Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=36888 
Göttweig, Benediktinerstift, Cod. 184 (rot) / 93 (schwarz)
ZUSAMMENGESETZTE HANDSCHRIFT: CALENDARIUM. EVANGELIA. ACTUS APOSTOLORUM. APOCALYPSIS. VARIA
Olim: K 10    Papier   204 Bl.   215×150   Wende 14./15. Jh.
Handschrift aus 2 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-12) 1381; 2  (13-204) Stein (bei Krems), 1402
 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2  |  Einzelbilder: fol. 3, 5, 13, 14, 28, 40, 59, 135, 150, 152, 160, 161, 182, 183, 196, 197.
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 6)

Beide Teile mit separater Bleistiftfoliierung (Anfang 20. Jh.); Reklamanten; Vorderdeckel Innenseite: Index (18. Jh.).

Teil 11-12   Papier   1381
Lagen: VI12
Schrift:
Schriftraum: 170 × 100    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 24   
Schreiber: Ulricus de Spanwerkch – Schriftart: Textualis
Eine Hand. Schrift abwechselnd in Schwarz und Rot, vereinzelt Anmerkungen und Federproben; Astrologische Schemata auf Blatt 3v.
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   
Astrologische Tabellen und Schemata.
Teil 213-204   Papier   Stein (bei Krems), 1402
Lagen: V22 + 10.VI142 + II146 + VI158 + V168 + 3.VI204
Schrift:
Schriftraum: 155 × 100    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 30   
Schreiber: Achatius Haymel – Schriftart: Bastarda
Mehrere Hände; vereinzelt Kapitelzählung am Seitenrand; Schreibername, Lokalisierung und Datierung (Stein, 1402) auf Folio 200v. Der Schreiber Achatius Haymel ist nachgewiesen in vier Göttweiger Urkunden zwischen 1401 (Fuchs II, 2f. Nr. 902; Digitalisat) und 1441 (Fuchs II, 342 Nr. 1268; Digitalisat).

