![]() |
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=37158 |
Teil 1 | 2-157 Papier Lambach, 1472-1473 |
Lagen: (V-1+3)13 + VI25 + (VI-1)37 + (VI+1)50 + 9.VI157. Auf 53 folgt 53a und auf 54 folgt 54a, 69 bei Zählung übersprungen; Blatt 32 herausgeschnitten; Gegenblatt zu 2 fehlt; Einzelblätter: 4, 11, 13 und 40. – Lagenzählung von primus sexternus (13v) - 7 (85v). – Reklamanten. | |
Datierung 155r: 1473, nach Wasserzeichenbefund um 1471/1473. In den Traktaten des Johannes Gerson (Blatt 101r-131r) rote Marginalien und eine Zählung der Abschnitte, die der in der Ausgabe von Glorieux 1973 entspricht. | |
Schrift: | |
Schriftraum: 160 × 90 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 28 | |
Schriftart: Bastarda Mehrere Hände. H1: Blatt 2rv enthält ein zeitnahes Inhaltsverzeichnis, diesselbe Hand ist tätig in Cod. 272 (rot), Teil 4 und schreibt auch in anderen Handschriften Inhaltsverzeichnisse. H2: 3v-26r; H3: 26v-81v; H4: 82rv; H5: 83r-98v; 99r-131r; H7; 131r-v-155r. | |
Ausstattung: | |
Rubrizierungen und rote Überschriften, in den Traktaten des Johannes Gerson (Blatt 101r-131r) rote Marginalien und eine Zählung der Abschnitte in Rot. | |
Teil 2 | 158-169 Papier |
Lagen: VI169. | |
Nach Wasserzeichenbefund 8. Jz. 15. Jh. | |
Schrift: | |
Schriftraum: 165 × 100 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 42 | |
Schriftart: Bastarda | |
Teil 3 | 170-193 Papier um 1460/1480 |
Lagen: 2.VI193 | |
Nach Wasserzeichenbefund 7./8. Jz. 15. Jh. | |
Schrift: | |
Schriftraum: 136 × 88 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 34 | |
Schriftart: Bastarda | |
Teil 4 | 194-233 Papier um 1471/1473 |
Lagen: 2.VI217 + VIII233. – Reklamanten. | |
Nach Wasserzeichenbefund um 1471/1473. | |
Schrift: | |
Schriftraum: 165 × 90 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 33 | |
Schriftart: Bastarda | |
Teil 5 | 234-247 Papier um 1435 |
Lagen: VII247. | |
Nach Wasserzeichenbefund um 1435. | |
Schrift: | |
Schriftraum: 150 × 105 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 33-34 | |
Schriftart: Bastarda |
VDS | Pergament 13. Jh. |
Auf den VDS ist ein beschnittenes Doppelblatt einer liturgischen Handschrift geklebt, Maße: 215×150 mm, Maße Einzelseite: 150×125 mm. | |
Schrift: | |
Schriftraum: Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: noch 30 | |
Schriftart: Karolingisch-gotische Übergangsschrift – Neumen | |
VS | 1 Papier |
Als Vorsatz ist querständig ein Papierblatt eingehängt, auf dem einige Zeilen eines Briefentwurfs zu lesen sind. | |
HDS | Pergament 12. Jh. |
Auf dem HDS ist ein Fragment aus dem 12. Jh. aufgeklebt und halb abgelöst, Maße: 215×147 mm. | |
Ausstattung: Rubriziert | |
Überschriften und Initialmajuskeln in Rot. |
Einband: Streicheisenlinien Blindstempel |
Dunkelbrauner Ledereinband über Holz. Mehrere Einzelstempel (Vgl. Fingernagel/Simader, Göttweiger Blindstempel Nr. 11, 16, 17, 23, 24. Einbandstempel und -gestaltung wie Göttweig Cod. 454 (rot), auf VDS und HDS Fragmente aus der gleichen liturgischen Hs. Eine Schließe. Buchrücken: Zwei Barocktitelschilder, beide unleserlich. |
(VDS) | Brevier-Fragment (13. Jh.), mit Neumen. | |
(1r) | Briefentwurf. Unterer, unbeschriebener Teil eines Briefbogens querständig eingehängt, die Schlusszeile lesbar. | |
(2r-2v) | Tabula codicis (15. Jh.). | |
(3r-80v) | Alphabetisches Register zu Gregorius Magnus: Moralia in Iob (Druck: Hain 7930, 2r-15v). 2 ![]() | |
3r | Tit.: (Rot) Prologus super tabulam capitulorum librorum moralium beatissimi Gregorii pape super librum Iob [Prologus] (3r) Quoniam quidem bonorum laborum gloriosus est fructus cogitanti mihi flores spinarum ... — ... inter paradisi rosas et lilia iocundetur. Amen. (3v), Nota: Quicumque voluerit illud registrum aptare libris nostris Moralibus in Gotwico oportet quam exemplaria a monasterio Lambacensi habeat quia numerus uterque concordat cum eisdem alias frustra laborabit nec illud registrum quitquam [?] valebit. | |
