Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=37016 
Göttweig, Benediktinerstift, Cod. 316 (rot) / 354 (schwarz)
ZUSAMMENGESETZTE HANDSCHRIFT: THOMAS EBENDORFER. NICOLAUS DE DINKELSBÜHL
Olim: K 29    Papier   I, 466 Bl.   280×215   15. Jh. (1446)   
Provenienz/Letztbesitzer: Ranna, Paulinerkloster
Handschrift aus 3 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-186); 2  (187-418) 1446; 3  (419-466)
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 11)

Zeitgenössische Foliierung.

Teil 11-186   Papier   
Lagen: 4. VI48 + VIII64 + 9. VI172 + VII186
Stellenweise Pergamentstreifen zur Falzverstärkung, teilweise (beschnittene) Reklamanten.
Schrift:
(1ra-186va) Schriftraum: 212 × 148    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 38-45   
Schriftart: Bastarda – Marginalien – Glossen
Eine Haupthand.
Ausstattung: Rubriziert   Deckfarbeninitiale(n)   
Neunzeilige Deckfarbeninitiale in blauer, grüner und rosa Tinte mit Rankenästen auf Blatt 1ra. Vereinzelt kleinere, einfachere Deckfarbeninitialen (sechs- bis vierzeilig) in roter und auch grüner Tinte, oft unvollendet. Lombarden in je roter und stellenweise auch grüner sowie auch roter und schwarzer Tinte. Zahlreiche Zeigehände.
Teil 2187-418   Papier   1446
Lagen: 11. VI318 + 2. V338 + 5. VI398 + 2. V418
Stellenweise Pergamentstreifen zur Falzverstärkung.
Schrift:
(187ra-415vb) Schriftraum: 210 × 140    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 36-38   
Schriftart: Bastarda – Marginalien – Glossen
Eine Haupthand.
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Fünfzeiliges Fleuronnée in grüner und rosa Tinte mit Rankenast auf Blatt 187ra. Stellenweise, einfachere Fleuronnéeinitialen in roter und brauner Tinte. Lombarden in Rot. Zahlreiche Zeigehände.
Teil 3419-466   Papier   
Lagen: 4. VI466
Stellenweise Pergamentstreifen zur Falzverstärkung.
Schrift:
(419ra-462vb) Schriftraum: 194-198 × 130-132    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 41-45   
Schriftart: Bastarda – Marginalien
Ausstattung: Rubriziert   
Lombarden in roter und schwarzer Tinte.

Einband: Gotisch     Streicheisenlinien   Blindstempel        
Rindledereinband mit Blindstempeln wie in Cod. 341. Auf dem VD und HD jeweils fünf Beschläge, zwei Schließen. Auf dem ersten Bund am Einbandrücken Barocktitelschild, im dritten Bund Olim-Signatur K 29 und im vierten Bund das Titelschild nach dem Katalog von Vinzenz Werl (19. Jh.).


