Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=37160 
Göttweig, Benediktinerstift, Cod. 467 (rot) / 286 (schwarz)
ZUSAMMENGESETZTE HANDSCHRIFT MIT THEOLOGISCHEN TEXTEN
Olim: N 71    Papier   I, 303, I Bl.   215×142   15. Jh.
Provenienz/Letztbesitzer: Aggsbach OCart
Handschrift aus 4 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-88); 2  (89-159); 3  (160-245); 4  (246-307)
 Volldigitalisat



Literatur zur Handschrift (Anzahl: 8)

Ältere Bleistiftzählung in Intervallen von 20 beginnend auf dem Pergamentvorsatzblatt mit 1, korrigiert zu moderner Zählung, in welcher die Vor-und Nachsatzblätter aus Pergament separat gezählt werden (I, II).

Teil 11-88   Papier   
Lagen: I + 6.VI72 + VIII88
Moderne Bleistiftfoliierung beginnend mit 1 am ersten Blatt der Lage, ein Pergamentvorsatzblatt gezählt als I. Vereinzelt Kustoden (24v: 2; 36v: 3; 48v: 4). Kustoden und Marginalien durch Beschnitt teilweise entfallen.
Schrift:
Schriftraum: 155 × 95    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 29-33   
Schriftart: Bastarda
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Teil 289-159   Papier   
Lagen: 5.VI148 + (VI-1)159
Moderne Bleistiftfoliierung, Reklamanten. Das Gegenblatt zu 152 fehlt (Textverlust).
Schrift:
Schriftraum: 150 × 95    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 30   
Schriftart: Bastarda
Ausstattung: Rubriziert   
Teil 3160-245   Papier   
Lagen: VII173 + 6.VI245
Moderne Bleistiftfoliierung, Reklamanten.
Schrift:
Schriftraum: 150 × 95    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 31   
Schriftart: Bastarda
Ausstattung: Rubriziert   
Teil 4246-307   Papier   
Lagen: 4.VI293 + (VI-2)303 + 1II
Moderne Bleistiftfoliierung, vereinzelt Reklamanten.
Schrift:
Schriftraum: 165 × 105    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 27   
Schriftart: Bastarda
Blatt 297r-301v dichter beschrieben.
Ausstattung: Rubriziert   

Hs. enthält 2 Fragmente
VSI + II   Pergament   15. Jh.
Als Vor- und Nachsatzblatt sind zwei Blätter eines Missale gebunden. Maße: 206 x 136.
Schrift:
Schriftraum: 140 × 90    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 28   
Ausstattung: Rubriziert   
NS + VSII + I   Pergament   15. Jh.

Einband: Streicheisenlinien   Blindstempel        
Brauner Ledereinband über Holz, Streicheisenlinien sowie drei kleine Blindstempel (Lilie, Stern, Rosette), eine Schließe, 5 Beschläge pro Deckel (alle erhalten), Vorderdeckel: Spuren eines Titelschildes (entfernt), Buchrücken: ein Papiertitelschild (unleserlich). Schnitt gelb eingefärbt (verblasst). Der Band wurde in jüngerer Zeit restauriert.