4r | Abhominatio vestimentorum qualis sit - 9,91 ... — ... Zonas circa mamillas angeli quae sit - 34,31 ... - (80v, Datierung und Lokalisierung, Schreibernennung) Finitum est hoc registrum in monasterio Lambacensi anno domini etc. LXXII0 in die s. Gotthehardi [5.5.1472] per fratrem Paulum Beringer. | |
(81r-82v) | Schema aetatum mundi (darin: Bemerkungen über die Entfernungen der Gestirne), dt. (siehe den Eintrag im Handschriftencensus). 1 ![]() | : |
81r | Tit.: (Rot) Etates mundi ab Adam usque ad Christum Aetas prima habet Annos 1656 ... - darin deutsche Absätze: [82r] die dick der erden hat 1822 meil, dye halb dick hat 916 meil ... — ... der sechsten sind 63. Ir yetweder ist 18 mal grosser den dye erden. [Verfassernennung] Magister Georius de Peurebach. | |
(82v) | De sex aetatibus mundi (Walther, Initia 640). 1 ![]() | : |
82v | Tit.: Nota de etate mundi Aetas mundi prima velut scriptura docet nos ... — ... Anni mille ter octingenti cum quinquagenis. | |
(83r) | De inventione librorum Moralium in Iob (PL 75, 507-510. -- CPL 1715; BHL 3647). 1 ![]() | : |
83r | Post decessum beati Isidori qui beato Leandro germano suo in archiepiscopatu Hispalensi successerat ... — ... ante ipsum prologum per totam Hispaniam invenitur. | |
(83v-101r) | Tractatus de facta Turcorum errore. 1 ![]() | : |
84r | Tit.: [83v] (Rot) De secta Turcorum aliqua nota et quomodo illore error sit alienus a fide et detestabilis ymo repugnans non solum Romani se et legi nature. Magister Paulus Wann doctor sacre theologie predicator in Patavia Quamvis variae sint infidelium sectae et errores multipliciter inter se differentes ... — ... abrenuntiant excaecati a dyabolo qui communiter plus excaecat homines per peccatum luxuriae quam per alia peccata quae luxuria maxime capit eos. | |
(101v-105r) | De meditatione cordis (Ed.: Glorieux VIII 1971, 77-83, Nr. 409). 1 ![]() | : |
101v | Tit.: (Rot) Tractatus Magistri Iohannis Gerson de meditacione cordis Meditatio cordis mei in conspectu tuo semper (Ps 18,15). Felix certe qui cum propheta potest ex sententia dicere verbum istud ... — ... captivans omnem intellectum in obsequium fidei et alieno magis quam perpetuo super iudicio credens. (Rot) Explicit | |
(105r-112r) | De simplificatione cordis (Ed.: Glorieux VIII 1971, 85-97, Nr. 411). 1 ![]() | : |
105r | Tit.: (Rot) Incpit tractatus eiusdem de simplificacione cordis In simplicitate cordis quaerite illum (Sap 1,1). Hanc sapientis exhortationem hanc simplificationem cordis illi facere nequeunt qui sunt in se multiplices variique ... — ... Quam bonus Israel Deus his qui recto sunt corde et iterum confitebor tibi in directione cordis. -- (Rot) Explicit tractatus de simplificacione cordis vel eciam stabilitacione ac mundificacione | |
(112v-119r) | De directione cordis (Ed.: Glorieux VIII 1971, 97-115, Nr. 412). Hier mit Auslassung einiger Absätze, nach Glorieuxs Ausgabe fehlen die Abschnitte 15-34 (S. 101-108), siehe Notavermerk Blatt 114v. 1 ![]() | : |
112v | Tit.: (Rot) Incipit tractatus eiusdem de directione seu rectitudine cordis Confitebor tibi in directione cordis. Pollicetur hic Psalmista personam in se gerens animae cuiuslibet devote loquentis Deo et confidentis in eo ... (114v) Descendamus consequenter ad particulares casus aliquos quoniam sermones universales etc. (Rot, Notiz) Nota quod hic deficit invenies a consideratione 15 usque ad considerationem 33am inclusive ubi utiliter disseritur de directione cordis in oratione habenda experies in tractatu eiusdem de oratione et eius valore parte tertia quasi de verbo ad verbum. Sequitur nunc ... 34 in tractatu de directione cordis: Detinuit nos ecce plus sperato verbum de directione cordis in oratione ad quorum elucidationem ampliorem proficit ... — ... plus debito avertatur dextrorsum [!] et evadat in malum. (Rot) Explicit tractatulus de directione cordis seu rectitudine cordis. | |