(1r) Getilgter Besitzvermerk Bibliothecae ... inscriptus; (2r) Gestrichener Besitzvermerk. Vgl. auch Cod. 341.
Magdalena Lichtenwagner / Oktober 2021 auf Basis einer Beschreibung von Gábor Sarbak
"Lhotsky, Ebendorfer", "Schneyer–Hödl", "Madre", "Bloomfield"
alle Initien
(VD-Spiegel) Sermo de corpore Christi.
(Ir) Tabula codicis und getilgter Besitzvermerk.
(Iv) leer.
Teil 1
(1ra-186va) Thomas Ebendorfer de Haselbach Sermones de tempore (de evangeliis). Pars aestivalis. (Lhotsky, Ebendorfer 75 Nr. 38; Schneyer–Hödl Nr. 186-237). Leerseiten: 49ra-50vb.
   1
1ra [Ohne Titel]
Si quis diligit me sermonem meum servabit (Io 14,23). Non solum scripturae veteris et novi testamenti admonent nos ad diligendum Deum ... — ... irrideri paenitentes quasi iurent in eorum detestationem irrisores qui laudabant eos qui dum cum eis erant. Deo gratias.
(186vb) leer.
Teil 2
(187ra-415vb) Thomas Ebendorfer de Haselbach Sermones de sanctis (de evangeliis) (Lhotsky, Ebendorfer 75 Nr. 40; Schneyer–Hödl Nr. 333-376).
   1
187ra Ambulans Iesus iuxta mare Galileae... (Mt 4,18). Beatus Ambrosius quinto libro super Lucam capitulo septimo volens ostendere quare Christus existens hic in mundo voluit eligere discipulos ... — ... declaravit qui sine ratione purgatorium negant. Rogemus ergo dominum etc. Deo gratias. Amen. -- (Schlussschrift, Datierung) Expliciunt sermones eximii doctoris magistri Thome de Haselpach in Austria de sanctis finiti anno domini Mo CCCCo quadragesimo sexto etc. [1446].
(416r-418v) leer.
Teil 3
(419ra-427vb) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de sanctis: Iohannes Evangelista (Madre 243-245). Madre mit Nennung dieser Handschrift auf 244.
   1
419ra [Ohne Titel]
Conversus Petrus vidit Iohannem discipulum quem diligebat Iesus (Io 21,20). Iohannis ultimo. Quamquam fideles in omnibus suis necessitatibus et periculis ad auxilium Mariae virginis crebro efugiant ... — ... per eandem caritatem nos exaltare dignetur ad paternae gloriae claritatem, Iesus Christus dominus noster, qui cum patre et spiritu sancto vivit et regnat unus Deus in saecula benedictus. Amen.
(427vb-430vb) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de tempore: Circumcisio domini I (Madre 136, Nr. 8). Madre 136 mit Nennung dieser Handschrift auf 156.
   1
428ra (427vb, rot) Incipit sermo in circumcisione domini
Postquam consummati sunt dies octo, ut circumcideretur puer (Lc 2, 21). Notandum, quod omnes parvuli, qui communi modo nascuntur per concubitum maris et feminae ... — ... in quo oporteat nos salvos fieri nisi Iesus etc. Sequitur secundus sermo de purificatione [Sermo folgt nicht].
(431ra-435vb) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de festis: Nativitas domini I (Madre 205 f., Nr. I,1). Madre mit Nennung dieser Handschrift auf 206.
   1
431ra Tit.: (Rot) Incipit sermo de annunciacione beate Marie virginis
Venite et videte opera domini (Ps 45,9). Secundum beatum Bernardum in quodam sermone de hac festivitate hodie revelatum est consilium, quo mors occidetur ... — ... se nobis dabit in praemium tota divina maiestas, sancta trinitas et indivisa unitas, pater et filius et Spiritus sanctus, cui sit gloria et gratiarum actio, virtus, honor et imperium per infinita saeculorum saecula. Amen etc.
(435vb-440va) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de festis domini: Nativitas II (Madre 207 f., Nr. I,2).
   1
435vb Venite et videte opera domini (Ps 45,9). Leo papa in quodam sermone hodiernae festivitatis dicit: Quamvis omnibus diebus et temporibus animus divina meditantibus domini et salvatoris
... — ... nasci voluit ex intacta virgine dominus et salvator noster Iesus Christus, qui cum patre et sancto Spiritu vivit et regnat unus Deus in saecula benedictus.
(440vb-444rb) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de festis: Nativitas Domini IIIa (Madre 208 f.). Madre mit Nennung dieser Handschrift 208.
   1
440v Tit.: (Rot, 440va) Sequitur tercius sermo de eodem themate
Venite et videte opera domini (Ps 45,9). Potentia, sapientia et bonitas sunt tria attributa divinarum personarum ... — ... cornu salutis meae et susceptor meus dominus Deus meus in saecula benedictus. Amen etc.
(444va-447va) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de festis: Nativitas Domini IIIb (Madre 209 f.). Madre mit Nennung dieser Handschrift 209.
   1
444va Tit.: (Rot) Sequitur alius sermo de eodem themate
Si haec tibi parva videntur, o homo, aut si non sufficiunt accendere cor tuum in amore tanti benefactoris ... — ... sine fine beata visio, ubi tu cum illo tuo dilecto filio et ille tecum in communione Spiritus sancti vivis et regnas in trinitate perfecta ... per infinita saecula saeculorum. Amen. Sequitur sermo alius.
(447vb-451va) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de festis: Nativitas Domini IV (Madre 210-212). Madre mit Nennung dieser Handschrift 211.
   1
447vb Tit.: (Rot) Sequitur sermo bonus de gratitudine et ingratitudine ut supra patet etc.
Sacra scriptura improperat Iudaico populo vitium ingratitudinis de divinis beneficiis sibi a Deo multipliciter collatis ... — ... sed quibus reddat praemia sempiterna Iesus Christus dominus noster, qui cum patre ... in saecula benedictus. Amen.
(451vb-462vb) Nicolaus de Dinkelsbühl De septem donis Spiritus sancti (Madre 202-205; Bloomfield 1904; Lhotsky, Ebendorfer 81, Nr. 88, hier und bei Sarbak Thomas Ebendorfer zugeschrieben. Vgl. hierfür auch Madre 323-328.). Madre mit Nennung dieser Handschrift auf 204.
   1
451vb Tit.: (451va, Rot) Sequitur tractatus bonus de septem donis spiritus sancti editus a venerabili magistro Nikolao de Dinkchelspüchl sacre theologie professore etc.
Egredietur virga de radice Iesse (Is 11,1-3). Ex hac auctoritate et aliis sacrae scripturae et sanctorum constat septem esse dona Spiritus sancti quae etiam designantur per septem mulieres ... — ... de domino Deo legit audit vel cogitat non solum trahit ad multiplicem et subtilem cognitionem sed magis ad pias affectiones etc.
(463r-466v) leer.
(ehemals I*) Brevier-Fragment; 14. Jh. Verbleib unbekannt. Fragment im Katalog von Vinzenz Werl erwähnt.