Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=37149 
Göttweig, Benediktinerstift, Cod. 456 (rot) / 256 (schwarz)
ZUSAMMENGESETZTE HANDSCHRIFT: U.A. BONAVENTURA. IOHANNES GERSON. NARCISSUS HERZ DE BERCHING. IOHANNES KECK. PS. BERNARDUS CLARAEVALLENSIS. HUGO DE SANCTO VICTORE. GALLUS DE AULA REGIA. THOMAS A KEMPIS. HENRICUS DE BITTERFELD. LUMEN ANIMAE. SERMONES (lateinisch/deutsch)
Olim: E 33    Papier   287 Bl.   214×140   15. Jh.
Handschrift aus 13 Teilen zusammengesetzt: 1  (2-21); 2  (22-29); 3  (30-83); 4  (84-95); 5  (96-105); 6  (106-153); 7  (154-181); 8  (182-193); 9  (194-243); 10  (244-254); 11  (255-270); 12  (271-282); 13  (283-287)
 Volldigitalisat



Literatur zur Handschrift (Anzahl: 8)


Teil 12-21   Papier   
Lagen: 12 + VI14 + (VI-5)21. Gegenblätter zu 16-19 fehlen.
Als Falzverstärkung zum Teil beschriftete Pergamentstreifen (zum Fragment am VDS/HDS gehörig). Blatt 2 ist als Vorsatzblatt vorgebunden.
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(2r-2v) Schriftraum: Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 18-20   
Schriftart: Bastarda
Schrift 2(3r-19v) Schriftraum: 170 × 68-105    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 39-40   
Schriftart: Bastarda
Ausstattung: Rubriziert   
Lombarden in Rot.
Teil 222-29   Papier   
Lagen: IV29
Pergamentstreifen zur Falzverstärkung beschriftet (zum Fragment gehörig).
Schrift: 3 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(22r-23v) Schriftraum: 178 × 120    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 41-50   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Schrift 2(24r-27r) Schriftraum: 175 × 105    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 35-37   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Schrift 3(28r) Schriftraum: 48 × 110    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 12   
Schriftart: Bastarda
Ausstattung: Rubriziert   Einfacher Dekor   
Teil 330-83   Papier   
Lagen: 2.VI53 + (VI-4)61 + VI73 + (VI-2)83. Gegenblätter zu 54-57 sowie 75 und 76 fehlen.
Pergamentstreifen zur Falzverstärkung großteils beschriftet (zum Fragment gehörig). Reklamanten auf Blatt 41 und 53. Fraglicher Reklamant auf Blatt 72.
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(30r-67r) Schriftraum: 165 × 95    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 47-53   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda – Marginalien
Schrift 2(67r-83v) Schriftraum: 160-170 × 95    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 34-39   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda – Marginalien
Ausstattung: Rubriziert   
Lombarden in Rot und Grün. Zeigehände stellenweise. Einfache Federzeichnungen mit Verweisfunktion auf den Blättern 54v-55v.
Teil 484-95   Papier   
Lagen: VI95
Beschrifteter Pergamentstreifen zur Falzverstärkung (zum Fragment gehörig).
Schrift:
(84r-95v) Schriftraum: 168 × 100    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 42-45   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda – Marginalien
Ähnlich zu Schrift 1 in Teil 3.
Ausstattung: Rubriziert   
Lombarden in Rot, auf Bl. 84 in Rot und Blau.
Teil 596-105   Papier   
Lagen: V105
Beschrifteter Pergamentstreifen zur Falzverstärkung (zum Fragment gehörig).
Schrift:
(96r-105v) Schriftraum: 175 × 110    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 27-29   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Ausstattung: Rubriziert   Einfacher Dekor   
Lombarden in Rot.
Teil 6106-153   Papier   
Lagen: 4.VI153
Pergamentstreifen zur Falzverstärkung, zum Teil beschriftet (zum VDS gehörend). Eine Reklamante auf Blatt 129.
