Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=36543 
Göttweig, Benediktinerstift, Cod. 84 (rot) / 6 (schwarz)
ADHORTATIONES SANCTORUM PATRUM. LEGENDAE SANCTORUM. GREGORIUS MAGNUS. AUGUSTINUS. HIERONYMUS. EXPOSITIO MISSAE U. A.
Olim: E 34 (barock)    Pergament   248 Bl.   220×150   Anfang 12. Jh.
 Volldigitalisat



Literatur zur Handschrift (Anzahl: 13)

Lagen: V10 + 3.IV34 + (III+2)42 + IV50 + (III+1)57 + 6.IV105 + (III+2)113 + 8.V193 + (III+2)201 + (IV+2)211 + V221 + (IV+2)231 + IV239 + (IV+1)248.
Durchgängige Bleistiftfoliierung. Zeitgleiche und gotische (15. Jh.) Kustoden. Pergamentblätter häufig unregelmäßig. Bl. 1v, 248r-v radiert. Bl. 1r Federproben 16. Jh. Bl. 12, 126, 127 bunte Naht. Bl. 248r-v radiert und nicht mehr leserlich.
Schrift:
Schriftraum: 170-175 × 100    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 24   
Schriftart: Karolingische Minuskel – Marginalien
Eine Hand, ident zu Göttweig, STB, Cod. 31 (rot) (2r-207v), Cod. 32 (rot), 1r-4v, 6v-80r und Cod. 45 (rot), 2r-123v sowie Cod. 107 (rot), 119r/v, 126r. Blindlinierung. Zeigehände. Korrekturen aus der Mitte 15. Jh.s.
Ausstattung: Rubriziert   
Bl. 1r I-Initiale mit schwarz-rotem Dekor.

Hs. enthält 1 Fragment
VDS, HDS   Pergament   Mitte 14. Jh.
Blatt in der Mitte getrennt und quer eingeklebt.
Schrift:
Schriftraum: ??? × 154   
Schriftart: Textualis

Einband: 15. Jh.     Gotisch     
Titelschild (15. Jh.) schlecht lesbar: Adhortaciones sanctorum patrum [...].


Die Handschrift ist im Katalog von 1738, Bl. 29r und 54r verzeichnet.

Die Sammlung der Heiligenlegenden Bl. 2r-196r findet sich in gleicher Form auch in Wien, ÖNB, Cod. ser. nov. 2458 (Ende 12. Jh., Chorherrenstift Waldhausen; s. Batlle 1972, 96f.). Bl. 2r-178r findet sich außerdem in zahlreichen weiteren österreichischen Handschriften des 14. und 15. Jahrhunderts (s. Batlle 1972, 139, 2b).