Einband: Schmucklos        
Brauner, unverzierter Ledereinband, ehemals zwei Schließen, Buchdeckel: Pergamenttitelschild mit Beschriftung (15. Jh.) sowie Spuren einer roten Signatur; Buchrücken: Titelbeschriftung sowie Signaturschild K 10.
Astrid Breith, letzte Bearbeitung März 2017
"Fuchs II", "Walther, Initia", "CCCM", "RB", "PL", "Schneyer"
alle Initien
Teil 1
(1r) Nekrologische Vermerke. Anno domini MoCCCmo LXXXX dominica die ante Margaretham virginem obiit uxor mea Margareta pie memorie [10.7.1390]; Anno domini MoCCC LXXXXIIo obiit Elisabeth Gerestorfferin in octava Philippi [8.5.1392].
(1r) Federproben.
(1v) Tabelle mit Auflistung der Sternzeichen, Humoralcharaktere, Aderlasszeiten und Monate.
(1v [unterer Freirand]) Astronomische Notiz. Zeitnaher Nachtrag.
   1
1v Ad habendam veram incensionem et diem horam et ad minutum praesciendum et qua hora et qua minuto et qua die fuerit praecidens coniunctio qua fuerit anno domini Mo CCCo LXXIo [1371] in sequenti die Margaretae hora octava et minuto vicesimo ... — ... a medio noctis.
(2r) Aderlassregeln (De flebotomia).
   1
2r Tit.: Flebotomia valet ad infra scripta
Distrahit evacuat trahit alterat flebotomia ... — ... Hii sunt dies ... In decembre ultimus.
(2v) Tabula ad inveniendum in quo signo sit luna singulis diebus.
(3r) Tabula quis planetarum regnat in quolibet hora diei.
(3v) Astrologische Schemata.
(4r-9v) Calendarium. Mit Vermerken über astrologische Konstellationen und persönlichen Notizen: (4v) zum 11. Februar: Anno 1403 nubsi ego Achatius Agnetem vidue Koellonis;(6r) zum 19. Mai: Anno domini MCCCC VII [1407] obiit Agatha filia Haymel; (7r) zum 10. Juli: Anniversarius Margarethe uxoris; zum 14. Juli: Obiit ... Erhardus (?); (8v) zum 24. Oktober: Anno 1402 obiit Andreas Kol antecessor meus pie memorie.
(4v [unterer Freirand]) Notiz zum Monat Februar. Nota anniversarium domini Laurencii plebani in Leubs [Langenlois] pie recordacionis. In die sancte Dorothee cum X solidis denariis Wienne reddituum quos solet anniversarie omnis cappellanus altaris gloriose virginis Dorothee primo XXX ad zecham civium. Item XXX de vigiliis plebano. Item sociis et cappellano prime misse et rectori scolarium (?) LX denarios. Item ecclesiastico IIII denarios. Item unam candelam de duabus libris ceree. Item pro pane XXX pro vino XXX pro carnibus XXX. Residuum in offertorio ut in littera plenius continetur.
(10r-v) Tabellen zur Berechnung des Osterfestes.
   1
10r Tit.: Hec est tabula a nativitate usque Invocavit
(11r) Tabellen zur Berechnung von Sonnenfinsternissen.
   1
11r Tit.: Hec tabula eclypsis et computatur a meridie precedentis diei
(11r-v) Aderlassregeln (gereimt) (Walther, Initia 20242).
   1
11r Tit.: Nota iudicia sanguinis per versus
Versiculos signa cernes quibus experimenta ... — ... Si natant globuli designant ulvera carnis.
(11v-12r) Mondzeiten (gereimt) (Walther, Initia 11780).
   1
11v Tit.: Nota signa lune per versus
Nil capiti facias, aries cum luna refulget ... — ... Embrio conceptus epylenticus [recte: epilepticus] exit ab alvo. – (Schlussschrift, Schreibername, Datierung) Explicit kalendarium per manus Ulrici de Spanwerkch anno etcetera 1381 in die sancti Ambrosii [4.4.1381] hora secunda. Chudel.
(12r) Versus (Walther, Initia 1752).
   1
12r Augurio dies audito lumine clangor
(12v) Federproben lat./dt., Notiz.
Teil 2
(13r) Ambrosius Autpertus Expositio in Apocalypsin (CCCM 27, lib. 4, cap. 7, v. 11, linea 68-113).
   1
13r Tit.: Altercatio Christianorum et Iudeorum etcetera XVII
Et adoraverunt dominum dicentes: Amen. Benedictio et claritas et sapientia et gratiarum actio et honor ... — ... totam mundi virtutem ac fortitudinem prostravit.
(13v) Leer.
(14r-17v) Initia evangeliorum et epistolarum per annum.
   1
14r Tit.: Dominica prima in adventu lectio officium
Ad te levavi animam ... — ... Abiit Iesus trans mare Galileae.
(18r-22v) Leer.
(23r-200v) Evangelia quattuor.
(23r) Hieronymus Prologus evangeliorum (RB 596).
   1
23r Tit.: Incipit prologus sancti Ieronimi in quatuor evangelia
Plures fuisse, qui evangelia scripserunt ... — ... naenias mortuis, magis haereticis quam ecclesiasticis vivis canendas. – Explicit prologus quatuor ewangeliorum secundus incipit epistola sancti Ieronimi.
(24v-25v) Hieronymus Prologus in evangelium Matthaei (RB 595; PL 29, 557-562).
   1
24v Beato papae Damaso Herionymus. Novum opus facere me cogis ... — ... opto ut in Christo valeas et mei memineris, papa beatissime.
(25v) Argumentum ad Mattheum (RB 590).
(26r) Argumentum ad Marcum (RB 607).
(26v) Argumentum ad Lucam (RB 620).
(27r) Argumentum ad Iohannem (RB 624).
(27v) Prologus in Matthaeum (RB 589; PL 114, 63A-65A).
   1
27v Matthaeus cum primo praedicasset evangelium in Iudaea ... — ... in aquila divinitas sacramentum.
(28r-57v) Evangelium Matthei (RB 47).
(58v-59v) Evangelium Lucae (Lc 1,1-80) (RB 49).
   1
58v Fuit in diebus Herodis ... — ... usque in diem ostensionis sue Israel.
(59v-78v) Evangelium Marci (RB 48).
(78v-109r) Evangelium Lucae (Lc 2,1-24,53) (RB 49). Mit Leseverweis 78v: Require in fine evangeliorum Mathei post 28 ccc.
(109r-133v) Evangelium Iohannis (RB 50).
(134r-141r) Synopsis evangeliorum.
(141v-142v) Leer.
(143r-144r) Exempla evangeliorum. Verzeichnis der Gleichnisse in den Evangelien mit Kapitelnachweisen.
   1
143r Tit.: Hec sunt exempla evangeliorum
(144v-146v) Leer.
(147r-180r) Actus apostolorum (RB 51).
(181r-182r) Prologus Apocalypsis (RB 839).
(182r-200v) Apocalypsis Iohannis (RB 73).
   1
200v Expl.   ... Explicit liber Apocalipsis beati Iohannis apostoli. – (Schlussschrift, Datierung, Lokalisierung, Schreiber und Illuminatorname) Expliciunt libri qui continentur in hoc volumine: Primo liber quatuor ewangelistarum, scilicet Matheus, Marcus, Lucas, Iohannes, Actus Apostolorum, Apocalipsis beati Iohannis Apostoli. Finitus est presens liber sub anno domini millesimo quadringentesimo secundo [1402]. Conparatus et illuminatus per Achatium Haymel de opido tunc temporis notarii mutuarii in Stain.
(201r-203r) Nicolaus Asculanus Sermo (Schneyer IV, 61).
   1
201r Apparuerunt illis dispertitae linguae ... (Act 2,3). Postquam in praecedenti praedicatione fecimus mentionem de Christi promissione ... — ... et incendit eos amoris ardore. Sic.
(203v-204v) leer.