![]() |
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=36919 |
Teil 1 | 1-256 Pergament 1. Hälfte 14. Jh. |
Lagen: (VI+1)I, 12 + (VI-1)24 + (V+1)35 + 3.V65 + VI77 + (VII-1+1)90 + (V+1)101 + VI113 + (VI+1)126 + V136 + I138 + V148 + 2.IV164 + VII178 + VI190 + V200 + VI222 + 2.IV238 + (III+1)246 + V256 | |
Fehlerhafte Foliierung des 15. Jh. ab dem zweiten Blatt: Sprung von 209 auf 220. Außerdem Sprung von 13 auf 15, von 81 auf 83, von 241 auf 243 und von 256 auf 259 durch Blattverlust. Zwischen den Blättern 81/83 und 84/85 ist außerdem von einem Verlust eines weiteren Doppelblattes auszugehen, das von der Zählung nicht erfasst ist, da der Textanschluss Bl. 85r nicht schlüssig ist. Auch nach Bl. 90 reißt der Text unversehens ab. Bl. 36-78 eigene zeitgleiche Foliierung mittig am unteren Blattrand recto und verso 1-43. Reklamanten meistens beschnitten, nur Bl. 126 und 148 noch sichtbar. Am oberen Blattrand durchgehende Sermoneszählung, auch in der letzten Lage (=Teil 2). Zeitnahe Marginalhände die ganze Handschrift über sowie auch in der letzten Lage, sodass diese bald nach der Entstehung der Handschrift hinzugebunden worden sein muss. – Bl. 137 und 138 aus zwei Blattfhälten mit gelbem Faden zusammengenäht. Doppelbl. 206/207 nachträglich eingeheftet; häufig eingelegte Pergamentblätter, jeweils von der Haupthand beschrieben mit Ergänzungen zu den Predigten. HDS ist unter den Lederumschlägen in weitgehend verblasstes Fragment des 14. Jh. erkennbar. Lediglich die Satzmajuskel im Abstand von ca. 3 Zeilen sind noch erkennbar. | |
Schrift: | |
Schriftart: Textualis – Marginalien Eine Haupthand Bl. 1ra-252vb, 255va-258vb; Pergamentblätter und beigeheftetes Doppelbl. bzw. Marginalien und Zusätze: Schriftraum (100-110)×(70-80). 27-36 Zeilen. Bl. 1r-78v 1 Spalte; Bl. 78v-256v 2 Spalten. - Die Predigten Bl. 94va-123ra sind durch eine predigtübergreifende Abschnittszählung gegliedert: Die Abschnitte werden 12 mal anhand des Alphabets gezählt. Die Numerierung 1-12 findet sich im Seitentitel. Bl. 252vb-255va von anderer Hand. Bl. 238va-b teilweise spätere Zusätze von selber Hand. - Bl. Ir-v Inhaltsverzeichnis, 2. Hälfte 14. Jh. - Bl. 241r deutsche Glossen. | |
Ausstattung: Rubriziert Federzeichnung(en) | |
Teilweise Silhouetteninitialen, minimaler Dekor. Bl. 207r schlichte Federzeichnung: Orientale mit Schale und Degen, letztes Viertel 15. Jh. (Hinweis von Maria Theisen, Wien). | |
Teil 2 | 259-265 Pergament um 1300 |
Lagen: (VI-3)265. | |
Letzte Lage ursprünglich eigenständig, zu Beginn derselben ist vom Verlust zweier Blätter 257 und 258 auszugehen (um 1300). Aufgrund der Marginaleinträge durch die Haupthand in diesem Bereich ist von einer einheitlichen Konzeption der Handschrift auszugehen. Sermoneszählung des ersten Teils ist hier fortgesetzt. | |
Schrift: | |
Schriftraum: 125 × 77 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 33 | |
Schriftart: Textualis – Marginalien Marginalien in dieser Lage von der Haupthand. |
Einband: 14. Jh. Gotisch |
Braunes Leder über Holz, schmucklos, 5 Schutzbuckel pro Deckel (teilweise entfernt). VD: Raum für Titelschild sichtbar, dieses ist aber nicht mehr vorhanden. Barocke Signatur auf dem Rücken: K 47 (nicht aus Göttweig). Hinterer Spiegel: Abklatsch einer Handschrift mit roten Initialmajuskeln (unleserlich). |
Die Hs. ist im Katalog von 1738, Cod. 961 nicht erwähnt und findet sich erst im Supplementum litterae K des Katalogs von 1756, Cod. 962a, Bl. 167r-v beschrieben. Sie dürfte im 3. Viertel 18. Jh. in den Bestand des Stifts Göttweig übergegangen sein. – Vor allem die Predigten Bl. 123ra-129vb, 205vb-209vb und der Text Bl. 36r-81v deuten auf einen franziskanischen Ursprung der Sammlung. |
(Ir-Iv) | Inhaltsverzeichnis. Großteils durch Streichung getilgt. Die zu den Angaben notierten Zahlen beziehen sich auf eine Sermoneszählung, die zu jedem Predigtbeginn in den oberen Rand notiert wurde. Sie beginnt allerdings erst bei 63 und läuft wie die Zählung in der Handschrift bis 132. Der Anfang des Inhaltsverzeichnisses fehlt also. | |
(1r-35v) | Sermones de diversis. Deutsche Ausdrücke wie Bl. 32r (die rechtichait) konnten sonst nicht gefunden werden und kommen wenn nur sehr vereinzelt vor. 16 ![]() | |
1r | Invokation/Tit.: Sancti spiritus assit nobis gratia. Sermo de septem sacramentis. Sana me domine et sanabor (Ier 17,14). Per inoboedientiam primorum parentum inductus est morbus peccati quasi hereditarius ... — ... sanetis et pro laboris mercede, gloriam aeternam cum eisdem recipiatis ab eodem domino nostro Iesu Christo, qui ... Amen. (Schneyer I 496, Nr. 306 [Bertholdus Ratisbonensis]) | |
5v | Tit.: Sermo de martyribus et septem operibus misericordiae. Reddet deus mercedem laborum sanctorum ... (Sap 10,17). In his verbis aperte docemur, quod deus unicuique secundum opera sua et ut in via recipiemus ... — ... sI Cor 2: quod oculus non vidit nec auris audivit nec cor hominis etc. | |
9v | Tit.: Sermo de beata virgine. In sole posuit tabernaculum suum (Ps 18,6) In his verbis duo considerari possunt, videlicet humilitas dei patris et puritas virginis matris ... — ... Christus ut capricornus ad ardua caeli ascendit. Canticum: Saliens in montibus. Rogemus ergo. | |
10v | Tit.: Item alius. Beatam me dicent omnes generationes (Lc 1,48). Nota tres generationes beatam virginem laudantes, scilicet peccatorum, iustorum, beatorum. Omnes haec generationes ... — ... miraculose elevabatur in area ita, quod imago omnibus apparuit. | |
11r | Tit.: Sermo alius. Mons, in quo beneplacitum est deo habitare ... (Ps 67,17). Tria sunt nobis notanda in his verbis. Primum est sanctae virginis sublimis conversatio, quam imitemur ... — ... hic enim dominus habitabit in finem. | |
12v | Tit.: De nativitate beate Marie. Liber generationis Iesu Christi ... (Mt 1,1). In hoc evangelio tria dicuntur de beata virgine. Primo eius nobilitas, cum recitatur ... — ... inebriavit idest in efficaciam contulit multiplicem. | |
13r | Tit.: De sancto Petro. In vinculis non dereliquit illum (Prv 7,22). Haec verba leguntur in libro Sapientiae, ubi Salomon enarrat multa beneficia misericordiae ... — ... [14v] ... dicitur homini tribulatio. Deut: Dominus deus, cuius ||| [bricht am Ende der Seite ab, danach fehlt ein Blatt mit Textverlust] | |
15r | [Inc. mut.:] ... leonum coronatum in tunica aquilam, in manu gladium magnum et latum ... — ... qua hora fur veniret, vigilaret utique. Rogemus ergo. | |
