Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=36864 
Göttweig, Benediktinerstift, Cod. 153 (rot) / 158 (schwarz)
IACOBUS DE VORAGINE
Olim: I 20    Pergament   303 Bl.   280×220    1325
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 5)

Lagen: (V-1)9 + 10.V109 + 2.IV125 + V135 + IV143 + 2.V163 + IV171 + 5.V221 + IV229 + 7.V299 + II303
Kustoden, Foliierung des 20. Jh., Reklamanten, vereinzelt doppelt angeführt: in schwarzer Tinte auf der Versoseite des letzten Blattes, sowie vereinzelt in Rot auf der Rectoseite des ersten Blattes der jeweiligen Lage (z.B. 60r); einige Lagen sind mit roter Tinte in römischen Ziffern durchfoliiert von I-IX.
Schrift:
Schriftraum: 200 × 130    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 43   
Schriftart: Textualis
Eine Hand; vereinzelt Textverbesserungen und -ergänzungen, von verschiedenen Händen; Anmerkung der Väterzitate am Spaltenrand (teilweise durch Beschnitt weggefallen); vereinzelt Anführung der jeweils dazugehörigen Woche am unteren oder oberen Blattrand, diese Bemerkungen (größer und von anderer Hand) sind im hinteren Teil des Buches z.T. wieder getilgt; Fol. 301r unter dem Explicit ein Schreiberspruch, möglicherweise von der Hand des Rubrikators: Nunc vale donec undas formes maximas / Ebibat et totum testitudo preambulat orbem / Qui scripsit scripta manus eius eunt benedicta.
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   Goldverwendung   
Rubrizierungen; 1rb und 200rb: zu Beginn des neuen Buches jeweils eine 7-zeilige blaugrundige Initiale mit geometischer Füllung, Goldverzierung und Fleuronnéemaßwerk; 1ra, 5ra, 10ra, 12vb, 34v, 42vb, 47ra, 51ra, 55vb, 59vb, 64ra u.ö.: 4-zeilige rote Initiale, mit Fleuronnée in Blau; zu Beginn jeder Predigt einfache Lombarden in Rot oder Blau; vereinzelt Silhouetteninitialen (bei Fleuronnée anderer Rotton als bei den herkömmlichen Lombarden).

Hs. enthält 1 Fragment
VDS, HDS   Pergament   
Auf VDS und HDS ist je ein Blatt aus einem Sentenzenkommentar geklebt (s.u.). Fragmente aus dem gleichen discissus finden sich in den Göttweiger Handschriften 136 (rot)/127 (schwarz) und 218 (rot)/180 (schwarz).
Schrift:
Schriftraum: 213 × 140    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 55   
Schriftart: Textualis
Blattgröße mind. 275 x 195, 2 Spalten, Schriftraum: 213 x 140; Spalten-größe: 213 x 58 mm; Seitenüberschriften mit Angabe der Bücher (L III).
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   Figürlicher Buchschmuck   
HDS: zweifarbige Fleuronnéeinitiale mit Randleiste in Rot und Blau sowie den Text umfassende Verzierungen (mit zoomorphem Motiv, Drache); Kapitelzählung am Spaltenrand; Kustode auf VDS; Rubrizierungen in Rot und Blau;

Einband:
Braungemusterter Pappeinband des 19. Jh. mit Lederrücken, dort zwei Titelschilder. Der Schnitt ist farbig gestaltet (jetzt verblasst). Da sich die Fragmente des discissus auch in Cod. 218 (rot) in einem Einband aus dem 15. Jh. finden, waren sie möglichweise bereits in dem ursprünglichen Einband eingeklebt und wurden bei der Neubindung im 19. Jh. übernommen.
Astrid Breith, Februar 2015
"Schneyer", "Kaeppeli"
alle Initien
(VDS/HDS) Commentarius in quattuor libros Sententiarum, Fragment. Vorhanden ist ein Abschnitt aus dem dritten Buch.
