Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=37066 
Göttweig, Benediktinerstift, Cod. 369 (rot) / 415 (schwarz)
ZUSAMMENGESETZTE HANDSCHRIFT: IOHANNES GUALLENSIS. SERMONES. IOHANNES ANDREAE. DE TRIBULATIONE. ARNESTUS PRAGENSIS. BULLAE PAPALES. ENGELBERTUS ADMONTENSIS. MALACHIAS DE HIBERNIA (lateinisch/deutsch)
Olim: C 17 (barock)    Papier   238 Bl.   290×215   Ende 14. Jh.
Handschrift aus 4 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-117) Ende 14. Jh.; 2  (118-188) Ende 14. Jh.; 3  (189-224) Ende 14. Jh.; 4  (225-238) Ende 14. Jh.
 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4  |  Einzelbilder: fol. 7, 11, 37, 38, 61, 71, 82, 83, 87, 88, 97, 117, 147, 162, 163, 216, 224, 231, 237, 238.
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 8)

Am Ende der Lagen Kustoden 1us bis 20us.

Teil 11-117   Papier   Ende 14. Jh.
Lagen: 4.VI48 + (VI-1)59 + 2.VI83 + V93 + 2.VI117. Gegenblatt zu 49 fehlt.
Teilweise Reklamanten, zu Beginn der Lage 3 und 4 (25r und 37r) Kustoden 3us und 4us. Lage 7 Bl. 72-83 mittig unten ein Wasserfleck, der die Lesbarkeit aber nicht beeinträchtigt. Bl. 13 liegt lose bei und ist am Rand ausgefranst.
Schrift: 4 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(Bl. 1ra-71vb) Schriftraum: 215-220 × 140    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 44   
Schriftart: Jüngere Kursive
Vereinzelt Kapitelanfänge in Textualis.
Schrift 2(Bl 72ra-75ra) Schriftraum: 215 × 140    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 40-42   
Schriftart: Jüngere Kursive
Schrift 3(Bl. 75ra-83vb) Schriftraum: 215 × 140    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 40-42   
Schriftart: Jüngere Kursive
Schrift 4(Bl. 84ra-116va) Schriftraum: 215 × 140    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 53-55   
Schriftart: Jüngere Kursive
Dt.-lat. gemischtsprachige Schlussschrift und Zusatz Bl. 116va von anderer Hand.
Ausstattung: Rubriziert   
Rubriziert nur Bl. 1ra-b; Ansonsten ohne Rubrizierung. Initialen nicht ausgeführt.
Teil 2118-188   Papier   Ende 14. Jh.
Lagen: 6.VI188. Auf 130 folgt 130a.
Reklamanten. Die Blattbreite ist in diesem Bereich etwa einen halben Zentimeter geringer.
Schrift:
(Bl. 118ra-188vb) Schriftraum: 215 × 140    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 41-44   
Schriftart: Jüngere Kursive
Kapitelanfänge in Textura. Bl. 132va gemischsprachiger Text lat./dt.: Schreibsprache bairisch. – Teilweise Einschübe einer anderen Hand. Bl. 188vb Zusatz von anderer zeitgleicher Hand.
Teil 3189-224   Papier   Ende 14. Jh.
Lagen: 3.VI224.
Reklamanten. Zusätzliche Kustoden am oberen Blattrand von 1 bis 3. Die Analyse der Wasserzeichen erlaubt eine Datierung um 1390. Verwandte Wasserzeichen finden sich in Göttweig Codex 286 (rot), Teil II und Codex 268, Teil II.
Schrift:
(Bl. 189ra-224ra) Schriftraum: 215 × 150    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 43-44   
Schriftart: Jüngere Kursive
Teil 4225-238   Papier   Ende 14. Jh.
Lagen: VII238.
Schrift:
(Bl. 225ra-238rb) Schriftraum: 205-210 × 160    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 40-42   
Schriftart: Jüngere Kursive
Ausstattung: Rubriziert   
Rubriziert nur Bl. 225ra-236rb.

Hs. enthält 1 Fragment
VDS, HDSVDS, HDS   Pergament   1. Hälfte 13. Jh.