18v | Tit.: De martyribus. Pretiosa in conspectu domini mors sanctorum eius (Ps 115,15). Est mors corporis et est bona et est mors corporis [recte cordis?] et est mala ... — ... quam reprobi moriuntur aeternaliter quae [?] mala require alibi. (Inc. wie Schneyer V 407, Nr. 107 [Siboto], Expl. abweichend) | |
19v | Tit.: Sermo de restitutione rerum. Iustum deduxit dominus ... (Sap 10,10). Duae sunt viae rectae ad caelum. Omnes aliae sunt deviae ... — ... quasi apud homines et proximos in necessitate consimili. Amen. (Auch Kremsmünster, CC 284, 254r) | |
23r | Tit.: Sermo de penitentia. Paenitentiam agite ... (Mt 3,2). Notandum, quod non sunt nisi duae viae congrues, licet plures viae particulares sint, quae tendunt ... — ... quod supplet defectum omnium bonorum, unde paenitentiam agite etc. | |
26r | Tit.: De passione domini. O vos omnes, qui transitis ... (Lam 1,12). Verba sunt Ieremiae et dicit ea in libro lamentationum vel flentium et proprie secundum litteram ... — ... passioni Christi et matris suae et ad veram paenitentiam convertantur, quod nobis praestare dignetur. | |
28r | Tit.: De penis gehenne. Audi, o peccator, qui nunc deum contemnis: Septem tempora mutabuntur super te in inferno tam mala ... — ... unde non sine causa damnat eos aeternaliter. | |
30v | Tit.: De sancto Iohanne baptista. Et multi in nativitate eius gaudebunt (Lc 1,14). In hoc privilegiatus est beatus Iohannes baptista, quod dies, in qua natus est, celebratur ... — ... regnum sine commutatione, ad quod nos perducat Iesus Christus. Amen. (Inc. wie Schneyer V 405, Nr. 81 [Siboto], Expl. abweichend) | |
31v | Tit.: De misericordia dei sermo. Ignoras quoniam benignitas dei ad paenitentiam ... (Rm 2,4). Non dicit maiestas, non sapientia, non veritas, non cavitas [recte caritas?], die rechtichait, sed benignitas, quae licet omnia ... — ... vel intelligenda dare vel non intellecta ... merces pie petentibus ostendat. Rogemus ergo dominum. | |
34v | Tit.: De sancto Iohanne baptista. Et multi in nativitate eius gaudebunt (Lc 1,14). Hoc in beatissimo Iohanne baptista hodie et omni anno adimpletur. Gaudent multi de aliorum sanctorum ... — ... sic in nataliciis sanctorum animae beatae, sed corda adhuc misera remanebunt. Rogemus ergo etc. | |
(35v) | Baruch 3,10-19. Von selber Hand nachgetragen. | |
(36r-82vb) | Speculum beatae Mariae virginis (Ed.: Martinez 1975, 139-504. – RB 2017; Distelbrink Nr. 214; Mohan 373.a.2). (78va-82vb) Register A-S. 2 ![]() | : |
36r | Tit.: Incipit speculum gloriose virginis Marie. Amen. Quoniam, ut ait Hieronymus, nulli dubium est, quin totum ad gloriam laudis dei pertineat ... — ... te corde et ore saluto salutansque dico. | |
37r | Tit. [am unteren Blattrand]: Incipit speculum Marie virginis beate. Ave Maria gratia plena ... (Lc 1,28). Audi, dulcissima virgo Maria, audi nova, audi mira, audi, filia, et vide ... — ... ille liberalissimus communicator sui benedictus fructus ventris tui, qui cum patre et spiritu sancto vivit et regnat deus. Amen. | |
(83ra-84vb) | Sermo de beata Maria virgine. Der Anfang des Textes fehlt; die Predigt stimmt weitgehend mit einer Predigt in der Handschrift Kopenhagen, Königliche Bibliothek, Msc. Ny kgl.Samling 123 4°, 58ra-61ra (Transkription von Anne Riising) überein. Das Inc. wurde von dort übernommen. Die Predigt scheint auch am Ende unvollständig zu sein; das Amen ist von zeitnaher Hand eingetragen. 1 ![]() | |
83ra | [Nota quod beata virgo Maria est domus in quam, si ingrederetur leo offensu ...] ... omnium nostrum, qui olim tot homines fame flagellavit, quod mater etiam proprium manducaret, non venit ... — ... multorum preces non exaudiri. Rogemus ergo omnes caelestem patremfamilias cum omnibus hic congregatis ... cibum eucharistiae, felicem vitae terminum. [von anderer Hand nachträglich eingefügt:] Amen. | |
(85ra-90rb) | Sermo de domo quadruplici. Der Anfang der Predigt ist nicht vorhanden. Im dritten Punkt geht es um die domus spiritualis (85r-87ra), im vierten wird anhand der septem tonitrua die domus aeternalis behandelt (87ra-90rb). 1 ![]() | |
85ra | [Inc. mut.:] ... Circa tertium nota, quod spiritualis domus domini est anima iusti, ut ait apostolus ad Hebraeos. Christus vero tamquam filius ... — ... ecce tunc se nobis ostendet, ut videamus eum facie ad faciem sine fine et ibi omnes erimus reges et reginae in gaudio gaudiorum per infinita saecula saeculorum. Amen. | |
(90rb-vb) | Sermones duo de sanctis. 2 ![]() | |
90rb | Tit.: De sancto Petro. Quis similis tui poterit gloriari (Sir 48,4). Quaere supra circa principium. Beatus Petrus gloriatur de quattuor. Primo de fide ut supra. Nota fides quinque facit: Primo humilia sublevat ... — ... quarto gloriatur de passionis Christi conformitate. Require supra. | |
90vb | Tit.: De sancto Blasio. Sancti estote quoniam ego sanctus sum (Lv 11,44). Nota duo. Primo divinae admonitionis praeceptum, idest 'Sancti estote'; secundo divinae pietatis exemplum ... — ... non colere deos volentes sus... | |
(91ra-94va) | Sermones duo de tempore. 2 ![]() | |
91ra | Tit.: De omnibus sanctis. Gaudete et exultate, quoniam merces vestra ... (Mt 5,12). Notandum, quod gaudium electorum provenit a quattuor: Primum est a dei visione, secundum est a loci in quo habitant amoenitate ... — ... quod undique hominem cingit. Io XVI: Iterum autem videbo vos et gaudebit cor vestrum et gaudium vestrum nemo tollit a vobis. | |
92vb | Tit.: De nativitate domini. Quem constituit heredem universorum ... (Hbr 1,2). In istis verbis quattuor attribuit apostolus filio dei. Si enim heres est universorum, dives est ... — ... severitas divina, quod apparet in Ninevitis Ionae tertio. | |
(94va-112vb) | Sermones super Miserere (Schneyer V 426-427 aus Kremsmünster, CC 238, 128v-158r). In abweichender Auswahl und Reihenfolge und gekürzt. Die erste hier vorhandene Predigt stimmt mit Nr. 327 bei Schneyer überein, allerdings wird hier eine Einleitung vorangestellt (die Handschriften wurden nur anhand der Angaben bei Schneyer verglichen). Die Predigten Bl. 94va-123ra sind durch eine predigtübergreifende Abschnittszählung gegliedert: Die Abschnitte werden 12 mal anhand des Alphabets gezählt. Die übergeordnete Numerierung 1-12 findet sich im Seitentitel. 13 ![]() | : |