Schrift: 4 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(106r-141r) Schriftraum: 155 × 110    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 33   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda – Marginalien
Schrift 2(142r-144v, 147r-148r) Schriftraum: 157 × 105    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 32-33   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Schrift 3(145r-147r) Schriftraum: 155 × 105    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 32   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda – Marginalien
Schrift 4(148v-153v) Schriftraum: 155 × 105    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 30-31   
Schriftart: Bastarda – Marginalien
149v-150r mit zahlreichen Marginalien.
Ausstattung: Rubriziert   Einfacher Dekor   
Lombarden in Rot.
Teil 7154-181   Papier   
Lagen: VIII169 + VI181
Beschriftete Pergamentstreifen zur Falzverstärkung (zum Fragment gehörend). Reklamante auf Blatt 169, weitere fragliche Reklamante auf Blatt 181 (darauffolgender Text entspricht dieser nicht). Wasserflecken auf den ersten drei Blättern.
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(154r-155v; 166r-169v) Schriftraum: 170 × 105    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 43-50   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda – Marginalien
Schrift 2(156r-165v; 170r-181v) Schriftraum: 170-180 × 110-113    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 40-43   
Schriftart: Bastarda – Marginalien
Ausstattung: Rubriziert   Einfacher Dekor   
Lombarden in Rot.
Teil 8182-193   Papier   
Lagen: VI193
Beschrifteter Pergamentstreifen zur Falzverstärkung (zum Fragment gehörend).
Schrift:
(182r-189v) Schriftraum: 165 × 105    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 38-40   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda – Marginalien
Ausstattung: Rubriziert   Einfacher Dekor   
Lombarden in Rot.
Teil 9194-243   Papier   
Lagen: VI205 + 3.V235 + (V-2)243. Gegenblätter zu 236 und 237 fehlen.
Beschriftete Pergamentstreifen zur Falzverstärkung (zum Fragment gehörend). Reklamanten auf den Blättern 205, 215, 225 und 235.
Schrift:
(194r-243r) Schriftraum: 180-190 × 105-110    Zeilenzahl: 37-43   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda – Marginalien
Ausstattung: Rubriziert   Einfacher Dekor   
Lombarden in Rot.
Teil 10244-254   Papier   
Lagen: (VI-1)254. Gegenblatt zu 245 fehlt.
Beschrifteter Pergamentstreifen zur Falzverstärkung (zum Fragment gehörend).
Schrift:
(245r-253v) Schriftraum: 155 × 95    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 25   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Ausstattung: Rubriziert   Einfacher Dekor   
Lombarden in Rot.
Teil 11255-270   Papier   
Lagen: VIII270
Pergamentstreifen zur Falzverstärkung, allerdings diesmal vermutlich zu einem anderen Fragment gehörend. Außenblatt der Lage stark abgegriffen und fleckig.
Schrift:
(255r-270v) Schriftraum: 132-140 × 92-102    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 22   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda – Marginalien
Ausstattung: Rubriziert   Einfacher Dekor   
Lombarden in Rot.
Teil 12271-282   Papier   
Lagen: VI282
Pergamenstreifen zur Falzverstärkung (siehe Teil 11). Untere Enden der einzelnen Lage uneben.
Schrift: 3 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(271r-274v) Schriftraum: 162-166 × 110    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 45   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda – Marginalien
Schrift 2(275r-278r) Schriftraum: 160-170 × 110-115    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 33-37   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda – Marginalien
Schrift 3(278v-282r) Schriftraum: 160 × 110    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 44   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda – Marginalien
Ausstattung: Rubriziert   Einfacher Dekor   
Lombarden in Rot.
Teil 13283-287   Papier   
Lagen: (IV-2)287. Gegenblätter zu 283, 285 und 286 fehlen.
Blatt 286 beschnitten, danach vier fehlende Blätter, Blatt 287 schließt die Lage (leer).
Schrift:
(283r-286r) Schriftraum: 165 × 115    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 40   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda – Marginalien
Ausstattung: Rubriziert   Einfacher Dekor   
Lombarden in Rot.