Schrift:
Schriftraum: 235 × 130    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 20   
Schriftart: Frühgotische Minuskel – Neumen
Ausstattung: Rubriziert   Rankeninitiale(n)   
HDS Fünfzeilige Rankeninitiale.

Einband: Niederösterreich     Mitte 15. Jh.     Gotisch     Lederschnitt        
VD und HD Andreaskreuz mit Blattmuster. Vgl. Schmidt-Künsemüller 1980, Nr. 94. Barockes Rückenschild mit dem barocken Signaturschild aus Göttweig überklebt.


Die Handschrift ist zum ersten Mal im Barockkatalog von 1738, Cod. 961, auf Bl. 16v, 17v, 18v, und 67v für Göttweig nachweisbar. - Aufgrund der Schreibsprache und der Einbandgestaltung kann eine Entstehung und Neubindung in Österreich angenommen werden; konkrete Hinweise auf einen Entstehungs- bzw. einen früheren Aufbewahrungsort fehlen jedoch.
Nikolaus Czifra, 11.01.2016; Wasserzeichen: Maria Stieglecker, 13.07.2015
"Schmidt-Künsemüller 1980", "CAO", "RB", "Mohan", "Sharpe", "GW", "Schneyer", "Schulte GQ", "Friedberg", "Walther, Initia", "PL", "Hauréau IV", "Bloomfield", "Hohenadel 2015", "Mansi", "Vidal 1903-1911", "Potthast", "Kucher 1998", "Schmitz 2009", "Zumkeller"
alle Initien
VDS
(VDS) Antiphonar-Fragment. Trinitas; gemäß CAO II 97 (R), S. 454ff. (ohne Versikel ad vesp. CAO 7966); ab Laus deo patri (=CAO 3600) bis CAO 8237.
Teil 1
(1ra-116va) Iohannes Guallensis OFM Communiloquium vel Summa collationum (Drucke: Vgl. GW. - RB 4522; Mohan 76; Sharpe 338). Nur im Bereich des 4. Schreibers Bl. 84ra-116va sind Überschriften vorhanden, ansonsten werden weder Teile noch Distinctiones noch Kapitel unterschieden. Verglichen mit dem Druck GW M13983.
Die Bl. 116va angekündigte Tabula wurde nicht geschrieben. (56ra) Pars secunda. (72va) Pars tertia. (88va) Pars quarta. (101ra) Pars quinta. (105ra) Pars sexta. (111va) Pars septima.
   4
1r Cum collectionis huius, quae potest dici Summa collationum fuit septem partes ad maiorem evidentiam ... — ... poterit sequentium deprehendere processum et ordinem.
4ra Cum doctor sive praedicator evangelicus sapientibus debitor sit et insipientibus salvatore demandante eidem praedicare ... — ... ut sint parati erga mortem et de partibus spectantibus ad illam.
6ra Et quoniam res publica, ut dictum est, est velut quoddam corpus compaginatum ex membris, princeps enim et dominans ... — ... huius collectionis subtiliora, doctiora et utiliora salvatoris gratia illuminante stueat adimplere. Explicit in nomine domini nostri Iesu Christi. Hoc opus habet septem partes, 43 distinctiones et 234 capitula. Prima pars habet 10 distinctiones et 74 capitula, secunda 9 distinctiones et 33 capitula, tertia 8 distinctiones et 23 capitula, quarta 5 distinctiones et 39 capitula, quinta 2 distinctiones et 14 capitula, sexta 6 distinctiones et 27 capitula, septima 3 distinctiones et 20 capitula.
116va Ista sequens tabula per alphabetum est super Communiloquium, quod primo dividitur ... — ... nota quod alicubi etiam ponitur prologus distinctus per litteras. [Schlussschrift, teilweise dt.:] Maniger spricht sepe‚ got grüz dich lieber amice. Sein hercz ist alias, der tewfel det sibi plagas.
(116va) Kanonistische Notiz.
   1
116va Tit.: Nota bene.
Quadragena secundum canones poenitentiales est quando aliquis committit aliquod enorme peccatum ... — ... in textu et in glossa et in canone in capite ieiunii La distinctione.
(116vb-117v) leer.
Teil 2
(118ra-188va) Sermones und Notabilia. Die drei Blöcke in Teil 2 sind durch die Einrichtung offensichtlich als Einheit aufgefasst worden. Die Textanfänge werden jeweils durch Textura hervorgehoben.