94va | Tit.: Incipiunt sermones super Miserere. Miserere mei deus secundum ... (Ps 50,1). Nota quod propheta aliquando familiarius loquebatur. Aliquando enim dixit: Miserere mei deus ... — ... humiliari exaltatorem, occidi vivificatorem quasi dicat: Nulla. (vgl. Nr. 327) | |
96vb | Et secundum multitudinem miserationum. Miserationes dei multae sunt circa reprobos et contritos. Prima miseratio dei ... — ... de mente tua iniquitatem meam, quod ipse praestat ... (Nr. 328) | |
98va | Miserere mei deus ... Septem sunt defectus impellentes hominem ad quaerendm misericordiam dei. Primus est defectus fortunae ... — ... quoniam iniquitatem meam ego cognosco et peccatum meum contra me. (Nr. 326) | |
100rb | Amplius lava me etc. Quoniam iniquitatem meam etc. Pro peccatis homo orationem frequenter iteret propter tria: Primo propter peccatorum ignotam multitudinem ... — ... quam qui amittit istam miseram vitam. (Nr. 329 mit abweichendem Inc.; der Beginn ist nicht wie sonst durch eine Initiale, sondern duch ein nachgetragenes Paragraphzeichen gekennzeichnet; Zweizeilige Initiale bei Dominus ait Iohannis quinto: Qui facit peccatum ...) | |
101rb | Tibi soli peccavi. Tres causae sunt, quare David dixit deo: Tibi soli peccavi. Prima est, quia spreto deo, qui est bonum incommutabile ... — ... peccatoribus dicens Is II vulgo dicitur: Si dimiserit ubi etc. (Nr. 330 mit abweichendem Expl.) | |
102rb | Asperges me isopo (CAO 1494). Isopus significat paenitentiam propter sex proprietates. Duae congruunt contritioni, duae satisfactioni ... — ... legitur sic dixisse, Christum mihi non aufert etiam qui caput abstulerit. (Nr. 333) | |
103rb | Cor mundum crea in me ... Tria petit hic propheta, scilicet cor mundari, innovari, rectificari. Mundandum est cor a tribus, quae cor inquinant ... — ... ex culpa primi hominis factum est, ut esuriamus. (Nr. 334, zweigeteilt, neue Überschrift bei Dies iudicii dicitur magnus spatio ...) | |
104va | Tit.: Sermo. Redde mihi laetitiam salutaris etc. Istud potest sumi pro themate in festo pentecostis. Hic notantur duo. Primo petit ecclesia: Reddis laetitiam salutaris sui ... — ... si saperes, fugeres amens nec amans mulieres. (Nr. 336 mit abweichendem Expl.) | |
106ra | Tit.: Sermo. Holocaustis non delectaberis. Holocaustum dei totum incensum. Holocaustum fit, cum simul cum culpa perimitur natura. In hoc holocausto ... — ... in omni ergo actione superfluitas est cavenda. (Ohne Entsprechung bei Schneyer – vermutlich aufgrund einer abweichenden Textaufteilung) | |
106va | Tit.: Sermo. Sacrificium deo spiritus contribulatus etc. Tria faciunt deo cor acceptum, scilicet quod sit contribulatum, contritum et humiliatum per timorem ... — ... nox metus et discors, deformis languor, inops mors. (Nr. 341; länger als bei Schneyer angegeben, die hier fehlende Nr. 342 kann hier aber weder mit Inc. noch mit Expl. festgestellt werden) | |
108va | Ut aedificentur muri Ierusalem. Haec verba possunt notari de domino, quae intra nos est idest de anima, de qua duo notabuntur ... — ... culpa frequens mortis meditatio Ierusalem. (Nr. 343) | |
110va | Tit.: Sermo. Tunc acceptabis sacrificium iustititae etc. In quinto libro Considerationum quaerit beatus Bernardus, quid sit deus ... — ... de quo dicitur: Tunc acceptabis sacrificium iustitiae etc. (Nr. 344, zweigeteilt mit neuem Titel bei Offeramus divinae longitudini ...) | |
112rb | Tit.: Sermo. Tunc imponent super altare tuum vitulos. Vitulus est animal incoinquinatum [!], quod nondum tulit iugum. Per vitulos significantur homines innocentes ... — ... ecce praemium magnus pro parvo servitio. (Nr. 345, mit abweichendem Expl.) | |
(112vb-121ra) | Sermones super Psalmos. Die Predigten werden bis Bl. 123va mit einer eigenen Abschnittsgliederung (siehe oben zu Bl. 94va-112vb) versehen. Das Explicit Bl. 121ra zeigt aber, dass die Predigten zu den Psalmen als Einheit aufgefasst werden. 13 ![]() | |
112vb | Tit.: De laude dei. Sermo. Intellectus David in hymnis. Iste est titulus psalmi illius. Exaudi deus orationem meam ... (Ps 54,2). Intellectus David fuit in hymnis. Nota quod David in causa subditorum occupatus ... — ... omnipotenti domino iter ad cor paratur. | |
113va | Tit.: De dilectione proximi sermo. Tu vero homo unanimis dux meus ... (Ps 54,14). His verbis notantur sex, propter quae proximum diligere debemus. Primum est naturae singularitas ... — ... verbis praedictis: Tu vero homo unanimis etc. | |
114ra | Tit.: De utilitate verbi dei sermo. Molliti sunt sermones eius super oleum ... (Ps 54,22). Sermones dei hic comparantur oleo et iaculo. Oleo, quia ungitur perconsolatoria, iaculo, quia pungunt ... — ... verba labiorum tuorum ego custodivi vias duras. | |
114rb | Tit.: Sermo. Quoniam deus dissipavit ossa eorum ... (Ps 52,6). Hic notantur tria, quando placere hominibus sit virtus, quando vitium etiamque poenale vitium ... — ... quae nec a sinistris exorbitet nec a dextris. | |
115va | Tit.: De duplici confessione. Exultent filiae Iudae (Ps 47,12). Iuda interpretatur confessio. Confiteor ego dum laudo, confiteor etiam dum me de commissis accuso ... — ... confessio animam a morte liberat et aeternam salutem parat. | |
116ra | Tit.: De tribus, que debent timere morituri. Ipse reget nos in saecula (Ps 47,15). Regit Christus suos non solum sanos, sed etiam morituros. Tria praecipue timent morituri ... — ... sed praestasti eos in forti tuo ad habita, ad quod nos perducet filius dei, qui cum patre et spiritu. | |
117ra | Tit.: Sermo. Non videbit interitum cum viderit sapientes morientes ... (Ps 48,11). Arguuntur illi, qui non considerant, quod omnem hominem mori oportet, scilicet sapientes ... — ... petet te lapis, petet te febris. | |
117vb | Tit.: De triplici sepultura malorum. Sepulchra eorum dominus illorum in aeternum (Ps 48,12). Pluraliter dicit sepulchra per triplicem sepulturam malorum ... — ... in inferno sepulta numquam resurget. Quare? Quia in inferno nulla. | |
118vb | Tit.: Sermo. Audite omnes gentes (Ps 48,2). Plures causae sunt, quare verbum dei libenter audire debemus. Prima est, quia verbum dei est pretiosum ... — ... narrantis est visa claritas sublevantis. | |
119rb | Tit.: Sermo de religiosis. Simile est regnum caelorum sagenae missae in mare etc. (Mt 13,47). Non omnis, qui ad religionem per doctores vocantur, boni fiunt, qui vero boni religiosi sint et qui mali, ait Bernardus ... — ... nulli ergo quod scientia est servire debet nisi soli deo. | |