Hs. enthält 1 Fragment
VDS/HDS/VSVDS, HDS, 1   Pergament   14
Auf den Hinterdeckelspiegel ist das Nachsatzblatt geklebt. Laut dem Katalog von Werl stammen die Fragmente aus einem Brevier des 14. Jahrhunderts.
Schrift:
Schriftraum: Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: mind. 16   
Schriftart: Textualis formata (Textura) – Marginalien – Neumen
Auf der Versoseite des Vorsatzblattes. Federproben einer jüngeren Hand (Bastarda).
Ausstattung: Rubriziert   Einfacher Dekor   
Lombarden in Rot.

Einband: Gotisch     Schmucklos        
Holzdeckel mit einfachem Ledereinband mit Pergamentnaht am Vorder- und Hinterdeckel, dort jeweils fünf Buckelbeschläge. Zwei Metallschließen mit fehlenden Riemen. Auf dem Vorderdeckel Pergamentschildchen mit Olimsignatur Y 62, darunter ein stark vergilbtes, abgeriebenes Papiertitelschild: Tractatus Boneventure in itinerarium mentis [...] tabula eius exercitii inteioris hominis quo pervenitur ad veram sapientiam et plura alia vide in fine. Leder am Einbandrücken stark brüchig bzw. nicht mehr vorhanden, so dass die Bünde der Lagen sichtbar sind. Reste von zwei weiteren Titelschildern auf den oberen zwei Bünden erahnbar.
Magdalena Lichtenwagner / Juli 2020
"GW", "Bonaventura, ed. Quaracchi", "Distelbrink ", "Cardelle 2007", "Walther, Streitgedicht", "Rudolf", "Du Pin", "Glorieux VIII", "Bloomfield ", "RB", "Glorieux VII", "Bloomfield", "Glorieux IX", "Glorieux IX ", "Santiago Otero 1987", "Walsh 2002", "VL", "PL", "Sicard 1997", "Goy", "Simek 2013", "Rouse 1971", "Hain", "Zumkeller", "Kaeppeli ", "Hohmann ", "Koudelka 1953", "Bitterfeld, Tractatus", "CPL", " Bloomfield", "CSEL"
alle Initien
(1r) Brevier, Fragment. Mit Federproben aus dem 15. Jh.
Teil 1
(2r-2v) Rechnungsnotizen, dt. u. lat. 1. Hälfte 15. Jh.
(3r-14v) Bonaventura OFM De triplici via (Ed.: GW 4644, 4646-4650, 4705-4708, Bonaventura, ed. Quaracchi 1898, 3-18; M. Schlosser, Bonaventura, De triplici via. Über den dreifachen Weg. Übers. u. eingel. [Fontes Christiani 14]. Freiburg 1993, 93-207 — Distelbrink 22 f., Nr. 18). Parallelüberlieferung in Göttweig: Cod. 74 (1377), der 1482 durch einen gewissen Doctor Paulus Wyennensis dorthin kam.
   1
3r Tit.: (Rot) Incipit itinerarium mentis in se ipsam editum per dominum Bonaventuram cardinalem
Ecce descripsi eam tripliciter etc (Prv 22,20). Cum omnis scientia gerat trinitatis insigne vestigium ... — ... admiranda per excessum et contemplationem et haec Cherubin amplectenda per osculum et dilectionem et haec Seraphin etc. Bernardus super Cantica. Et sic est finis etc.
(15r-17r) Speculum corporis et animae medicinale.
   1
15r Tit.: (Rot) Incipit tabula exercicii interioris hominis quo pervenitur ad veram scienciam et sapienciam ex ternario reverendissmi patris et doctoris Boneventure
Sacra scriptura in se continet triplicem intellectum ... — ... Et est sapientia vera in qua est cognitio per veram experientiam. Et sic est finis et cetera. (Rot) Explicit verum et pulcherrimum speculum corporis et anime medicinale etc etc.
