![]() |
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=36906 |
Lagen: 6.VI72 + (VI+1)85 + 4.VI133 + II137. | |
Zeitgleiche Kustoden, teilweise beschnitten. Auf den ersten Blättern leichte Beschädigung durch die Nägel der Einbandbeschläge. Bl. 9 Einriss mit leichtem Textverlust. | |
Schrift: | |
Schriftraum: 175-180 × 120 Spaltenzahl: 2 Zeilenzahl: 31-32 | |
Schreiber: Chunradus de Patzmannsdorf – Schriftart: Textualis Textualis mit kursiven Elementen. Schlussschrift Bl. 134rb und Rubriken von anderer Hand (der dort erwähnte Chunradus de Patzmanssdorf fungierte wohl als dieser Rubrikator, nicht als Schreiber). Bl. 135v-137v Zusätze von verschiedenen Händen. – Korrekturen und Marginalien einer Hand des 15. Jh. zu Bl. 9vb-11va (Predigt Nr. 187, s. u.), 35va-39ra (Nr. 190), 47vb-52ra (Nr. 194-195), 114vb-116va (s. u.), 125rb-126va (Nr. 223). | |
Ausstattung: Illuminiert Rubriziert Fleuronnéeinitiale(n) | |
B. 1ra vierzeilige Lombarde mit Aussparungen, Punktverdickungen und einfachem Fleuronnée. Rote Lombardinitialen mit einfachem Dekor. Einige Maniculae in Rot. |
VDS, HDS | VDS, HDS Pergament 2. Hälfte 14. Jh. |
Schriftraum auf VDS leicht beschnitten. | |
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber | |
Schrift 1 | Schriftraum: ca. 195 × 130 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 11 |
Schriftart: Textualis – Gotische Choralnotation Schrift teilweise mit kursiven Elementen. | |
Schrift 2 | Schriftraum: ca. 175 × 140 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 9 |
Schriftart: Textualis Obere Blatthälfte wie VDS, der Alleluia-Tropus von anderer, zeitnaher Hand (sowohl Notation als auch Schrift). |
Einband: 15. Jh. Schmucklos |
Leder über Holz. Titel- und Signaturenschild darunter abgelöst. Neuzeitliche Signatur 956 anstelle des Signaturschildes. |
Bl. 137r Besitzvermerk, 2. Hälfte 15. Jh. (?): Wolfgangus de Altenburk et monachus istius monasterii. Die neuzeitliche Signatur 956 weist nicht nach Göttweig. Wann die Handschrift in den Göttweiger Bestand gelangt ist, ist nicht klar. Im Katalog von 1738 Cod. 961, 114r ist sie unter Martinus de Patzmannsdorf verzeichnet (siehe Schlussschrift Bl. 134rb) . |
(VDS, HDS) | Sequenz und Tropen. (VDS) Sequenz ‚Mittit ad virginem non quemvis angelum‘ AH 54/191 (Str. 5 und 6 in vertauschter Reihenfolge). (HDS) Tropus ‚Spiritus et alme‘ zum Gloria (PL 99,625; Text vorhanden ab: ... virginis matris. Qui tollis peccata mundi ...); Alleluia-Tropus ‚O consolatrix pauperum‘ (vgl. François Huot, Ordinaire du missel de Genève [1473]. Fribourg 1993, 51, Alleluia 2; Chevalier 12827). |
(VDS) | Inhaltsangabe. 1 ![]() |
VDS | Tit.: Sermones per circulum anni de tempore. |
(1ra-134rb) | Sermones (Schneyer I 290-313, vor allem aus den Reihen 300-304 und 304-313, teilweise mit abweichendem Expl.; diese Hs. irrtümlich unter die Reihe S. 290-300 gezählt). Nr. 184-187. (11va) Nr. 139. (14vb) Schneyer IV 387, Nr. 2 [Nicolaus Vischel OCist]. (19ra) Nr. 140. (24rb) s. u. (25rb) Nr. 143. (27ra) s. u. (28va) Nr. 145. (30ra) Nr. 188-191. (43ra) Nr. 192-196. (55rb) vgl. Nr. 29. (58rb) Nr. 37. (60vb) Nr. 259. (64va) Nr. 52. (68ra) s. u. (77rb) s. u. (85v) leer. (86ra) s. u. (88va) Nr. 76. (90rb) Nr. 315. (91ra) Nr. 197-200. (95va) s. u. (97ra) Nr. 202-210. (110rb) Nr. 211-213. (114rb) jeweils das Expl. übereinstimmend mit Nr. 214 und 215 (s. u.). (116va) Nr. 216-222. (125rb) Nr. 223-228. - In der Schlussschrift wird diese Reihe von der Rubrikatorenhand als postilla Martini sacerdotis de Paczmonstorf bezeichnet. Martinus de Patzmannsdorf war demnach möglicherweise der Kompilator dieser Sammlung. 15 ![]() | :