(118ra-135ra) Sermones. Dieser Bereich wurde nicht rubriziert; die Überschriften sind lediglich in margine vornotiert. - Der Sermo Bl. 132va ist gemischt lat./dt. gehalten; die deutschen Phrasen sind nicht als Interpretamente zu deuten (auch unter den in Kremsmünster, CC 291 überlieferten Predigten ist die unten genannte die einzige gemischtsprachige; Information von Christina Jackel).
   6
118ra Tit.: De dedicacione templi primus.
Caelum pariter et terram … (Agg 2,22). Super ista verba dicit quaedam glossa, quod dominus movit caelum et terram mirabiliter et venit desideratus ... — ... internitate perfecta videbitis sine fine facie ad faciem et ibi omnes eritis reges et reginae in saecula saeculorum. Amen.
(Schneyer IV 40, Nr. 367, Leo OCist)
126vb Tit.: De dedicacione secundus.
Leva in circuitu oculos tuos et vide … (Is 49,18; 60,4). In praemissis verbis notandum, quod sicut olim gens Iudaica Ierusalem tripliciter congregabatur, ita populus christianus ... — ... in iudicio est praemium, qua eos ad vitam aeternam suscitat. Rogemus.
(auch Kremsmünster, CC 291, 15v)
130ra Tit.: De novo sacerdote primus.
Vos estis genus electum regale sacerdotium … (I Pt 2,9). Haec sunt verba beati Petri apostoli, qui dicit: Vos estis, inquit, genus electum et praeelectum non solum temporalis praelationis ... — ... filios remunerandos, filios sanctorum coetibus aggregandos, filios in caelo cum gloria coronandos.
(vgl. Schneyer VII 97, Nr. 258)
130avb Tit.: De novo sacerdote.
Tollant sacerdotes septem buccinas … (Ios 6,6). Archa domini est sancta ecclesia quam sacerdotes praecedere debent vita et exemplo, quia ipsi sunt rectores ecclesiarum ... — ... per columnam enim dominus roboratur, ad haec autem operanda confortet nos pater et filius et spiritus sanctus.
(Schneyer I 777, Nr. 386, Conradus Holtnicker)
132ra Tit.: De novo sacerdote tercius.
Gloria et honore coronasti eum domine (Ps 8,6). Haec verba convenienter appropriantur sacerdoti, quia deus mirabiliter sacerdotes prae ceteris creaturis honoravit ... — ... et qui ad iustitiam erudiunt. mille quidem stellae in perpetua [?] aeternitatis.
132va Sol convertetur in tenebras et luna in sanguinem … (vgl. Ioel 2,31; Soph 1,14). Verba praemissa nunc posita dixit spiritus sanctus per os trium prophetarum sanctorum und sind dew aller aisleichigsten wort ... — ... quarta turba e converso tertiae salvatur procedo per oppositum tertiae. Rogemus ergo. (dt./lat. gemischt; Schreibsprache bairisch; auch Kremsmünster, CC 291, 36r und Berlin, Staatsbibliothek, Hdschr. 349, 40r)
(135ra-137va) Notabilia varia. Der Anfang dieses Abschnittes und der des längeren Eintrags Bl. 136va sind durch Textura hervorgehoben.
   6
135ra [in Textura:] Erat quaedam terra, in qua erant homines talis consuetudinis, quod numquam ridere poterant … [in Bastarda:] Per istam terram mundus iste, in quo sumus significatur, quoniam si perfecte cognosceremus numquam laeti essemus ... — ... deceptus quod aliquo pretio redimendus sit.
135va Nota quod pax est facienda cum proximo, quia est facilis, de quo habemus exemplum ... — ... habebit effectum pacis iuxta illud evangelium: Pacem do vobis.
135va Stultus esset faber, qui scienter ad hoc fabricaret gladium, cum quo se sciret iugulare ... — ... sequitur eos gaudium, sic patet quod pax est utilis.
135vb Nobis qui caelestia non vidimus nec gustavimus, contingit ut aviculae in ovo, quod licet sit ... — ... est quasi vile ovum, unde Ecclesiastes: Vanitas vanitatum.