(17v-19v) Dialogus inter mortem et magistrum Policarpum (Lit.: Cardelle 2007, 495-500. Walther, Streitgedicht 83; Rudolf 47, Anm. 28).
   1
17v Venite ad scolas meas, narrabo vobis mirabilia. Magister unus nomine Pocharpus [!] in Hibernia Deo multum supplicavit ... — ... et sic bono fine discessit. Quem nobis praestare dignetur filius virginis Mariae. Amen. Et sic est finis.
(20r-21v) leer.
Teil 2
(22r-23v) Iohannes Gerson Testamentum cottidianum peregrini (Druck: Du Pin III, Sp. 762. Ed.: Glorieux VIII, 5, Nr. 400).
   1
22r Tit.: (Rot) Tractatus magistri Iohannis Gerson intitulatus testamentum peregrini
Dispone domui tuae quia morieris tu et non vives (Is 38,1). Sicut homo peregre profecturus in longinquam regionem solet ... (Überschrift rot: Testamentum peregrini) Pater ecce positus sum hic et nunc velut in articulo mortis... (Rot: Sequuntur consideraciones summarie per quattuor partes super quottidiano peregrini testamento) Testare suadet illud ad Ezechiam ... — ... Ac perinde dat spem firmam unitas adoptantis veritas promittentis potestas coronantis. Ipsi gloria in saecula.
(23v) Iohannes Gerson Super 'Dimitte nobis' (Ed.: Glorieux VIII 76 f., Nr. 408 – Bloomfield 8206 — RB 4489). Textanfang.
   1
23v Tit.: (Rot) Item magister Gerson super subscripta particula oracionis dominice
Pater noster dimitte nobis debita nostra sicut et nos dimittimus debitoribus nostris. Ego in primo sic dimitto omnibus debitoribus vel alienis, dum sunt viatores ... — ... ego in eorum punitionem laborare vel consentire de liberato animo nollem [bricht ab].
(24r-26v) Sermo in cena domini.
   1
24r Si lavi vestros pedes ego dominus et magister (Io 13,14). Originaliter in quibus verbis litteraliter intellectis nostri redemptoris ac salvatoris exprimitur ... — ... si noluimus (?) errare per viam veram incedamus summae humilitatis ut venire possimus ad gaudia aeterna, quae nobis concedat filius et cum patre et spiritu sancto est benedictus.
(26v-27r) Nota.
   1
26v Notandum quod est aliqua humilitas cuilibet necessaria ad salutem
(27v) leer.
(28r-28r) Nota.
   1
28r Feci (?) contra regulas iustitiae tuae sciens te dicere
(28v-29r) leer.
Teil 3
(30ra-37ra) Iohannes Gerson De temptationibus diversis et remediis contra pericula ex iis imminentia (Ed.: Gerson, Opera omnia. Paris 1606, III 589-602; Ed. der franz. Fassung: Glorieux VII, 343-360, Nr. 324 – Bloomfield 4268). Übersetzung aus dem Französischen. Parallelüberlieferungen in Göttweig: Cod. 467.
   1
30ra Tit.: (Rot) Opusculum magistri Iohannis Gerson de temptationibus dyaboli utile omni fideli presertim religiosis qui sunt in bello continuo. Tractatus optimus magistri Iohannis Gerson cancellarii Parisiensis de diversis temptationibus et remediis contra pericula ex ipsis imminencia quod transtulit quidam monachus domus maioris Carthusie de gallico in latinum modo congruenciori addens vel obmittens sicut videtur expedire sub correccione.
Pro humiliando nos sub potenti manu Dei pro cognoscendo in generali nostram ignorantiam magnam qua laboramus in itinere virtutum ... — ... et profunda humilitate cum cordis compunctione. Quam gratiam nobis praestare dignetur per merita virginis gloriosae de [Marg.: Maria] genitricis filii eius dilecti et omnium sibi placentium Deus benedictus et gloriosus in saeculorum saecula. Amen. -- (37ra Schlussschrift, rot) Explicit tractatus cancellarii Parysiensis de temptacionibus cum remediis correctus et lectus a quodam magistro Parysiensi post translacionem Carthusiensis de gallico in latinum cuilibet religioso ne in via Dei erret et ad precavendum fallacias demonum qui circumeunt querentes que quos devorent necessarius et utilis tendenti ad perfeccionem et vitam aeternam que est finis noster ultimatus ad quam sumus creati et redempti a filio dei Iesu Christo cui est honor et gloria. Amen.