1ra | Tit.: Dominica prima in adventu domini. Cum appropinquasset Iesus Ierosolimam (Mt 21,1). Tempus, quod hodie incipitur, ducat usque ad nativitatem domini et vocatur ab ecclesia adventus domini pro eo, quod repraesentatur ... — ... semper gloriemur in te, qui es unus deus cum patre et spiritu sancto in saecula saeculorum. Amen. |
4vb | Tit.: Dominica secunda. Erunt signa in sole … (Lc 21,25). In dominica procedenti lectum fuit evangelium, in quo continetur primus adventus filii dei in mundum, hoc est dicere ... — ... ibit dominus in caelum cum sanctis suis, ubi cum eis regnabit in saecula saeculorum. |
7rb | Tit.: Dominica tertia. Cum audisset Iohannes … (Mt 11,2). Quia sancta mater ecclesia tempore laudat et praedicat fidelibus suis duplicem adventum filii sui in mundum, primo quo sua bonitate ... — ... et ideo angelus idest dei nuntius. Rogemus ergo dominum. |
24rb | Tit.: De Stephano. Ecce ego mitto ad vos prophetas … (Mt 23,34). Dicit ergo evangelium, quod dominus noster appropinquante tempore, quo occidendus erat et debebat ... — ... ab ira dei patris sub alis suae misericordiae nos fovere non desinit. |
27ra | Tit.: De innocentibus. ‚Innocens‘ dicti sunt triplici ratione, vitae ratione et poenae et ratione innocentiae assecutae ... — ... quod Salome soror eius vinctos prout cum fratre ordinaverat, interfecit. |
68ra | Tit.: Dominica V. in quadragesima. Quis ex vobis arguet me … (Io 8,46). Haec dominica duobus modis censatur: Unum nomen imponit ei sancta mater ecclesia, quae vocat eam dominicam de passione ... — ... tamquam vexillum eccelsiae et fidei christianae devotissime portaretur. Rogemus. (auch Korneuburg, Stadtarchiv, Inv.-Nr. 3/1751, 93rb) |
71vb | Tit.: Dominica VI. Cum appropinquasset Iesus Ierosolimis … (Mt 21,1). Sciendum est ad evidentiam evangelii, quod Christus videns appropinquare diem, quo disposuerat pati pro nobis ... — ... ore et opere quaerere, quod ad aeternam salutem possumus eius adiuvante gratia pervenire. Rogemus Dominum. (auch Korneuburg, Stadtarchiv, Inv.-Nr. 3/1751, 95rb) |
73ra | Tit.: Passio Christi. Egressus Iesus cum discipulis … (Io 18,1). Considerando diem hodiernam nescio cogitare, quid melius sit facere quam plorare vel praedicare ... — ... octavum est, ut firmiter credamus deum esse largum in misericordia, qui sic affluenter sanguinem suum fudit pro nostra miseria. Rogemus. (dieser Text u. a. auch in Graz UB, Ms 611, 56r-62v; Ms 1314, 24r-35v; Innsbruck, Cod. 346, LXXXVIIIvb; CCl 233, 160ra-168ra und CCl 295, 83ra-93rb, teilweise als Concordancia passionum brevis betitelt und bei Kaeppeli 264 Antonius de Azaro Parmensis zugeschrieben; vgl. Beschreibung Franz Lackners zu den Klosterneuburger Handschriften) |
86ra | Tit.: De resurrectione domini. Maria Magdalena et Maria Iacobi … (Mc 16,19). Hodie celebramus resurrectionem domini nostri Iesu Christi, quae est et fuit causa laetitiae hominibus et angelis ... — ... facie ad faciem videamus et ab ipso numquam separemur, quod nobis praestare dignetur. (auch Innsbruck, Cod. 320, 97va; Cod. 346, CIvb und Cod. 640, 246v) |
95va | Tit.: Dominica IIII. Usque modo non petistis … (Io 16,24). Et hoc contingebat propter duo. Primo popterea, quia Christum semper praesentem habebant. Tradebant enim ... — ... in sanctitate et iustitia serviamus deo omnibus diebus nostris. |
