Beschreibung ausdrucken Permalink: https://manuscripta.at/?ID=36556
Göttweig, Benediktinerstift, Cod. 100 (rot) / 38 (schwarz)
ZUSAMMENGESETZTE HANDSCHRIFT: BERNARDUS CLARAEVALLENSIS. CANONES CONCILII LATERANENSIS III. ORDO IUDICIARIUS
Olim: I 25 (barock)    Pergament   136 Bl.   265×180   4. Viertel 12. Jh.
Handschrift aus 2 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-86); 2  (87-136)
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 19)

Durchgehende moderne Bleistiftfoliierung.

Teil 11-86   Pergament   
Lagen: 11.IV86
Zeitgleiche Kustoden. Bunte Ziernähte Bl. 25, 31, 78.
Schrift:
Schriftraum: 210 × 125    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 31   
Schriftart: Karolingisch-gotische Übergangsschrift
Bleistiftlinierung.
Ausstattung: Rubriziert   Ziernaht/-nähte   
Einfache Initialen mit Aussparungen und Punktverdickungen.
Teil 287-136   Pergament   
Lagen: 5.IV126 + V136
Schrift:
Schriftraum: 210 × 125    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 31   
Schriftart: Karolingisch-gotische Übergangsschrift
Ausstattung: Rubriziert   
Rubriziert. Bl. 87r Initiale mit Punktverdickungen.

Einband: 12. Jh. (?)      Gotisch     Schmucklos        
Weißes Leder über Holz. VD und HD wurmzerfressen. Nicht mehr lesbare Titelaufschrift längs auf dem Rücken. Das Leder deckt den VD nur unvollständig ab, die eher seitliche Anordnung des Titelschildes lässt aber schließen, dass dies dem ursprünglichen Zustand entspricht. Titelschild (15. Jh.): Bernhardus abbas Claravallis super Cantica canticorum. Item [...] de ordine iudiciario. Antiqua littera in pergameno. Unter dem Titelschild die gotische schwarze Signatur 34 (Buchstabe davor nicht zu erkennen).


Der dreifach eingetragene Buchstabe d Bl. 1r, 81r, 136r ist ein Hinweis, dass sich diese Handschrift jedenfalls im 15. Jh. in Göttweig befunden hat.
Nikolaus Czifra, 4.4.2014
"SBO", "CC", "CPL", "Schulte 1868b", "Groß 1870", "Fowler-Magerl 1984"
alle Initien
Teil 1
(1r-81r) Bernardus Claraevallensis OCist Sermones super Cantica canticorum (Ed.: SBO 1,3-2,302). Der Text reißt in der 83. Predigt ab, der folgende Text ist nur durch einen einfachen Absatz getrennt.
   1
1r Tit.: Expositio Bernhardi in Canticum canticorum.
Vobis, fratres, alia quam aliis de saeculo aut certe aliter dicenda sunt. Illis siquidem lac potum dat ... — ... faciat iam non duos sed unum Paulo ita dicente: Qui adhaeret deo, unus spiritus est.
(81r-81v) Gregorius Magnus Homiliae in Ezechielem, Exzerpte (Ed.: CC 142. - CPL 1710). Vorhanden sind die Abschnitte VII, 165-174; X,211-216.
   1
81r Tit.: Gregorius.
Quocumque ibat spiritus, illuc eunte spiritu et rote pariter levabantur sequentes eum (Ez 1,20). Quocumque spiritus legentis tendit, illuc et divina eloquia levantur, quia si in eis altum ... — ... per totam nobis sacram scripturam loquitur, ut nos ad suum et proximi amorem trahat.
(81v) Augustinus De doctrina christiana, Exzerpt (Ed.: CC 32. - CPL 23;). Vorhanden ist der Abschnitt lib. 3, cap. 27, lin. 1-15.
   1
81v Tit.: Augustinus.
Quando autem ex eisdem scripturae non unum aliquid de doctrina christiana, sed ex duo vel plura sentiuntur ... — ... pluribus intelligantur modis, quos alia non minus divina contestantia faciant approbari.
(81v-86v) Canones Concilii Lateranensis III. (Ed.: Conciliorum Oecumenicorum Decreta, curantibus J. Alberigo, J. A. Dossetti, P. P. Joannou, C. Leonardi, P. Prodi, consultante H. Jedin, 1973, 211-225). (81v) Canon 7; (82r) Canon 24; Canon 6; (82v) Canon 25; (83r) Canon 23; Canon 16; (83v) Canon 14 (erster Teil); Canon 18; Canon 11 (leicht abgeändert); (84r) Canon 2; Canon 14; Canon 1; (84v) Canon 3; (85r) Canon 27; (86r) Canon 8; Canon 5; Canon 4. Dieser Text schließt ohne jede Kennzeichnung an den vorangehenden an.
   1
81v Cum in ecclesiae corpore omnia debeant ex caritate tractari et gratis, quod receptum est gratis, rependi ... — ... … illi, qui paucioribus equis hactenus uti solebant plurium sibi credant potestatem indultam. [2. Hälfte 14. Jh.:] Explicit exposicio Wernhardi Clarevallensis abbatis in Cantica canticorum, idest in librum de laude laudum.
Teil 2
(87r-136r) Ordo iudiciarius (Ed.: Schulte 1868b, 433-460; Groß 1870, 87-269). Auch in Wien ÖNB, Cod. 2221, 2v-39r und St. Florian, Cod. XI 346, 91-130v (vgl. Fowler-Magerl 1984, 58-64).
   1
87r Tit.: Incipit ordo iudiciarius.
Tractaturi de iudiciis primo de praeparatoriis iudiciorum dicemus, quae tria sunt: Edere, in ius vocare, postulare ... — ... et haec pars ecclesiasticae perfectioni magis consonare videtur. Explicit. [in Rot:] Explicit.