120ra | Tit.: Sermo. Homo cum in honore esset non intellexit (Ps 48,13). Triplex est honor hominis, quod est intellectu perfectus, brutis et ceteris creatis perfectius ... — ... Philosophus: Virtus et ars sunt circa difficilia. | |
120va | Tit.: Sermo alius. Si videbas furem, currebas cum eo (Ps 49,18). His verbis reprehenditur mala societas. Sunt autem quattuor causae, quare vitanda est mala societas ... — ... ne involvam te cum eo. | |
120vb | Immola deo sacrificium laudis (Ps 49,14). Magna benignitas dei in tribus nobis ostenditur. Primo in hoc, quod a nobis exigitur, quod non magno pretio emitur ... — ... et nota quod quattuor sunt, ad quae utilis est laus dei. Require superius. – (Schlussschrift) Explicit hoc opusculum. Amen. | |
(121ra-123ra) | Sermones tres de BMV. Diese drei Predigten sind von einer übergeordneten Abschnittsgliederung (siehe oben zu Bl. 94va-112vb) erfasst. 3 ![]() | |
121ra | Tit.: De beata Maria. Amavit eam plus quam omnes mulieres habuitque ... (Est 2,17). Nota quod in quinque habuit beata virgo gratiam et misericordiam coram rege Christo ... — ... et sancti sub ea sunt oboedientes. Est 5[,5]: Vocate. | |
121va | Tit.: Alius. Mirabilis facta est scientia tua ex me (Ps 138,6). Orietur stella ex Iacob et consurget virga de Israel ... (Nm 24,17). Nota quod beata virgo comparatur hic stellae, quadruplici ratione. Primo ratione lucis ... — ... inferius, unde introibit in progenie patrum. (Inc. wie Innsbruck, ULBT, Cod. 476, 37va) | |
122ra | Tit.: Alius. Sapientia aedificavit sibi domum (Prv 9,1). Nota quod triplicem domum aedificavit sibi Christus, scilicet domum gratiae, domum paenitentiae ... — ... septima laus vocalis sine intermissione. Apc [14,2]: Audivi vocem cytharoedorum cytharizantium in cytharis suis. (Schneyer IX, 867, Nr. 75 mit anderem Expl.) | |
(123ra-129vb) | Sermones Fratrum Minorum. 5 ![]() | |
123ra | Tit.: De sancto Antonio. Iustus ut palma florebit (Ps 91,13). Ita scribitur in psalmo et potest hoc verbum praedicari ad commendationem beati Antonii et commendatur ipse in his verbis de duobus ... — ... non amitteret, deum studuit ardentissime amare. (Schneyer III 175, Nr. 120 [Iacobus de Villaco]) | |
124va | Tit.: De sancto Antonio. Ego autem sicut oliva fructificavi ... (Ps. 51,10). Ita scriptum est in psalmo et potest hoc verbum praedicari ad commendationem sancti Antonii confessoris. Nam tria tanguntur in hoc verbo ... — ... vere potuit dicere cum apostolo: Vos gaudium meum et corona mea. (Schneyer III 175, Nr. 119 [Iacobus de Villaco]) | |
125vb | Tit.: De sancto Francisco. Vidi alterum angelum ascendentem ... (Apc 7,2). Verbum hoc scriptum est in Apocalypsi et potest praedicari de beato Francisco et commendatur ipse in his verbis ... — ... in via esset semper videretur in deum absortpus. (Schneyer III 177, Nr. 149; Horowski 2013, Nr. 994 [Iacobus de Villaco]) | |
127ra | Tit.: De eodem. Vidi alterum angelum ascendentem ... (Apc 7,2). Viso qualiter sanctus Franciscus commendatur ab officii honore hic sequitur videre, quomodo ipse commendatur a desiderii furore ... — ... ut fructum crucis apprehendere mereamur. (Schneyer VII 298, Nr. 121; Horowski 2013, Nr. 996) | |
128va | Tit.: De eodem. Vidi alterum angelum ascendentem ... (Apc 7,2). Hoc verbum convenit beato Francisco. Ipse enim per signum passionis Christi ipsi meruit specialiter similari ... — ... me liberando misericordem et consolatus es me laetificando ineffabiliter etc. (Horowski 2013, Nr. 955) | |
(129vb-131va) | Sermo de nativitate domini. 1 ![]() | |
129vb | Tit.: De nativitate domini Iesu. Ortus est sol et congregati sunt ... (Ps 103,22). In verbo isto duo exprimuntur, videlicet Christi nativitas et eius utilitas. Nativitas eius exprimitur per solis apparitionem ... — ... quasi spirituali decore per solem istum refulgeat. Rogemus ergo. | |
(131va-132rb) | Sermo de Maria Magdalena. (Schneyer I 767, Nr. 303). 1 ![]() | : |
131va | Tit.: Marie Magdalene. Post lacrimationem et fletum ... (Tob 3,22). Hoc verbum dixit Sara, licet etiam bene potuit dicere Maria Magdalena. Ipsa enim per Saram ... — ... vincis invincibilem et ligas omnipotentem, quod et nobis praestet. | |
(132rb) | Proslogion, cap. 16-17, Exzerpt (SAO I 112f.). 1 ![]() | : |
132rb | Augustinus. Auctoritas Augstini pulchra: O ineffabilis lux, o tanta et bona veritas, quam longe es a me ... — ... animae meae vetusto languore peccati. | |
(132va-191rb) | Sermones de diversis. Mit Blick auf den Gesamtcharakter der Handschrift sind Bl. 150rb-158ra Predigten auffällig, die bei Schneyer VII 291-301 unter die Sermones Fratrum Minorum gereiht sind. 50 ![]() | |
132va | Ferculum fecit sibi rex Salomon ... (Ct 3,9). In verbo praeposito describuntur praecipua charismata, quibus verus noster pacificus suam matrem ... — ... virginem mundissimam elegit in matrem, qui est pater et spiritus sanctus. | |
135ra | Tit.: De uno martyre. Posuisti, domine, super caput eius coronam ... (Ps 20,4). Duplex est corona gratiae et gloriae, unde psalmus: Gratiam et gloriam dabit dominus, gratiam in praesenti ... — ... oboediret patri usque ad mortem et cetera. | |
136ra | Tit.: De sancto Stephano. Posuisti, domine, super caput eius coronam ... (Ps 20,4). Nota quod in hac aucotritate exprimitur cuiusque martyris paemium esse magnificum et hoc a tribus ... — ... qui bibunt me, adhuc sitient. | |
136va | Posui adiutorium super potentem et exaltavi ... (Ps 88,20). Nota quod quidam sancti sunt et fuerunt potentes suis precibus et sanctitate in interno, quidam in saeculo ... — ... angeli vociferantes ... sicut animam eius ... [dieser Sermo ist ein späterer Zusatz; Text unvollständig] | |
137ra | Nota haec duo membra, scilicet primum et quintum, quae deiciunt sermone sequenti, scilicet confiteantur domino misericordiae etc. Quia enim pinguedo est quod penetratum, ideo videlicet ad repletionem in animum quo ad primum ... — ... defertur obsequium usque huc. | |
139ra | Tit.: De corpore Christi. Confiteantur domino misericordiae eius et mirabilia eius ... (Ps 106,8). Istud verbum scribit David propheta, in quo verbo excitat nos ad gratiarum actionem, cum dicit: Confiteantur, et gratiarum rationem subiungit ... — ... hoc ad me. Moli. contra cor. fer. in obsta. [?] Rogemus ergo dominum. Amen. (Schneyer I 626 [Ps. Bonaventura, vgl. Bougerol 1993a]) | |