(119r-131r) | De sollicitudine ecclesiasticorum (Ed.: Glorieux IX 1973, 434-458, Nr. 455). 2 ![]() | : |
119r | Tit.: (Rot) Quaeritur responsio super dubiis sequentibus unde crebro sollicitudines conscientiorum ecclesiasticis et religiosis viris oriuntur. Dubium primum. Si liceat ecclesiasticis maxime religiosis dum conferuntur eis ... — ... Ad Deum qui ponderator est meritorum. -- (Rot) Expliciunt dubia super questionibus. | |
119v | Tit.: Sequitur tractatus de sollicitudine ecclesiasticorum venerande memorie Magistri Iohannis Gerson olim cancellarii Parisiensis continens particulas LXVIIIo Nolite solliciti esse (Mt 6,34; Lc 12,11). Iubet hoc supremus abbas ... — ... custodiat corda vestra et intelligentias vestras in Christo Iesu domino nostro Amen. -- (Rot) Explicit. | |
(131v-155r) | Epistola 'Eloquenti viro' ad Iohannem Hus (Madre 252-254, mit Nennung dieser Handschrift. — Druck: Hardt III 338-391 [online]). 1 ![]() | : |
131v | Tit.: (Rot) Incipit tractatus contra Wiglefistas in Constancia compositus Eloquenti viro domini verbi Dei seminatori in Praga haec epistola detur fratri in Christo dilecto etc. Pro salutatione in Christo Iesu domino nostro dilectione fraterna et caritate non ficta ante omnia praeporrecta ... — ... Et hoc peto a te et ab omnibus tibi faventibus ... ut supportes me una cum aliis in Christo Iesu domino nostro et in desiderio salutis omnium animarum Christianorum. Amen. -- (155r) [Datierung] 1473 17 Kalendis Ianuarii | |
(155v-157v) | leer. | |
(158r-169r) | De adhaerendo Deo liber (Ed.: A. et Ae. Borgnet, B. Alberti Magni Opera omnia XXXVII. Paris 1898, 523-542 [online]; Zur Verfasserfrage: 2VL IV (1983), Sp. 652-658 [J. Sudbrack: Johannes von Kastl]). Kurzfassung des Tractats 'De fine religiosae perfectionis' des Albertus Magnus, diese Fassung wird mitunter auch Iohannes de Castello / Johannes v. Kastel zugeschrieben. (158r) Capitulum 1; (158r) Cap. 2; (158v) Cap. 3; (159r) Cap. 4; (159v) Cap. 5; (160v) Cap. 6; (161r) Cap. 7; (162r) Cap. 8; (162v) Cap. 9; (163v) Cap. 10; (164r) Cap. 11; (164v) Cap. 12; (165v) Cap 13; (166r) Cap. 14; (167r) Cap. 15; (167v) Cap. 16. 1 ![]() | : |
158r | Tit.: (Rot) Incipit liber Alberti Magni de adherendo Deo nudato intellectu et affectu et ultima et summa perfecione [!] quantum possibile est Cogitanti mihi aliquid ultimate in quantum possibile est in huius exilii et peregrinationis ... — ... nonumquam etiam aeternae a qua nos custodiat Iesus Christus. Amen. --(Rot) Explicit ille tractatus (Danach ein gestrichener, unleserlicher Schreibervermerk). | |
(169v) | leer. | |
(170r-192v) | Regulae mandatorum (Ed.: Glorieux IX (1973), 94-132, Nr. 434). 1 ![]() | : |
170r | Tit.: Tractatus Magistri Iohannis Gerson de regulis mandatorum Ea quae tibi praecepit Deus cogita semper ... — ... vel libertatibus poenitus spoliare contenderent etc. -- (192v Schlussschrift von anderer Hand) Explicit tractatus conclusionum de diversis materiis moralibus collectarum per elevatum doctorem Magistrum Iohannem Gersonis. Qui tractatulus alias intitulatur de regulis mandatorum. | |
(193r-v) | leer. | |
(194r-200v) | Epistola missa ad Carthusiam cuidam monacho, quem in saeculo noverat eo, quod medicus domini Saluciarum fuerit (ad Guilelmum Minaudi) (1422 X 29) (Ed.: Glorieux II (1960), 232-245, Nr. 49). 1 ![]() | : |
194r | Tit.: (Rot) Epistola magistri Iohannis Gerson ad cartusiam cuidam monacho Gratia vobis et pax in Christo Iesu. Utique dicetis mihi per similitudinen: Medice cura te ipsum ... — ... cum glossa ordinaria quae videatur. -- (200v Datierung ?) 1474. | |