(37rb-39vb) Iohannes Gerson De remediis contra temptationes (Ed.: Glorieux IX, 518-524, Nr. 459 – Lit.: Zur Frage verschiedener Redaktionen in der Überlieferung: J. Vennebusch, Zur Überlieferungsgeschichte des Traktates 'De remediis contra temptationes spirituales' Petrus Johannis Olivi, Venturinus de Bergamo, Ludolphus de Saxonia, Johannes Gerson). Scriptorium 33 1972) 254-259 – Bloomfield 226 und 227, Verfasserangaben: Petrus Iohannis Olivi, Venturinus de Bergamo). Parallelüberlieferung in Göttweig: Cod. 467.
   1
37rb Ad honorem Dei dicam aliqua remedia contra aliquas temptationes spirituales quae in hoc tempore habundant in terra ad probandum et purgandum Dei ... — ... sed sint passiones et fragilitates communes statui huius vitae. Et sic superabis Deo cooperante. Qui est benedictus in saecula. Amen.
(40ra-56rb) Iohannes Gerson Regulae mandatorum (Ed.: Glorieux IX 94-132, Nr. 434 - Bloomfield 1849). Parallelüberlieferung: Göttweig Stiftsbibliothek, Cod. 465 sowie u.a. Melk Stiftsbibliothek, Cod. 1081.
   1
40ra Tit.: Tractatus conclusionum de diversis materiis moralibus collectarum per elevatum doctorem magistrum Iohannem Gersonis qui tractatulus alius intitulatur de regulis mandatorum sed lectorem diligenter advertere necesse est propter obscuritatem verborum incertis communibus.
Agamus nunc interim quod natura et imitatrix naturae ars solent... Ea quae pracepit tibi Deus cogita semper ... — ... et si praelatos et ecclesias sibi subditas onerare sumptibus intolerabilibus vel libertatibus paenitus spoliare contenderet. -- (56rb Schlussschrift) Explicit tractatus conclusionum magistri Iohannis Gersonis Parysiensis cancellarii.
(56rb-57vb) Iohannes Gerson De sollicitudine ecclesiasticorum (Ed.: Glorieux IX 434-458, Nr. 455). Auszug. -- Parallelüberlieferung: Göttweig Stiftsbibliothek, Cod. 465 u.a. Melk Stiftsbibliothek, Cod. 907 (ebenso Exzerpt), in diesem zuvor auch Gersons 'Regulae mandatorum'.
   1
56rb Tit.: Ex tractatu cancellarii magistri Iohannis Gerson qui appellatur de sollicitudine ecclesiasticorum et est propositio in ordine 55
Addamus ad praeterita pro ulteriori doctrina de sollicitudine quod prima et vera sollicitudo est quaerere regnum Dei ... — ... sed multum prodest.
(57va-58vb) Iohannes Gerson Distinctiones magistrales de attentione et devotione.
   1
57vb Tit.: Porro circa finem opusculi possumus addere distincciones magistrales de attencione et devocione qui alibi seorsum notate sunt
Prima distinctio duodecim membrorum. Devotio in oratione quandoque non admittit alias quascunque cogitationes nisi solius Dei ... — ... innotescant apud Deum qui est benedictus. Amen.
(59ra-59va) Iohannes de Palomar Responsio super quattuor dubiis ad abbatem Mellicensem (Christianum Eibensteiner) (Santiago Otero 1987, 153 f.). Parallelüberlieferung in Melk Stiftsbibliothek u.a. Cod. 791 und 907.