143ra | Tit.: De sancto Iohanne. Apud te laus mea in ecclesia magna (Ps 21,26). In Iohanne baptista completum est istud Salomonis proverbium memoria iusti cum laudibus ... — ... quia Iohannem sicut prophetam habebant. | |
144rb | Tit.: De Iohanne baptista. Amen dico vobis: Inter natos mulierum etc. (Mt 11,11). Verbum istud protulit dominus in laude et honore sui praecursoris, in quo miro modo extollitur ... — ... et ideo recte de ipso veritas dicit: Inter natos mulierum etc. (Schneyer VII 457, Nr. 23) | |
145vb | Tit.: Sermo. Ecce nunc tempus acceptabile ... (II Cor 6,2). Apostolus invitat nos ad boni operis sive paenitentiae aggressionem, unde inducit nos ad temporis considerationem ... — ... emendemus in melius, quod nobis praestare dignetur ... | |
146vb | Tit.: Sermo. Levate capita vestra etc. (Lc 21,28). Hic duo notantur. Primo consolatoria excitatio, cum dicit: Levate capita vestra. Secundo exhortationis ratio, cum addit ... — ... levemus ergo capita nostra et rogemus redemptionem nostram. Amen. | |
148ra | Tit.: In die palme. Christus assistens pontifex futurorum bonorum ... (Hbr 9,11). In verbis istis circa mysterium redemptionis tria nobis insinuantur. Primum est redemptoris nobilitas ... — ... habuerit terram desiderabilem. Lucae: Petite et accipietis. De redemptione ita quaerendum [?] adventu. (Inc. wie Schneyer VI 132, Nr. 78) | |
149rb | Tit.: [radiert] die. Cum appropinquasset Iesus Ierusalem (Mt 21,1). Solent nobiles cum gaudio et honore ad torneamenta venire, qui tamen post multos ictus ... — ... bene convenit ei primo Maccabaeorum, secundum gloriam eius multiplicata est ignominia eius. (vgl. Schneyer I 485, Nr. 34 [Guilelmus de Malliaco]) | |
150rb | Tit.: De sancto spiritu. Spiritus domini replevit orbem terrarum (Sap 1,7). In istis verbis tangitur duplex processio spiritus sancti, aeterna scilicet et temporalis ... — ... quos in aeternum a malis conservat, ut sic salutem consequantur aeternam, quod nobis praestare digentur. (Schneyer VII 295, Nr. 71) | |
152rb | Tit.: De vigilia nativitatis domini. Descendet sicut pluvia in vellus (Ps 71,6). Hoc verbum scriptum est in psalmo et potest satis congrue praedicare de vigilia nativitatis Christi ... — ... unde dicit propheta: Quam magna multitudo dulcedinis tuae, domine, quam abscondisti etc. (Schneyer VII 292, Nr. 13) | |
153vb | Tit.: Epiphania domini. Reges Tharsis et insulae ... (Ps 71,10). Hoc verbum scriptum est in psalmo et potest convenienter praedicari in festo epiphaniae, in quo reges Christo munera obtulerunt ... — ... dignus esset Christo munera offerre et Christi regni participes fieri in futuro. (Schneyer VII 292, Nr. 27) | |
154vb | Tit.: De sancto spiritu. Emitte spiritum tuum ... (Ps 103,30). In verbis istis spiritus sanctus describitur primo per comparationem ad proprietatem personalem ... — ... quod amas ibi quippe beata in suo fonte bibitur. Rogemus etc. (Schneyer VII 295, Nr. 73) | |
156ra | Tit.: De sancto spiritu. Spiritus domini ornavit caelos (Iob 26,13). In his verbis describitur persona spiritus sancti quo ad tria, vidlicet quantum ad principium suae originis ... — ... degustat in ea semper morari desiderat, quod nobis praestet. (Schneyer VII 295, Nr. 72) | |
158ra | Tit.: Sermo de mortuis. Fili, in mortuum produc ... (Sir 38,16). Hodie agitur sicut scitis in sancta ecclesia festum fidelium animarum, quae sine peccato mortali decesserunt ... — ... saltem simus de numero purgandorum, quod nobis praestare dignetur, qui vivit in saecula saeculorum. Amen. | |
159rb | Hi sunt duae olivae ... (Apc 11,4). In his verbis commendantur isti duo apostoli, scilicet Simon et Iudas a tribus: Primo a misericordia, cum dicitur ... — ... sua praedicatione ad Christum convertuntur et baptismi gratiam perceperunt. Amen. | |
159vb | Tit.: De sancto Martino. Oculi mei semper ad dominum (Ps 24,15). Istud verbum vere potuit dicere sanctus Martinus, quia fuit plenus furore devotionis ... — ... quando in transitu eius sanctorum numerus canit et angelorum exultat chorus, quod nobis ... | |
160ra | Tit.: Secundus. Timenti deum bene erit ... (Sir 1,13). Beatus Martinus in triplici statu timuit deum. Primo in statu militum, quia plus timuit deum quam Caesarem ... — ... sed habebit optime in optimo. | |
160rb | Tit.: De sancta Elisabeth. Exulta satis filia Sion ... (Zach 9,9). Haec verba possunt dirigi ad sanctam Elisabeth, in quibus verbis primo propheta hortatur ... — ... et olei emanatione, quo plurimi sanantur, quod nobis ... | |
160vb | Tit.: De sancta Cecilia. Custodivit me angelus domini (Idt 13,20). Istud verbum vere poterit dicere sancta Caecilia, quam certe angelus domini custodivit a quattuor ... — ... anulos et alia ornamenta vana. Amen. | |
161rb | Tit.: De eadem. Mulieris bonae beatus vir (Sir 26,1). Ista verba specialiter conveniunt beatae Caeciliae, cuius bonitate conversus est vir eius ... — ... oportet enim testimonium habere ab his, qui foris sunt. (Schneyer IV 37, Nr. 324 [Leo OCist]) | |
162ra | Tit.: De sancta Katherina. Consolatus est David Bethsabee (II Sm 12,24). In hoc verbo duo occurrunt notanda, primo persona consolationi tribuens, idest David, per quem Christus potest intelligi ... — ... divinitas et humanitas, ab his anima reficitur et consolatur. Amen. | |
163va | Tit.: De eadem. Deus in medio eius non commovebitur (Ps 45,6). Hoc verbum beatae Catharinae convenit; mirari aliquis posset, quod inter supplicia numquam fuerit commota ... — ... mulier diligens corona est viro suo. Amen. (Schneyer VII 611, Nr. 130) | |
164ra | Tit.: Andree sermo. Simili poena servus cum domino est afflictus (Sap 18,11). In his verbis beatus Andreas commendatur a duobus. Primo a passionis domini conformitate, in qua fuit patientissimus ... — ... habitare non praesumat. (Inc. auch Kremsmünster, CC 284, 321r) | |
165rb | Tit.: De sancta Lucia. Sol contra Gabaon ne movearis (Ios 10,12). Sicut sol oculi materialis contra Sabaon civitatem stetit immobilis ad imperium Iosuae ... — ... surgite et ite, quia non habetis hic requiem, quem [!] nobis. Amen. | |
166rb | Tit.: De sancto Thoma. Ecce cognovi quoniam deus meus es tu (Ps 55,10). Istud verbum potuit dicere sanctus Thomas, quando tetigit cicatrices vulnerum Christi ... — ... et diadema speciei de manu domini. | |