Nikolaus Czifra, 06.05.2014, letzte Änderung 19.01.2015
"Batlle 1972", "BHL", "CPL", "Bloomfield", "PG", "CC", "PL", "CSEL", "CPPM", "BHM"
alle Initien
(VDS, HDS) Brevier. Fragment.
(1r) Federproben des 16. Jh.
(2r-103v) Adhortationes sanctorum patrum (BHL 6527). Mit wenigen Auslassungen, aber zahlreichen Umstellungen (Batlle 1972, 80f.).
   1
2r Tit.: Incipiunt adhortationes sanctorum patrum ad profectum perfectioris vite monachorum pertinentes.
Interrogavit quidam abbatem Antonium dicens, quod custodiens placebo domino. Et respondens senex dixit ... — ... unde constat, quia propositum bonum quaerit deus ab homine, ut semper timeat evangelium.
(103v-178r) Exzerpte aus den Adhortationes sanctorum patrum (u. a. BHL 6525, 6527, 6529/30; vgl. Batlle 1972, 80).
   1
103v Tit.: Quod multe artes sint diabolice deceptionis.
Abbas Macharius dum maneret in solitudine, inferius eius solitudini erat altera solitudo, ubi erant multi fratres ... — ... qui statim recessit ab eo. At ille cognovit, quia iusta sunt iudicia dei.
(178r-188r) Vita Euphrosynae virginis (BHL 2723).
   1
178r Tit.: Vita beate Eufrosine virginis.
Fuit vir in Alexandria nomine Paphnutius honorabilis omnibus et cudtodiens mandata dei ... — ... in eodem monasterio usque in praesentem diem per dominum nostrum Iesum Christum, qui vivit et regnat in saecula. Amen.
(188r-196r) Vita Pelagiae (BHL 6605).
   1
188r Tit.: De conversione sancte Pelagie quondam meretricis.
Magnas semper deo gratias referre debemus, qui non vult mortem peccatoris, sed ut omnes ... — ... sanctum corpusculum illius portantibus hoc sanctis patribus. Haec est vita Pelagiae, quae aliquando desperata est.
(196r-200v) Beda Venerabilis Historia ecclesiastica gentis Anglorum, lib. 5, cap. 12,1–7 (Ed.: Bertram Colgrave, Roger A. B. Mynors, Bede's Ecclesiastical History of the English People. Oxford 1969. - CPL 1375).
   2
196r Marginalie aus dem 18. Jh.:Hoc memorabile factum etiam narratur in Venerabilis Bedae Historia ecclesiastica gentis Anglorum Lib. V. cap. XIII.
196r Tit.: In Britania Anglorum memorabile factum.
Factum est namque ad excitationem viventium de morte animae, quidam aliquamdiu mortuus ad vitam resurrexit corporis ... — ... et per cuius relationem ad nostram quoque agnitionem pervenit.
(200v-201v) Evagrius Ponticus De octo principalibus vitiis, cap. 1-3 (Bloomfield 4251; PG 1146–1163 in anderer Übersetzung).
   1
200v Tit.: De abstinentia.
Principium fructus flores et principium actualis vitae abstinentia. Qui custodit ventrem, minuit vitia ... — ... sic corpus domatur fame et vigiliis et non contradicit ductori suo bono sensu. Explicit.
(202r-219r) Gregorius Magnus Moralia in Iob, Exzerpte (CC 143B. – CPL 1708).
   5
202r Tit.: De obedientia excerpta de Moralibus.
Libet oboedientiam vigilantius sollicitiusque discutere et quanti sit meriti demonstrare ... — ... huius saeculi ex sola iussione, adversis autem ex devotione militemus.
(Lib. 35,14,132–244)
204v Tit.: De castrimaria.
Sciendum est, quia quinque nos modis gulae vitium temptat. Aliquando namque indigentiae tempora praevenit ... — ... ad edomandam tamen cogitationum superbiam continua nobis pugna servatur.
(Lib. 30,18,64-158)
207r Tit.: De cavenda superbia.
Debemus subtiliter sollicitiusque superbiam discutere atque ad humanas mentes ... — ... dum in semet ipsis principaliter humilitatem tuentur.
(Lib. 34,23,22–243)
212r Tit.: De karitate.
Lex dei nihil aliud nisi caritas accipi debet, per quam semper in mente legimus ... — ... suo se iudicio conscientia addicit.
(Lib. 10,6,43–204)
216v Tit.: De octo viciis principalibus.
Temptantia vitia, quae invisibili contra nos proelio regnant ... — ... quasi ululatum exercitus odorando cognoscit.
(Lib. 31,45,2–105)
(219v) Augustinus Versus in mensa 1 (CPL 357).
   1
219v Tit.: Versus, quos Augustinus in mensa sua scripserat.
Quisquis amat dictis absentium carpere vitam, hac mensa indignam noverit esse suam.
(219v-225r) Augustinus De vita et moribus clericorum suorum I (= Sermo 355; = Sermo 52 fr. er.) (PL 39, 1568-1574; Ed.: C. Lambot, Augustinus Aurelius, Sermones selecti duodeviginti [Stromata patristica et mediaevalia 1]. Antwerpen 1950, 123-131. – CPL 284, Sermo 355).
   1
219v Tit.: Exortatio beati Augustini.
Rogavi vos hesterno die ut hodie frequentius conveniretis. Cum hoc est quod dicturus sum ... — ... et qualescumque vires suppetunt, in verbo dei serviant vobis.
(225r-227v) Caesarius Arelatensis Sermo 89 (PL 39, 1765-1767; CSEL 21, 300–305; CC 103, 365–369. – CPPM IA 798; CPL 368, 1008).
   1
225r Tit.: Sermo sancti Augustini.
Quotiens vobis, carissimi, lectiones de testamento veteri recitantur, non hoc solum debetis attendere ... — ... istos valeat excusare correcta, quod ipse praestare dignetur, qui vivit et regnat deus in saecula saeculorum.
(228r-232v) Hieronymus Epistola 58 (CSEL 54,527–540. - CPL 620 - BHM 58).
   1
228r Tit.: Epistola Ieronimi ad Paulinum presbiterum.
Bonus homo de bono cordis thesauro profert bona et ex fructibus arbor cognoscitur ... — ... nihil in te mediocre contentus sum, totum summum, totum perfectum desidero.
(232v-244v) Expositio missae (PL 138,1163–1173D).
   1
232v Tit.: In nomine domini nostri Iesu Christi incipit expositio misse.
Dominus vobiscum. Salutat sacerdos populum et orat ut dominus sit cum illo ... — ... quam nuntiatum sit de ministro et omnes respondeant: Deo gratias.
(244v-247r) Bruno Herbipolensis Expositio psalmorum, zu Ps 118,1–168 (PL 142,427D–460A). Exzerpte.
   1
244v Aleph. Doctrina. Per hunc totum psalmum universalis sanctorum chorus loquitur, qui ab initio mundi fuerit ... — ... signatum est super nos vultus tui domine. V: Appropinquet.
(247r) Ex concilio Reispacensi, Exzerpt (Ed. vgl. PL 132,265B).
   1
247r Tit.: De dominico die pasche.
Diem dominicum paschae cum maximo et summo honore celebrare sancimus ... — ... in pentecosten similiter ut in pascha.
(247r) Ordines Christi (Vgl. dazu Roger E. Reynolds, The Ordinals of Christ from their origins to the Twelth Century [Beiträge zur Geschichte und Quellenkunde des Mittelalters 7]. Berlin, New York 1978, 76).
   1
247r Tit.: De officiis, in quibus Christus advenit.
Ostiarius fuit, quando percutiebat portas inferni. Lector, quando aperuit librum Ysaiae prophetae ... — ... episcopus, quando elevavit manus suas et benedixit discipulos.
(247r-247v) Griechisch-lateinische Glossen zu den kirchlichen Ämtern.
   1
247r Acolita Ceroferarius. Exorcista Adiurator ... — ... Angelus Nuncius. Archangelus Summus nuncius.
(247v) Lateinische Numeralia.