   1
59ra Tit.: Responsio certorum dubiorum quorum tenor inferius ponetur data a reverendo patri domino Iohanne Poimar (!) archidiacono [Marg.: Barcinensi] sacri palacii auditore.
Primo sine haesitatione teneatis quod dominus abbas potest delegare id est committere aut auctoritatem dare ... — ... quando aliquis propter aliam rationalem causam non tenetur ieiunare.
(59va-60rb) Narcissus Herz de Berching Resolutio certorum articulorum dubiorum ad Stephanum de Spannberg abbatem Mellicensem (Lit.: Walsh 2002, 77-92, hier vor allem S. 82, wobei jedoch nur auf den Text, nicht die Handschrift verwiesen wird.). Parallelüberlieferung Melk Stiftsbibliothek, Cod. 907.
   1
59va Tit.: Responsio magistri Narcissi arcium et sacre pagine professoris studii Wienensis super certis dubiis ab eo quesitis
Honorabilis magister, petivistis scriptis vobis ad certos casus responderi quod libens faciam semper secundum quod ego saltem interrogatis sentio. Primo quaeritis an dominus abbas habeat auctoritatem ordinariam ligandi et solvendi ... — ... Haec secundum aestimationem meam secundum quam et agerem scribo si aliter quis senserit et melius nec hoc redarguo.
(60va-62vb) Narcissus Herz de Berching Resolutio certae quaestionis (Lit.: Walsh 2002, 77-92). Parallelüberlieferung Melk Stiftsbibliothek, Cod. 907.
   2
60va Tit.: Ad sequentem questionem prefatus doctor etiam respondit
Particulariora etiam [?] determinatiorem capiunt solutionem. Est quidam confessus generaliter et absolutus auctoritate data a concilio ... — ... qui mala dixerit.
61rb Tit.: (Rot) Responsio magistri Narcissi ad prefata dubia
Peccata sunt confitenda sed illa timere displicere hominibus despici notari ... — ... huius quippe praecepti transgressoribus ve legimus.
(63ra-75vb) Iohannes Keck OSB Expositio super regulam s. Benedicti, Exc. De obligatione statutorum regularium (Lit.: VL IV, 1098, Nr. 34 [H. Rossmann] mit weiterer Überlieferung). Parallelüberlieferung in Göttweig Stiftsbibliothek, Cod. 375 und Melk Stiftsbibliothek, Cod. 959.
   1
63ra Tit.: Tractatus finalis commentariorum fratris Iohannis Keck super regulam sancti patris Benedicti de obligacione videlicet statutorum regularium.
Utinam nuptiis nostris quibus regulae professionis nostrae summula instituta maritare satagimus in unius tractatuli angustiam ... — ... quam iam meam ignorantiam non recusastis supportare praecipue tamen tibi pater alme abba cuius nostri operis huius finem cum principio dedicavi. Amen.
(64v) leer.
(76ra-82ra) Responsio ad quaestionem de nomine Iesu.
   1
76r In nomine Iesu petitio qua caritas vestra me requiritur ... — ... quod ei dabitur nomen novum contra quod nihil poterit Iudaeus cavillare. Amennnnnn.
(82rb-83vb) leer.
Teil 4
(84r-95r) Ps. Bernardus Claraevallensis OCistMeditationes (PL 184, 485-508. — Bloomfield 3126 [Multi multa sciunt]).
   1
84r Tit.: (Rot) Incipiunt meditaciones sancti Bernardi verba que sunt mentis langwentis amore divino. Capitulum primum de ignorancia hominis
Dies hominis sunt sicut umbra super terram et nulla est mora ... (84v) Multi multa sciunt et semetipsos nesciunt ... — ... hic in spe ibi in re plenum fiat sine fine. Amen. -- (Rot) Expliciunt meditaciones Bernhardi.
(95v) leer.
Teil 5
(96r-104r) Hugo de Sancto Victore CRSA De virtute orandi (PL 176, 977-988; Sicard 1997, 115-171. – Goy 404-438, diese Hs Nr. 59; Bloomfield 4865). Ohne Prolog. Parallelüberlieferung in Göttweig Stiftsbibliothek, Cod. 173 (ebenso ohne Prolog) und Cod. 467.