136ra In cruce Christi pendent praelati, quos oportet inferius respicere ad subditos ... — ... praelationem, exemplum in Absolone, Adonia et aliis.
136va Nota quasdam utilitates, quas consequuntur homines, ut fiant in eis quaedam, scilicet septem mutationes de septem defectibus ... — ... nil terrenitatis cupiens versus: Ia Moy Ysa Dani Bal Saulque Iohannes.
(137va-188vb) Sermones. Titel, sofern vorhanden, in margine vornotiert; Rubrizierungen wurden nicht ausgeführt.
   21
137va Quattuor genera hominum excluduntur a corpore Christi, quae tanguntur Ex 15: Haec est religio phase … Primi sunt alienigena idest qui sunt de generatione aliena et qui sunt hii nisi filii diaboli ... — ... mundum sive favorem mundi suis operibus emerunt.
138ra Domine dilexi decorem domus tuae (Ps 25,8). Propter quinque causas diligitur una domus prae aliis. Prima causa est amicus. In qua enim domo homo habet amicum, quem maxime diligit ... — ... intromiserit securitatem et pacem omnimodam consequemur, ad quam nos perducat etc.
140va Ne tardes converti ad dominum et ne differas de die in diem (Eccli 5,8). Duo sunt homini necessaria ad salutem, quae ambo in praedictis verbis tanguntur, scilicet peccatorum confessio et ad deum conversio ... — ... nisi prius infirmitatibus premantur ac de morte omnino sint securi.
143ra Hodie in domo tua oportet me manere (Lc 19,5). Homo quilibet ex hospitum receptione honorem volens consequi tribus indiget. Primo ut hospitis supervenientis notitiam habeat ... — ... cui plurimi dies pauci videbantur per amoris magnitudinem, ad quam nos pervenire etc.
145rb Non est digna ponderatio continentis animae (Sir 26,20). Si omnia delectabilia mundi sublimaris [? recte: sublimi] castitati comparentur, virginitas sua dignitate supergreditur ... — ... nihil adeo durum est, quod aequo animo tolletur.
150ra Memores estote quomodo salvi facti sunt … (I Mcc 4,9). Hic invitamur ad memoriam omnium sanctorum. Notandum ergo, quod principaliter propter duo instituit ecclesia festum omnium sanctorum ... — ... inhausibilis est in gratiarum largitione unde merito spiritum habuisse dicitur prophetarum. (vgl. Augsburg, UB, Cod. II. 1. fol. 5, 184vb)
153vb Numquid ad praeceptum tuum elevabitur aquila … (Iob 39,27) Sub metaphora aquliae commendatur beatus Iohannes evangelista a quattuor videlicet ab humilitate oboedientiae ... — ... ista aquila fuit beatus Iohannes, qui fideliter docuit et docet se imitantes. (vgl. Schneyer II 290, Nr. 94, Guibertus de Tornaco)
156va Quae paratae erant intraverunt cum eo ad nuptias (Mt 25,10). In hoc sancto evangelio possumus ad laudem et gloriam beatae Mariae et omnium puellarum eius tria valde notabilia considerare ... — ... veni ad patrem meum, veni ad filium, veni ad spiritum sanctum, veni, coronaberis.
161va Assumptus est in caelum et sedet ad dexteris dei. (Mc 16,19). Quam magna fuerint gaudia, quam lata, quam maxima, quam domus hodierna die de huius mundi miseria transivit ad aeterna palatia ... — ... laetanter possedit, gaudia aliquando valeamus pervenire praestante etc.
164va Tit.: Agnetis.
Quaeramus regi nostro domino adolescentulam virginem … (III Rg 1,2). Primo: Consuetudo est istis magnis principibus, quod in omni genere rerum semper nobiliora et meliora quaerant ... — ... sine castitate nec castitas aliquis est sine bono opere. Amen.
168rb Tit.: Petri et Pauli.
Fecit deus duo luminaria magna luminare maius (Gn 1,16). Cum hoc, quod deus facit hominem curam ipsius habet, Sap 6,8 g. b. [?]: Aequaliter est ei cura de omnibus ... — ... et solatia facientes sibi et gaudia pro gaudiis refundentes.
