Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=36958 
Göttweig, Benediktinerstift, Cod. 256 (rot) / 267 (schwarz)
NICOLAUS DE DINKELSBÜHL. PETRUS LOMBARDUS. IOHANNES GUALLENSIS
Olim: A 24    Papier   262 Bl.   290×220   1445
Handschrift aus 2 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-251) 1445; 2  (252-263) 5. Jahrzehnt 15. Jh.
 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2  |  Einzelbilder: fol. 261, 11, 12, 262.
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 3)


Teil 11-251   Papier   1445
Lagen: 20.VI240 + (VI-1)251
Das Gegenblatt zu 241 fehlt. Ältere Bleistiftfoliierung in 20er-Schritten (teilweise fehlerhaft). Moderne Bleistiftfoliierung maßgeblich für die Katalogisierung. Reklamanten. Blatt 230v bis 252v sind einspaltig beschrieben. Von Blatt 1r-219v rote Kapitelüberschriften am oberen Blattrand.
Schrift:
Schriftraum: 210 × 150    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 38-40   
Schriftart: Bastarda
Blatt 1r-229v sind zweispaltig, Spaltenbreite: 65 mm, Blatt 230v-252v einspaltig beschrieben.
Ausstattung: Rubriziert   
Rubrizierungen, Initialmajuskeln in Rot und Blau, vereinzelt Füllungen des Initialkörpers in der Gegenfarbe. 1r: 9zeilige rote Initiale mit einfachem Fleuronnéedekor.
Teil 2252-263   Papier   5. Jahrzehnt 15. Jh.
Lagen: (VI)263
Historische Bleistiftfoliierung beginnend mit 1, moderne Bleistiftfoliierung. – Datierung nach Wasserzeichenbefund.
Schrift:
Schriftraum: 215 × 135    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 48   
Schriftart: Bastarda
Ausstattung: Rubriziert   
Rote Überschriften, Platz für Initialen ausgespart, nicht ausgeführt.

Hs. enthält 1 Fragment
VDS / HDS   Pergament   11. Jh.
Auf VDS und HDS ist je ein Doppelblatt aus einer Handschrift des 11. Jahrhunderts aufgeklebt, auch in den Fälzen sind Streifen dieser Handschrift. Maße: 286/293-215 mm. Fragmente aus der selben Handschrift finden sich auch in Cod. 243 (rot) und Cod. 304 (rot), VDS und HDS.
Schrift:
Schriftraum: 170 × 110    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 22   
Schriftart: Karolingische Minuskel – Glossen
22 Zeilen auf Blindlinierung, Anfangsmajuskeln jeder Zeile ausgerückt und rubriziert. Lateinische Interlinearglossen sowie Marginalien am Blattrand.
Ausstattung: Rubriziert   
Initialmajuskeln, Überschriften (verblasst) und Rubrizierungen der ausgerückten Anfangsbuchstaben in hellem Rot.