167ra | Tit.: De nativiate domini nostri Iesu Christi. Dies natalicius erat regis ...(Gn 40,20). In his verbis de hac sollemnitate duo notantur, scilicet dominicae incarnationis ... — ... et abundantius habeant vitam gloriae, quam nobis ... | |
167vb | Tit.: De eodem. Verbum caro factum est et habitabat in nobis (Io 1,14). Nota quod plures causae assignari possunt, quia filius dei incarnari voluit. Prima est, ut homines ... — ... Psalmus: Ego dixi: Dii estis. Amen. | |
168rb | Tit.: De sancto Stephano. Ecce video caelos apertos ... (Act 7,55). Nota quod dominus voluit, ut beatus Stephanus lapidandus videret caelos apertos super eo ... — ... in combustione sed finis illorum gloriosum, quod nobis praestet. Amen. | |
169rb | Tit.: De sancto Iohanne evanglista. Dixit Iesus Petro: Sequere me etc. (Io 21,19) In hoc evangelio monstrantur quinque ad commendationem Iohannis. Primum est privilegium sincerissimae dilectionis domini Iesu ... — ... in carne viventem et a saeculo recedentem. Amen. | |
170ra | Tit.: De innocentibus. Vidi supra Sion montem agnum stantem etc. (Apc 14,1). In hac lectione de pueris, quorum haec sollemnitas hodie agitur, tria nobis ostenduntur. Primum ipsorum innocentia ... — ... item poenam sustineamus, quia per multum ... | |
171va | Tit.: De circumisione domini. Vocatum est nomen eius Iesus (Lc 2,21). Diversis nominibus vocatus est filius dei secundum diversas virtutes suas. In evangelio autem hodierno ... — ... nos autem populus eius et oves pascuae eius. Augustinus. | |
172va | Tit.: De epyphania domini. Vidimus stellam eius in oriente et venimus etc. (Mt 2,2). Ad instructionem nostram tria posssumus hic notare. Primum est, quid per stellam, quae regibus apparuit ... — ... maledictus, qui offert faecem suae senectutis deo et florem suae iuventutis diabolo. | |
173rb | Tit.: De eodem. Vidimus stellam eius etc. (Mt 2,2). Nota quod Christo nato nova stella ideo apparuit, quia iste ... — ... nuntiate dilecto quia amore langueo. Amen. | |
173vb | Tit.: In paraschave. Stabat iuxta crucem Maria mater Iesu (Io 19,25). In praemissis verbis notandum est, quod in filii passione Maria stabat iuxta crucem, videlicet ad audiendum ad videndum et ad compatiendum ... — ... qui consoletur eam ex omnibus caris eius. Amen. (Schneyer IX 853, Nr. 13) | |
173vb | Tit.: De sancta Agnete. Beatam me dicent omnes generationes, quia fecit mihi magna (Lc 1,48). Licet ista verba fuerunt beatae virginis, potuerunt tamen etiam beata Agnes ipsa dicere ... — ... congaudete mecum et congratulamini, quod nobis ... | |
175vb | Tit.: In purificacione virginis Marie. Tulerunt illlum in Ierusalem, ut sisterent ... (Lc 2,22). Quattuor hic notare possumus, videlicet qui tulerunt, quem tulerunt, quo tulerunt ... — ... gemit et sola sedet et volat, quod nobis. (Inc. auch Kremsmünster, CC 284, 52v) | |
176va | Tit.: De virgine Maria. Sitit omnis populus, qui habitat intra portas (Ruth 3,11). Haec sunt verba Booz ad Ruth, quando venit ad eum et valde congruit et digne ... — ... inchoat possessionem bonam aeternae felicitatis, quam nobis praestet ... | |
177rb | Tit.: De virgine Maria. Quae est ista, quae progreditur ... (Ct 6,9). Ista verba scripta sunt in Cantico et potuit ea dicere Simeon ad beatam virginem ... — ... quid vidistis in Sunamite nisi choros castrorum. Augustinus. | |
177va | Tit.: De resurrectione Christi. Refulsit sol in clypeos aureos ... (I Mcc 6,39). In istis verbis tria de resurrectione nota: Primo resurgentis diginitas, secundo discipulorum firma fidelitas ... — ... exsuperat omnem sensum, quam pacem nobis praestare dignetur etc. | |
179ra | Tit.: De corpore Christi. Memoriam fecit mirabilium suorum ... (Ps 110,4). Laus et magnificentia sacramenti paschalis, scilicet corporis et sanguinis salvatoris nostri ... — ... habet imaginem quamvis enim accidentia. | |
180va | Nota de efficacia sacramenti scilicet corporis et sanguinis Iesu Christi. Magnum enim bonum facit in sumente si digne sumatur et maximum malum si indigne ... — ... si officii executio non sit criminosa, quod nobis ... | |
181ra | Tit.: De decem plagis. Nota prima plaga, quod scilicet aqua mutatur in sanguinem, iam enim ad tam miserabilem statum mundus devenit ... — ... non quaerunt homines contritionem, confessionem et paenitentiam, sed corpus Christi etc. | |
182va | Tit.: De decem plagis. Dabo duobus prophetis meis spiritum sanctum prophetiae et prophetabunt (vgl. Apc 11,3). Quamvis haec de Elia et Enoch dicta sunt tempore Antichristi, tamen miscite [recte inscite?] de beatis Francisco et Dominico ... — ... duo testes veritatis iam futuras praedicunt. (nicht bei Horowski 2013) | |
183vb | Tit.: De [danach getilgt]. Magnificavit eum in conspectu regum et dedit illi sacerdotium magnum (Sir 45,30). In isto verbo sumpto de Ecclesiastico libro commendatur et extollitur ordo sacerdotalis mirifice et magnifice ... — ... iustos in bonis aedificant, tunc habebunt laudem. Amen. (Inc. auch Zwettl, Cod. 116, 53v) | |
187ra | Declina a malo et fac bonum (Ps 36,27). Haec duo dominus praecipue docuit et exemplum horum duorum invenimus in exitu filiorum ... — ... ingressus fueris, non artabuntur gressus tui, quod nobis praestet ... | |
188va | Si quis totam legem servaverit, offenderit autem in uno ... (Iac 2,10). Omnes tam antiqui quam iuvenes, qui pervenerunt ad annos discretionis pauperes ... — ... quartum propositum servandi decem praecepta, quod nobis praestet. | |
(135vb) | leer. | |
(eingeschoben 138vb) | Notiz mit deutsche Glossen. 1 ![]() | |
138vb | Racionalis dicitur lauhterin [?] concupisci bergererin bonorum irasci zuernerinne contra corpus. | |
(191rb-191va) | Notae duae. Diese beiden Zusätze wurde nachgetragen; der Rest der Spalte 191va ist leer. 2 ![]() | |
191rb | Nota quod vita cuiuslibet hominis incipit in die nativitatis eius et terminatur in morte eius ... — ... in brevi explevit tempora multa. | |
191va | Tit.: Nota. Nota quod quattuor praerogativas animae possumus considerare in homine mortuo ... — ... quod diu anima imputribile conservavit. | |
(191vb-205vb) | Sermones de diversis. 15 ![]() | |
191vb | Tit.: De ascensione. Ecce quasi aquila ascendet et volabit ... (Ier 49,22). Verba proposita scripta sunt Ieremiae XLIX et commendatur in his verbis Christus a duobus ... — ... quod a nobis avertat benedictus in spiritu sancto. | |
192va | Paraclitus autem spiritus sanctus etc. (Io 14,26). Nota quod spiritus sanctus habet septem nomina vel cognomina. Dicitur enim paraclitus primo idest consolator ... — ... per dexteram gratuita vel caelestia, quod nobis ... | |