(1r, 88v) Besitzvermerk Iste liber est fratrum Carthusiensium domus porte beate Marie virginis Pataviensis diocesis (= Kartause Aggsbach). Auf Blatt 299r mit Erweiterung: Iste liber est fratrum Carthusiensium domus porte beate virginis Marie in Austria fundacionis domini Haydenrici de Meyssaw nobilis baronis ac sue conuxoralis domine Anne de Chuenring.
Auf dem Vorsatzblatt wurde ein Vermerk auf das später eingetragene Inhaltsverzeichnis auf Blatt 302r eingetragen: Contentorum registrum vide in fine folio antepenultimo (18. Jh., Hand des Göttweiger Kustos Erembert Stiefvater ?). Auf Blatt 302r ein Inhaltsverzeichnis aus dem 16. Jh., ergänzt durch Notizen zum Inhalt von der gleichen Hand wie auf Blatt I. Die Handschrift muss demnach im 18. Jahrhundert - möglicherweise seit der Säkularisierung der Kartause Aggsbach 1782 - bereits Teil der Göttweiger Bibliothek gewesen sein.
Astrid Breith, August 2020
"RB", "Zumkeller", "Distelbrink", "Mohan", "Pohl 1904", "Lupo 1982", "Bloomfield", "Glorieux VII ", "Glorieux IX", "Bonaventura, Ed. Quaracchi VIII", "PL", "Goy", "PLS", "CPPM", "Weber"
alle Initien
(I + II) Breviarium-Fragmente.
(1r-86r) Rudolfus de Biberaco OFM De septem itineribus aeternitatis (Ed.: A. C. Peltier, Bonaventura, Opera omnia VIII. Paris 1866, 393-482; Nachdruck: M. Schmidt, Rudolf von Biberach, De septem itineribus aeternitatis mit einer Einleitung in die lateinische Überlieferung [Mystik in Geschichte und Gegenwart I, 1]. Stuttgart 1985. -- RB 7519; Zumkeller 308, 308[n]; Distelbrink Nr. 109; Mohan 140/1.8). (Im Inhaltsverzeichnis auf Blatt 302r Bonaventura zugewiesen).
   1
1r Tit.: (Rot) Incipit Liber de septem itineribus eternitatis
Eum qui venit ad me non eiiciam foras (Io 6,37). Augustinus in libro De cognitione verae vitae dicit sic: Cum Christus via veritas et vita dicat sic idem est vita aeterna ut te solum cognoscant verum Deum ... [1v] Primo notandum quid sit illud intrinsecum secretum in Christo ... — ... et ultra in perpetuas aeternitates. Ad quam domum aeternitatis nos perducat et conducat et inducat, qui est trinus et unus Deus in aeternum benedictus. Amen.
(86v-88v) Tractatus de miraculis in genere.
   1
86v Tit.: [ohne Titel]
Videndum est breviter de his quae in spiritualibus experientiis magis pertinent ad intellectum ut sunt revelationes secretorum et visiones et imaginariae demonstrationes ... — ... Et per spiritum intelligentiae vel consilii vel sapientiae Dei placitum agnoscere vel eligere potiora. (Nachtrag) Residuum huius materiae invenies post sermonem qui incipit Quasi stellae in medio nebulae et stat post statim post soliloquium beati Augustini. – (Besitzvermerk und Bücherfluch von anderer Hand) Iste liber est domus porte beate Marie virginis in Axpach Ordinis Cartusiensis provincie Austrie. Qui te furatur patibulo suspendatur.
Teil 2
(89r) Leer.
(89v-156v) Thomas a Kempis CRSA Tractatus de imitatione Christi (Ed.: Pohl 1904, II 5-263; Lupo 1982, 1-363. – Bloomfield 4633). (89v) Capitulatio.
   1
90r Tit.: (Rot) Incipit tractatus de imitacione Christi et contemptu mundi editus per quendam Carthusiensem ... multum edificatorius pro salute anime
Qui sequitur me non ambulat in tenebris dicit dominus (Io 8,12). Haec sunt verba Christi quibus admonemur quatenus vitam eius et mores imitemur si velimus veraciter illuminari ... — ... (156v) in anima et secundum divinitatem qua beata secundum intellectum perficietur fruitio etc. Amen.
(157r-160v) Leer.
Teil 3
(161r-171v) Iohannes Gerson De temptationibus diversis et remediis contra pericula ex iis imminentia (Ed.: Gerson, Opera omnia. Paris 1606, III 589-602; Ed. der franz. Fassung: Glorieux VII (1966) 343-360, Nr. 324).
   1
161r Tit.: Opusculum sequens est reverendi magistri Iohannis de Gersona Cancellarii Parisiensis de diversis temptacionibus et remediis contra pericula ex ipsis imminencia. Quod transtulit quidam monachus domus maioris Carthusie de gallico in latinum modo congruenciori addens vel obmittens sicut expedire videtur sub correccione.