   2
VDS ] quod quilibet potest proximo ordinatione odire illud quod est inpedimentum ad vitam aeternam
HDS Utrum possibile fuerit naturam humanam uniri verbo in unitate suppositi
(1ra-200ra) Iacobus de Voragine Sermones de tempore (Schneyer 3, S. 221-235, Nr. 1-160; hier: 233; Kaeppeli 2156). Reihe: (1ra) 1; (2va) 3; (4ra) 4; (5rb) 5; (6vb) 7; (8ra) 7; (9ra) 8; (10ra) 9; (11va) 10; (12vb) 11; (14ra) 12; (15ra) 13; (16vb) 14; (18ra) 15; (19ra) 16; (20ra) 17; (21ra) 18; (22va) 19; (23va) 20; (25ra) 21; (26ra) 22; (27ra) 23; (28va) 24; (29vb) 25; (30vb) 26; (32ra) 27; (33rb) 28; (34va) 29; (35vb) 30; (37ra) 31; (38ra) 32; (40ra) 33; (41va) 34; (42vb) 35; (44rb) 36; (45vb) 37; (47ra) 38; (48va) 39; (50ra) 40; (51rb) 41; (52va) 42; (54rb) 43; (55vb) 44; (57rb) 45; (58rb) 46; (59vb) 47; (61rb) 48; (62vb) 49; (64ra) 50; (65va) 51; (66va) 52; (68ra) 53; (69va) 54; (70vb) 55; (72rb) 56; (73vb) 57; (75rb) 58; (76va) 59; (78ra) 60; (79rb) 61; (80va) 62; (81vb) 63; (83ra) 64; (84rb) 65; (85va) 66; (87ra) 67; (88ra) 68; (89rb) 69; (90vb) 70; (92ra) 71; (93rb) 72; (94rb) 73; (95va) 74; (96vb) 75; (98ra) 76; (99ra) 77; (100rb) 78; (101va) 79; (103ra) 80; (104rb) 81; (105ra) 82; (106vb) 83; (108ra) 84; (109va) 85; (111ra) 86; (112va) 87; (114ra) 88; (115rb) 89; (117ra) 90; (118rb) 91; (119va) 92; (120vb) 93; (121vb) 94; (123ra) 95; (124rb) 96; (125va) 97; (126vb) 98; (127vb) 99; (128vb) 100; (130ra) 101; (131ra) 102; (132ra) 103; (133ra) 104; (134ra) 105; (135rb) 106; (136rb) 107; (137va) 108; (138va) 109; (139vb) 110; (140vb) 111; (141vb) 112; (143ra) 113; (144ra) 114; (145rb) 115; (146rb) 116; (147va) 117; (148va) 118; (149vb) 119; (150vb) 120; (151vb) 121; (153ra) 122; (154ra) 123; (155rb) 124; (156rb) 125; (157va) 126; (158vb) 127; (160rb) 128; (161va) 129; (162va) 130; (163vb) 131; (165ra) 132; (166ra) 133; (167va) 134; (168vb) 135; (170ra) 136; (171ra) 137; (172rb) 138; (173va) 139; (174vb) 140; (176ra) 141; (177ra) 142; (178rb) 143; (179va) 144; (180va) 145; (181vb) 146; (182vb) 147; (185ra) 148; (186rb) 149; (187va) 150; (187vb) 151; (189ra) 152; (190rb) 153; (191va) 154; (192va) 155; (193vb) 156; (195ra) 157; (196va) 158; (197vb) 159; (198vb) 160.
   2
1ra Tit.:In nomine domini. Amen. Incipit opus de tempore Iacobi de Voragine ordinis fratrum predicatorum Sancti Dominici et primo ponit prohemium istius libri. Incipit prohemium in opus de tempore.
Humanae labilis vitae decursus salubri eruditione nos admonet
(Schneyer 3, 221, Prolog)
1rb Tit.:Incipit sermo generalis de adventu domini.
Praeparare in occursum Dei tui Israel (Am 4,12). Quando rex vel aliquis princeps maximae dignitatis ad civitatem aliquam est venturus ... — ... sicut ipsa vita erit communis. Ad illum beatum finem perducat nos ille, qui est principium et finis, qui sine fine vivit et regnat per infinita saeculorum saecula. Amen. – Explicit Iacobus de Voragine de tempore.