170va Tit.: De eisdem Petro et Paulo.
Relictis omnibus secuti sunt Iesum (Lc 5,11). Sciendum quod gloriosi apostoli Petrus et Paulus reliquerunt tria valde delectabilia videlicet exercitia corporalia ... — ... ut sequamini vestigia eius. Sic patet tota intentio magistri. Amen.
172va Tit.: Petri et Pauli.
Isti sunt duae olivae et duo candelabra in conspect domini … (Apc 11,4) Quamvis verba proposita exponantur a patribus de duobus testibus eximiis et praeclaris in finde mundi ... — ... et non moriemini ubi ostenditur erpetua immortalitas, ad quam nos perducat …
174va Non iudicavi me scire aliquid inter vos, nisi Iesum … (I Cor 2,2). In verbo proposito apostolus maximus doctor gentium in fide et veritate exemplo suo erudit omnes doctores ... — ... in ipso sunt omnes thesauri sapientiae et scientiae absconditi. Rogemus ergo etc.
176vb Tit.: Petrus et Paulus [?].
Interfecit Ioab duos viros meliores se. (III Rg 2,32). Ioab interpretatur inimicus. Inimicus autem magnus fuit Nero, qui duos iustos viros Petrum et Paulum hodie interfecit ... — ... in praedicatione, in sancta vita, in amara morte.
(Schneyer VII 515, Nr. 13)
178ra Cecidit sors super Mathiam et annumeratus est cum XI apostolis (Act 1,26). Sciendum, carissimi, quod in praemisso themate duo valde praeclara tanguntur: Primum est divinae sortis temperatio ... — ... unde Augustinus: Omnis aut ideo vivit, ut corrigatur, aut ideo, aut per eum bonus exerceatur.
179rb Tu vero in omnibus vigila … (II Tim 4,5). Nota quod iste confessor commendatur ex persona et officio. Primo igitur ex persona contra tria impeditamenta ... — ... prout consuevit invid [!?] contemplatur opera divina. Amen.
180vb Deus in loco sancto suo (Ps 67,6). Quia secundum veritatem theologicam deus determinat sibi locum per praesentiam corporalem, quo nusquam deest per divinitatem ... — ... ibi nullus ordo, sed sempiternus error inhabitat. Rogemus ergo. (Augsburg, Staats- und Stadtbibliothek, quart. Cod 3, 187r)
185rb Accipite et manducate … (Mt 26,26). In verbo proposito tria consideramus, quae nobis virtutem domini corporis repraesentat. Primum est ipsius datoris effluens largitas ... — ... per virtutem verae consecrationis si tantum assit ordo et intentio ordinata. Rogemus.
188va Christus passus est pro nobis (I Pt 2,21). Nota quod Christus tripliciter punitionem protulit in cruce. Punctus enim fuit clavis in manibus et pedibus ... — ... homo tamquam in sigillo sequens vestigia sui redemptoris.
188vb Tit.: De gratia competenda.
Venite ascendamus ad montem domini (Is 2,3). Hic mons est gloriosa virgo Maria propter tria. Primo enim mons est firmus; sic ipsa firma fuit in proposita castitate, quia vix angelo, ut conciperet ... — ... ideo vivit et corrigatur aut ideo, ut per eum bonus exerceatur.
Teil 3
(189ra-192vb) Iohannes Andreae Summa de sponsalibus et matrimonio (Drucke vgl. GW. – Schulte GQ II 214ff. Nr. 2). Verglichen mit GW 1751.
   2
189ra Episcopi nomine invocans ad honorem ipsius et reverendissimi patris mei domini Bononiensis archidiaconi, qui divinam potestatem imitatus ... — ... septimo in quibus casibus dissolvantur.
189ra Sponsalia sunt proprie de futuro et dicuntur futurarum nuptiarum promissio ... — ... et non ad propositum, unde quid dicant, vide per te. Determinatio quarti libri Decreti secundum Iohannem Andream decretorum doctorem.
(192vb-196ra) Iohannes Andreae Super arboribus consanguinitatis et affinitatis (Ed.: Friedberg I 1427-1436; Drucke vgl. GW. – Schulte GQ II 214ff. Nr. 4). Verglichen mit GW 168120N.