Einband: Blindstempel        
Ledereinband über Holzdeckeln, Einzelstempel, 5 Beschläge pro Deckel, 2 Schließen (teilweise entfernt), Pergamenttitelschild mit zeitnaher Aufschrift: Scriptum Magistri Nicolai Dinckel. super quarto de tribus tantum sacramentis Breviloquium de virtutibus antiquorum philosophorum. In papiro. Darunter ehemalige Signatur [unleserlich]; Buchrücken: Signaturschild mit olim-Signatur A 24.
Astrid Breith, August 2020
"CSEL 72", "PL", "RB", "Damerau 1969", "Madre", "RS", "Hain", "GW", "Glorieux, RA", "Bloomfield", "Mohan"
alle Initien
(VD- und HD-Spiegel) Arator Diaconus De actibus apostolorum (Fragm., 11. Jh., [hier: Liber I]) (CSEL 72; PL 68, 83A-246A; RB 1423). Fragmente aus demselben codex discissus in Cod. 243 (rot) und Cod. 304 (rot), jeweils VDS und HDS.
   5
HDS, linke Seite Angelicis igitur postquam est affatibus usa ... — ... Discipulum dignata rapit qui retia laxet
HDS, rechte Seite Ut piscator ovans [glos.: gaudens] levet has de fonte catervas ... — ... Tartara maesta [glos.: tristitia] gemunt quia vincula [glos.: dolores] cuncta quiescunt (CSEL 72, Vv 162-183)
VDS, linke Seite Astra polum comitata Deum cruce territa Christi ... — ... Luminis et pacis locus est vult inde reverti (CSEL 72, Vv 8-29)
VDS, rechte Seite Tit.: (Rot) De eo ubi post adventum Spiritus sancti erant illis onmia communia et unanimiter habitabant collaudantes Dominum atque habentes gratiam ad omnem plebem.
Colligit hanc prolem numerum partita per aequum ... — ... Nescia verba viris facundas detulit ignis
(Liber I, Titulus V: CSEL 72, S. 24 Vv 204-224; PL 68, 114B-115A)
rechte Seite: Angelicis igitur postquam est affatibus usa ... — ... Discipulum dignata rapit qui retia laxet (CSEL 72, Vv 52-73)
(1ra-230rb) Nicolaus de Dinkelsbühl In Petri Lombardi libr. Sent. IV (Lectura Mellicensis). Es werden hier nur drei Sacramente behandelt: Taufe, Firmung und Eucharistie. (Teiledition: Damerau 1969, 235-291 [Liber IV, distinctio IX, quaestio 3]; Ed. des Prologs: Binder 1965. -- Madre 116 (mit Nennung dieser Handschrift); RS 569). (1ra-25ra) Distinctio 1; (25ra-32va) 2; (32va-43va) 3; (43va-68va) 4; (48va-68va) 5; (68va-85va) 6; (85va-94rb) 7; (94rb-114vb) 8; (114vb-149va) 9; (149va-167rb) 10; (167rb-192va) 11; (192va-211rb) 12; (211rb-220va) 13; (221vb-230rb) Dubia et Quaestiones (Tabula); (230v-251v) Textus.
   3
1ra Tit.: (Rot) Incipit exposicio quarti libri sentenciarum secundum venerabilem Magistrum Nicolaum de Dinkhelspuchel doctorem wienensis sacre Theologie professorem [Prologus]
In nomine patris et filii et spiritus sancti. Cum desiderarem vestris caritatibus in aliquo deservire et illud exposuissem venerabilibus patribus domino nostro abbati ... — ... (1rb) domino largiente.
1rb In prima distinctione Magister tractat de sacramentis in generali ... Utrum in quolibet hominum statu fuerint aliqua sacramenta. Arguo quod non ... — ... qui corpus suum mysticum deo patri coniugit et ecclesiae triumphanti.
(220va) Explicit primum volumen exposicionis magistri Nicolai de Dinkelspuchel in quarto libro sentenciarum, in qua parte determinat de tribus sacramentis videlicet de baptismo et confirmacione et consecracione eukaristie.
220vb Tit.: [220va, Tabula Lecturae Mellicensis] Secuntur distincciones questiones et dubia breviter signate eiusdem voluminis. Distinccio prima libri quarti sentenciarum. [220vb] (Rot) Distinccio prima libri quarti sentenciarum
Utrum in quolibet hominum statu fuerint aliqua sacramenta ... — ... per manus sancti angeli tui. etc. Sequitur. Sequitur textus.
(230v-251v) Petrus Lombardus Sententiarum libri IV. (PL 192, 839-868; Ed.: Magistri Petri Lombardi Parisiensis Episcopi Sententiae in IV libris distinctae. Ed. tertia [Spicilegium Bonaventurianum 4-5]. Grottaferrata 1971-1981. -- RS 1).
   1
230v Tit.: (Rot) Sequitur textus istius voluminis de sacramentis ubi prius quatuor consideranda sunt
Samaritanus enim vulnerato appropinquans curationi eius sacramentorum alligamenta exhibuit... Sacramentum est sacrae rei signum. Dicitur tamen sacramentum etiam sacrum secretum sicut dicitur sacramentum divinitatis ... — ... falsas ac novas opiniones vel gignit vel sequitur. Deo gracias. – (251v, Schlussschrift, Datierung) Explicit textus Magistri sentenciarum de tribus primis sacramentis scilicet baptismate confirmacione et eukaristia anno domini Millesimo quadringentesimo quadragesimo quinto in die sancti Hylarii [13.1.1445].
Teil 2
(252ra-263ra) Iohannes Guallensis OFM Breviloquium de virtutibus antiquorum principum (Druck: Hain 7446 = GW M13992. – Glorieux, RA Nr. 234b; Bloomfield 5070 und 4971; Mohan 364*).
   1
252ra Tit.: (Rot) Incipit breviloquium de virtutibus antiquorum philosophorum et principum
Quoniam ut dicit Salomon Proverbiorum 20 misericordia et veritas custodiunt regem et roboratur clementia thronus eius. Sunt autem quattuor virtutes cardinales quae quemlibet praelatum glorificant extollant et decorant scilicet prudentia temperantia fortitudo et iustitia ... — ... (263ra) ut eum mox duceret ad locum supplicii et inficeret. Cum [bricht am Ende einer Spalte ab]
(263rb-263vb) leer.