Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=36851 
Göttweig, Benediktinerstift, Cod. 139 (rot) / 132 (schwarz)
GUILELMUS DURANTI. LIBER QUARE
Olim: F 8 (barock)    Pergament   262 Bl.   330×240   1313
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 19)

Lagen: 26.V260 + I262.
Durchgehende Bleistiftfoliierung. Zeitgleiche Kustoden und Reklamanten, teilweise abgeschnitten.
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1Schriftraum: 217 × 147    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 51   
Schriftart: Textualis – Marginalien
Bl. 1va-250vb. Bl. 250vb datiert auf 1313. Beschlagwortung in margine. Bl. 236va in margine Notiz von anderer Hand.
Schrift 2Schriftraum: 234 × 155    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 59   
Schriftart: Textualis
Bl. 251ra-262vb. Schrift 1 und 2 jeweils derselbe Schreiber. Die gleiche Hand begegnet auch in Wilhering, Cod. IX 27 und Graz, Ms 241, 38r-53v und 100r-126v (Schmidt 1963b, 185). Nach Meinung von Schmidt 1963b, 184 ist der Bl. 250vb vermerkte Iacobus ecclesiae Gottwicensis notarius möglicherweise nicht der Schreiber, sondern der Auftraggeber.
Ausstattung: Illuminiert   Fleuronnéeinitiale(n)   Deckfarbeninitiale(n)   Goldverwendung   
Deckfarbeninitialen, teilweise mit Goldschmuck Bl. 4rb (zoomorphes Motiv), 42va (figürliche Initiale, Bischof mit Mitra und Buch), 123vb (Turm, darin Fenster mit Maßwerk), 187va, 241rb, 251ra (zoomorphes Motiv). Die Initiale Bl. 3ra wurde herausgeschnitten, die Ranken sind noch vorhanden (der Verlust ist bereits bei Werl 1843, I, 304f. vermerkt). Bl. 1va, 22vb, 31rb, 103ra, 204ra, 217ra, 231vb, rot und blau ornamental gespaltene Initialen mit zweifarbigem Fleuronnée. Rote und blaue Lombardinitialen mit Fleuronnée in der Gegenfarbe. Bl. 104r unter dem Schriftraum ein vorgezeichnetes Rankenmuster. Bl. 251r-262v Seitentitel in blauen und roten Lombarden. Schmidt 1963b, 184 ordnet diese Hs. Klosterneuburg, CCl 2 und 3, CCl 650A, Zwettl, Archiv-Hs. 2/1 (Link zum Volldigitalisat), Wilhering, Cod. IX 27, Graz, Ms. 241 zu.

Hs. enthält 1 Fragment
VDS, HDSVDS, HDS   Pergament   1. Hälfte 14. Jh.
Fragmente aus demselben Codex discissus VDS und HDS in Cod. 86.
Schrift:
Schriftraum: 237 × 157    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 48   
Schriftart: Textualis
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Abwechselnd rote und blaue Paragraphenzeichen, abwechselnd rote und blaue Initialen mit Fleuronnée in der Gegenfarbe.

Einband: 15. Jh.     Gotisch     Streicheisenlinien   Blindstempel        
Rotes Leder über Holzdeckel. Rosettenstempel im Außenrand, innerhalb des Rahmens mit Andreaskreuz Stempel mit Fabelwesen. Schließen abgerissen. Blumen in roter Farbe auf dem Schnitt.


Der Vermerk des Auftraggebers oder Schreibers Bl. 250vb deutet darauf hin, dass sich die Handschrift von Anfang an im Bestand der Göttweiger Stiftsbibliothek befand. Im Katalog von 1738 Cod. 961, Bl. 64r, 83v und 97r ist sie vermerkt.
Nikolaus Czifra, 16.01.2015
"Schmidt 1963b", "CCCM", "GW", "Goy"
alle Initien
(VDS) Commentarius in Sententias Petri Lombardi (?), Fragment.
   1
VDS … in maiori unione. Contra incarnatio importat missionem quia secundum Augustinum eo dicitur filius missus quo incarnatus ... — ... patris vel spiritus sancti. Item rationem …
(1va-250vb) Guilelmus Duranti Rationale divinorum officiorum (Ed.: CCCM 140; GW 9101-9144). (4rb) Liber 1. (22vb) Liber 2. (31rb) Liber 3. (42va) Liber 4. (103ra) Liber 5. (123vb) Liber 6. (217ra) Liber 7. (241rb) Liber 8.
   3
1va Tit.: Incipit Racionale divinorum officiorum rubrice capitulorum primi libri. … Expliciunt rubrice.
3ra Tit.: Racionale divinorum officiorum incipit rubrica.
Quaecumque in ecclesiasticis officiis rebus ac ornamentis consistunt divinis plena sunt signis atque mysteriis …
4rb Tit.: Liber primus de ecclesia et ecclesiasticis locis et ornamentis et de consecracionibus sacramentis. Rubrica … De ecclesia et eius partibus rubrica.
Prius est ut de ecclesia et eius partibus videramus. Notandum est igitur, quod ecclesia ... — ... ut apud misericordissimum iudicem pro peccatis meis devotas orationes effundant. Iste liber continet octo partes, quarum partium et suorum capitulorum rubricae patent. Hic videlicet primae partis rubrica incipit: Rationale divinorum officiorum rubricae capitulorum primi libri. Explicit racionale magistri Iacobis ecclesie Chotwicensis notarii anno domini Mo CCCo XIIIo Martini episcopi. [11.11.1313]
(236va) De significatione abbreviaturarum secundum Bedam Venerabilem. In margine notiert.
   1
236va Hee littere sunt reperte antiquitus Rome sculpte in lapide de quarum significacione cum essent inscii, Beda Cycerinus interim advenit eisque hanc interpretacionem exposuit ob hanc causam dicens est […] Venerabilis Beda ...
(251ra-262vb) Liber quare (CCCM 60, 1-235. – Für die Verfasserzuschreibung vgl. Goy, 494). Dieser Text ist entweder eine direkte Abschrift von Paris, Bibliothèque nationale, Ms. lat. 16369 (1. Hälfte 13. Jh.) oder geht auf die gleiche Vorlage zurück (s. Georg Polycarp Götz 1983 [=CCCM 60], XLIXf.).
   1
251ra Tit.: Speculum ecclesie Hugonis de Sancto Victore, quod alio nomine Racionale de divinis officiis nuncupatur.
Quare septuagesima celebratur? Ideo quemadmodum populus dei, qui pro suis peccatis in Babyloniam captivus ductus est ... — ... iam dudum prophetarum vaticinio comprobatum esse perhibetur. Explicit Speculum Hugonis de sancto Victore de divinis officiis.
(HDS) Commentarius in Sententias Petri Lombardi (?).
   1
HDS … actu caro Christi sine infectione culpae fuit sicut et caro primi hominis ante peccatum ut magister in littera exponit ... — ... potuit cicumcidi vel baptizari, ergo nec de[…]ari. Item …