194ra | Tit.: De sancto Iohanne baptista. Fuit homo missus a deo, cui nomen est Iohannes etc. (Io 1,6). Nota quod Iohannes fuit homo missus a deo non ab hominibus. Ideo antecessit alios homines ... — ... et sic in caelum transmiserunt, quod nobis ... | |
194vb | Elisabeth uxor tua pariet tibi filium etc. (Lc 1,13). In his verbis et sequentibus facit angelus quattuor: Primo nuntiat Iohannis nativitatem ... — ... quia praedicator audax nascitur. | |
195rb | Tit.: Sanctorum Petri et Pauli. Caeli enarrant gloriam dei (Ps 18,2). Hic commendantur duo apostoli hi Petrus et Paulus a celsitudine conversationis ... — ... in caritate in dictis suis, quod nobis ... | |
195vb | Cum vix parvam stillam sermonum eius audierimus, quis potest tonitrum magnitudinis eius intueri ... — ... pro peccatis nostris, ut possimus recuperare regnum caelorum. Amen. | |
197va | Unusquisque propriam mercedem accipiet secundum suum laborem (I Cor 3,8). Nota tria sunt genera hominum in terra bonorum et malorum tria. Primos remunerat deus in caelo magno ... — ... occidunt mortui quam vivi, sicut legitur de Samsone. | |
198rb | Nota quod in caelesti hierarchia novem sunt ordines angelorum alii aliis digniores et valde excellentes honore ... — ... non credant, quod prece vel peccato redimi possunt. | |
199ra | Tit.: De martyre. Beatus vir, qui invenit sapientiam etc. (Prv 3,13). Multum laudantur, qui sciunt cavere ab astutiis diaboli, qui nititur nos impedire in omni bono studio ... — ... de pristinis deprecare, ut tibi dimictantur, quod nobis praestare ... (Schneyer I 489 Nr. 218 [Bertholdus de Ratisbona]) | |
200rb | Iacob dilexi, Esau autem odio habui (Mal 1,2; Rm 9,13). In his verbis duo sunt consideranda. Sancti excellens dilectio, idest Iacob dilectus, et peccatoris reprobatio ... — ... hi sunt mundi corde et corpore, quod nobis praestare ... | |
201va | Stephanus plenus gratia spiritus sanctus et fortitudine idest virtute - secundum philosophos virtus et fortitudo idem sunt ... — ... sed volui videre certamen tuum, quod nobis ... | |
202ra | Tit.: Laurencii. Probavit me quasi aurum, quod per ignem transiit (Iob 23,10). Haec verba dicere potuit beatus Laurentius, probavit me videlicet, si essem liberalis in erogatione ... — ... ingredi merui, et his dictis emisit spiritum, quod nobis ... | |
202vb | Tit.: Virginis. Quasi cedrus exaltata sum etc. (Sir 24,17). In hac auctoritate ponuntur septem, quibus se beata virgo comparat. Primo se comparat cedro ... — ... devote custodita, mane nobiscum in aeternum, quod nobis ... | |
203va | Tit.: De sancto Bartholomeo. Implevit eum dominus spiritu sapientiae (Sir 15,5). Sanctus Bartholomaeus in his verbis commendatur a duobus. Primo a gratiae plenitudine, secundo a gloriae ... — ... in iustitia et sanctitate veritatis, quod nobis ... | |
204vb | Tit.: De sancto Augustino. Consilium meum stabit et omnis voluntas mea fiet ... (Is 46,10). Hic duo tanguntur: Voluntatis divinae adimpletio, idest consilium meum ... — ... Augustinus sanaverit, require in legenda eius. Amen. | |
(205vb-209vb) | Sermo de assumptione BMV (Ed.: Bougerol 1993, 660-667). 1 ![]() | : |
205vb | Tit.: De virgine. Surrexit res in occursum matris et adoravit eam positusque est thronus (III Rg 2,19). Quam multiplici figura Salomon ille nostrum respiciat Salomonem, patet per Augustinum De civitate dei 17 ... — ... nobis veniam peccatorum, quae cum filio regnat in saecula saeculorum. Amen. – (Schlusschrift) Explicit sermo fratris Boneventure. Amen. [Zuschreibung aufgrund dieser Erwähnung] | |
(eingeschoben 206r-207v) | Notae diversae. 2 ![]() | |
206r | Notandum quod gloriosa virgo Maria assumpta et exaltata est integraliter in anima et copore ... — ... sibi ululat et procacissimi daemones conclamant. | |
207v | [untere Hälfte der Seite:] Cantici septimo: Quid videbitis in Sunamite? Sunamitis interpretatur coccinea, idest rubea, qui quidem color ... — ... item suam venerabantur dominam. Usque hic Alexander. | |
(219vb-238va) | Sermones de diversis. 17 ![]() | |
219vb | Tit.: Sermo. Sapientia aedificavit sibi domum (Prv 9,1). In his verbis commendatur beata virgo a tribus. Primo ab auctoritatis dignitate, idest sapientia, secundo ab actus spiritulitate ... — ... unde qui modo ad te fugiunt, esto latibulum eorum. Amen. | |
220va | Tit.: Sermo. Apparebit signum filii hominis in caelo (Mt 24,30). Hoc signum sanctae crucis primo apparuit in mundo per misericordiam, secundo in inferno per victoriam ... — ... hoc signum appareat, tunc erunt signa in sole et luna et stellis etc. | |
221ra | Tit.: Sermo. Pavebit Assur virga percussus (Is 30,31). Crux Christi dicitur virga propter multiplicem effectum virgae; peccator enim a quocumque indiget inveniet ... — ... Corinthiorum quinto: Canet enim tuba et mortui surgent incorrupti, quod nobis ... | |
222rb | Nota quattuor genera amoris in hoc mundo. Primum inter socium et socium. Saepe unus ponit in dimidium ad Iudaeos ... — ... a suis salvet nos Iesus. Amen. | |
223ra | Surge metire templum dei et altare et adorantes in eo (Apc 11,1). Volens providentia divina gloriam et sanctitatem suarum ecclesiarum in notitiam venire fidelium ... — ... et ecclesiarum violatoribus poenam condignam. | |
223vb | Suscepimus, deus, misericordiam tuam in medio templi tui (Ps 47,10). Templum domini, templum domini, templum domini est, in quibus verbis triplex templum declaratur ... — ... magnum decorem ipso etc. Gloria haec est omnibus sanctis eius. Amen. | |
224rb | Ecce ego mitto angelum meum (Mal 3,1; Mt 11,10) vel aliud thema. Nota quod duodecim beneficia homines ab angelis recipiunt, unde dicit apostolus ... — ... per amoris erga nos demonstrationem. Amen. | |
225rb | Princeps sum exercitus domini et nunc venio (Ios 5,14). Verbum istud dixit angelus ad Iosue. Circa quod notandum, quod angelus legitur tribus locis visus ... — ... quid requirenti adversario etiam multa opera, qui innumera mala commisimus. | |
225vb | Ubi plurimae segetes sunt manifestatae ... (Prv 14,4). In prima parte huius auctoritatis beatus Lucas commendatur de librorum voluminibus, quos scripsit ... — ... igitur animanti Turcorum exercitum fregerunt. | |