Pro humiliando nos sub potenti manu Dei pro agnoscendo in generali naturam nostram ignorantiam magnam qua laboramus in itinere virtutum ... — ... cum cordis compunctione. Quam gratiam nobis praestare dignetur per merita omnium sibi placentium Deus benedictus trinus et unus. Amen.
(172r-176r) Iohannes Gerson De remediis contra temptationes (Ed.: Glorieux IX [1973], 518-524, Nr. 459. – Lit.: [Zur Frage verschiedener Redaktionen in der Überlieferung:] J. Vennebusch, Zur Überlieferungsgeschichte des Traktates 'De remediis contra tentationes spirituales' (Petrus Johannis Olivi, Venturinus de Bergamo, Ludolphus de Saxonia, Johannes Gerson). Scriptorium 33 [1972] 254-259).
   1
172r Tit.: [ohne Titel]
Ad honorem Dei dicam aliqua remedia contra aliquas temptationes spirituales quae in hoc tempore habundant in terra ... — ... sint passiones et fragilitates communes statui huius vitae. Et sic superabis Deo cooperante qui est benedictus in saecula. Amen.
(176r-213v) Gerardus Zerbolt de Zutphania De reformatione interiori (Bloomfield 2408).
   1
176r Tit.: [ohne Titel]
Homo quidam descendebat ab Ierusalem in Iericho (Lc 10,30). His verbis mystice humani generis lapsus describitur ... — ... post hoc exilii incolatum multis ornatus virtutibus et sacris operibus dignus introire in gloriam aeternae beatitudinis inveniaris. Amen.
(214r-223v) David de Augusta OFM De exterioris et interioris hominis compositione, lib. II (Ed.: David ab Augusta 1899, 63-160. Druck: GW 4649 [dort als Werk Bonaventuras]. -- Distelbrink Nr. 100; Bloomfield 2655).
   1
214r Tit.: (Rot) Prologus
Si vis in spiritu proficere et hoc etiam esse propter quod ut hoc fieres ad scolam virtutum id est ad religionem venisti ne fias illis similis ... — ... Quantum ergo diligis tamen habes boni et tamen meritis in omnibus quae vel tu agis vel etiam alii quantum ea diligis per caritatem.
(223v-234r) Bonaventura OFM De perfectione vitae ad sorores (Ed.: Bonaventura, Ed. Quaracchi VIII, 107-127. – Distelbrink 20, Nr. 14).
   1
224r Tit.: [223v] Incipit tractatus Bonaventure de virtutibus
Ad perfectionis vitae fastigium sponsae Christi cupienti conscendere primum necesse est ut a se ipsa incipiat ... — ... ut sequamur vestigia eius. Amen.
(234v-241v) Hugo de Sancto Victore CRSA De virtute orandi (PL 176, 977-988. – Goy 404-438).
   1
234v Domino et patri carissimo T. H. munusculum hoc dilectionis meae ea precor vos benignitate suscipite ... Quo studio et quo affectu a nobis orandus sit Deus a nostra miseria simul et eius misericordia considerare possumus ... — ... Et quis omnes virtutes psalmorum quis illas ignitas compunctiones personarum sanctarum affectuum loquendo potest aperire quibus mens in oratione accenditur et gratissimum Deo sacrificium in ara cordis adoletur. Amen.
(242r-245v) Leer.
Teil 4
(246r-299r) Ps. AugustinusSoliloquium animae ad Deum liber I (PL 40, 863-898; PLS 2, 1365. – CPPM II 3071. – Weber Bd. 1, 164).
   1
246r Tit.: (Rot) Incipit soliloquiorum compositum per venerabilem patrem Augustinum Yponiensem episcopum. Capitulum primum.
Agnoscam te domine cognitor meus. Cognoscam te virtus animae meae. Ostende te mihi consolator meus ... — ... omnis potentia omnis magnificentia omnis beatitudo omnis clementia sit Deo patri et filio et spiritui sancto. Amen. – (299r Schlussschrift) Explicit liber soliloquiorum beati Augustini episcopi. (Rot) breviloquium. – (Nachtrag) Visitatio tua custodivit spiritum meum (Iob 10,12). ... (Darunter erneut von anderer, nahzeitiger Hand Besitzvermerk): Iste liber est fratrum Carthusiensium domus porte beate virginis Marie in Austria fundacionis domini Haydenrici de Meyssaw nobilis baronis ac sue conthoralis domine Anne de Chuenring.
(299v) De virtutibus.
   1
299v Nota triplex est genus virtutum. Primae sunt pollicitae secundae purgatoriae ... — ... in rubrica antepenultima.
(300r-301v) De revelatione.
   1
300r Haec est alius modus revelationum ratione Dei per Spiritum sanctum cum homo ex inspiratione Dei orat Deum pro aliqua spirituali causa ... — ... sed coniecturas aliquas colligere rationes.
(302r) Tabula codicis (18. Jh.).
(302v-303r) leer.
(303v) Notae.