   1
192vb Circa lecturam arboris diversis oculi diversimodum tenentibus Iohannes de Deo post illos ... — ... continuo perseverentur per gratiam erius, qui est benedictus in saecula saeculorum. Amen.
(196ra) Versus de iure.
   6
196ra Possunt ingratos haec cause pellere natos: / Si feriat patrem, percuciat quoque matrem, / si verbum stultum dicat vel quod grave multum ... — ... si desponsatam violat vel patris. (14 Verse; auch München, UB, 2° Cod. Ms. 672, 171ra [dieser Teil 1. Drittel 15. Jh.])
196rb Primo reum citat post hoc liber ille fertur ... (vgl. Walther, Initia Nr. 14628)
196rb Feuda fideiussor pro dote stipendia cleri … (Walther, Initia Nr. 6484)
196rb Testari nequiunt in impubes, religiosus, filius in sacris, morti damnatus et obses ... — ... crimine damnatus cum muto, caecus et ille. (5 Verse; vgl. Nürnberg, Stadtbibliothek, Cent. I, 20, HDS)
196rb Res et persona, modus ac intentio causa, auctor te faciunt iustum cognoscere bellum.
196rb Tit.: Nota quomodo unum crimen sit maius altero.
Horrore et sic homicidium est maius omni crimine ... — ... ut simonia Extra de Simonia Per tuas.
(196v) Schema des Arbor consanguinitatis. Vgl. Text Bl. 192vb-196ra.
(197ra-204va) De tribulatione (vgl. PL 207,989-1006 [mit anderem Prolog und teilweise abweichendem Text]; Prolog nach Paris, BNF, 14955 abgedruckt bei Hauréau IV, 126. - Bloomfield Nr. 1302; Sharpe 423, 503, 736). Weitere Überlieferung dieser Fassung aus der 2. Hälfte des 15. Jahrhunderts vgl. Hohenadel 2015, 91-94.
   2
197ra Da nobis domine auxilium de tribulatione (Ps 59,13). Cum animae tribulatae et temptatae proponitur hoc verbum, ut intellecto de quo tribulationes serviunt ... — ... per tribulationem eripitur de vanis gaudiis huius mundi.
197ra Prima utilitas, quam facit tribulatio animae disciplinatae in hoc accenditur, quod tribulatio est fidelis succursus a fideli domino missus ad eripiendam animam ... — ... ut tandem recipias coronam vitae in praemio, quam repromisit deus diligentibus se. Explicit liber aureus de tribulatione.
(204vb) leer.
(205ra-216va) Arnestus PragensisStatuta provincialia (Ed.: Joseph Hartzheim, Concilia Germaniae IV. Köln 1761, 381-405; Mansi 26, 75-106; Prag, Straus 1606).
   2
205ra In nomine sanctae et individuae trinitatis, patris et filii et spiritus sancti. Amen. Arnestus dei et apostolicae sedis gratia sanctae Pragensis ecclesiae archiepiscopus universis praelatis, capitulis, conventibus ... — ... nemo per ignorantiam eorundem poterit se tueri.
205rb Firmiter praecipimus, ut universi praelati, plebani et rectores ecclesiarum nostrae provinciae de sancta et individua trinitate ... — ... non potest esse pastoris excusatio, si lupus oves comedit et pastor nescit. Expliciunt statuta provincialia.
(216va-217ra) Urbanus V. papaBulla de simonia, Rom, 04.04.1363 (Ed.: Friedberg II 1287f.).
   1
216va Tit.: De symonia religiosorum.
Urbanus episcopus servus servorum dei ad perpetuam rei memoriam. Ne in vinea domini nostri licet insinuentibus meritis commisisse custodiae nascentes vepres et spinae ad deo convalescant ... — ... praesumpserit indignationem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursurum. Datum Romae apud sanctum Petrum secundo nonas Aprilis pontificatus nostri anno septimo [nach Friedberg: primo].
(217ra-218ra) Benedictus XII. papa Constitutio de visitationibus, Avignon, 20.06.1336 (Ed.: Magnum Bullarium Romanum IV [1859], 345-346. - Vidal 1903-1911, Bd. 1, 367, Nr. 3976).
   1
217ra Tit.: Incipiunt extravagantes domini Benedicti pape XII. Constitutio de visitationibus.