(200v-204r) | Tractatus responsivus ad questionem monachi Carthusiensis quaerenti an pro exercitio spirituali. 1 ![]() | : |
200v | Tit.: (Rot) Tractatus responsivus ad questionem monachi cartusiensis an pro exercicio spirituali licet conventum dimittere et qui libri sint legendi. Prologus Gratia et pax. Si inimicos iubemur diligere quanto magis eos qui nos diligunt in veritate et sinceritate salutis ... — ... vestra dicta licet satis cursorie sufficiant. Amen. | |
(204r-209v) | De modo confessionis et absolutionis sacramentalis (Ed.: Glorieux IX (1973) 646-648, Nr. 469. -- Bloomfield 896). 1 ![]() | : |
204v | Tit.: (204r) De modo confessionis et absolucionis sacramentalis responsio magistri nota de statuto ordinis cartusienis quomodo dicitur quod nullus absolvit a peccato morali sed remittit ad superiorem suum Confessio sacramentalis fundatur in solo iure divino et evangelico ... — ... scientia aetas et cetera. | |
(209v-214v) | Avisamentum de modo confessionem in religionibus audiendi (Ed.: Glorieux IX (1973) 603, Nr. 461). 1 ![]() | : |
210r | Tit.: (209v Rot) Consideraciones XXV eiusdem doctoris de confessionibus audiendis (210r) Etsi virtus quam assuefactio gignit certius quam ars operetur ... — ... atque perficiet. | |
(214v-219v) | Summa de casibus, Exc. De sigillo confessionis (Drucke: GW 2749-2758 u.ö.). 1 ![]() | : |
214v | Tit.: (Rot) De sigillo confessionis Confessor licite potest dicere extra confessionem ... — ... placuit. -- (219v Schlussschrift rot) Explicit. Ex secunda parte summe fratris Astesani Astensis ordinis fratrum minorum. | |
(220r-222v) | leer. | |
(223r-v) | Quaestio disputata in concilio Basileensi 1433 (De recte intelligendis canonibus) (In Hölzel 1998 nicht nachgewiesen. In VL IX [1995] Sp. 964-971 [H. Hölzel] dieses Werk nicht genannt). 1 ![]() | : |
223r | Tit.: Mayster Henricus Toke in questione quam disputavit in Concilio Basilienis Anno domini 1433 existens ambasiator Archiepiscopi Magburgensis primatis Alamannie Diligenter advertendum est quod decreta patrum sobrium lectorem et circumspectum intellectorem requirunt qui patienter ferre sciat ... — ... ipsum strangulantes suffocaverunt et cetera. Haec magister H[enricus] Toke. | |
(224r-233v) | Tractatus de quattuor instinctibus (Drucke: Venedig 1498, u.ö. Ed. gemeinsam mit der Prager deutschen Fassung: Warnock/Zumkeller 1977, 152-235. -- Zumkeller 307; Bloomfield 5400). 1 ![]() | : |
224r | Tit.: (Rot) In nomine domini incipit tractatulus magistri Heinrici de Firmaria de instinctibus Semen cecidit in terram bonam et ortum fecit fructum centuplum (Luc. 8,8). Licet verbum propositum exponatur per Christum de semine verbi Dei ... — ... Si compatimur et corregnabimus, quod nobis praestare dignetur Iesus Christus Mariae Filius. Amen. Explicit. | |
(234r-246v) | De bono regimine abbatis (Druck: BA I [1723], 159-204 [nach einer Hs. aus Benediktbeuern]. Ed.: Rohtert 1993, 77-133 [ohne diese Handschrift]). Vermerk (18. Jh.) auf Blatt 247r mit Hinweis auf den Autor und die Edition von Bernhard Pez: Auctor tractatus proxime praecedentis est Joannes Rode seu Rhodius abbas Sancti Matthiae Trevirensis. Hic tractatus typis excusus extat in Bernhardi Pezii Bibliotheca ascet. Tomo I. pag 157. 1 ![]() | : |
234r | Tit.: (Rot) Tractatus bonus de regimine abbatis et modo se habendi circa fratres Subsequentia notabilia sunt plurimum accomodari caritati pacique abbatis una cum fratribus deservientia. Qualiter abbas se habere debet ad Deum in sua postulatione. Capitulum primum: Quoniam ab alto procedit omnis gratia omneque donum optimum ... — ... gloriam quae nobis promittitur ... qui cum Deo patre et Spiritu sancto vivit et regnat unus Deus per omnia benedictus. Amen. Supradicta dicitur fecisse abbas sancti Mathie Treverensis et communicasse in concilio Basiliensi. | |
(HDS) | Liturgisches Fragment (12. Jh.), mit Neumen. |