Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=36844 
Göttweig, Benediktinerstift, Cod. 131 (rot) / 122 (schwarz)
ANSELMUS CANTUARIENSIS. GAUNILO. ROBERTUS DE BRACI
Olim: S 26    Papier   134 Bl.   298×222   3. Drittel 14. Jh.
 Wasserzeichen:  Metadaten  |  Vorschau Bilder  |  Einzelbilder: fol. 2, 3, 46, 47, 55, 56, 71, 72, 84, 85, 87, 115, 117, 129, 127.
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 4)

Lagen: (I+1)2 + 2.VI27 + XII51 + VII65 + VIII81 + VII95 + VI107 + IX125 + V134.
Moderne Bleistiftfoliierung. Parallel dazu fehlerhafte Foliierung mit Tinte aus dem 15. Jh. 1-131 ab Bl. 4: Sprung von 100 auf 102 (Bl. 104). Kustoden bis Bl. 51, Reklamanten bis Bl. 95. Die Wasserzeichen lassen sich in den Zeitraum um 1370/1375 datieren, Vor- und Nachsatzblätter um 1377/1378. Verwandte WZ finden sich auch in den Handschriften der Provenienz Petrus Velbers, Cod. 127 und Cod. 241, sowie in Cod. 72 (hier jeweils einzelne Blätter).
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(Bl. 4ra-34rb, 52ra-97vb) Schriftraum: 222-232 × 165    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 44-53   
Schriftart: Gotische Kursive
Schrift 2(Bl. 34va-51vb, 97vb-125rb) Schriftraum: 222-232 × 165    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 45-53   
Schriftart: Gotische Kursive
Wechselnd einbogiges und zweistöckiges a.
Ausstattung: Rubriziert   
B. 1r rote Zierstriche und Interpunktionsstriche. Initialen Bl. 4ra-17rb ausgeführt, danach nicht mehr. Bl. 4ra fünfzeilige ornamental gespaltene Initiale.

Einband: 2. Hälfte 15. Jh.     Gotisch     Streicheisenlinien        
Rotes Leder über Holz, stark abgewetzt. Titelschild abgelöst. Auf dem unteren Schnitt die Aufschrift Anshelmus (so auch in anderen Velber-Bänden, siehe unter Geschichte). Die Handschrift war ehemals ein Kettenbuch, wie die Spuren der Beschläge auf dem Hinterdeckel zeigen.


Oben auf dem Einband die alte Signatur Nr. 36 (sonst nicht aus Göttweig bekannt). Die Handschrift gehörte laut Besitzeintrag VDS P. Velber und hatte die Signatur E 6 (vgl. Cod. 127 [rot] [dort weitere Hinweise], Cod. 138 [rot], Cod. 241 [rot]). Diese Handschrift ist im Katalog von 1738, Cod. 961 (rot), Bl. 42v verzeichnet - unter den anonymen Verfassern; dem Autor des Barockkatalogs dürfte nicht bewusst gewesen sein, dass es sich hier um eine Zusammenstellung von Werken Anselms von Canterbury handelt.
Vorbesitzer: Petrus Velber

Gleiche Zusammenstellung der Texte in derselben Reihenfolge auch in Graz, UB, Cod. 739, 1ra-202vb (Provenienz Chorherrenstift Seckau (?), 4. Viertel 14. Jh.) und Herzogenburg, Cod. 28 (2. Hälfte 14. Jh.).