   1
96r Quo studio et quo affectu a nobis orandus sit Deus ex nostra miseria ... — ... accenditur et gratissimum deo sacrificium in ara cordis adoletur etc etc. etc.
(105r-105v) leer.
Teil 6
(106r-153v) Sermones diversi.
   1
106r Tit.: (Rot) Sermo de animabus
Beati mortui qui in domino moriuntur (Apc 14,13) ... Ubi sciendum quod in auditu verbi Dei tres sunt differentiae ... — ... exultare secundum Augustinum in epistola.
Teil 7
(154r-155v) Sermo in Apc 2,20. Bricht ab.
   1
154r Tit.: (Rot) Sequitur in Apokalipsi Capitulo quinto
Sed habeo adversum te quia permittis mulierem Iezabel quae se dicit propheten docere et seduceres servos meos ... (Apc 2,20). Fuit Iezabel uxor Achab regis Israel
(156r-172v) Tractatus de septem donis Spiritus sancti. (Per modum sermonis). Mit zahlreichen Textergänzungen und Einschiebungen.
   1
156r Emitte spiritum tuum (Ps 103,30). Dominus Iesus Christus die suae gloriosae resurrectionis venit ad discipulos ... — ... sed etiam conservant corpus et animam in omni puritate. Sic igitur habemus declaratum et expositum de septem donis spiritus sancti.
(172v-179r) Gallus de Aula Regia OCist Malogranatum III, 14 = Dialogus de octo beatitudinibus (Ed.: Simek 2013, Anhang 231-271).
   1
172v Tit.: (Rot) De octo beatudinibus. Discipulus
Postquam igitur edoctus sum de septem donis Spiritus sancti. Nunc de beatitudinibus quas Dominus enumerat in evangelio et utrum etiam ipse beatitudines valeant ad purgationem cordis de hoc, cupio a te, o pater, informari. (Rot) Magister respondit discipulo de eadem re: (173r) Scire debes, fili, quod septem sunt beatitudines ... — ... sed obtemperant se spiritui. Haec Augustinus. Sic igitur patet de beatitudinibus expositum et explanatum.
(179v-181v) Sermo in Lc 16,1.
   1
179v Homo quidam erat dives et induebatur purpura et bysso (Lc 16,1). In hac dominica quae est prima post festum trinitatis incipit sancta mater ecclesia tempus peregrinationis filiorum Dei et durat usque ad adventum domini ... — ... ne concessa vobis prosperitas nonulla etiam male acta secuta sit. De illis vero sollicite pensate quia [bricht ab].
Teil 8
(182r-189v) Gregorius Magnus OSB Homilia in Ezechielem I,9.
   1
182r Tit.: (Rot) Incipit omelia nona beati Gregorii papae in Ezechielem prophetam
Initium libri in Ezechiele prophetam magnis obscuritatibus clausum ... — ... Quid est enim quod reperare ad salutem non possit qui potuit omnia ex nihilo creare. Unigenitus quippe est omnipotenti patri coaeternus qui cum eo vivit et regnat in unitate Spiritus sancti Deus per omnia saecula saecolurum. (Rot) Explicit Omelia nona.
(190r-193v) leer.
Teil 9
(194r-243r) Thomas a Kempis CRSA Tractatus de imitatione Christi (Ed.: M. I. Pohl, Thomae Hemerken a Kempis Opera omnia II. Freiburg 1904, 5-263 [online]; T. Lupo, De imitatione Christi libri quatuor [Storia e attualità 6]. Città del Vaticano 1982, 1-363. — Bloomfield 4633). Ab Liber II. Parallelüberlieferung in Göttweig Stiftsbibliothek: Cod. 467 sowie Cod. 297 (Fragment).