Benedictus episcopus servus servorum dei ad perpetuam rei memoriam. Benedictus deus in donis suis et sanctus in omnibus operibus suis, qui sacrosanctam Romanam catholicam et apostolicam ecclesiam ut vineam plantavit dextera sua quamque ut praecipuam in ecclesiarum omnium caput erexit ... — ... beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursurum. Datum Avinionae quarto kalendas Februarii pontificatus nostri anno secundo.
(218ra-219ra) Benedictus XII. papa Litterae ad principes Alanos, Avignon, 13.06.1338 (Ed.: Annales ecclesiastici Caesaris Baronii. Hg. August Theiner. Bd. 25. Paris u. a. 1880, 143-144).
   1
218ra Tit.: Qualiter papa scripsit christicolis suis ultra septemmaria existentibus.
Benedictus episcopus servus servorum dei dilectis filiis nobilibus viris … Severa [recte: serena] facie laetoque animo nostorum filiorum principum nuntios ad nostrum nuper praesentiam venientes ... — ... ad partes easdem proponimus divina suffragante gratia destinare. Datum Avinionae Idus Iunii pontificatus nostri anno quarto.
(219ra-220ra) Innocentius IV. papa Bulla ‘Etsi animarum affectantes’, Neapel, 21.11.1254 (Potthast Nr. 15562).
   1
219ra Innocentius episcopus servus servorum dei dilectis filiis universis religiosis cuiuscumque professionis vel ordinis praesentes litteras inspecturis salutem et apostolica benedictio. Etsi animarum affectantes solium universos et singulos, qui christiana professione censentur ... — ... contra hoc indulgentiis vel privilegiis apostolicis.
(220rb) Articuli synodi [in Enns?].
   1
220rb Tit.: Nota articulos plebi in Anazo [?; möglicherweise Enns/Oberösterreich] declaratos.
Primo insufflatio in die sancti Blasii est superstitiosa. Item de iure unus tamen debet esse compater levans puerum ... — ... boni coram domino apostolico et alias accepti et etiam mali coram papa et alias reprobandi.
(220rb) Nota de corpore mortuo.
   1
220rb Nota secundum Augustinum: Memento homo, quod in morte tua nasus tuus frigescit, facies palescit ... — ... in foveam proicitur, ne amplius videatur
(220va-224ra) Engelbertus Admontensis OSB (?) Tractatus de animabus (bei Kucher 1998, 287 und Schmitz 2009, 25/Nr. 218 jeweils mit Bezug auf Würzburg, UB, M. ch. f. 208, 104r-107v unter die Werke Engelberts von Admont gereiht).
   1
220va Opusculum hoc duabus particulis distinguitur, quarum prima puncta scientias animarum separatarum orientia, secunda bona puncta ... — ... sed cultum sive honorem dubie, qui quidem honor debetur rationali creaturae. Explicit.
(224rb-224v) leer.
Teil 4
(225ra-238rb) Malachias de Hibernia De veneno spirituali (Bloomfield Nr. 5102; Zumkeller Nr. 877; Mohan 378; Sharpe 368).
   1
225ra Tit.: Thomas de Aquino de veneno viciorum per similitudines de peccatis. Primo de superbie veneno. Sermo primus.
Ratio veneni potissime peccato convenit cum prioritate originis cum universitate infectionis cum difficultate curae et medicaminis ... — ... et omne mortiferum absque noxa bibere valeamus. Exorandus est omnipotens deus, qui in trinitate perfecta vivit et regnat per omnia saecula saeculorum. Amen. Explicit de veneno viciorum sancti Thome de Aquino cum adiunctis [?] Prudencii magistri egregii.
(238v) leer.
HDS
(HDS) Antiphonar-Fragment. Iohannes et Paulus: CAO 3442 ab ... martyres in regno ... und CAO 1505 (vgl. CAO II 100 (R), S. 476ff.); Petrus, weitgehend nach CAO II 101a (R): CAO 4958; Resp. Petre amas (=CAO 7328) nur als Inc.; Fünfzeilige Initiale B bei CAO 1656, es folgen CAO 1051, 4287 und 1829 (bis ... vidisset Petrum et ...).