Nikolaus Czifra, 02.12.2014, letzte Änderung 10.12.2014 - Wasserzeichen: Maria Stieglecker, Jänner 2017
"SAO", "Sharpe", "PL"
alle Initien
(VDS) Besitzeintrag.
(1r-3v) leer.
(4ra-10vb) Anselmus Cantuariensis De concordia praescientiae et praedestinationis et gratiae Dei cum libero arbitrio (Ed.: SAO 2, 245-288. - Sharpe 59.).
   1
4ra De tribus illis, quae omnibus, in quibus dei praescientiae atque praedestinationi nec non et gratiae liberum arbitrium repugnare videtur ... — ... si hoc scriberem, quod gratis accepi, gratis volui petentibus impendere.
(10vb-25rb) Anselmus Cantuariensis Monologion (Ed.: SAO 1, 5-87. - Sharpe 60).
   1
10vb Quidam fratres saepe me studioseque precati sunt, ut quaedam, quae illis de meditanda divinitatis essentia ... — ... vere igitur hic est non solum deus, sed solus deus ineffabiliter trinus et unus.
(25rb-30ra) Anselmus Cantuariensis Proslogion (Ed.: SAO 1, 93-124. - Sharpe 60).
   1
25rb Postquam opusculum quoddam velut exemplum meditandi de ratione fidei cogentibus me precibus ... — ... ut te esse nolim credere, non possim intelligere.
(30ra-31rb) Gaunilo Quid ad Anselmi Proslogion respondeat quidam pro insipiente (Ed.: SAO 1, 125-129).
   1
30ra Dubitanti utrum sit vel neganti quod sit aliqua talis natura, qua nihil maius cogitari possit, tamen esse illam ... — ... ac sic omnia cum ingenti veneratione et laude suscipienda.
(31rb-33va) Anselmus Cantuariensis Responsio contra Gaunilonem (Ed.: SAO 1, 130-139. - Sharpe 60).
   1
31rb Quoniam non me reprehendit in his dictis, ille insipiens, contra quem sum locutus in meo opusculo ... — ... apparet, quia quae tibi infirma visa sunt benevolentia non malevolentia reprehendisti.
(33va-38rb) Anselmus Cantuariensis Dialogus de veritate (Ed.: SAO 1, 173-199. - Sharpe 60).
   1
33va Tres tractatus pertinentes ad studium sacrae scripturae quondam feci diversis temporibus ... — ... secundum illam est, tunc eius dicitur veritas vel rectitudo.
(38va-42vb) Anselmus Cantuariensis De libertate arbitrii (Ed.: SAO 1, 205-226. - Sharpe 59).
   1
38va Capitula: Quod potestas peccandi non pertineat ad libertatem arbitrii. Quod tamen angelus et homo peccaverunt per hanc potestatem ...
Quoniam liberum arbitrium videtur repugnare et gratiae et praedestinationi et praescientiae dei, ipsa libertas, quid sit nosse, desidero ... — ... ut nihil invenire queam, quod necesse habeam de illis interrogare.
(43ra-53ra) Anselmus Cantuariensis De casu diaboli (Ed.: SAO 1, 231-276. - Sharpe 59).
   1
43ra Quod etiam ad angelos, quid habes, quod non accepisti et adeo non sit bonum et esse et omne bonum sit essentia ... — ... sicut idem est loqui et uti potestate loquendi.
(53ra-59va) Anselmus Cantuariensis De incarnatione verbi (Ed.: SAO 2, 3-35. - Sharpe 59).
   1
53ra Domino ac patri. Universae ecclesiae in terra peregrinantis, summo pontifici Urbano frater Anselmus vita peccator, habitu monachus ... — ... spiritus sanctus nec genitus nec ingenitus in eodem libello aperte inveniet.
(59va-67va) Anselmus Cantuariensis De conceptu virginali et de originali peccato (Ed.: SAO 2, 137-173. - Sharpe 59).
   1
59va Capitula: Quae sit orginialis et quae et personalis iustitia. Qualiter humana natura corrupta est ...
Cum in omnibus religiosae tuae voluntati velim, si possim, obsequi, frater et filii [!] carissime Boso ... — ... nullius respuo sententiam, si vera probari poterit.
(67va-78ra) Anselmus Cantuariensis De processione Spiritus sancti (Ed.: SAO 2, 177-219. - Sharpe 59).
   1
67va Negatur a Graecis, quod spiritus sanctus de filio procedat sicut nos Latini confitemur nec recipiunt ... — ... quod aliquatenus corrigendum sit mihi imputetur, non sensui latinitatis.
(78ra-98rb) Anselmus Cantuariensis Cur deus homo (Ed.: SAO 2, 39-133. - Sharpe 59).
   1
78ra Opus subditum propter quosdam, qui antequam perfectum et exquisitum esset, primas partes ... — ... deo, non nobis attribuere debemus, qui est benedictus in saecula. Amen.
(98rb-125rb) Robertus de BraciSimilitudines Anselmi (Ed.: PL 159, 605-702. - Sharpe 526). Gegenüber dem Text der PL unvollständig.
   1
98rb Voluntas tripliciter [durch Unterstreichung getilgt: dicitur] intelligitur: Voluntas etenim dicitur illud animae instrumentum, quo vult, et affectio eiusdem instrumenti ... — ... coercent et opprimunt, ne nobis noceant, in quantum volunt.
(125v-134v) leer.