226rb | Frigidus ventus [recte vernus] aquilo flavit ... (Sir 43,22). [weit abgesetzt, mit dem Vermerk in margine: Principium est hic:] Auster depellit pluvias, stringit nubes, dissipat et dispergit et prorsus ipsa divina gratia in omni homine ... — ... mereamur intercedente beato Augustino, praestet nobis salvator mundi Iesus Christus. Amen. | |
227rb | Ego quasi terebinthus extendi ramos ... (Sir 24,22). Terebinthus est arbor de genere quercuum, quae in quibusdam mundi partibus pretiosissimam ... — ... exaltet ac in numerum filiorum dei computet Iesus Christus dominus noster, qui ... | |
228va | Astitit regina a dextris tuis (Ps 44,10). In his psalmistae verbis quattuor eximia valde laudum praeconia ponuntur, quae in beata Chunigunde ... — ... principes et consortes, sponsus et dominus deus eius Iesus. Amen. (Schneyer VI 434, Nr. 33) | |
230vb | Omnes domestici eius vestiti duplicibus (Prv 31,21). Ista verba in Proverbiis de forti et laudabili muliere dicta in beata et vere forti atque laudabili regina Ursula ... — ... et explanationis ipse sponsus et rex gloriae Christus gloriaretur, qui cum ... | |
232ra | Omnium sanctorum festivitas quattuor de causis instituta fuisse videtur. Primo propter cuiusdam templi dedicationem ... — ... quod illis illa die florent, qui spiritualia habere nequirent. (Inc. wie Schneyer III 345, Nr. 121 [Iohannes Balistarii]) | |
233va | Circa commemorationem animarum duo sunt notanda sive de duobus videri potest. Primo de ipsis purgandis, secundo de eorum suffragiis ... — ... et luporum et ipsam de medio sustulerunt. Explicit. Amen. | |
236vb | In die frigoris ortus est sol (Naum 3,17). Hodie, carissimi, agimus festivitatem sanctae Mariae virginis, quando nata est in gaudium et salutat toti mundo ... — ... omni visu eius patrocinia et gratiam imploremus. Amen. | |
238ra | Miseremini mei, miseremini mei saltem vos amici mei ... (Iob 19,21). Verbum hoc potest ese defunctorum et in purgatorio existentium, in quibus purandi duo faciunt. Primo invocant ... — ... duobus infidelibus et uno tamen fideli. Rogemus ergo dominum. | |
(238va-238vb) | Notae diversae. Nachträglich hinzugefügt, teilweise mit Verweisen auf Predigten. | |
(239ra-249rb) | Sermones de diversis. 4 ![]() | |
239ra | Miserere mei domine, quoniam infirmus sum ... (Ps 6,3). Septem sunt infirmitates, scilicet septem vitia, per quae animae gravissime infirmantur, et quicumque infirmatus sanari voluerit ... — ... creatorem creaturarum facie ad faciem contemplatur in aeternum et ultra. Amen. | |
240vb | Facies lucernas septem et pones eas super candelabrum (Ex 25,37). Sicut dicit glossa: Lucernae septem sunt, septem dona spiritus sancti ... — ... adiuvet nos Iesus benedictus filius Mariae. Amen. | |
244va | Volo pater, ut ubi ego sum, illic sit ... (Io 17,24). In verbis istis Iesus Christus filius dei tria declarat nobis. Primo filii ad patrem praeceptoriam petitionem ... — ... una tecum cum filio et spiritu sancto regnat. Amen. | |
247rb | Erat Esther formosa valde (Est 2,15). Ad commendationem gloriosae virginis Catharinae possunt dici haec verba et in his commendatur quintupliciter ... — ... magnus honor ministranti. Ad hunc honorem perducat nos Iesus. Amen. (vgl. Inc. in Schloss Weitra, Landgraf Fürstenberg’sche Bibliothek, 1, 503va) | |
(249rb-252vb) | Legenda aurea, Exzerpte. Teilweise werden einzelne Sätze weggelassen und ergänzt. 3 ![]() | : |
249rb | Tit.: Georii. Eo tempore imperantibus Diocletiano et Maximiano imperatoribus sub praeside Daciano tanta persecutio christianorum ... — ... ignis de caelo cecidit et ipsum cum ministris suis consumpsit. Amen. (Maggioni LVI, 76-99; 108-109; 126-130; 133-137) | |
250ra | Marcus evangelista Leviticus genere et sacerdos Petri apostoli in baptismate filius atque in divino officio et sermone discipulus ... — ... et in ecclesia cum omni reverentia sepelierunt. (Maggioni LVII, 9; 25-39; 44-47; 49-57) | |
250va | Tit.: De ascensione domini. Circa ascensionem domini quae facta est qudragesimo die a resurrectione ipsius quinque per ordinem conseideranda sunt ... — ... tu devicto mortis aculeo apparuisti credentibus regna caelorum, quod nobis praestet. Amen. (Maggioni LXVII, 1-2; 4; 7-25; 35-40; 42-68; 74-75; 86-91; 97-100; 106-107; 112-123; 140-156; 165; 170-173; 180-193; 201-207) | |
(252vb-256vb) | Sermones de diversis. 4 ![]() | |
252vb | Tit.: Dominica in palmis. Benedictus qui venit in nomine domini (Mt 23,39). In hac die legunt evangelia, unum laetitiae et honoris Christi, aliud tristitiae et contumeliae ... — ... et dum domum pergeret, subito ad hostium cecidit et exspiravit. | |
253vb | Iesus inclinato capite emisit spiritum (Io 19,30). Appropinquans Christus passionis mortis caput inclinavit non inutiliter, sed fructuose. Consuevit enim ... — ... ad nuptias, uxorem duxi, ideo non possum venire. | |
255ra | Angeli eorum semper vident ... (Mt 18,10). In his verbis tria notantur: hominis divinitas, idest angeli eorum scilicet hominum. Secundo angelorum felicitas ... — ... per mortem suam patri reconciliavit etc. | |
256vb | Tu domine qui corda nosti hominum ... (Act 1,24). In hac lectione duo notantur, scilicet beati Matthiae electio ... — ... sed maiorem tertii maximam, require supra 149 Iusti ad etc. | |
(259r-265v) | Sermones de diversis, Fragment. 5 ![]() | |
259r | [Inc. mut.:] ... sione frequens in paculorum refectione studiosus in eruditione et misericors in compassione ... — ... amice quomodo huc intrasti non habens vestem nuptialem. Rogemus. | |
259r | Angelorum esca nutristi populum tuum (Sap 16,20). Verba ista licet secundum litteralem intelligentiam exponantur de illa esca, qua pavit dominus filios Israel ... — ... mereamur transire ad refectionem gloriae, quam nobis praestare dignetur Iesus Christus, qui cum deo patre vivit et regnat. Amen. | |
262v | Petite et accipietis etc. (Io 16,24). Nota septem, quae devenimus petere, ut misereatur nostri peccatum dimittendo ... — ... hoc petivit latro in cruce dicens: Memento mei etc. | |
263r | Astitit regina a dextris tuis ... (Ps 4,10). Notate verba significate mysteria, nihil est enim supervacuum inscriptum, ait propheta ... — ... tertium apostolicis praedicatoribus, dicit ergo: Astitit regina etc. Rogemus. | |
265v | Pax vobis (Io 20,19). In isto evangelio invenitur, quod taliter dominus obtulit pacem discipulis ad demonstrandum ... — ... tria sunt necessaria ei, qui vult habere pacem cum p... [?] [Expl. mut.] |