114rb | Tit.: Dominica XI. Videns Iesus civitatem … (Lc 19,41). Fecit et dixit ad provocandum nos in sui dilectioni et proximi compassioni, mundi despectioni, paenitentiae [!] ... — ... quam amabilis deo et angelis praedicatio verbi dei. Rogemus. (Expl. wie Nr. 214) |
115vb | Tit.: Dominica XII. Dixit Iesus ad quosdam … (Lc 18,9). Illud, quod magis displicet deo, est superbia, quae ad peccatum hominem impellit, ad vivendum in peccato ... — ... in caelo erit maior, qui huius fuerit humilior. Rogemus. (Expl. wie Nr. 215; auch Innsbruck, Cod. 640, 304r) |
130rb | Tit.: Dominica XXIII. Simile est regnum … (Mt 18,23). Christus in hoc evangelio ostendit nobis duo. Primo sub figura cuiusdam regis ostendit, quanta sit abundantia divinae misericordiae ... — ... sunt odibiles apud homines infames et daemonibus detestabiles. |
131va | Tit.: Dominica XXIIII. Abeuntes Pharisaei … (Mt 22,15). In populorum Iudaeorum maiores inimici et persecutores, quos Christus habuit, fuerunt Iudaei et Pharisaei ... — ... de tam sapienti responsione et de tam dulci allocutione. |
132vb | Tit.: Dominica XXV. Loquente Iesu ad turbas: ecce princeps unus etc. (Mt 9,18). Legitur Iohannis decimo, quod Christus filium reguli infirmum usque ad mortem sanitati restitutum ... — ... ita una redemptio virtusque. Rogemus ergo dominum. [von der Rubrikatorenhand in Schwarz:] Explicit postilla per menses finita per manus Chunradi de Paczmonstorf. Qui te furetur in cullum percucietur. [in Rot:] Explicit postilla Martini sacerdotis de Paczmonstorf. (Patzmannsdorf liegt in Niederösterreich im Weinviertel.) |
(134v-135r) | leer. |
(135v) | Verschiedene Notizen. 3 ![]() |
135v | In nomine domini Amen. Vir Herczog. (um 1400) |
135v | Nota sunt VII planetee, quorum quilibet habet suum celum et cum lune celum Mercurii, celum Veneris sive stelle matutine, celum solis, celum Martis, celum Iovis, celum Saturnii. (1. Hälfte 15. Jh.) |
135v | Hely, hely, lama sabathani, hoc est deus meus, deus meus, ut quid dereliquisti me. (mit Notation; um 1500) |
(136r) | De excommunicatione. Fortsetzung auf Bl. 137v. 1 ![]() |
136r | Tit.: Nota isti sunt in maiori excommunicacione. Item omnes heretici et schismaticii et fautores eorum. Item falsarii bullarum papalium. Item infractores ecclesiarum violenter vel aliorum sanctorum ... — ... item Sodomitae vel peccatum [!] contra naturam … |
(136v) | Qui sint excommunicandi in festo paschae. Von selber Hand wie Bl. 137v. 1 ![]() |
136v | Tit.: Nota isti sunt denuntiandi et excommunicandi in festo pasce. Item heretici et cysmatici. Item homicide. Item periurii. Item raptores. Item defloratores virginum ... — ... item adulatores et deceptores hominum. Item histriones et fistolatores. |
(137r) | Besitzeintrag. |
(137r) | Notizen. 2 ![]() |
137r | Nota senatus dei congregacio senium virorum prudentium ... |
137r | Domine dominus noster, quam admirabile est nota … |
(137r) | Deutsche Bezeichnungen der Bibelbücher. 1 ![]() |
137r | Ad Colosenses: czu denn widerredten. Ad Thesolonicenses: czu denn uber wuͤ tagen ... |
(137v) | Casus episcopales. Von selber Hand wie Bl. 136v. 1 ![]() |
137v | Tit.: Nota hii sunt transmittendi ad apostolicum vel ad episcopum. Deditus usuris, faciens incendia, testis falsus, sortilegus, falsarius atque monetae, tonsor legatum ... — ... de simplice solve presbytero sed praesulis arbitreo subeant hii. |
(137v) | Qui sint excommunicandi. Fortsetzung von Bl. 136r. 1 ![]() |
137v | Item omnes traditores fidelium vel latrones, raptores et fures ... — ... sacris sedentes et ludentes et omnes, qui mutant habitum. |