   1
194r Tit.: (Rot) Incipit pars secunda de imitacione Christi et omnium vanitatum mundi et sunt ibi admoniciones ad interna trahens. Primo de interna inspiracione. Capitulum primum
Regnum Dei inter vos est. Converte te ex toto corde ad dominum et relinque hunc miserum mundum et inveniet requiem anima tua ... — ... et secundum animam quo eo fruimur in anima et secundum divinitatem qua beata secundum intellectum perficietur fruitio. (Rot) Explicit tractatus qui intitulatur Qui sequitur me.
(243v) leer.
Teil 10
(244r-244v) leer.
(245r-253v) Lumen animae. Exzerpt (Zur komplexen Verfasserfrage und den verschiedenen Fassungen und Kompilationen des Lumen animae siehe VL 5, 1050-1054 sowie Rouse 1971). Parallelüberlieferung in Göttweig Stiftsbibliothek: Cod. 307 (Recensio C des Textes).
   1
245r Apes secundum Isidorum sunt dictae eo, quod sine pedibus nascuntur ... — ... ab Aristotelae et Seneca et aliis auctoribus sunt excerpta. Sed haec sufficiunt.
(254r-254v) leer.
Teil 11
(255r-270v) Henricus de Bitterfeld OP De horis canonicis (Drucke: Hain 8406-8407. — Zumkeller 384; Kaeppeli 1716; Hohmann 1976, 418 Nr. 212. -- Lit.: Zur Überlieferung: Koudelka 1953, 5-65. — VL III, 699-703 [F. J. Worstbrock] mit weiterer Lit.; Bitterfeld, Tractatus mit Handschriftenverzeichnis zu den Werken Heinrichs). Mit zahlreichen Anmerkungen von späteren Händen.
   1
255r Septies in die laudem dixi tibi (Ps 118,164). Reverendi patres et domini venerabiles quamvis omnipotens Deus semper et omni tempore sit a nobis laudandus ... — ... Septies in die laudem dixi tibi et ita [Marg.: dicat] vitam aeternam obtinebit et eam possidebit quod ille benigne nobis concedat qui sine fine vivit et regnat Deus [Marg.: in saecula] benedictus. Amen. -- (Schlussschrift in Rot) Explicit sermo de canonicis horis persolvendis.
Teil 12
(271r-274v) Collatio in cena domini anno 1452.
   1
271r Tit.: (Rot) Collacio in cena domini anno 52 [1452]. Thema
Pascetur in possessione tua in die illo agnus spatiose (Is 30,32). Quae verba quidam doctor protractans dicit ... — ... desideramus tanto in regno felicitatis perpetue intuebimur ... Quod nobis praestare dignetur filius qui cum patre etc. [Rest unleserlich]
(274v) Nota.
   1
274v Notandum quod ad perfectionem vitae non sufficit
(275r-278r) Sermo de nativitate domini.
   1
275r Pascentur agni iuxta ordinem suum ... (Is 5,17). In devota mente nostram mirabilem reparationem a lapsu ... — ... hic faciat alter ignorat quis eum intuetur oculos vulturis intentionem cogitationis ...
(278v-282r) Cyprianus Carthaginensis De mortalitate (Ed.: PL 4, 583-602 — CPL 44; Bloomfield 2024; CSEL 3, 297-314).
   1
278v Tit.: (Rot) Epistola Cipriani de mortalitate et defectibus hominis et cetera
Etsi apud plurimos vestrum fratres dilectissimi mens solida est ... — ... et fidei Christus aspiciat daturus eis claritatis suae ampliora praemia quorum circa se fuerunt desideria maiora etc. (Rot) Hec ille.
(282v) leer.
Teil 13
(283r-286r) Sermo de corpore Christi.
   1
283r Omnes sitientes, venite ad aquas ... (Is 55,1). Ubi propheta per aquas praefigurare voluit panem caeli ... — ... de quo sanant verba praemissa ...
(286v-287v) leer.
(HDS) Tabula codicis und Federproben. Blatt auf den HDS und somit auf das Fragment geklebt, unteres rechtes Ende abgerissen. Mindestens vier verschiedene Hände.