(Schneyer 3, S. 221, 1)
(200rb-303rb) Iacobus de Voragine Sermones quadragesimales (Schneyer 3, 238-246; Kaeppeli 2157). Reihe: (200rb) 196; (201va) 197; (202ra) 198; (203vb) 199; (204va) 200; (205va) 201; (206va) 202; (207rb) 203; (208rb) 204; (209va) 205; (210vb) 206; (211va) 207; (212va) 208; (213rb) 209; (214ra) 210; (215ra) 211; (215vb) 212; (216va) 213; (217va) 214; (218va) 215; (219rb) 216; (220ra) 217; (220va) 218; (221vb) 219; (223ra) 220; (223vb) 221; (224va) 222; (225vb) 223; (226va) 224; (227va) 225; (228vb) 226; (229vb) 226a; (230vb) 227; (231va) 228; (232va) 229; (233rb) 230; (234rb) 231; (235rb) 232; (236rb) 233; (237rb) 234; (238ra) 235; (239ra) 236; (239vb) 237; (241ra) 238; (242rb) 239; (243ra) 240; (244ra) 241; (245ra) 242; (245vb) 243; (247ra) 244; (248rb) 245; (249va) 246; (250rb) 247; (251rb) 248; (252ra) 249; (253ra) 250; (254ra) 251; (255ra) 252; (255vb) 253; (256vb) 254; (258ra) 255; (259ra) 256; (260rb) 257; (261rb) 258; (262va) 259; (263vb) 260; (264vb) 261; (266ra) 262; (267rb) 263; (268vb) 264; (269va) 265; (270vb) 266; (272ra) 267; (273ra) 268; (274va) 269; (275vb) 270; (277rb) 271; (278rb) 272; (279vb) 273; (281ra-281vb): Veneranda est … (s.u.); (281vb-282rb) De plaga … (s.u.); (282rb) 274; (283va) 275; (284va) 276; (285va) 277; (286va) 278; (287va) 279; (288rb) 280; (289va) 281; (290va) 282; (292ra) 283; (293va) 284; (294vb) 285; (296ra) 286; (297ra) 287; (298rb) 288; (299rb) 289; (300rb) 290; (301va) 291; (302vb) 292;.
   3
200rb Tit.:Incipit Iacobus de Voragine de quadragesima
Filia populi mei induere cilicio (Ier 6,26). Quamvis sollemnitas quadragesimalis in sequenti dominica inchoetur ... — ... ad secundam resurrectionem in gloriam. Ad quam meritis gloriosae virginis et matris Mariae et beati Dominici patris predicatorium (303vb). – (Datierung) Anno incarnationis domini Mo CCCo XXVo completus est liber iste ... Iacobus de Voragine de quadragesima et de tempore. Feria III in vigili Phylippi et Iacobi apostolorum [1. Mai 1325].
281ra Veneranda nobis est haec quae dies sancta dicitur dominica. Et ideo dicitur dominica quia haec dies sola domini est ... — ... gestus cum dulcedine et gaudium aeternum cum Deo patre et spiritum (!) sancto per infinita saecula saeculorum. Amen. (Diese Predigt findet sich auch in folgenden Codices: Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 264, 199rb (Klosterneuburg um 1370; in der Beschreibung von Dr. Franz Lackner wird auch ein Verweis auf ein identisches Incipit in der HS Uppsala, UB, C 373, 20v–22v gegeben); Graz, UB, Cod. 302, 323v (Seckau, 1. H. 15 Jh.); Herzogenburg, Augustiner-Chorherrenstift Cod. 35, 137v (Herzogenburg, 14./15. Jh.); sowie Klagenfurt, UB, Pap. 112, 164v (ehemals Studienbibliothek, 14./15. Jh.)
281vb De plaga, quae facta fuit in Ierusalem eo quod dominicum diem non servaverunt ... — ... Videte, filii, caput meum quod pro vobis inclinatus spinis coronarum non hunc reclinatorium. Nota: Quod mater eius inter ipsum et populum stabat, quod ipsa mater nunc adhuc pro peccatoribus orat. (Diese Predigt findet sich ebenfalls in: Herzogenburg, Augustiner-Chorherrenstift Cod. 35, 138r; Graz, UB, 302, 333r)