶ στεφάνων [Peristephanon]. Ymnus in honore martyrum Emeterii et Celedonii Calagurritanorum< Scripta sunt caelo duorum martyrum vocabula aureis quae Christus illic adnotavit litteris ... — ... sit dexter agnus induatur vellere. (46ra) >Finit Romanus Aurelii Prudentii Clementis.< |
(32ra-b) | Epigramma 71 (Schaller-Könsgen 2659). 1 ![]() | :
32ra | Tit.: >Versus Constantie Constantine filie scripta in abside basilice quam edidit in honore sancte Agne< Constantina Deum venerans Christoque dicata ... — ... O felix virgo memorandi nominis Agnes. |
(32rb) | Epigramma 37 (Schaller-Könsgen 4939). 1 ![]() | :
32rb | Tit.: >Item Damasi pape versus de eadem< Fama refert sanctos dudum flevisse parentes ... — ... Ut Damasi precibus faucas precor inclita virgo. |
(46ra-48va) | Liber Cathemerinon, Hymnus 11-12 (CSEL 61 [1926 = Reprint 1979]. – CPL 1438). (46vb) Hymnus de epiphania. 1 ![]() | :
46ra | Tit.: >Incipit ymnus VIII kal. Ianuarii. Dimetrum iambicum constans ex duobus diambis< Quid est quod artum circulum sol iam recurrens deserit ... — ... iam nemo posthac mortuus. >Finit Catemerion Prudentii Clementis.< |
(48va-b) | De opusculis eius (Epilogus) (CSEL 61 [1926 = Reprint 1979], 448-449. – CPL 1445). 1 ![]() | :
48ra | Tit.: >Incipit de opusculis eius. Trocheum et trimetrum endecasyllabarum< Pius fidelis innocens pudicus ... — ... iuvabit ore personasse Christum quo regente vivimus. |
(48vb-50va) | Dittochaeon seu Tituli historiarum (CSEL 61 [1926 = Reprint 1979], 435-447. – CPL 1444; Walther, Initia 5963; RB 7012). 1 ![]() | :
48vb | Tit.: >Incipiunt tituli hystoriarum. Adam et Eva< Eva columba fuit tunc candida nigra deinde ... — ... et septem potuit signacula pandere solus. >Expliciunt tituli hystoriarum.< |
(50va-59vb) | Liber Apotheosis (CSEL 61 [1926 = Reprint 1979], 79-124. – CPL 1439). 1 ![]() | :
50va | Tit.: >Incipit liber apothesis< Est tria summa Deus trinum specimen vigor unus ... — ... tetra sepulchra despuite exsurgens quo Christus provocat ite. |
(59vb-70va) | Hamartigenia (CSEL 61 [1926 = Reprint 1979], 127-163. – CPL 1440). 1 ![]() | :
59vb | Tit.: >Incipit amartigenia liber secundus. Id est de origine peccatorum< Fratres ephoebi fossor et pastor duo quos feminarum prima ... — ... lux inmensa alios et tempora vincta coronis glorificent me poena levis clementer adurat. >Finit Amartigena liber.< |
(70va-78rb) | Psychomachia (PL 60, 111-276; CSEL 61 [1926 = Reprint 1979], 167-211; CC 126. – CPL 1441). 1 ![]() | :
70vb | Tit.: 70va: >In Christi nomine incipit praefatio Psychomachiae < [griech.] Senex fidelis prima credendi via est Abram ... — ... ornamenta animae quibus oblectata decoro aeternum solio dives sapientia regnet. >Explicit liber Prudentii de psychomachia<. |
(78ra-94vb) | Contra Symmachum (PL 60, 111-276; CSEL 61 [1926 = Reprint 1979], 216-288. – CPL 1442). 2 ![]() | :
78va | Tit.: (78ra) >Contra orationem (78va) Symachi Aurelii Prudentii Clementis liber I incipit et prefatio< Paulus preco Dei qui fera gentium primus corda sacro perdomuit stilo ... — ... Arsurum mediis inferat ignibus. >Explicit prefatio.< |
79ra | Tit.: >Incipit liber primus adversus Symachum< Credebam vitiis aegram gentilibus urbem ... — ... et virtute potens et criminis inscia Roma quemque ducem belli sequitur pietate sequatur. |
(94vb) | Versus de volucribus, bestiis, arboribus, piscibus, canibus, herbis, membris, humanis. (Stricker 2001 nennt S. 566 die vorliegende Hs. als Überlieferungsträger). Hier ist nur die Überschrift angeführt, der Text ist nicht eingetragen. |
(94vb-95va) | Versus de philomela (Ed.: Nicolaus E. Lemaire, Poetae latini minores [Bibliotheca Classica Latina sive Collectio Auctorum ... 140,1] Paris 1826, 279-288; Walther, Initia 4796 mit Addenda ohne diese Hs; Schaller-Könsgen 3975). 1 ![]() |
94vb | Tit.: De filomela Dulcis amica veni noctis solatia praestans ... — ... seu semper sileant sive sonare quaeant. |
(95vb-107r) | Glossarium super Prudentium; mit 65 deutschen Glossen (BStK-Nr. 263 [online, 21.6.2017]). 1 ![]() |
95vb | Tit.: >Glosule super Prudentium< Apotheosis id est deificatio sive de divinitate ... — ... Nemea sub pellea colcida. |
(107v) | leer. |
(I*r-v) | Excerpta patrum (Fragment). 1 ![]() |
I*r | Rectoseite links: ... sedens adversus fratrem tuum loquebaris (Ps 49,18) ... Sententia apostoli: Ut sciatis inquit, quae sit latitudo et longitudo et sublimitas et profundum. Eo quod dicitur in evangelio: Facite vobis amicos de mamona (Luc 16,9) ... eo quod apostolus ait: Radix est omnium malorum est cupiditas (1 Tim 6,10) Rectoseite rechts: (Inhaltsangabe eines Textes ?) ... XVII Quod aliqui boni inutilia docent ... ubi diem libellum de bono ...; Versoseite: Excerpta de baptismate |